.eren gaat niet alleen door je kop'
Rechten van het kind worden vertrapt'
Pag op
de plaat
Pieterse, directeur eerste Nederlandse middenschool:
WCA gaat de problemen inventariseren
Allman Bros
hebben weinig
te bieden
UW/KWARTET ZATERDAG 13 SEPTEMBER 1975
BINNENLAND 17
it waar je ook kijkt: of dat nu
de ontwikkelingslanden of in
ijke, welvarende landen: overal
aan problemen rondom de
ten van het kind. In elk land
ien die problemen wel een an-
karakter, maar juist daarom is
internationale inventarisatie zo
g en interessant. De komende
Jaar gaan we dus druk aan de
alle problemen rondom de
ten en plichten van het kind
papier te krijgen, waarna we
n.en komen tot aanbevelingen
betere regelingen.'
lertuigd
■ouw H. C. Laman Trip-Nuboer,
kersverse presidente van de al
ierd jaar oude Christen Jonge
wen Federatie (Young Wo-
's Christian Association) is vol-
t overtuigd van het nut van
onderzoek, dat 'haar' bond over
iele wereld gaat instellen naar
echten van het kind. Op het
ings in Canada gehouden con-
van alle YWCA-vertegenwoor-
was dit de opdracht, die
een mee naar huis kreeg. Voor
veelomvattende stuk huiswerk
len de vrouwen vier jaar de
Hoe dat in andere landen pre-
zit, weet mevrouw Laman Trip
maar wel. dat de Nederlandse
JA flink poot-aam zal moeten
ra om die opdracht in deze tijd
te krijgen. Deze inventarisatie
Nederland namelijk maar een
de vele projecten, waarmee de-
vrouwenorganisatie zich bezig
it.
hebben de komende jaren ver-
ikkelijk veel werk te doen: ge-
ons geringe ledental eigenlijk
te veel. Je moet daardoor voor
ehillende projecten steeds weer
beroep doen op dezelfde men
en dat kan natuurlijk niet goed
en gaan. Je gaat roofbouw op
;en plegen. We hebben op
[ogenblik, na een recente veran-
in onze organisatie-opzet.
1000 leden. Dat is een klein
om al het werk, dat wij op
schouders genomen hebben, te
igen. Wel hebben we een
buitengewone leden (alle le
vari de Nederlands Christen
m Bond) maar daar kunnen
inlet zomaar een beroep op
Nieuwe leden zijn dus zeer
Mevrouw H. C. Laman Trip-
Nuboer
Andere projecten, die men dit jaar
nog moet beginnen zijn: helpen bij
de opvang van Surinamers, waarbij
waarschijnlijk vooral gelet zal wor
den op de problemen van de Suri
naamse vrouwen en- meisjes, die in
ons land verblijven; de actie 'Vrou
wen helpen vrouwen' een bege
leidingsproject voor vrouwelijke
buitenlandse werknemers en de
vrouwen van de gastarbeiders ('die
worden hier lelijk aan hun lot
overgelaten, de stichtingen, die zich
bezig houden met buitenlandse
werknemers maken zich, zoals de
naam misschien ook al duidelijk
maakt, vooral da-uk om de werkne
mers en niet om hun vrouwen, die
zonder een woord Nederlands te
begrijpen maar thuis zitten'), en
het project om samen met de afde
lingen in België studiedagen over
Europese Burgerschap te organise
ren m verband met de mogelijke
komende verkiezingen voor een Eu
ropees parlement.
Hoe op te zetten?
Ga er maar eens aan staan met
duizend leden.
Om nog even terug te komen op
het grote internationale project ter
inventarisatie van de problemen
van -het kind: uiteraard moet zo'n
inventarisatie voor verschillende
landen en zelfs voor verschillende
plaatsen heel anders worden opge
zet.
'Bij ons in het dorp hebben we
echt niet te maken met een uitge
breide drughandel onder jongeren
of met jeugdprostitutie. maar in de
grote steden heb je dat natuurlijk
wel. Daarom moeten we eerst heel
goed bekijken hoe we ons onder
zoek, dat vooral met vrijwilligers
zal worden uitgevoerd, moet wor
den opgezet. Ik denk. dat wij in
heel West-Europa en Amerika voor
namelijk d:e nadruk zullen moeten
leggen op punten als: geestelijke
en lichamelijke mishandeling van
het kind, beïnvloeding van het kind
door massamedia en scholen, com
merciële uitbuiting van het kind
(bijvoorbeeld als fotomodellen voor
sexblaadjes en reclame-doelein
den), jeugdprostitutie, druggebruik
onder de jeugd. Wij kennen na
tuurlijk niet meer de echte kinder
arbeid, zoals die in bepaalde ont
wikkelingslanden nog wel bestaat.
Voor Nederland komt daar dan nog
die hele nieuwe wetgeving bij. die
op het ogenblik wordt opgezet rond
om de rechten van het kind en de
ouders. Hier wordt bijvoorbeeld ge
regeld welke rechten de ouders
hebben om door hulporganisaties
zoals het JAC, Release en Sosjale
Unit op de hoogte te worden ge
steld van de verblijfplaats van hun
weggelopen minderjarig kind?
We hopen in die vier jaar een
beeld te kunnen geven van de toe
stand in Nederland. Wanneer we
dan weer op het volgende wereld
congres bijeen komen, worden de
verslagen uitgewisseld en kunnen
we komen tot het opstellen van
aanbevelingenvertelt mevrouw
Laman Trip.
Zo'n onderzoek is natuurlijk leuk
en nuttig, maar gebeurt er iets met
de conclusies?
De strijd tegen het analfabetisme is ook een ideeaal werkterrein van de YWCA.
'Jazeker, wij zijn adviserend lid van
een groot aantal organisaties,
waaronder bijna alle commissies
van de Verenigde Naties. Verder
zijn we lid van de Wereld Gezond
heids Organisatie, de Wereld Voed
sel Organisatie (FAO), het Hoge
commissariaat voor de Vluchtelin
gen. Unesco, Unicef. Ook dienen we
de Wereldraad van Kerken en het
Vaticaan van adviezen. En die wor
den echt gebruikt en niet ergens
weggestopt in een stoffig bureau.'
Geen beïnvloeding
De Christen Jonge Vrouwen Fede
ratie weert zeer bewust elke politie
ke of kerkelijke beïnvloeding. 'Wij
willen geen bepaald stempel opge
drukt krijgen. We staan open voor
mensen van alle politieke richtin
gen en kerkelijke stromingen. Dat
Is zeer bewust. We gaan uit van de
rechten van de mens en niet van
bepaalde politieke standpunten. Dat
Je in je dagelijkse werk desondanks
toch wel eens 'politieke' uitspraken
doet, komt omdat in onze maat
schappij eigenlijk overal wel een
politieke kant aan zit. We hebben
ons bijvoorbeeld sterk tegen de
apartheid in Zuid-Afrika uitgespro
ken (we hebben daar. ondanks alle
moeilijkheden, nog steeds een ge
mengde afdeling). Wij vinden dat
eigenlijk meer een humanitaire dan
een politieke uitspraak, maar we
beseffen natuurlijk best, dat het in
zo'n land als een politieke uitlating
wordt opgevat. In die zin zijn we
dus wel politiek bezig, maar we
houden ons ver van partijpolitiek.
We zijn ook bepaald geen feminis
tische organisatie, maar dat neemt
niet weg. dat- we In de honderd
jaar van ons bestaan erg veel ge
daan hebben voor de emancipatie
van de vrouw.
Wij wijzen feministische bewegin
gen beslist niet af: groeperingen
als MVM en Dolle Mina zijn na
tuurlijk erg belangrijk, vooral om
dat ze de problemen van de vtouw
zo duidelijk en dringend onder de
aandacht van het grote publiek
hebben gebracht. Wij zijn meer een
beweging, die in het midden staat,;
wij vangen de gevolgen op, die
MVM en Dolle Mina losmaken bij
de gewone vrouwen.'
lor Cisca Dresselhuys
RECHT 'Het is angstig om te zien hoe de rechten van het kind in veel landen van de wereld
t voeten getreden worden. Het kind dreigt in veel gevallen het kind van de rekening te worden,
jdaar dat het voorstel om in alle landen, waar wij vertegenwoordigd zijn en dat is in meer dan
ïtig landen van de wereld eens een inventarisatie te maken van de situatie waarin het kind
t, direct aansloeg.'
or Piet Hagen
fDSMEER 'Ik kan de hele nacht wel doorpraten over die
ooi', zegt Gerard Pieterse. Het is half een en we besluiten er een
it achter te zetten. Acht uur later moet hij in Den Haag zijn,
het ministerie van onderwijs. 'Zorg dat je morgen in een goede
ditie bent', heeft hij eerder op de avond gezegd tegen een col-
a die hem opbelde.
directeur van de experimentele
denschool in Amsterdam-Bijl-
heeft ir. G. L. Pieterse niet te
[en over de medewerking van
departement. Hij heeft ook alle
voor de vernieuwingsdrang van
minister. Toch vindt hij dat we
op onze hoede moeten zijn
een vernieuwing die teveel
bovenaf komt. Dan kan het
eens nodig zijn de ruimte die
lebt te verdedigen tegen een al
'oortvarende bemoeienis van bo-
af. Vandaar die goede conditie.
Open Scholengemeenschap Bijl-
is nu ruim vier jaar oud. Maar
Pieterse begint het verhaal
ilijk al veel eerder. Zijn eigen
eden is voor zijn gevoel een
voorgeschiedenis van de
ooi. 'Als ik op school bezig ben,
eef ik m'n hele jeugd weer', zegt
'Ik weet maar al te goed hoe ik
vroeger op school was.'
n school getrapt
'ard Pieterse is zelf een rasechte
sterdammer, uit de Spaarndam-
buurt. 'Op de lagere school kon
«st aardig leren', zegt hij, 'maar
ging dat? In zo'n buurt hoorde
niet dat je verder ging leren,
mige doel was zo gauw mogelijk
verdienen. Je ging alleen naar
ambachtsschool om je leerplicht
te zitten.'
werd niks op de ambachts-
>ol. 'Een hele rij onvoldoendes
binnen de kortste keren werd ik
school getrapt. Op andere
olen hetzelfde liedje. Ik kon er
oon niet tegen. Die grote kille
ouwen. Ik wilde spelen, ik had
grote fantasie, maar ik kon er
s mee te doen. Het maakt me
essiefIk kon alles wel in elkaar
ppen.'
allerlei baantjes als leerlingstof-
'1er, loopjongen, leerlingbanket-
fker en wat al niet, kwam Ge-
Pieterse bij de Wester Gasfa-
Daar was de familie blij mee.
baan bij de gemeente, dat gaf
ftigheid. 'Ik vond het fantastisch
'F*, herinneert Pieterse zich. 'Met
grote dienstfiets het hele ter-
over. Je kwam overal, je
maakte overal een praatje, ik voel
de me eindelijk vrij.'
Wonder
'Toen begon het wonder. In die tijd
was ir. F. L. F. de Veye directeur.
Een ouderwets en streng man. Als
hij er was. wist de hele fabriek dat
onmiddellijk. Ik moest vaak bij
hem komen voor klusjes. Hij merk
te al gauw dat ik de gebruikelijke
onderdanigheid miste en gewoon
zei wat ik van de dingen vond. Dat
waardeerde hij. Zo ontstonden klei
ne gesprekjes en De Veye, die zelf
geen kinderen had, raakte steeds
meer op mij gesteld. Hij werd een
soort vader voor me. Hij kreeg me
zover dat ik naar de avond-am
bachtsschool ging. Hij betaalde al
les en hielp me vaak met huiswerk.
Soms nam hij me ook een dagje
mee uit. Op school was ik een
briljante leerling. Toen ik klaar
was, wilde De Veye dat ik zou
doorzetten. Zo heb ik tenslotte ook
de h.t.s. gedaan.'
Reactor centrum
Bij de gasfabriek klom Pieterse vla
de tekenkamer op tot adjunct-be
drijfsleider. De Veye was toen al
met pensioen. Toch voelde Pieterse
dat hij weg moest. 'Hoewel De Veye
me in het werk nooit voorgetrok
ken had, voelde je dat je altijd het
pikkie van de baas was gebleven.'
Zo kwam hij in 1963 bij het Reac
tor Centrum Nederland in Den
Haag.
Op het reactorcentrum maakte Pie
terse ingenieurs uit Delft mee. 'In
genieurs, dat bleven toch mensen
waar je op de deur moest kloppen.
Zo kwam Ik op het idee zelf in
Delft te gaan studeren. Waarom
zou ik dat niet kunnen. Dat had ik
toen erg sterk. Laten zien dat je
ook kon wat anderen konden.' Vijf
jaar later studeerde Pieterse af als
ingenieur in de constructie van
kernreactoren.
Een wat merkwaardige vooroplei
ding voor iemand die directeur
wordt van Nederlands eerste mid
denschool. Want de paar jaar erva
ring als assistent-leraar aan de
h.t.s. kan nauwelijks meetellen.
Toch viel het oog op Pieterse, toen
vijf jaar geleden gezocht werd naar
een driemanschap dat de school in
de Bijlmer kon leiden. De heer
Pennock was katholiek en zou de
onderwijskundige kant voor zijn
rekening nemen en Pieterse (die
als 'openbaar' te boek stond) zou
de organisatie doen. De derde
plaats in het driemanschap was ge
reserveerd voor een protestant,
maar die plaats is nooit bezet.
De eerste periode van het Bijlmer
experiment is volgens Pieterse erg
moeilijk geweest. Het eindigde er
mee dat Pennock verdween en Pie
terse overbleef als enige directeur.
Waarom ging Pennock weg?
Pieterse: 'Pater Pennock had erva
ring met de vrije-tempo-werkwijze
op het Roncalli-College in Bergen
op Zoom. Dat zou in de Bijlmer ook
worden ingevoerd Zoiets werkt op
een lyceum, waar je de kinderen in
hun eigen tempo zelfstandig aan
hun taken kunt laten werken, maar
niet op een middenschool als in de
Bijlmer.
Bij ons heb je binnen één klas de
grootst mogelijke verschillen: kin
deren die later een technische op
leiding gaan doen en kinderen die
doorgaan naar een universiteit.
Misschien nog belangrijker zijn de
verschillen in levensbeschouwelijke
en sociale achtergrond. Wat dat
betreft weerspiegelt de school de
veelkleurigheid van de bevolking
vian de Bijlmer met zijn vele gast
arbeiders, Surinamers, mensen uit
de binnenstad van Amsterdam, im
port van elders, enz.
Grootste probleem
Volgens Pieterse zit daar het pro
bleem van de middenschool. 'Niet
dat de ene leerling een kwartier
eerder klaar is met een som dan
een ander. Dat los je nog wel op.
Maar hoe je pedagogisch om gaat
met een groep kinderen die zo ver
schillend is. Het ene kind zegt bij
wijze van spreken geen zin zonder
een vloek en het andere kind gaat
bij elke vloek die hij hoort door de
grond.'
In die situatie wordt van de leraar
in de eerste plaats gevraagd dat hij
pedagoog is. Hij moet in die klas
een gesprek op gang brengen en
vertrouwen winnen. Hij moet we
ten wat kinderen werkelijk interes
seert.
Pieterse is zelf erg gegrepen door
de opvoedingsfilosofie van Rudolf
Steiner, de grondlegger van de
Vrije Scholen. De leraren van zijn
school worden ook begeleid door
het Nederlands Paedagogisch Insti
tuut van prof. Lievegoed in Zeist.
'Wat ik van hen geleerd heb', zegt
Pieterse, 'is dat je anderen eerst
helemaal moet accepteren wil je
een relatie aangaan. Je mag nooit
een kind veroordelen naar een
maatstaf waaraan hij toch niet kan
tippen, nooit vergelijken met ande
re kinderen. Op die manier versterk
je alleen maar de angst van het
kind om te falen. Wat het kind
nodig heeft is dat je zegt: wat je
gedaan hebt is goed, maar mis
schien kun je dat ook nog wel,
probeer het maar. Je moet het kind
aanvaarden zoals het ls en aan
moedigen als hij niet verder durft.'
Mentor
Juist omdat de school in de Bijlmer
zoveel nadruk legt op de relatie
tussen leraar en leerling, heeft men
gekozen voor het mentoraat in de
laagste twee klassen. Dat betekent
dat in deze klassen veertien lesuren
per week door één leraar gegeven
worden. Die geeft een hele serie
vakken: Nederlands, wiskunde, aard
rijkskunde, enz. 'Op die manier
wordt zo'n klas een sociale eenheid.
Dan durven de leerlingen weer
zichzelf te zijn. Je staat versteld
met wat voor dingen ze dan bij je
komen. Pas als die relaties in orde
zijn, mag je verwachten dat kinde
ren iets leren.'
Vanuit deze opvoedingsfilosofie
heeft Pieterse ook kritiek op het
eenzijdig theoretische onderwijs.
Het duidelijkste voorbeeld daarvan
is wiskunde. Hoewel hij zelf met
plezier wiskunde geeft aan kinde
ren die in de derde en vierde een
technische richting kiezen, waar
schuwt hij tegen overwaardering
van de wiskunde en vooral tegen
het gebruik van wiskunde als selec
tiemiddel. De universiteit begint
ermee. 'Je kunt notabene niet eens
psycholoog worden, als je niet eerst
een heel brok wiskunde doorwor
stelt. Dat werkt door in het middel
baar onderwijs en tegenwoordig be
gint zelfs de kleuterschool met ver-
zamelingenleer. Wat moeten kinde
ren die bezig zijn de wereld te
ontdekken daarmee?"
'Het misverstand is dat we denken
dat alles door die koppen moet',
zegt Pieterse. 'Die koppen moeten
boordevol kennis. Ik merk het wel
eens als een doctorandus bij ons
komt solliciteren. Deze academici
zijn vaak erg sociaal bewogen.
Maar het zit allemaal ln hun hoofd.
Ze vinden het moeilijk om met
kinderen om te gaan. Dan heb je
doctoraal wiskunde en dan krijg je
een klas van dertienjarige wereld-
bestormers. Dat slaat toch nergens
op.'
Kennis is natuurlijk heel belang
rijk, zegt Pieterse, maar het kennen
moet harmonisch verbonden zijn
met het voelen en het handelen.
Die aspecten komen op school veel
te weinig aan bod. Als er al iets
aan gedaan wordt, dan bij voorkeur
in aparte vakken. Creatieve vakken,
godsdienst, maatschappijleer, maar
niet tijdens de echte 'leervakken.'
Manier waarop
Pieterse: 'Vakken als godsdienst en
maatschappijleer zouden overbodig
moeten zijn. De identiteit van de
school zit niet in bepaalde vakken,
maar ln de manier waarop Je met
kinderen om gaat. Dat is de identi
teit van de school. Daarom geloof
ik ook niet in een samenwerkings
school die slechts een grootste ge
mene deler ls van drie verschillen
de levensbeschouwingen. Dat kan
niet. Een samenwerkingsschool, zo
als de ouze, is alleen mogelijk als
uit die samenwerking een eigen
Identiteit voortkomt. Die Identiteit
komt tot uitdrukking in de manier
waarop je het kind benadert. Elke
school behoort uit te gaan van een
duidelijke pedagogische visie. In
die zin is elke school een bijzonde
re school.'
door Willem-Jan Martin
De afdeling popmuziek van deze
bladen begint langzamerhand op
een roddelrubriek te lijken. Een
betreurenswaardige tendens
natuurlijk, maar helaas ook een
onontkoombare, waar het
pendelen van het ene liefje naar
het andere van sommige heren
popmuzikanten een
onmiskenbare invloed heeft op
de artistieke prestaties. Moesten
we zo de vorige week melden,
dat het opduiken van de
Zweedse sirene Britt Eklund
voor een belangrijk deel
verantwoordelijk is voor de
moeizame gang van zaken rond
Rod Stewart en The Faces: dit
keer is het de met spanning
verwachte nieuwe elpee van The
Allman Brothers Band, Win Lose
Or Draw (Capricorn Records
2429 132). die hoorbaar te lijden
heeft gehad onder allerhande
interne spanningen als gevolg
van de amoureuze avonturen
van een der groepsleden,
Gregory L. 'GreggAllman.
Laten we nog eens vaststellen,
dat vanuit deze positie geen
precieze schatting van de gang
van zaken rond de Allman Bros
kan worden gemaakt. Anderzijds
echter is uit berichten in de
vakbladen wel zoveel duidelijk
geworden, dat de groep de
afgelopen maanden herhaalde
malen op springen heeft
gestaan, dit als gezegd vooral
onder invloed van het gedrag
van Gregg Allman, die eerstens
geruime tijd onvindbaar was
toen er opgetreden moest
worden cq. plaatopnamen
gemaakt, vervolgens plotseling
boven water kwam mét de
mededeling dat hij zou gaan
trouwen met het niet onbekende
fenomeen Cher (eens de helft
van het zingende echtpaar
Sonny Cher) en dat er wel
weer gespeeld kon worden, en
tenslotte momenteel weer meer
bij deze dame dan achter zijn
orgel kan worden aangetroffen,
nadat eerder het huwelijk reeds
na enkele dagen was ontbonden.
(Kan iedereen het nog volgen?).
Dat het onder deze
omstandigheden nog tot een
elpee ls gekomen, mag verbazing
wekken. Zo niet echter het feit
dat Win Lose Or Draw van een
en ander duidelijk, en na alle
vroegere prima muziek ook
uiterst schrijnend de sporen
draagt. De elpee vormt
nauwelijks één geheel, maar
maakt eerder de indruk van een
moeizaam en zonder veel
overtuiging bij elkaar
geschraapte verzameling los
goed. Er is geen sprake van een
knallend vertoon van energie en
inventiviteit (een uitzondering
daargelaten, waarover straks)
zoals bijvoorbeeld zo smakelijk
aan te treffen viel op het aan
dit produkt voorafgaande
werkstuk Brothers And Sisters,
terwijl enig enthousiasme
nagenoeg ontbreekt.
In de malaise heeft Gregg
Allman. voorzover aanwezig (ik
krijg tenminste sterk de Indruk,
dat een aantal nummers zonder
hem zijn opgenomen), een
belangrijk aandeel De
plichtmatige, met pijn en moeite
uit het keelgat geperste opening
Can't Lose What You Never Had
(een oudje van Muddy Waters
uit 1966) plus een tweetal uiterst
zwakke kompositorische
bijdragen (Nevertheless, alsmede
het titelnummer) maken
voldoende duidelijk, dat het
onderwerp muziek de afgelopen
maanden met een bescheiden
plaatsje op de agenda genoegen
heeft moeten nemen.
Daartegenover werken de beide
country-rock-achtige bijdragen
van gitarist Dicky Betts (Just
Another Love Song, Lousiana
Lou And Three Card Monty
John) tamelijk verfrissend (al
lijden deze nummers op zich
beschouwd aan een wat al te
opvallende gelijkenis met van
Brothers Sisters bekende
songs), maar ontkomt hij
anderzijds toch ook weer niet
aan de algemene
mineurstemmingde lange
'instrumental' High Falls
verzandt al snel in een suf en
bloedeloos gebeuren.
Win Lose Or Draw heeft zo al
met al weinig meer te bieden
dan een incidentele vlotte
gitaar- of pianoriedel van resp.
Dicky Betts en Church Leavell.
Triest om dat van een van je
favorieten te moeten
constateren, terwijl dezelfde
gebeurtenissen die hiertoe
aanleiding hebben gegeven het
bovendien twijfelachtig maken
of er ooi/t nog een volgende
elpee komt, die de gemoederen
weer wat zou kunnen
opvrolijken. Het ls wat. Maar
misschien zitten die Allman
Bros, u wel gebakken en vindt u
het veel aardiger dat er deze
week ook nog elpees verschenen
zijn van Focus (Mother Focus).
Boudewijn de Groot (Waar Ik
Woon En Wie Ik Ben). Los
Alegres (Coconut Woman), The
Kursaal Flyers (Chocs Away) en
Gloria Gaynor (Experience).
