In Javaans dorp
kwamen twee
gezinnen wonen
n
Vandaag
)ns
(indkan
achen
wcrclddiakonaot
Nogmaals verduidelijking gevraagd
aan "Christenen voor het socialisme"
Onze
adressen:
2211
Christenen in DDR
opgeroepen tot
inzet voor socialisme
Hongaarse regering
ontslaat tien
dominees na schandaal
iw
Raad van kerken lid
oecumenische bank
TROUW/KWARTET VRIJDAG 12 SEPTEMBER 1975
KERK
ADVERTENTIE
door ds. G. Spilt
In ons land hebben we moeite met de verbinding van evangelisatie en diako-
naat, het getuigen en het dienstbetoon van de kerk. Wij ontkoppelen dat nogal
eens: alleen maar de verkondiging van het evangelie of het woordloos dienen
van de samenleving. Het is een verkwikking om in Indonesië te ontdekken,
hoe men daar evangelisatie en opbouw van de samenleving bij elkaar houdt.
Niet krampachtig, maar als het ene handelen van de kerk, die het bevrijden
de woord van Good doorgeeft, en maatschapplijke nood tracht te lenigen in
een eenheid van woord en daad.
gira
Neem nu Sardjo. Hij is een van de kinderen ven Pakem. In dit
uis verzorgt de kerk van Java ongeveer honderd geestelijk
gehandikapte kinderen. Onder hen zijn ook diepgestoorde
kinderen. In heel Indonesië is er alleen maar in Pakem
plaats voor hen. Aangepast aan de mogelijkheden van de
kinderen wordt er ook aan onderwijs gedaan, berig-
K heidstheraple en ontspanning.
Voor ons klinkt dat normaal. In veel lai iden in de
derde wereld is dat vaak geen normale zaak.
Zo'n opvang is duur, maar Vooral: ouder»
stoppen deze kinderen vaak weg In het bin
nenste van hun hul». Zien ze als een straf
van God. Kans op een menselijk bestaan heb
ben ze niet. Ze worden verwaarloosd door de
gemeenschap. Verafschuwd door veel mensen.
Want hoe kun je van zulke kinderen houdenl De
kerken trekken zich waar mogelijk het lot van deze
verschoppelingen aan.
Nu deze kinderen liefde ontvangen zie je ze opbloeien.
Ouders zeggen venast: ons kind kan lachen. Zo zie
je ook iets van de doorwerking van het evangelle'_
Wij helpen de kerken graag bjj dit werki Ook dit jaar.
bestem daarom ook deze maand 1% van uw netto
maandinkomen voor het
t.n.v. het Algemeen Diakonaa! Bureau van de Gereformeerde Kerken
in Nederland, Koningslaan 7, Utrecht
In een dorp op Java kwamen twee
christen-gezinnen te wonen. Ver
van de grote weg. extra moeilijk te
bereiken, doordat de toegangsweg
in de loop der jaren vervallen was
en al lang niet meer per auto
begaanbaar. De bevolking was ach
tergebleven bij de ontwikkeling van
het land en had een armoedig be
staan. De twee christen-gezinnen
zochten naar hulp van de kerk. De
dichtst bijzijnde kerkelijke gemeen
te (toch nog op een afstand van
tientallen kilometers) was weinig
draagkrachtig, maar een gemeente
in de grote stad adopteerde het
dorp als haar speciale terrein van
arbeid. Het was wel een enorme
afstand: bijna 200 km. maar enkele
kerkeraadsleden en gemeenteleden
wilden zich hiervoor inzetten en
het werk werd als volgt opgezet:
Elke week op een bepaalde dag
ging één van de ouderlingen met
één of twee commissieleden 's mor
gens om 5 uur van huis om 180 km
per auto af te leggen. Niet over
autowegen, zoals wij die kennen,
maar over een tweebaansweg met
druk verkeer. Na die autotocht be
gon dan de voettocht omhoog naar
de dessa, de vervallen weg langs,
een wandeling van drie uren. Als
het niet regende tenminste, want
dan was er nauwelijks doorkomen
aan. Daar werden de twee gezinnen
bezocht. Al spoedig werden het
huisdiensten, waar ook buren en
kennissen aan deelnamen. Zo ont
stonden kleine kringen van men
sen, die geïnteresseerd waren voor
het evangelie. Aan het eind van de
middag wandelden de 'zendelingen'
weer de drie uren terug naar hun
auto en 's avonds volgde de lange
autotocht naar huis, waar ze tegen
middernacht arriveerden. Van huis
bezoek gesproken!
Onderkomen
Van lieverlee werd het nodig om de
twee groeiende kringen een eigen
onderkomen te geven, maar tegelij
kertijd gingen de broeders met de
deelnemers aan de huisdiensten de
mogelijkheden na om het dorp uit
het isolement te krijgen en de be
staansmogelijkheden te verbeteren.
De plannen tot kerkbouw werden
gecombineerd met die tot verbete
ring van de wegen. De kleine brug
getjes over de bergbeken waren al
lang vervallen. Die moesten aller
eerst hersteld worden. Een aanne
mer in de stadsgemeente vond een
van zijn medewerkers bereid om in
het dorp intrek te nemen en in
overleg met het dorpshoofd werd de
bouw van het kerkje en de verbete
ring van de wegen gelijktijdig
aangepakt.
Een van de gemeenteleden stelde
het smalle stukje grond tussen zijn
huls en de weg beschikbaar om
daar het kerkje te bouwen. Het
materiaal werd zoveel mogelijk ver-
Ds. G. Spilt
Iets soortgelijks gebeurt er in de
stadsgemeente zelf.
Daar hebben de kerken gezamenlijk
sociale arbeid opgezet, waaronder
opvang van leden van mislukte ge
zinnen, ontspoorde gezinsleden en
in het algemeen de hulp om men
sen hun plaats in de maatschappij
te doen vinden. Dit sociaal centrum
is zeer eenvoudig gehuisvest in een
volkswijk. De activiteiten bestaan
uit: verdeling van voedsel en kle
ding. werkverschaffing, een kin
dercrèche (de babysitters krijgen
meteen een cursus in kinderverzor
ging!) en een polikliniekje voor
moeder en kind. Verder is er een
werkplaats waar jonge werklozen
speelgoed fabriceren van eenvoudig
materiaal, meteen ook met de be
doeling de kinderen te stimuleren
in hun fantasie.
Dan wordt er hulp verleend aan
ouders die geen geld hebben om
hun kinderen naar school te laten
gaan. Daarvoor wordt ook steun in
het buitenland gezocht en zo zijn
er al meer dan 700 kinderen in de
gelegenheid gesteld om onderwijs
te volgen, waar anders geen geld
voor zou zijn.
En tenslotte probeert dit centrum
zowel de werkgelegenheid te bevor
deren alsook de 'eigen inkomsten
wat te dekken door kleine bedrijf
jes op te zetten: een drukkerijtje,
een stencilarij voor ziekenhuizen,
scholen en kerken, een boekbinde-
rijtje, een plastic-zakjesbedrijf, enz.
Dit sociale werk is ook actief voor
de opvang van ex-politieke gevan
gen en hun gezinnen.
kunnen dus alsnog verbeterd wor
den. Daarna geeft de dominee de
toelichting voor de preektekst van
de daarop volgende zondag. De an
dere vier ouderlingen, voor die zon
dag aan de beurt, maken ijverig
aantekeningen en maken hun huis
werk voor de volgende donderdag,
enzovoort. Ik vroeg, hoeveel tijd dit
kerkewerk van de ouderlingen
vraagt. Minstens drie avonden in
de week, was het antwoord, plus
het preekmaken thuis. Want het
bezoekwerk, de huisdiensten en de
vergaderingen houden je wel aan de
gang.
De laatste tijd zijn er ook wat
bedrijven, waar het personeel
's morgen vroeg, voor de werktijd
begint, met elkaar een dagopening
houdt aan de hand van een dag
boekje, waarin ook de liederen en
gebeden staan aangegeven. Niet al
leen in ziekenhuizen en scholen
dus, maar ook op kantoren en in
ateliers.
Ik sprak met een ouderling, direc
teur van een bedrijf met 30 werk
nemers. Tien van hen behoren tot
de kerk. Zij zijn begonnen met zo'n
dagopening 's morgens tien voor 7.
De directeur zei: ik doe er voorlo
pig niet aan mee, want ik wil niet,
dat er iemand komt omdat de di
recteur er is. Van lieverlee kwa
men ook andere personeelsleden er
bij. Toen de laatste ook mee ging
doen, sloot de directeur de kring en
nu is elke morgen iedereen er bij.
WEIMAR 'De christenen in de Duitse democratische republiek
moeten zich nog meer dan tot dusver inzetten voor de verwerke
lijking en versterking van de socialistische maatschappij in de
DDR en bij de ondersteuning van de socialistische vredespolitiek.
Zij moeten dat doen als 'socialistische staatsburgers en reiskame
raden van de arbeidersklasse'.
Toepassing
Natuurlijk kan dit alles niet zonder
meer model staan voor ónze situa
tie. Het samenlevingspatroon ver-
schilt nogal wat. En het is ook
geen verhaal dat voor heel Indone
sië geldt (hoewel daar op méér
plaatsen de huisdienstenvoorheen
alleen in de besloten kring van de
gemeenteleden, open gaan voor an
deren). Het kerkelijk leven daar
vertoont ook minder gunstige as
pecten, allemaal waar.
Toch gaf deze eerlijke, tweevoudige
opzet van getuigenis en dienst mij
te denken en u misschien ook. Zou
het toch niet op de een of andere
manier in het Nederlands te verta
len zijn?
Ds. G. Spilt te Ede is de praeses
van de generale synode der her
vormde kerk. Hij maakte deel uit
van de hervormde delegatie die een
bezoek bracht aan Indonesische
kerken.
Dit proza is afkomstig van een
bijeenkomst van de christen demo
cratische unie in de DDR met meer
dan driehonderd leden van kerke
raden en synodes, predikanten, dia
konen, catecheten en vrouwen in
kerkelijke dienst. Dezen werden
toegesproken door de tweede voor
zitter van de CDU, Wolfgang Heyl.
Heyl zei dat veel christenen zich
niet steeds bewust zijn dat hun
belangen overeenkomen met die
van de arbeidersklasse. Het zou niet
mogen voorkomen dat christenen
zich bij hun inzet voor de socialis
tische maatschappij door een kleri
kaal anti-communisme in de war
laten brengen, aldus Heyl. Hij zei
dat er alleen een vreedzame en
beloftevolle toekomst voor de mens
weggelegd is aan de zijde van de
marxisten en onder de leiding van
hun partij.
Volgens Heyl kunnen de christenen
die actief meebouwen aan het soci
alisme in de DDR rekenen op een
ruime mate van waardering. Wie
het dan nog in zijn hoofd haalt
zich als christen een tweede-rangs
burger te voelen, die vervalst niet
alleen onze socialistische werkelijk
heid, maar die wil bovendien de
christenen in de DDR blijkbaar een
rol opdringen, die volstrekt tegen
gesteld is aan ons streven naar
bevestiging van de politiek-morele
eenheid van ons volk en die ook
strikt strijdig is met de eigen be
langen van onze christelijke bur
gers.
De plaatsvervangende voorzitter
van de CDU noemde in zijn rede
niet de herderlijke brief van de
katholieke bisschoppen en de re
cente uitingen van de evangelische
synode, die beide klachten bevatten
over de moeilijkheden van christe
lijke jongeren in het onderwijs. In
Oost-Berlijn hebben vertegenwoor
digers van de kerk tegelijkertijd
een bespreking gehad met. de
staatssecretaris voor kerkelijke za
ken, dr. Hans Seigewasser. De ker
kelijke delegatie stond onder lei
ding van bisschop Schönherr. Het
onderwerp van het gesprek was de
bijdrage die de kerken kunnen ge
ven aan de uitvoering van de con
ferentie van Helsinki over Europese
veiligheid. Bij het gesprek was de
Oostduitse ambassadeur bij de
CEVS, Bock, aanwezig.
AMERSFOORT De raad van
kerken heeft besloten op te treden
als mede-oprichter van de Oecu
menische Ontwikkelingscoöperatie
(EDCS). De raad wordt ook lid van
de coöperatie door een aandeel van
vijfhonderd gulden te nemen. Al
leen kerkelijke instellingen kunnen
lid worden. Er wordt nog gezocht
naar een mogelijkheid voor parti
culieren om toe te treden. De EDCS
is op het moment in onderhande
ling met de Nederlandsche Bank
over de nodige vergunningen. Een
van de twee directeuren zal een
Nederlander zijn. Volgende maand
zal de stichtingsakte in Rotterdam
worden verleden.
Brieven van lezers staan
vandaag op pagina 11
BOEDAPEST De Hongaarse regering heeft tien methodisten
predikanten uit hun gemeenten verwijderd. Zij hadden steun be
tuigd aan een collega, die aan het licht had gebracht dat kerkgeld
als steekpenningen in de zakken van ambtenaren verdween.
- BI1(
KIND OP AARDE
Vanachter mijn typemachine
ineens dat boek van dr. Klii™
een rode rug ('Om het even el I
kleur bevalt me, als ze maar era
is.' Eén van de Verse Boontjes
Louis Paul Boon), dus op een
rug lees ik: kind op aardela
woorden treffen mij. Een maaide
zijn op aarde, dat ken ik. 't
mooi gezang. Het doet me djfaelc
aan de belangrijke plaats dii oep
mens opa arde inneemt. Hij ij nesi
heerser over de schepping, oo rolr
leerden we al vroeg dat hij sl ag
onderkoning was. Maar dat ij
niet niets, onderkoning. Een
op aarde, dan zie ik een manider
en op zijn schouders druktfcdA
grote verantwoordelijkheid,
zijn medemensen, voor de n
en voor nog heel wat meer.
kind op aarde, dat klinkt ai
Dan wordt die mens ineens
kleiner. In het boek Samuël
verteld dat Hanna eens per
naar Silo ging om haar jonge
daar de Heer diende een
mantel te brengen. Maar dai
er: een kleine mantel. Naai
woorden kan ik soms een
kijken. Ik zie de afmetingen
krimpen. Een jongensjasje
ze mee en voordat ie hem ai
knuffelt ze hem eerst eens
Een kind op aarde, de kleine
die wel al een mens is, maai
klein tegenover de anderen a
genover de natuur. Hij kan he
niet allemaal aan, maar hij "wi
wel. Hij wil er zijn in z'n kleii
En dan te denken dat er
zijn die rustig het besluit
nemen om een mitrailleur o| >or
kleine mensjes te richten. Ze^n;
gen namelijk niet groot wo
want de aarde is van die
gewapende mens en die alleen leu
wat goed is voor de aarde e
besluit dat bepaalde kinderelze
maar 'niet langer moeten ro
pen. Onvoorstelbaar. Maar il
aan iets anders denken. Aa,J
crèches en de peuterlokalen e JJj
meisjes, en tegenwoordig ook
gens, die daar met die
omgaan en naar hun lange ve
de verhalen luisteren en ze h
om groot mens te worden en
lijk ergens kind op aarde te bl !lt_
Want ik denk dat dat zoiets a
gehiemvanhet levenis:eenms
geheim van liet leven is: een
te zijn op aarde die tegelijk
op aarde is. Zich eindeloos ve an
derend en ingehouden eerbiet
ilar
|d-
ha
rdt
kië$rd'
ro
V
De dominees krijgen geen salaris
meer en ook zijn zij verstoken van
kinderbijslag, omdat him betalin
gen via de staat lopen, die de
salarissen verzorgt.
De zaak begon, toen ds. Tibor Iva-
nyi zei, dat van de bouwsom van 'n
kerk in Boedapest tien procent
(ongeveer 13.000 gulden) was over
gemaakt op een Zwitserse bank. Bij
ds. Sandor Palotai. De onthulling
van het schandaal leidde tot een
berisping voor ds. Ivanyi door zijn
eigen kerkbestuur, waarna de rege
ring hem van zijn prediikantsplaats
onthief.
De gemeenteleden wilden de opvol
ger van ds. Ivanyi niet aannemen.
De politie noteerde de namen van
160 kerkgangers, die later op hun
deze zaak waren een aantal staats- werk te horen kregen dat ze ontsla-
ambtenaren betrokken en de pre- gen waren. Daar werkloosheid in
sident van de federatie van kleine- Hongarije strafbaar is, kregen zij
re protestantse kerken in Hongarije, bovendien drie dagen hechtenis.
materiaal wera zoveel mogenjK ver-
zameld in het eigen gebied, waarbij urOTe Kring
de bevolking de gebruikelijke ver
goeding kreeg voor materiaal en
arbeid, zodat ook de werkgelegen
heid verbeterde, alles bekostigd
door de stadsgemeente.
Die zorgde er ook voor. dat er een
vicaris naar het dorp kwam. Twee
handen: een vicaris en een onder
aannemer!
Zo ontstond na enkele maanden
een kleine christelijke gemeente.
De weg was verbeterd, het dorp
was. althans in de droge tijd. weer
bereikbaar voor een niet-kinder-
achtige auto. Af en toe moet je nog
wel. in een kuil terecht gekomen.
Je wagen uit om met vereende
krachten het vervoermiddel weer
verder te krijgen, maar dat stimu
leert alleen maar tot verdere verbe
tering.
Het kerkje is nu bijna klaar. Heel
eenvoudig. Het lijkt eigenlijk op
een wat grote garage bij ons. De
ene zijwand bestaat, uit een laag
muurtje met verder kippengaas, zo
dat je de kippen en geiten vlak
naast Je ziet lopen. Banken zonder
rugleuning: een plank op vier po
ten. Maar u hebt- er geen idee van.
hoe blij de mensen zijn met hun
kerk. Het gebouwtje heeft ook een
paar kleine kamertjes, want het is
de bedoeling, dat er ook wat cur
sussen komen in lezen en schrij
ven, hygiëne, voeding, etc. Er wordt
ook gedacht aan de mogelijkheid
van een klein medisch hulppostje
en het gebouwtje staat ook ter
beschikking van het dorpshoofd
als hij de bewoners bijeen wil roe
pen.
Voor de maatschappelijke dienst
verlening is een grote kring van
In de stad
Intussen wordt er ook overlegd, wat
er gedaan kan worden aan de werk
gelegenheid. de verbetering van de
levensomstandigheden. Gedacht
wordt aan de aanleg van visvijvers
ten behoeve van gevariëerder voe-
ding van de dorpsbewoners zelf. Ouderlingen
alsook over de verkoop elders. De
verbeterde weg geeft immers ook
de verbinding naar de markt! Alles
bij elkaar een eenvoudig voorbeeld
van het organisch verband van
evangelieverkondiging én sociale
hulp.
wordt door dit werk. zodat er dage
lijks jonge mensen beschikbaar zijn
om te adviseren, hulp te verlenen
en heel wat mensen in de buurt
roepen de hulp van dit centrum in,
waarbij geen onderscheid wordt ge
maakt in godsdienst, landsaard of
wat ook. Het is een zeer gevarieerd
bedrijf, ook wat de medewekers be
treft. óverigens komt iedere mor
gen om 7 uur die zo gevarieerde
staf bijeen voor de dagopening, om
in lied. bijbellezen, overdenking en
gebed de toonhoogte te ontvangen
waarop dit werk gebeurt. Tegelijk is
in een andere wijkgemeente van
die stad een evangelisatiearbeid
aan de gang, die bijzonder bloeiend
is. De gemeente houdt huisdiensten
op de verjaardagen van haar leden,
bij huwelijksjubilea en dergelijke.
Daarvoor worden niet alleen fami
lieleden uitgenodigd, maar ook
vrienden, buren en collega's. Daar
zijn altijd wel een aantal niet-
christenen bij. Zo'n huisdienst
duurt een uur en wordt geleid door
de predikant of een ouderling: lied.
gebed, schriftlezing en schriftuitleg.
Op de duur ontstaan uit deze con
tacten kringen van belangstellen
den. die nader willen weten van
het evangelie. Daarbij bleek het
voor verscheiden mensen, vooral
uit de volksbuurten, moeilijk om de
weg naar de kerk te vinden. Daar
om zijn er in die wijken kleine
kerkjes gebouwd, heel simpele
bouwsels, meestal tegen het huis
van een gemeentelid aan. die dan
tegelijk koster is. Zo kreeg een van
de stadskerken zes van die wijk-
kerkjes om zich heen. Dat beteken
de zes morgendiensten erbij. Dus:
behalve de dominee en de vicaris
moeten ook de ouderlingen voor
gaan in de dienst.
In onze krant van 28 augustus publiceerden wij een samenvatting
studenten aangetrokken, die gepakt van een artikel van dr. H. M. de Lange in Tijd en Taak, waarin hij
de beweging 'Christenen voor het socialisme' een aantal kritische
vragen stelde. In ons blad van 5 september plaatsten wij de reactie
van 'Christenen voor het socialisme' en nu is hier het antwoord
van dr. H. M. de Lange.
Acht ouderlingen zijn hierin actief.
Elke donderdagavond komen zij sa
men met de dominee. Vier van hen.
die de komende zondag moeten
preken, lezen dan hun preek voor.
Die preken worden besproken en
Dr. H. M. de Lange schrijlt: Door
het afdrukken van de foto's van
vier prominente protestantse theo
logen als kroongetuigen bij het
verweer van de Werkgroep 'Christe
nen voor het socialisme' dreigt on
ze (brood)nodige discussie bij voor
baat de mist in te gaan. Vier na
men bij een verder naamloos arti
kel. (Waarom deze anonimiteit?
Waarom wordt dit theologisch ge
schut tegenover mij in stelling ge
bracht? Ik heb in het geheel niet
geschreven over de opvattingen van
deze mannen, wier portret bij wijze
van spreken in mijn eigen kamer
zou kunnen hangen. Het verbaast
mij eigenlijk dat men Banning ook
niet heeft genoemd (of heeft de
N.C.S.V. daarmee al afgerekend?)
Ik schreef in Tijd en Taak over een
verslag van een congres, in maart
j.l. gehouden. Ik citeer uit het ver
slag: 'Conzalo Arroyo, secretaris
generaal van de Christenen voor
het Socialisme-Chili leidde de bij
eenkomst ln. Hij plaatste deze ver
gadering binnen de geschiedenis
van C.v.S., die via de lijn Santiago
1972 A vla 1973 Bologna 1974
Luxemburg 1974 Portugal 1974
niet meer beperkt kan worden tot
het revolutionaire proces in Chili.
De beweging heeft de grenzen van
het latijns-amerikaanse continent
overschreden en is dankzij haar
opkomst zowel in Europa, alsook in
Afrika en Azië, Canada en de VS
een mondiale beweging geworden.'
Ik schreef in mijn artikel: de be
weging heeft in hoofdzaak haar
oorsprong in Latljns-Amerika. ter
wijl ik eveneens vermeldde dat er
ook wortels zijn in Europa. Waarom
worden mijn opponenten nu woe
dend? In plaats van mijn vijf vra
gen te beantwoorden, maken zij in
veie woorden misbaar tegen mijn
'karikatuur' als zou de beweging uit
Latijns-Amerika zijn overgewaaid.
Ik verwijs naar het citaat. Als dat
fout is. moeten zij dat schrijven.
Met de vier theologen heb ik niets
van doen. Ik heb geschreven over
de tekst van een verslag. Het gaat
mij in de eerste plaats om mensen,
die zich tooien met de naam van
socialist, maar die men in ons
spraakgebruik communisten noemt
en om die marxisten, die denken
dat de controverses in onze samen
leving kunnen worden opgelost met
behulp van communistische organi
saties. Misschien is dat zelfs wel
mogelijk, maar dat zal dan in de
toekomst bewezen moeten worden,
want in de geschiedenis heeft men
geen been om op te staan, noch in
Nederland, noch elders.
Dit betreft de contradictie (tegen
stelling. red.) democratie-dictatuur.
In de tweede plaats gaat het mij
om de contradictie arbeid en kapi
taal. Nog afgezien van de vraag of
dit op dit moment de juiste be
woording is voor de huidige proble
matiek. wil ik stellen, dat zowel het
vertrekpunt als de methode van de
marxistische maatschappijvisie
onvoldoende ls om een antwoord te
vinden voor de belangrijkste poli
tieke vraagstukken van onze tijd.
Op tal van punten is de receptuur
(vrij vertaald: oplossing, red.) van
hedendaagse marxisten in strijd
met het christelijk geloof. Wellicht
mag ik hieraan toevoegen, dat ik
nu wel gespaard hoop te blijven
voor de opmerking, dat ik dus een
handlanger ben van het kapitalis
me.
Daarover gaan mijn vragen en
daarop heb ik geen antwoord ge
kregen. Wel zoals reeds vermeld
veel misbaar en veel woorden, die
ons op zijpaden brengen.
Dr. H. M. de Lange
De verontwaardiging over mijn op
merking ten aanzien van sommige
katholieken kan ik wel begrijpen.
Dat is ook pijnlijk. Maar dat kan
men toch niet afdoen met de ver
wijzing naar de Klu Klux Klan?
Italië, Oostenrijk, Zuid-Duitsland,
Portugal, Spanje. Brazilië etc. zijn
daarmee toch niet te vergelijken?
Ik ben gaarne bereid mijn (onaar
dige) opmerking te relativeren,
maar dat kan niet geschieden door
loutere ontkenning en mij demago
gie te verwijten.
Van kritiek op de landen waarin
het marxisme gepraktiseerd wordt
heb ik in de genoemde publikatie
van de Beweging voor 't Socialisme
niets gelezen. Ik word nu verwezen
naar een boek van professor Goll-
witzer, hetgeen ik een slechte dis
cussie-methode vind. Konden mijn
opponenten zelf niets verzinnen?
Wie kritiek heeft op de gang van
zaken in Oost-Europa wordt onmid
dellijk in de hoek gezet van de
koude oorlog. Waarom toch? Waar
om zo grimmig over de praktijk
van de democratie in het westen en
zo lankmoedig en zelfs zwijgzaam
over de praktijk van het marxisme
in Oost-Europa? Daarover zou ik
ook wel eens wat willen horen van
de Werkgroep.
Ik heb in mijn artikel omschreven
wat ik onder democratie versta.
Misschien is het onvolkomen, maar
laat men dat dan aantonen, zonder
in een scheldtoon te vervallen. Na
tuurlijk is democratie niet alleen
een formeel begrip voor mij. Blijkt
dit dan uit mijn artikel of uit alles
wat ik de laatste jaren heb ge
schreven? Als ik stel. dat de Bewe
ging een gebrek een analytisch ver
mogen van de maatschappelijke
krachten heeft, dan moet men
eventueel mij het tegendeel aanto
nen, hetgeen bepaald niet geschiedt
door alleen maar mee te delen dat
ik een warhoofd ben.
Ik had blijkbaar ook niet de vraag
mogen stellen wat de specifieke
bijdrage is vanuit het Evangelie.
Waarom noemt men zich dan
Christenen voor het Socialisme?
Mijn vraag wordt afgedaan met
burgerlijk en onvruchtbaar, nota
bene met een beroep op Paulus.
Tenslotte verzetten mijn opponen
ten zich met' kracht tegen het kri
tiek-loze spreken en handelen van
kerken. Heb ik dat verdedigd?
Ik moet constateren, dat ik er niet
in geslaagd ben een door mij zeer
gewenste discussie op gang te bren
gen. Mag ik nogmaals vragen' om
een beantwoording van mijn vra
gen. Met uitzondering van mijn
vraag, wat onder burgerlijk moet
worden verstaan, zijn ze onbeant
woord gebleven. Het ene antwoord
is volstrekt formeel van aard. Met
een beroep op Karl Barth wordt
dan zo wordt gezegd met mijn
soort van denken de vloer aange
veegd. Ik hoop niet dat dit soort
uitdrukkingen typerend is voor de
Beweging voor het Socialisme. Is
het te 'burgerlijk' om vragen te
beantwoorden?
NED HERVORMDE KERK
Beroepen te Wezep en Gamen v
Westland te Schoonrewoerd. n
Afscheid op 4 september van ?r
gerhouw c.a.: W. L. Speemai v
gens emeritaat; van Exloën nb
J. J. Winckel ber. te Nieuwe 1 c
Noordscheschut; van Silvold
Lootsma ber. te Schoonhoven
teng. wijkgem. in wording) roo
IJmuiden (geest. verz. v. h.
wegziekenhuis) drs. G. E.
t.b.v. pastoraat acad. ziek<
Leiden; van Jorwerd: A W. I
ber. te Denekamp.
Intrede te Oegstgeest: drs. C.
Linden uit Hoogvliet; te Kati
Zee (past. psychiatrisch zieki
Overduin); A. Baas uit Rotte
IJsselmonde; te Spankeren;
Wagener uit Voorburg; te Bre
van Ooijen. uit Oldekeppe
Schiedam: B. van Blanke
Haastrecht: te Oudshoorn; dn
Hoekert kand. te Amsterdam.
GEREF. KERKEN
Bedankt voor de benoemin
stud. pred. aan de universite
Alberta (Can) drs J. S. Hiele x<
Surhuisterveen-
Afscheid: van Zonnemaire; P
Bres ber te Dinxperlo; van
sum: H. Dijkslag ber. te 4 se
van Wateringen: K. H. Wigfhi
ber. te Den Haag W.
Intrede te Zuidlaren: E. van
ren uit Appingedam: te
(pred. tijdelijke dienst): A.
man sinds 1 aug. em. pre<
Leeuwarden; te ZwamnM
kand. C. J. van der Heidi
Kampen.
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen te Chatham (Cai
Bos te Drachten (Free
Church).
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Hoogvliet: J. M.
pe te Woerden; te Benthuii
Koster te Barneveld; te Bef
gen: P. Blok te Dirksland.
Bedankt voor Clifton (VB.):
Haaren te Amersfoort: voor
speet: R. Boogaard te Leiden
HOOFDKANTOOR:
Nieuwe Zijds Voorburj
276-280, Amsterdam.
Tel. 020-220383.
Postbus 859.
ROTTERDAM-/DORDRECI
Westblaak 9-11, Rottei
Tel. 010-115588.
Postbus 948.
DEN HAAG/LEIDEN;
Parkstraat 22, Den Hal
Tel. 070-469445.
Posbus 101.
GRONINGEN:
Nieuwe Ebbingestr. 25,
Groningen.
Tel. 050-125307.
Postbus 181.
ZWOLLE:
Melkmarkt 56, Zwolle.
Tel. 05200-17030.
Postbus 3.
