IKOR wil traditionele
paden stukje verlaten
en zich bewust beperken
KOLONISTEN IN MINNESOTA
Radio- en televisieprogramma's
Ver voer sbond verbaasd
over steun blokkades
Even
puzzelen
r
P
J-
LiLLI
t
I
b
E
irl
J
kl
II lUU
w
JT
i
JI
JT
Zweden doet
niet mee aan
songfestival
TROUW, KWARTET VRIJDAG 19 SEPTEMBER 1975
BINNENLAND/RADIO EN TV
Van onze radio- en tv-redactie
HILVERSUM Televisiekijkers zullen er verstandig aan doen, goed te letten op de komende uitzen
dingen van het IKOR. Binnen de kleine kring van deze interkerkelijke omroeporganisatie wordt ge
broed op programma's waardoor oud en jong meer aangesproken worden. Dat zal in alle duidelijk
heid en met fantasie gebeuren.
De grotere mate van duidelijkheid
xal mede een gevolg zijn van een
bewust opgelegde beperking. Ds.
Wim Kooie. directeur van de afde
ling televisie, sprak op de confe
rentie van twee sporen, die het
IKOR consequenter nog dan in het
verleden wil gaan volgen.
*s Woensdags, wanneer in de voor
avond wordt uitgezonden, hebben de
programma-s gezin en samenleving
tot onderwerp. Een initiatief om
kinderen aan het denken te zetten
en zelf te laten vertellen hoe zij
bepaalde situaties benaderen, heeft
goed onthaal gevonden.
Kinderen
Het IKOR wil kinderen niet over
stelpen met actualiteiten en andere
informatie (een televisie-euvel
Waar veel volwassenen zich ongei n -
tersseerd van afwenden). Voor
naamste bedoeling is. jongeren
meer Inzicht te geven in wat zich
Öm hen heen afspeelt. Gebleken is
dat déze aanpak niet alleen voor
kinderen verheiderend werkt.
Êen bekende- gedachte is. dat de
moderne mens alleen maar geboeid
taakt wanneer je hem flink in
spanning brengt. Vandaar dat er
Zoveel schiet- en knokfilms worden
vertoond. Dit heeft tot de veron
derstelling en zelfs tot de overtui
ging geleid dat buisgeweld en so
ciaal gedrang in hand gaan.
Een illustratie uit het kinderprogramma 'De man, die zichzelf
weggaf', maar dat door z'n unieke kunstvorm net zo goed voor
oudere kijkers de moeite waard is, die van mooie dingen houden.
Uitzending: woensdag 24 september.
Afstompend
Recente onderzoekingen echter ge
ven aan, dat kinderen door die
Overvloed aan krachtpatserij af
stompen. Hun kijk op de menselij
ke relaties wordt te eenzijdig en
jtenslotte weten ze niet beter dan
dat conflicten alleen maar met ge
weld op te lossen zijn. Zo ontstaat
en .geestelijke armoede in het be
laderen van de medemens. Het
IKOR wil daar programma's tegen
óver stellen die ontspannend wer
ken en er toe prikkelen om dingen
in het leven van meer kanten te
bekijken.
Omdat het maken van dergelijke
programma's veel voorbereiding en
geld vergt gaat het IKOR samen
werken' met de Zweedse televisie,
de Audiovisuele afdeling van de
Franse Uitgeverij Du Seuil en het
dagblad le Monde.
Ds. Kooie zei dat beslist niet zal
worden gewerkt met de versleten
formule 'heb medelijden met de
kindertjes in arme landen'. Het
IKOR zal kinderen laten zien in
hun eigen dagelijkse bezigheden.
De informatie zit dan ln het op
merken van het andere leven en
denken. Gehoopt wordt, dat meer
ouders met hun kinderen zullen
meekijken om er na afloop samen
óver te praten.
Woensdag 1 oktober wordt begon
nen met een serie nieuwe afleve
ringen van Jouw Beurt, waarin Wim
Neijman weer met kinderen tussen
acht en twaalf jaar gevoelige on
derwerpen aansnijdt. Drie pro
gramma's zijn in Suriname opgeno
men en laten kinderen aan het
woord over de verschillen tussen de
daar levende rassen.
Straatinterview
Na zes wekelijkse afleveringen van
Jouw Beurt wordt de cyclus Heeft
de regen een vader? geprolongeerd.
Vier in Nederland spelende delen
gaan over arm zijn, adoptie, een
gastarbeldersgezin en blindheid.
Reacties erop worden niet meer
gespeeld, maar via straatinterviews
opgevangen. In vier aansluitende
uitzendingen wordt door kinderen
in Latijns Amerika verteld wat het
van hen vergt om in een arm land
te moeten leven.
Het tweede spoor dat het IKOR
met extra aandacht op vrijdagen
zal volgen, betreft de Individuele
mens. Een overweging is. dat in het
televisieaanbod van de omroepen
zoveel collectiviteit verpakt is. dat
de enkeling wel eens in de ver
drukking komt. Uiteraard blijft er.
onder andere Kenmerk, aandacht
voor de grote lijnen. Daarnaast
echter wil het IKOR duidelijk ma
ken dat de enkeling niet gebonden
hoeft te zijn aan bijvoorbeeld gods
dienstige en sociaal-politieke ont
wikkelingen.
Late visite
Onder de verzamelnaam Late visite
krijgt de kijker met ingang van
januari filmportretten te zien van
mensen die een zeer persoonlijke
levensroute hebben moeten volgen
om tot inzicht of actie te komen.
Als eerste verschijnt de 78-jarige
veerman van Zalk op het scherm.
Hij combineert het overzetten van
mensen op de IJssel met zijn tot
actie oproepend geloof.
Tot de geportretteerden behoren dr.
J. A. Verdoorn, die een groot deel
van zijn leven heeft gewijd aan de
relatie tussen oorlogsgeweld en de
arts, Allan Paton, die onder de
apartheid leeft. ds. Jesse Jackson,
de opvolger van ds. Martin Luther
King en de socioloog Georges
Freidmann, die zich concentreert
op het lot van lopende band-arbei
ders en daarvoor elk jaar een poos
in een fabriek werkt.
Een kostelijke aanloop naar het
winterseizoen neemt het IKOR
woensdag 24 september met de ver
toning De man die zichzelf weggaf.
Deze sprookjesachtige dramatise
ring van Gordon Sheppards fijnzin
nige kinderboek zou ook veel oude
ren bekoren. Qua inhoud, vormge
ving en spel een ongewoon ju
weeltje tussen de traditionele
jeugdprogramma's.
Van onze soc.-economische redactie
UTRECHT 'Het is merkwaardig dat ondernemers die het sta
kingsrecht in alle opzichten tot een onhanteerbaar middel willen
verminken, hun onverbloemde steun geven aan blokkades van
fchauffeurs en binnenschippers'.
Deze opmerking maakte Jan Schoër. voorzitter van de vervoers-
Jederatie NW-NKV, tijdens de in Utrecht gehouden eerste fede
ratie-raadsvergadering.
Het was een primeur in de geschie
denis van de Nederlandse vak bewe
id want het was de eerste keer
dat het wetgevende orgaan van een
"zware federatie' vergaderde. Aan
die federatie ging zes jaar praten
vooraf.
Kleine zelfstandigen
De heer Schoër besteedde veel aan
dacht aan de verschijnselen van
ongenoegen onder de kleine zelf
standigen over hun inkomensposi
tie, die zich onder meer uitte in
blokkades van wegen door de boe
ren, van veilingen en grensover
gangen door chauffeurs en van
vaarwegen door binnenschippers.
Verder was er nog de actie van de
vissers tegen de vangstbeperking op
zee. Opvallend noemde de heer
Schoër het. dat noch de chauffeurs-
vereniging-west noch de dirigenten
achter de schermen werden ver
volgd voor hun aandeel in de aan
gerichte schade.
Ook de organisatoren van de schip-
peip-blokkade schijnen de dans te
ontspringen. De heer Schoër noemt
dit een duidelijk verschil in behan
deling met de werknemers, 'die in
opdracht van hun bond voor betere
arbeidsvoorwaarden staken en dan
èen gerechtelijk zwaard van Damo
cles boven het hoofd gehangen
^rijgen: een mogelijke veroordeling
wegens onrechtmatige daad. scha
deplichtigheid en zelfs ontslag'.
Zuur maken
De rel om de evenredige vrachtver
deling is volgens Schoër vooral aan
geblazen om het pplltieke leven van
staatssecretaris Van Huiten zuur te
makerl. 'De staatssecretaris was van
iedere politieke vriend verlaten en
alleen de ARP toonde ruggegraat".
aldus Schoër. Hij concludeerde dat
de krachten zijn beproefd. 'Het eer
ste voorposten-gevecht is geleverd
Als we niet oppassen zegevieren de
vrijheid en blijheid van de onder
nemers opnieuw', aldus de federa
tie-voorzitter.
Over de federatie NW-NKV zei
Schoër dat het een historische blun
der zou zijn als de federatieboot
toch nog zou worden gemist. KVP-
voorzitter W. Vergeer kreeg ten
slotte van Schoër een veeg uit de
pan in verband met zijn veroorde
ling van het visieprogram van het
NKV en het dreigement uit het
NKV te treden als de federatie
doorgaat. 'Een kat in het nauw
maakt vreemde sprongen', aldus
Schoër. die erop wees dat het voor
uitzicht van een veranderingsgez:n-
de vakbeweging de nieuwe KYP-
voorzitter kennelijk doet vrezen dat
hij met zijn eigen partij en met
het CDA volkomen geïsoleerd zal
raken van de werknemende kiezers.
WT
r
w~
-LM
Wl
m
V
ADVERTENTIE
V
55
JAAR V
's middags 2 5 avonds 3
MODESHOWS
voor mevrouw en mijnheer
HOUTRUST DEN HAAG
Ombudsman
KRUISWOORD-PUZZEL
Horizontaal: 1. bloeiwijze. 4. sma
kelijk. 9. kiezelzandsteen. 11. aan
loop. 12. slank torentje bij een
moskee, 16 kleefstof. 17. water in
N.Br. 13 redeneren. 21. Holl. gra
vin. 22. kever. 23. groot wijnglas,
25. oude lengtemaat. 27. koor. 28.
kalende:- 31. zangstuk, 32. ruk
(Z.N.). 34. grassteppe in Hongarije.
35. baar. voor balspel.
Verticaal 1. scheik. element. 2. be
hoeftig. 3 steltloper, 5. lof. 6.
grondsoort. 7. huisdier. 8. voeg
woord. 10. Upharen. 13. water in Br.
Br. 14. pit met was omgeven, 15.
zuivelpioclukt, 17. vaarwel. 19.
cylindervorntig voorwerp. 20. meis
jesnaam 21. asbest. 24. eenmaal,
26 landschap in Griekenland. 28.
vlaktemaat. 29. dol. 30. schrobnet,
31. jaar lafk. Lat.). 33. volksnaam
van de kauw.
OPLOSSING
Hor 2. rekel 6. ?a, 8. o.a. 10 bar.
11 sta. 12. nat. 14 monter. 16.
trom. 17 sire. 18. ode, 19. aise, 21.
mate. 23 kat. 25 aalt. 26. sela. 27.
spatel. lot. 30. pit. 31. net. 33. ei,
34 as. 35. steeg
Vfrt 1 ponton. 3. eb. 4. kam, 5.
erosie. 6 s^ee. 7 aar. 9. aard, 11.
.strekel. 13 tos-maat, 15. nis. 19.
attent. statig. 22 alt. 24. aloë,
25 apis. 2', spa. 28. lee, 32. te.
Belg gedood in Breskens
BRESKENS De 38-jarige Belg R.
N. C. Verrecas uit Brugge is bij een
verkeersongeluk in Breskens omge
komen. Hij reed met zijn auto tegen
de aanhanger van een vrachtwagen,
die ee Kruising overstak.
Johan van Minnen heeft zich voor
het eerst gepresenteerd als
ombudsman. Hij is anders dan zijn
beide voorgangers. De man van het
welgekozen woordvan rissen vol
zinnen soms. Van Minnen lijkt een
belangenbehartiger van flink kaliber
te zullen worden. Hij maakte van
zijn pleiten voor ruimere toelating
van Chileense politieke gevangenen
geen huilverhaal. maar zette achter
deze zaak wel het gewicht van zijn
persoonlijkheid. Een doordouwer,
die goed gedocumenteerd, beleefd
doch dringend aan de bel trekt.
Het is toch al te dol dat een gepen
sioneerde met een belastbaar in
komen van slechts 13.000 binnen
enkele maanden drie belastingaan
slagen tot een totaal van ruim
27.00 te verwerken en te betalen
krijgt. Nadat hij drie jaar lang
niets van de fiscus had gehoord. De
ombudsman sprak van het leggen
van een onnodig zware financiële
last op de schouders van weinig
draagkrachtige mensen maar, wat
te zeggen van de psychische druk
waaraan deze mensen in onze demo
cratische samenleving worden bloot
gesteld?
Mijn antenne voor popmuziek is
niet veel meer dan een stompje. Wat
ik van de eerste Filter-uitzending
op televisie heb opgevangen had met
veel popprogramma's gemeen een
geringe klankenvariatie. Maar de
Engelse groep Wishbone Ash deed
geen aanslag op de gehoororganen
en de regisseur probeerde niet de
kijker knettergek te maken met
dolle beeldwisselingen. Of dit
NCRV-programma prolongatie ver
dient, laat ik graag uitmaken door
de popfans, die dat via postbus 1000
in Hilversum kunnen laten weten.
De NCRV zocht het wel in geluids
registratie. al ging het dan om
contrasterende genres. Overigens
had ik een test voor Limburgse
blaaskapellen eerder bij de KRO
mogen verwachten. Een beetje ach
tergrond informatie ove rhet func
tioneren van deze meestal op zijn
Duits uitgedoste muziekgroepen had
aardig kunnen zijn. En met de ver
melding van het behaalde puntental
werd natuurlijk weinig gezegd over
de artistieke capaciteiten en de
repertoire-keuze van al die enthou
siaste amateurs.
Thérèse Giese vulde met veel talent
het scherm als de oude mevrouw
Ruhsam, die zich tijdens de ver-
huisdrukte geestelijk voorbereidt op
haar gang naar het bejaardenhuis.
Zij wist de onderstromen van het
haken aan het verleden zeer gaaf
voelbaar te maken. Goede Vooruit
zichten, luidt de titel van deze mo
noloog van Franz Kroetz. Waren zij
wel zo goed?
Tijdens het uitspreken van de
troonrede heb ik mij al schrijvend
afgevraagd waaraan de ministers
dachten. Daar ben ik nu achter:
aan de formidabele loonsverhoging
die zij zichzelf hadden beloofd. Nu
begrijp ik ook. waarom zij af en toe
glimlachten. Binnenpret natuurlijk.
Zij hadden beter somber kunnen
kijken. Zo van: hoe maken we dat
aannemelijk voor het volk? Wat
overigens tot de onmogelijkheden
lijkt te behoren.
TON HYDRA
HILVERSUM Zweden zal niet
deelnemen aan het Eurovisie Song
festival, dat volgend jaar in Den
Haag wordt gehouden. Als reden
wordt gegeven dat het festival te
commercieel is geworden en de
kwaliteit van de muziek te laag.
Zweden was verleden jaar het ont
vangende land omdat de groep Ab
ba met het nummer [Waterloo het
vorige festival had gewonnen. Was
men niet het ontvangende land dan
had Zweden zich al eerder willen
terugtrekken, zo werd als reden op
gegeven.
Nu vindt Zweden het echter tijd
worden zich voorgoed terug te trek
ken omdat er geen enkele ontwik
keling is in het muzikale peil van
het. festival. De deelnemers hebben
meer en meer hun persoonlijkheid
verloren en alles is op elkaar gaan
lijken.
Verleden jaar tijdens het songfesti
val in Zweden hield een alternatie
ve groep al een eigen songfestival,
dat minder commercieel gericht
was en de aandacht moest afleiden
van het internationale zingfeest.
161. ;Nee maar, als dat mijn goede
meester, baroen Theobald niet is!'
riep Berthold Schwartz uit en met
een verheugde trek op zijn gelaat
kwam hij te voorschijn achter de
dikke boom. De baroen hield ver
baasd zijn rijdier in en gromde:
'Hè... waar kom jij zo plotseling
vandaan?' 'Ik eh... nou ja, ik was
een eindje gaan wandelen en toen
was ik verdwaald', vertelde Ber
thold. 'Waardeloze smoesjes', knar
setandde de baroen. Ik heb het wel
gezien! Je bent weggevlucht en je
hebt mij met de brokken laten
zitten. Zie zo, eentje hebben we
tenminste te pakken. Arresteer
hem. soldaten!' De twee voetknech
ten stortten zich ijverig op hun
slachtoffer en grepen hem stevig
beet. Ze waren blij, dat ze weer
wat krachtig werk te doen hadden,
want de toestand kwam hun niet al
te rooskleurig voor. In een stukge
schoten kasteel is immers niet veel
soldatenwerk te doen. Maar nu
toonden ze dan ook trots wat ze
waard waren en de arme monnik
had geen schijn van kans. Hij zat
als in een stalen klem gevangen.
'Waarom arresteert u me. waarde
baroen?' vroeg hij met dunne stem.
'Omdat je het buskruit hebt uitge
vonden!' bulderbaste de baroen.
'Dat is pure hekserij en daarom ga
je morgen op de brandstapel!'
'M.maar ik heb het kasteel to u
niet stukgeschoten!' kreunde
monnik. 'Dat hebben Humfrie m'
zijn makkers gedaan, die nu in Ifofc
stulpje van Lobbe liggen te
pen'Dank je wel voor
vriendelijke mededeling, P-"»,-
grijnsde Theobald. 'Ik ga ze metflf"1
halen en dan mogen ze moi.
samen met jou op de brandstal n
staan. Vooruit soldaten, breng
man naar de kelders van mijn
ne. Mijn kasteel is dan wel
veel meer waard, maar opslul! n
kan ik die schurken nog wel 'Ofe
nu heb ik nog geklikt ookt.
steunde de arme Berthold
klamme zweet brak hem uit
PELLI. PINGO EN HUN VRIENDEN
FERDINAND
Radio vandaag
HILVERSUM I
KRO 7.00 Nws 70. .2 Het levende
woord. RKK 7.07 (S) Badtnerle. (7.30
Nws. 7.41 Akt.) 8.24 Overweging. 8.30
Nws. 8.36 GIJm. voor de hul:svrouw. 8.45
De wonderlijke letter M. 9.40 Schoolradio.
10.00 (S) Aubade (10.30 Nws.) NOS
1130 B.iik op de derde wereld. 11.45 Blik
op: Europa. KRO 12.00 (S) Van twaalf
tot twee (.12.30 Nws. 1241 Akt.) 14O.0
Lieven en leven .141.5 Schoolradio. 1430
Schoolrad io 14.45 (S) Interlokaal op
vrijdag. (1530. Nws) 17.00 Zonder gren
zen. 17.10 (S) De huts geklutste kinder
spelen. 17.30 Nws .1732 Akt
PP. 181.:9 Ultz. WD .18.30 Nws. KRO
18.41 Akt. 18.50 Verkenning .18.58 Markt-
ber. 1900 Kanjer Koning Kompetitie
1905 (S) CountriJ time 1930 Sprong in
het heelal 2010 (S) Verzoekplprogr
2100 (S) Interv en muz 2200 Reisoogst
22.25 Overweging. 22.30 Nws. 22.40 (S)
Goal. 23.55-24.00 Nws.
HILVERSUM II
AVRO: 7.00 Nws. 7.11 Ochtendgijm.
7.20 (S) Dag met een gaatje, met om
800 Nws. om 8 radloioum. 9.00
Schoolradio. NOS: 9 20 Wat heeft dat
kind? 9.35 Waterst. 9 40 Toerismo. AVRO:
10.00 (S) Voor de kleuter. 10.10 Arbeids
vitaminen. (11.00 Nws. 11.03 Radiojoum.)
11.30 (S) Knipperlicht. 11.55 Beursber.
12.00 (S) Kortweg...muziek OVERHEIDS
VOORLICHTING: 12.30 Ultz. voor de
landbouw. AVRO: 12.40 (S) Johan Wil
lem Frlso Kapel. 12.55 Radiojourn. 13.00
Nws. VPRO: 13.11 VPRO-vrljdag: 13.11
Vandaag dit. morgen dat. 13.25 Pro gr o-
verz. 13.30 Interv. 14.00 Muziek. 15.30
Permanent Wave. 1600 Nws. 16 03 Van
daag dit. morgen dat. 16 05 Tahiti. 17.30
Welingelichte kringen. 17.55 Meded.
18.00 Nws. 18 11 VPRO-vrljdag. 19.30
Radio Vrij Belgle. NOS: 19.50 Den Haag
Vandaag. 20.00 Nws. VARA: 20.05 (S)
VARA klassiek. 21.35 Zondagsschrijvers
aan het woord. 21.45 (S) VARA klassiek.
22.25 (S) De Staalkaart. 23.15 Loek Dik-
ker's Improvisation GuUd. 23.55-24.00
Nws.
HILVERSUM III
EO: 7.02 (S) Gospelsound. 8.03 Kla
kbord. 810 (S) Tussen thee en koffie.
9 03 (Sl De muzikale fruitmand. TROS.
10.03 Pop-op-drle 11.03 Drie draait op
verzoek. NCRV: 12 03 (S) Drie tussen de
middag. 13.03 (S) Hier en nu 13.08 Drie
tussen de middag. NOS- 14 03 (S) Pop-
kontakt. 16.03 (S) De Hltmeesters.
Speciaal
TV vandaag
0 De VARA toont een portret van
een Amsterdams familiecafé en de
vaste klanten.
Ned. 1/21.50
0 Thema van het elfde deel in de
IKOR-serie Geloven in de onvol
tooid verleden tijd is 'Hij spreekt
nog, al is Hij gestorven.'
Ned. 1/23.20
O Onderwerpen in Televizier Ma
gazine zijn: de gevolgen van de
emigratie voor Suriname en een
interview met Iser Harel, die in
1960 de leider was bij de ontvoe
ring van Echmann uit Argentinië.
Ned. 2/22.30
0 Naar aanleiding van de miljoe
nennota praat Funs van Disch met
de Nijmeegse hoogleraar prof. dr. N.
Douben over de waarde van de
gulden.
Hilv. 1/16.00
0 liet Radio Filharmonisch Orkest
speelt werken van Edvard Grieg,
Richard Wagner en Richard
Strauss.
Hilv. 2/20.05
O Buitenlandse verkeersdirecteuren
praten in Reisoogst van de KRO
over het winterseizoen.
Hilv. 1/22.00
1803 De vakaturebank. 18.10 (S) Joost
mag niet eten. 1902 (S) Drie loopt
achter. AVRO: 20.02 Radiojourn. 22.05
(S) Superc'.ean Dreammachlne. 22.55 Me
ded. 23.02 (S) Vanavond laat. 0.05 Week
en Muziek Magazine. 1.02 Soultime U.S.A.
2.02 Continu de nacht door. 4.02 Voor
dag en dag. (2.02, 4.02 en 5.57 Radio
joum.) NCRV: 6.02-7.00 (S) Klaar wak
ker.
NEDERLAND I
NOS-NOT
10.45-11.35 Schooltelevisie
TELEAC
18.15 Duits herh. les 13
NOS
18.45 Barbapapa
18.55 Journaal
VARA
19.05 Dokters ter zee. tv-serie
19.30 VARA'S hete luchtballon:
Haantje de voorste
NOS
20.00 Journaal
VARA
20.20 Top of Flop
20.50 Hallo hier Hilversum.
hier is de VARA
amusementsprogramma
21.50 Portret: Het caf, dat
niet verdwijnen mag
22.20 De Commissaris, politie-serii
IKOR
23.20 Geloven in de onvoltooid
verleden tijd
23.50-23.55 Journaal
NEDERLAND H
NOS
18.45 Barbapapa
18.55 Journaal
AVRO'
19.05 AVRO's Toppop presenteert
de Nationale Hitparade
NOS
20.00 Journaal
AVRO
20.21 AVRO's zomer wie-kent kwii
21.40 De Gebroeders
Hammond, tv-serie
22.30 Televizie Magazine
23.15 Het wekelijks gesprek met
de Minister-President
NOS
23.25-23.30 Journaal
door Vilhelm Mober
Copyright Ifollnmlia B.V. Bnan
—155
Maar naarmate de jaren verliepen
en hei vaderland steeds verder weg
kwam te liggen, kwamen de herin
neringen aan het oude land telkens
dichterbij, steeds helderder werd
het licht dat er over viel. Het
maakte Zweden tot een mooier
land dan het ooit geweest was. een
land dat alleen in haar eigen geest
bestond, dat van haar en van nie
mand anders was.
Ze vertelde haar kinderen vaak van
Zweden. De twee oudsten hadden
nog een vage herinnering aan een
ander land ver weg. maar voor de
vier anderen was Zweden alleen
het land waar vader en moeder
geboren waren en waar hun ouders
nog woonden. Kristina vertelde van
haar Jeugd, van broertjes en zusjes
en speelkameraadjes, van de school
en alle spelletjes, van de jaargetij
den. van een zomer die koeler en
een winter die zachter was dan
hier. van de eerste lentedag dat ze
op blote voeren mocht lopen, van
de eerste wilde aardbeien en de
eerste appels die in de herfst van
struiken ln september, van sleetjes
de bomen vielen, van bloeiende
heide en van de rode veenbessen
en glijbanen in de winter, van de
sledetocht naar de vroegdienst met
Kerstmis bij het schijnsel van
knetterende fakkels.
Ze verteld^ zoals het haar uitkwam,
zoals het ogenblik het haar ingaf,
soms veranderde ze wat. soms liet
ze iets weg en een andere keer
maakte ze er wat bij. Het kwam
wel voor dat de kinderen haar erop
betrapten. Laatst zei je dat het zo
was. Moeder! Hoe was het nou
écht? Het was allemaal echt, al was
het ook nóg zo verschillend. Want
zo was het leven ln Zweden, waar
zij geboren was en haar jeugd
doorgebracht had.
Maar haar kinderen luisterden naar
haar. of ze sprookjes zat te vertel
len.
Voor hen was Zweden een van die
wonderbaarlijke landen waar ze in
sprookjesboeken van lazen, waar
alleen dat gebeurde, wat de mensen
prettig vonden net een land
voor kinderen. Eens vroeg kleine
UIrlka haar moeder: bestond Zwe
den heus? Echt waar? Lag er zo'n
land op de aarde? Of bestond het
alleen maar daar waar prinsen en
prinsessen woonden, ergens ten
oosten van de zon en ten westen
van de maan?
Moeder antwoordde dat het werke
lijk bestond en dat het op de aarde
lag. Ze wilde noch voor zichzelf,
noch voor haar kinderen bekennen
dat ze een land beschreven had dat
geen ander dan zij zelf gezien had
en dat niemand meer dan zij zou
zien.
Een vaderland kreeg de mens maar
één keer. Kristina had het hare
verloren. Maar nu had ze geen
heimwee meer, ze miste niet meer
wat ze verloren had: ze had het
weer terug op de enig mogelijke
manier waarop iemand iets dat hij
verloren heeft in die al te diepe
put, terug kan krijgen.
En als Kristina wakker lag op die
donkere lenteavond in Minnesota,
spiedde haar ziel naar dat andere
land. waar er geen verschil was
tussen dag en nacht.
Takken met bladeren staken hier
en daar in de blankgeschuurde ka
chel, ze stonden in alle vier hoeken
van de kamer, terwijl voor het huis
twee mooie, jonge berken elk aan
een kant van de stoep stonden.
Boven de deur hing een bloemen
krans van korenbloemen, klapro
zen, madelieven en blauwe klokjes.
Het pad naar het huis was gewied
en keurig aangeharkt; aan beide
kanten waren takken met veel loof
geplaatst.
Het was de avond voor midzomer,
en Karl Oskar en Kristina hadden,
de Zweedse gewoonte getrouw, de
groene poort die bij dit feest hoor
de, voor hun huis opgericht. Ze
hadden het .allemaal zo feesti
mogelijk gemaakt en toch was
niet helemaal zo als thuis: het
re licht van de zomernacht ontl
hier.
Ze zaten op de stoep tussen
berken, terwijl de korte schemel
in de nacht overging. Vandaag]
het een bijzonder gedenkwaan
dag voor hen: hun nieuwe Zwa
Almanak, gedrukt bij Het Val
land. droeg als jaartal 1860. De I
Charlotta uit Karlshamn met
aan boord had de haven van I
York bereikt op de avond f
midzomer 1850. Tien jaar warei
verlopen sinds ze voor het
voet op Amerikaanse grond 8
hadden.
En nu zaten ze hier en gingen a
hun herinnering die lange tijd
eens na. die ze in hun nie
vaderland doorgebracht had
Van hun eerste hut, waar de t
dwars doorheen woei in de h«
tot aan het mooie huis waar z<
woonden. Ze dachten aan Rol
thuiskomst en zijn daaropvolgi
dood en begrafenis. Maar al
duizenden dagen die tezamen
tien jaren vormden, waren uit
herinnering verdwenen. Die i
den Ineen tot één enkele dag
werken en nog ees werke. val
vroege morgen tot de late a vod
