Kerkleiders uit De exclusieve baan van Toos Fopma
Kameroen komen
voor overleg
Vandaag
Kerk in de wereld
Onze
adressen:
n
13
Martinikerk onverwarmd
in oude luister
Nieuw gebouw voor
bijbelschool
1
Hervormde bundel
'Tot uw dienst'
In hervormd Wijchen
experiment met
lekediensten
Zuid-Vietnam wijst
missionarissen uit
De verleiding van de
Sowjei-vloot
Schweitzer-medaille
voor Abbé Pierre
Dr. Visser 't Hooft
morgen 75 jaar
Conferenties*
Predikant iifH
Namibië in
gevangenis /T
Geweld is uit
den Boze
I
r
TROUW /KWARTET VRIJDAG 19 SEPTEMBER 1975
KERK /BINNENLAND
DEN HAAG Vandaag komen twee leiders van de evangelische
kerk in Kameroen in Nederland voor een bezoek van twaalf dagen
aan de hervormde kerk.
Het is de bedoeling, dat dr Jean
Kotto en G. J. Moukoury Elessa
kennis zullen maken met tal van
soorten werk op plaatselijk, regio
naal en landelijk vlak van de her
vormde kerk. Verder zullen zij
overleggen met hervormde zen
dingsinstanties, die nauw bij de
band met de kerk in Kameroen
zijn betrokken.
Dr. Jean Kotto is sinds 1959 secre
taris-generaal van zijn kerk. waar
mee de Nederlandse hervormde
kerk vanaf 1960 hartelijke banden
onderhoudt. Zijn bezoek komt na
een verblijf van dr. A. H. van den
Heuvel, scriba van de hervormde
synode, vorig jaar in Kameroen. Dr.
Kotto is voorzitter van de federatie
van kerken in zijn land en mede
oprichter van de pan-Afrikaanse
kerkenconferentie en van de geza
menlijke apostolische actie, het in
ternationaal samenwerkingsorgaan
van Franssprekende zendingen in
verschillende delen van de wereld.
Moukoury Elessa is algemeen pen
ningmeester van de Kameroense
kerk.
Friesland
Tijdens hun verblijf gaan zij onder
meer in Friesland kennis maken
met vormen van hedendaags diako-
naat. Ds. Ype Schaaf, die in Kame
roen gewerkt heeft, zal hen intro
duceren in bejaardenzorg, werk on
der gehandicapten en dergelijke.
Voorts zijn er ontmoetingen met
het mode ramen en breed'modera-
men van de hervormde synode, met
een classis In Zeeland en met pro
vinciale diakonale commissies en
werkbesprekingen met Nederlandse
zendingsmensen en mensen van de
interkerkelijke coördinatiecommis
sie ontwikkelingsprojecten.
Ook staat er informeel contact met
Nederlandse oud-Kameroengangers
op het programma. Verder zullen de
Kameroense gasten, onder meer in
samenhang met de vredesweek,
'spreken in hervormde gemeenten
op verschillende plaatsen.
ZEIST Zaterdag hoopt de refor
matorische bijbelschool in Zeist
haar nieuwe gebouw in gebruik te
nemen. A.et gebouw, een vroegere
drankopslagplaats, moest drastisch
verbouwd worden voordat het voor
het huidige doel gebruikt kan wor
den. De werkzaamheden zijn gro
tendeels door de studenten zelf uit
gevoerd.
De bijeenkomst, waarbij tevens het
nieuwe cursusjaar geopend wordt,
vindt plaats om twee uur 's middags
in de gereformeerde Zuiderkerk aan
de Van Reenenweg. Om kwart over
vier is er gelegenheid het nieuwe
schoolgebouw te bezichtigen.
UIT
VAN LEZERS
Stavenisse
Hoe is het mogelijk, dat 500 men
sen met een geheel andere levens
wijze geplaatst worden, of zouden
kunnen geplaatst worden in een
kleine gemeenschap als Stavenisse?
Het is toch denkbaar, dat dit zou
worden opgevat als een invasie, die
de identiteit van deze gemeenschap
in gevaar kan brengen? Een goede
samenleving moet langzaam groei
en.
Poeldijk
J. C. Kohier
Haam
Gemeente-zijn
Ja. dominee Spilt, natuurlijk is de
door u gememoreerde manier van
gemeente-zijn in Indonesië te ver
talen naar ons toe! Zouden ook wii
er niet bij gebaat zijn als we: 1.
Ons als gemeente van Jezus Chris
tus zó voor elkaar zouden inzetten?
2. Als werkers in samenwerkend
verband, de dag zouden beginnen
met ons voor te bereiden od de
dagtaak voor Gods aangezicht,
waarbij we de zege en de leiding
dan ook van Hem verwachten?
U gelooft toch ook dat het dan in
de onderlinge verhoudingen heel
wat gezonder zou worden? We kun
nen wel vroom onze kerkelijke ver
plichtingen nakomen, maar waar
blijven we. als we in ons gewone
doen en laten geen getuigen van
Jezus Christus zijn?
Omdat ons christelijk geloof begra
ven ligt. diep weggestopt vooral
niet zichtbaar voor andersdenken
den daarom lopen er kerken
leeg. daarom zijn er zoveel mede
mensen in diepe nood. overgelaten
aan zichzelf, of aan drugs en alco
hol. Gelukkig dat we nog zulke
voorbeelden hebben zoals dit uit
Indonesië, waaraan we kunnen zien
dat door Gods kracht het weinige
tot veel kan worden.
Vries (Dr.)
G. J. de Vries-Weerts
Stavenisse (2)
Is het waar. dat. zoals velen Inmid
dels menen, er in Stavenisse een
rassenhaat leeft? Tendentieus moet
genoemd worden het plan om een
in elks ogen te groot aantal Suri-
namers in Stavenisse onder te
brengen (aanvankelijk werd ge
sproken over een aantal van 500.
later van 300 en dat op een aantal
inwoners van 1300 1400). De be
schikbare voor permanente bewo
ning ongeschikte bungalows kon de
betreffende firma op geen enkele
wijze kwijt. Toert werden ze aange
boden bij het rijk, wellicht konden
ze er wat mee doen voor de Surlna-
Kortc. duidelijk geschreven, liefst
aan één kant getypte, brieven
kunnen worden gestuurd naar:
Secretaris Hoofdredactie Trouw/
Kwartet, Postbus 859, Amsterdam.
Bij publikatie wordt de naam van
de schrijver vermeld.
HOOFDKANTOOR:
Nieuwe Zijds Voorburgwal
276-280, Amsterdam.
Tel. 020-220383.
Postbus 859.
ROTTERDAM-/DORDRECHT
Westblaak 9-11, Rotterdam
Tel. 010-115588.
Postbus 948.
DEN HAAG/LEIDEN:
Parkstraat 22. Den Haag.
Tel. 070-469445.
Posbus 101.
ZWOLLE:
Melkmarkt 56, Zwolle.
Tel. 05200-17030.
Postbus 3.
door Ton van der Hammen
In ons land is óp dit ogenblik nog, om even
uit te blazen, Toos Fopma. Van alle ge
varieerde werkkringen die ze heeft gehad
(haar opvatting: ik wil nooit langer dan
twee, drie jaar ergens blijven, anders ver
pieter ik) is haar baan van nü wel het
meest exclusief. Ze is zoveel als waarne
mend directrice bij het bijbelgenootschap
van de Centraal Afrikaanse Republiek, dat
ook het ten noorden ervan liggende Tsjaad
bedient.
Hoe ben je op een gegeven ogenblik de enige
vrouw ter wereld die zoiets, zij het tijdelijk,
doet? Naar Afrika ging ze al in 1958 omdat de
handelsonderneming van haar vader, inmiddels
overgenomen door haar broers, vestigingen in
dat werelddeel heeft. Na drie banen als direc
tiesecretaresse in Amsterdam, overigens heel
plezierig hoor, lag dat eigenlijk voor de hand.
Zo leerde ze vanuit de havenstad Duala, Ka
meroen. al werkende iets van Afrika kennen,
waarover ze altijd al zoveel had gehoord.
Ze liep daar ds Ype Schaaf tegen het lijf, 'die
kwajongensachtige idealist' van wie ze wel een
beetje onder de indruk kwam toen ze van nabij
zag hoe hij al pionierend en ontzettend vin
dingrijk bezig was een bijbelgenootschap op te
bouwen. Ze weet nog precies hoe het begon.
Iemand belde op: zeg, kom je een drankje
halen, Ype Schaaf is er. Ze ging erheen,
maakte kennis en mocht meteen bijbels rijden.
Zo ging dat met Ype. Hij strikte je voor je er
erg in had.
Later in Holland, toen ze na een paar jaar
weer ergens ontslag had genomen (in verband
met een mogelijk verpieteringsproces, zie bo
ven) dook hij als een duveltje uit een doodsje
opnieuw voor haar op: of ze zich zo en zo laat
morgen maar bij het bijbelgenootschap wilde
melden, want mr. Van Tuyll had een secreta
resse nodig (hard ploeteren drie jaar lang,
want m'n baas eiste veel, maar een fijne tijd).
Nog weer later, in 1970, toen Kameroen aan de
wereldbond van bijbelgenootschappen om ad
ministratieve assistentie had gevraagd, zei Ype
Schaaf: Je kent het daar, net wat voor jou.
Akkoord, daar ging ze dan weer. Zette de
boekhouding van het Kameroense bijbelge
nootschap op poten, zocht en vond een jonge
man die het werk verder zou kunnen doen en
begon hem driftig boekhoudles te, geven. In
het Frans ja, maar och, daar is ze zo'n beetje
mee opgegroeid.
In die periode al ging ze eens in de drie
maanden naar het bijbelgenootschap in Ban
gui, hoofdstad van de aangrenzende Centraal
Afrikaanse Republiek. Een staat van twee mil
joen inwoners, die voor een derde christen
zijn. Ook dit bijbelgenootschap zat om admini-
-j/ i.
Toos Fopma
stratieve assistentie te springen. Toos Fopma
dus na Kameroen daarheen. En hoe gaat dat:
toen de directeur, dominee Ndomale de enig
aangewezen man bleek te zijn om een vertaal
project (het nieuwe testament, in het Sango,
de volkstaal) te leiden was er geen andere
oplossing dan dat Catharina Wilhelmina Fop
ma hem voorlopig ging vervangen.
Ze heeft dat nu ruim een jaar gedaan. Een
zwaar jaar mag ze wel zeggen. Maar ook een
geweldige tijd omdat ze nu regelmatig met
haar neus op het véldwerk van een bijbelge
nootschap in de derde wereld werd gedrukt.
Onvergetelijke ervaringen op de drie colporta-
gereizen die ze samen met een helper in een
oude Peugeot maakte. Hoe blij de mensen zijn
als er iemand in een auto komt met bijbels
voor hén!
De auto met 'Llsez la Bible' (Lees de bijbel)
wordt altijd voor een dorpskerkje neergezet.
Dat zijn bouwsels op palen bekleed met blade
ren. De banken zijn boomstammetjes. Als je
aankomt is meestal het hele dorp uitgestorven.
Iedereen werkt op het veld. Maar altijd is er
wel iemand achtergebleven: een bejaarde of
zoals laatst een melaatse man. aan wie je
vertelt dat je van het bijbelgenootschap komt.
Zo'n figuur begint dan meteen geestdriftig op
de tam tam naast het kerkje te slaan en dan
komt de hele bevolking zo langzamerhand aan
zetten. inclusief de dominee en zijn vrouw die
je omhelzen. Er wordt een stoel voor je in de
schaduw gezet en je wordt omringd door alle
maal blije mensen. Moeders duwen haar kin
deren naar voren die je een handje moeten
geven, wat ze soms maar bar griezelig vinden.
Zoals laatst, toen een kleuter na het handje
wegrende en achter een boom ging kijken of
het ook wit geworden was.
Er worden gratis affiches uitgedeeld en de
mensen kunnen bijbels of evangelieën kopen.
Daar wordt veel gebruik van gemaakt, ook
door volwassenen die niet kunnen lezen. Ze
laten zich dan voorlezen door hun kinderen.
Honger naar het evangelie. Echt.
Of je wilt of niet, je wordt ook vaak het
middelpunt van een spontane happening in de
kerk. De dominee spreekt je toe en er wordt
van je verwacht dat je óók wat zegt. Paniek,
als je daar niet op verdacht bent. Maar het
moet. Wat doe je zo'n eerste keer? Je pakt de
bijbel en leest eruit. Je helper Raimond leest
hetzelfde gedeelte in het Sango. En dan
kan iets heel geks gebeuren, zoals laatst: de
hele kerk begint te schateren van het lachen.
Je denkt: wat is er verkeerd? en heort later
van Raimond: dat was omdat de mensen het
mooi vonden. Het was zoiets als een applaus.
Je rijdt dan het dorp weer uit, wordt nog
herhaaldelijk aangehouden en vervolgt je tocht
(vaak bandenpech) naar het volgende dorp. Zo
gaat dat drie weken lang. Overnachten kun je
altijd wel ergens. Ook bij missieposten (in het
bijbelgenootschap werken rooms-katholieken
en protestanten broederlijk samen). Tenslotte
kom je weer thuis met (o wee, als je het niet
aanpakt) kippen, ananassen, eieren, rijst, si
naasappelen. Geweldig allemaal.
Weer terug ben je dan weer druk met corres
pondentie, bijbeltransport, een catalogus met
je uitgaven, administratie en opleiding van
krachten daarvoor. Je praat met de kerken
over een bijibelweek, krijgt medewerking, helpt
die organiseren. Inclusief een colportage-actie:
huis aan huis laten zien wat je hebt. In de
hoofdstad Bangui gingen elke dag 34 vrijwilli
gers op pad van acht tot vier uur. En je
verkoopt zo 18.000 bijbeluitgaven.
Dan weer hoor je van mogelijke transportpro
blemen naar Tsjaad en rijdt duizenden kilome
ters (de enige manier om erachter te komen
wat daar nu van waar is. Geeft tenslotte je
advies. Duur, dat wel. Maar dat is bijbelver
spreiding nu eenmaal altijd. Het is omgekeerd
evenredig aan gewoon verkopen: hoe meer je
omzet, hoe meer je verliest. Want op elke
uitgave moet geld toegelegd worden.
Dat alles zegt Toos Fopma, die straks de draad
in Afrika weer opneemt. Zeker nog wel voor
een jaar. In elk geval tot ze zich zelf overbodig
heeft gemaakt. Daar werk je op. En daarna? Je
moet nooit te ver vooruitkijken.
mers. Als niemand er wil zitten,
kunnen zij er nog wel heen. Een
groot aantal ontheemden zou daar
mee komen ln een besloten ge
meenschap. waar er maar heel wei
nig mogelijkheden voor aanpassing
zullen zijn. Men zit hier (als men
geen werk heeft en dat is er voor
zovelen zeker niet) in een uithoek
opgeborgen, met alle mogelijke ge
volgen van dien. Dat is een stuk
zorg en angst die bij velen leeft.
Terecht of niet? Moet dat worden
uitgelegd als rassenhaat? Bij een
groot deel van de dorpsbewoners is
er echt wel bereidheid om wat voor
de Surinamers te doen, om hen zo
mogelijk op te vangen, maar dan
moet er wel rekening worden ge
houden met wat men hier aankan.
Daar is mijns inziens bij de voor
bereiding geen rekening mee ge
houden en dat heeft mede geleid
tot tendentieuze uitspraken en da
den, die ik overigens wel betreur.
Geenszins mag dit echter lelden tot
de gedachte dat men hier geen
naastenliefde opbrengen kan en
dat men niet bereid zou zijn om
herbergzaamheid te betrachten.
Juist omdat in de ontwikkeling hier
ter plaatse met name de kerk in
diskrediet wordt gebracht op een
ongenuanceerde manier, was het
mij als predikant van de hervorm
de gemeente een behoefte dit com
mentaar te schrijven.
Stavenisse
ds. H. A. Samsom
UTRECHT Als handreiking voor
de plaatselijke gemeenten is In de
hervormde kerk verschenen de
bundel 'Tot uw dienst'.
Hierin worden suggesties gedaan
voor zowel geloofsbezinning ais
dienstverlening van allerlei aard.
De bundel geeft Ln het eerste deel
specifieke thema's van het komen
de seizoen, zoals de assemblee van
de wereldraad van kerken in Nairo
bi, de actie voor een nieuwe le
vensstijl en het jaar van de vrouw.
In het tweede deel gaat het om
onderwerpen als de samenkomst
van de gemeente, het leerhuis, de
dienst aan de ander, politiek en
maatschappij.
Aanzet toi de uitgave is de pink-
sterbrief geweest, die synodepraeses
ds. G. Spilt dit jaar stuurde naar
alle hervormde predikanten. Hierin
zei hij, dat de roeping getuige van
Christus te zijn waargemaakt moet
worden, zowel door een omgang
met God. als met dienst aan de
naaste. Bij deze brief was een bijla
ge. getiteld 'Tot uw dienst' met een
eenvoudige opzet voor het werk in
de gemeente gedurende de komen
de wintermaanden. De nu versche
nen bundel heeft deze suggesties
meer uitgewerkt.
WIJCHEN In de hervormde ge
meente Wijchen bij Nijmegen heb
ben ruim honderdvijftig gemeente
leden intensief meegedacht over de
wenselijkheid van kerkdiensten, die
door de gemeenteleden zelf worden
voorbereid.
Gekozen is nu voor een experiment,
waarbij vanaf oktober tot en met
december om de veertien dagen 'de
diensten niet door predikanten,
maar door groepjes gemeenteleden
worden verzorgd, onder leiding van
de kerkeraadsleden. Inmiddels is al
een globaal plan opgesteld voor de
vorm en inhoud van deze lekedien
sten.
Van onze correspondent
GRONINGEN Na een dertien jaar durende restauratie is de
Martinikerk in Groningen gisteren weer vrijgegeven voor gebruik.
Zondag zal de eerste dienst er plaats hebben.
De hervormde gemeente is van
plan het gebouw een kerkelijke
functie te geven, waarvan alle ker
ken gebruik kunnen maken.
De dienst van zondag wordt geleid
ROME (KNA) De regering van
Zuid-Vletnam heeft achttien mis
sionarissen uitgewezen. Het zijn
veertien paters jezuïeten en vier
paters salesianen. Volgens een
zegsman van de jezuieten in Rome
zijn de paters uitgewezen in het
kader van de vietnamisering van de
kerk, waarmee de Zuidvietnamese
regering bezig is.
De uitgewezen jezuieten waren al
len werkzaam op het seminarie van
Dalat. De zegsman toonde zich zeer
bezorgd over de toekomst van dit
seminarie.
ADVERTENTIE
Deze week in
Hervormd Nederland o.a.:
Gesprek met Paul Citroen.
9 Doordenkertjes na 3 weken
Indonesië.
Een jaar zonder auto
Afstand tussen kerk en
arbeiders in Chili groeit.
Dr. von Meyenfeldt en de
nieuwe theologie.
Kerk loopt ver achter op
de samenleving.
Ik abonneer
mij op/vraag
een
proefnummer
van
I Hervormd
Nederland.
NAAM:
ADRES:
WOONPLAATS:
GIRONUMMER:
TE LEF. NR.:
half jaar. 51.— per Jaar.
Abonnementen kunnen elk
ogenblik Ingaan.
Bon Ingevuld in BLOKI.ET
TERS ln envelop (zonder
postzegel) verzenden aan:
Hervormd Nederland.
Antw nummer 1776. I)en llaag.
mi iiiiimi
door de voorzitter van het groot
moderamen van de gereformeerde
kerken in de stad ds. G. Veeneman,
door de deken van de roomskatho-
lieke kerk, pater W. L. Marlet, en
door de praeses van de centrale
kerkeraad van de hervormde ge
meenten, ds. G. Cazemier.
Overigens is nog onduidelijk hoe
het gebouw straks zou kunnen
functioneren als ruimte voor de
eredienst. De restauratie heeft vele
miljoenen gekost, maar er was geen
geld voor verlichting en verwar
ming. Dat maakt kerkdiensten
praktisch onmogelijk. Zoals we al
eerder berichtten heeft een com
missie van de hervormde gemeente
en de burgerlijke gemeenten een
rapport uitgebracht om de kerk
voor allerlei doeleinden als een
'overdekt stukje binnenstad' te ge
bruiken. De architect van de res
tauratie was P. L. de Vrieze te
Groningen.
Het gebouw, dat gisteren door hem
en zijn medewerkers is overgedra
gen aan de kerkvoogdij heeft een
hele gedaanteverwisseling onder
gaan, vooral ook aan de buiten
kant. Het d ak ziet er met vijf
afzonderlijke kappen weer precies
zo uit als voor een verwoestende
storm aan het eind van de zeven
tiende eeuw. Aan de hand van een
schilderij is het vroegere boter- en
broodhuisje bij de entree van de
kerk weer herbouwd. Ook van bin
nen is de kerk weer zoveel mogelijk
ln oude staat teruggebracht.
MULHOUSE (AFP) De Albert
Schweitzer-medaille is dit jaar toe
gekend aan Abbé Pierre, de stichter
van de Emmaus-gemeenschap.
De stichting Johann Wolfgang von
Goethe heeft Abbé Pierre met de
gouden medaille willen eren 'voor
zijn strijd tegen het egoïsme en de
onverschilligheid en zijn inspan
ningen cm daklozen en wanhopi-
gen een bestaansreden te geven'.
Abbé Pierre heeft in 35 landen
duizenden logementen opgericht
voor ontheemden, die hij hielp op
hun beurt andere noodlijdenden te
redden.
TRI
er
d.
ion'
dei
I
we
*tel
JESAJA
Kijk.
er zal een koning komen
die in gerechtigheid
en die onder hem staan
zullen hun beleid voeren
naar wat werkelijk recht is:
en die mannen zullen zo zijn
dat je achter ze kunt schuilen
tegen de wind
tegen de storm en de regen,
je zou ze kunnen vergelijken
met heldere stromen
in een heet en dor land,
als een stuk schaduw
dat een rots werpt
in een land dat van dorst verg
Dan zullen zij die kunnen zien \t
geen blinde ogen meer hebbeif
die kunnen horen
zullen werkelijk iets horen;
en die van louter verwarring
niets meer zagen ii
zullen een nieuwe visie krijgei
en die niet wisten wat te zegg
zullen welsprekend worden.
Dan zal een rinkelende dwas
niet langer hoogachting onr
en een oplichter
zal niet langer in aanzien zijn
me
ne
IRA
GENEVE De ere-voorzitter van
de wereldraad van kerken, dr. W. A.
Visser t Hooft, viert morgen zijn
75e verjaardag.
Na reeds internationaal werk te
hebben verricht in de Young men's
christian association en de wereld
federatie van christenstudenten,
werd dr. Visser 't Hooft in 1938
aangewezen als secretaris-generaal
van de wereldraad van kerken in
oprichting. Door de oorlog werd
deze oprichting uitgesteld tot 1948.
Hij bleef secretaris-generaal tot
1966. Daarna bleef hij adviseur van
de wereldraad. Dit jaar ontving hij
de kardinaal Bea-prijs vanwege zijn
'voortreffelijke verdiensten voor de
vrede, de menselijke ontplooiing en
grotere sociale rechtvaardigheid'.
0 Zeister zendingsfeest. Minister
De Gaay Fortman is een van de
sprekers op het zendingsfeest van
de evangelische broedergemeente,
aanstaande zaterdag 20 september
Ln Zeist. Het thema is 'Onafhanke
lijkheid komt, afhankelijkheid
blijft'. Over hetzelfde thema, dat
duidelijk betrekking heeft op Suri
name, voert ook de Brusselse hoog
leraar dr. W. Lutjeharms het woord.
Beide toespraken worden tussen
kwart over twee en kwart over vier
gehouden ln de kerk aan het Zus
terplein. 's Morgens om half elf
wordt in de zaal Figi de multipro-
jectieshow 'Met het oog op Afrika'
vertoond met aansluitende discus
sie. Tussen de ochtend- en de mid
dagbijeenkomst kunnen de bezoe
kers Surinaams eten, een bazar be
zoeken, langs stands wandelen enz.
Zuid-Vietnam
leid
idp
Su
be
schi
nste
Pi
l. E
ieu
NED. HERV. KERK
Bedankt voor Giessen-Rijswijfcleit
voor Vreeswijk: A. Schipper,
heen zendingspred. te Ujung
dang, wonende te Bennekom.
Afscheid op 21 september van
sele H. J. Teutscher wegens I
ming geest. vera, van het
huis te Beekbergen; van
broek: A. Breure, ber. te Ou am;
bias; van Kesteren: G. S. dei
ber. te Barneveld.
Intrede te Ndeuweroord: J. J.
kei uit Exloërmondte H.I.
bacht: H. Stroeve uit Andelp'n?
Br.).
Bevestiging te Poortugaal
Delta ziekenhuis) H. J. Vooer 2
Waddinxveen; te Amste Pr0'
(fulltime leraar godsdienst!
wijs aan het Hermann Weel 'Hl.
college) L. P. W. Groenveld
heen pred. te Amstelveen voo
werkz.
GEREF. KERKEN
Afscheid van Scherpenzeel:
Bos, die in dezelfde dienst a w
den bevestigd als legerpred. i
standplaats Seedorf (W.-Duit H
Bevestiging te Apeldoorn
godsdienstonderwijs aan het
college: H. G. Rang uit Raa
Intrede te Voorthuizen: P. G
beek uit Joure: te Emir
Gommer uit Enschede
Haag-West: K. H. WigboK
Wateringen: te Haamstede:
keiboom kand. uit Amsterdi
Scharnegoutum: C. J. Veri
kand. uit Kampen: te Noo l
en Ottoland: G. F. P. de Boeifj
uit Amsterdam.
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Intrede te Groningen-Zuid:
G. Versteeg uit Stadskana
Heerenveen: J. A. Boersema
uit Amersfoort.
ALG. DOOPSG. SOC. Q
Intrede te Drachten: H. R.
uit Oldeboorn.
BAPT. GEMEENTEN L.
Afscheid van Dokkum: D. B<Jexi
wegens em. (blijft geest, ver geei
het prot. ziekenhuis de Sionsljlin
Dokkum).
zal
het
een
nm
N I
de
attir
irdoc
soci:
WINDHOEK De Zuidafr )-sti
politie heeft opnieuw een pr i Ha
van de lutherse kerk in I istei
(Zuidwest-Afrika gearresteer te
is de leider van de gemeen ist s
jimwarongo, ds. Uanivi. Er
bekendgemaakt op welke g *ersi
hij gearresteerd is. De popde
bezig met een reeks van
klagen bij leden van de kert itens
ring
ilijk
iten
legg<
door Aldert Sdh i,
In 1968 zou in Uppsala tijdens
de vierde assemble van de we
reldraad van kerken de Ameri
kaanse negerleider dr. Martin
Luther King de openingspredi
katie verzorgen. Maar hij werd
zoals bekend een paar maanden
tevoren doodgeschoten.
De afgevaardigden waren daar diep
van onder de indruk en besloten
ter nagedachtenis van King een
studie op touw te zetten over het
gebruik van geweld en geweldloos
heid in de strijd om sociale gerech
tigheid. Deze studie werd uitge
voerd door de afdeling kerk en
samenleving van de wereldraad en
deze kwam in 1973 tijdens de bij
eenkomst van het centraal comité
in Genève met het resultaat van
haar studie voor de draad. Het was
een studie die bedoeld was om de
discussie voort te helpen, niet om
die af te ronden.
In de studie werd vastgesteld dat
men het over een aantal uitgangs
punten eens was. Dat men in het
politieke bezlgzijn moet kiezen voor
de armen en onderdrukten en dat
het doel van verzet tegen een on
wettige macht niet is de vernieti
ging van de vijand, maar het berei
ken van een rechtvaardige orde.
In het verleden kon een diefstal dc
dief komen te staan op de amputa
tie van één of meer vingerkootjes.
Een historische vorm van geweld.
De afbeelding is overgenomen uit
'Militia Christi', het blad van Kerk
en Vrede.
'Het gaat uiteindelijk om de ver
zoening van de hele mensheid', al
dus de verklaring.
Maar mag je als christen nu mee
doen aan geweld? Deze vraag stelde
de commissie voor een onoplosbaar
probleem. ZIJ kwam er alleen uit
door drie verschillende mogelijkhe
den tegenover en naast elkaar te
plaatsen. Sommigen geloven in
naam van Jezus alleen in geweldlo
ze actie, anderen menen dat er
zoiets bestaanbaar is als een recht
vaardige oorlog, waar een christen
toe geroepen kan zijn. En dan is er
een derde groep, die vaststelt dat
de oorlog al aan de gang is en dat
je er niet mee kunt stoppen zonder
meë te doen aan de bevordering
van onrecht. In zo'n situatie kim je
als christen alleen proberen het
niveau van het geweld wat te doen
dalen, een konflikt humaniseren en
waar mogelijk vredesstructuren aan
te brengen.
Anti-militarisme
Deze verscheidenheid van opties
is nu niet direct aangenaam voor
iemand die van de wereldraad van
kerken leiding verwacht in zo'n
cruciale kwestie als het geweldsge-
bruik. Het effect van de studie
bleek- dan ook bij de kerken nogal
summier te zijn. Hoewel de kerken
werden opgeroepen, met het ge
sprek voort te gaan, lieten de
meeste kerken het er bij zitten.
Alleen de IFOR, de internationale
van christen-pacifisten, pakte de
handschoen op. In ons land heeft
Kerk en Vrede de studie samenge
vat en vertaald in zijn blad Militia
Christi uitgegeven. En afgelopen
weekeinde hield Kerk en Vrede een
gespreksdag in Utrecht, die bedoeld
was als een start voor een discus
sie, die concrete punten moet ople
veren voor degenen, die namens de
Nederlandse kerken straks in Nai
robi verslag moeten uitbrengen van
wat de Nederlandse kerken met de
studie over geweld hebben gedaan.
Zaterdag aanvaardden de belang
stellenden in Utrecht alvast een
resolutie waarin de Nalrobl-
op het hart gebonden wordi i]es
voor te stellen een soort ani j iej,
tairisme-programma van de i
raad op te richten naar ai trpn
\ra n höfr nmfframmo fnt hr-«'
van het programma tot bes
van het racisme.
derg
te
teg!
de
In een forum dat zaterdag
van Kerk enx Vrede besloot,
Rein Jan van der Veen, het le dt
landse lid van het bestuur i ^teui
programma tot strijd tegen
cisme, aan waarom racisme
weid moeilijk vergelijk baai >ens
«svorr
Var
de
ippel
Geweld is veel ingewikkeld!151
het racisme. Dat laatste is
dr. Albert van den Heuvel, de
van de hervormde synode
dien een vrij nieuw onderwe
in de oecumenische bewegi F>ve
de laatste jaren on ontkol n
duidelijk op tafel kwam te liftte
Het is te vrezen dat ds.
Veen gelijk heeft. Pas
men zich Ietwat terzijde
politiek opstelt kan men
een volledig pacifistisch sta
terugtrekken. We staan echl
op het perron en hebben
keus tussen de trein naar
der geweldloosheid of de st
gewelddadigheid. Wij bevind
in een wereld boordevol
(wij citeren hier prof. De
In deze rijdende trein ls bf
ken over de geweldlooshei
zinloos. Het getuigenis van H
Vrede is onmisbaar om oni
scherpen dat de verheerlijk)
geweld of dat nu de Na«
structureel geweld of revol
geweld uit den Boze V
onde
