Voorlopig voor het laatst:
CDA in
discussie
feOUW /KWARTET ZATERDAG 6 SEPTEMBER 1975 BINNENLAND
Ichuld bekennen
jcht schuld bekennen Is moeilijk,
kantjes deed het, namens heel ve-
En zijn voorbeelden van falen
[ebben diepe indruk gemaakt: ge-
ulge de vele ingezonden stukken.
Wij hebben de hongerigen niet ge-
roed. want ze sterven nog als rat
en langs de weg
(chieten we daar wat mee op? Ja.
Is schuldbelijden óók inhoudt: op-
taan tot een nieuw leven. Maar
en begin(sel) van dat nieuse leven
betere leven zie we gelukkig
iet alleen bij hen die zich chris-
en noemen. Ook bij anderen. En
p de levende daden komt het toch
an? Ook in de politiek, want poli-
iek is een vorm van leven. Afspra-
maken, om hongerigen te voe-
en naakten te kleden, en zich
an die afspraken houden,
elf wat minder eten, of een min-
dure vakantie nemen. Dat kan
mee te maken hebben, maar
elangrijker is toch, om vanuit je
olitieke partij, en langs elke mo-
elijke weg, druk uitoefenen op de
egering en op de machthebbers
ezer wereld. Door bv. via de Unc-
ad niet in de eerste plaats aan
relvaart in eigen land te denken,
ïaar eindelijk de armen en ver
rukten eens aan de beurt te laten
omen.
ij die dat willen en doen, zij die
liefde bedrijven, zij zullen elkaar
Inden, want zij horen bij elkaar,
oe ze zichzelf dan ook mogen noe-
len.
elft
D. de Bie-Groen
)nze zwakte
kennisneming van alle discus-
es en reacties op het CDA, een
jen of gesloten partij, moet mij
el van het hart dat ik er niet veel
leer van begrijp. Mag ik nu Aan-
die ik heel hoog acht, eens
■agen: Maakt u nu problemen of
iet? Kan een niet-belijdend chris-
m nu wel of niet in woord en
tad het bijbels christendom belij-
In mijn dagelijks werk ont-
oet ik tallozen die als humanisten
zelfs niet-erkenners van God in
ui daden en woorden meer het
iristendom belijden dan wie dan
Dk.
;ldt het tegenovergestelde voor u
it ook, dat wil zeggen, zijn alle
iristenbelijders in en buiten de
(litiek dan zulke leesbare brieven
Christus? Het klinkt scherp
ch is niet bedoeld en slechts
uitvloeisel van de opgeroepen
itithese. Ik betreur dat in hoge
ate. Wordt in ar-kring niet te
makkelijk met het christenzijn
richtsnoeren omgegaan? Het
iegt er allemaal uit of het niets
Dat maakt mij bang en onzeker,
gevaar af in diezelfde fout te
irvallen. citeer ik toch maar: 'Niet
ie zegt Here, Here, maar die doet
vil van Mijn Vader.' Dit slaat
Kii ook wel op hen die (nog)
iften staan? Waarom niet?
ïi mag ik dan eens vragen waar
in in andere levensverbanden
een problemen op dit gebied zijn?
een winkelier die als christen
klanten tracht tegemoet te tre-
en een niet-christen als hulp heb-
en? Zou er in een bedrijf als de
CR(adio)V een niet-christen geen
■ogramma's mogen maken?
en zal mij tegenwerpen dat poli-
ek bedrijven een andere zaak is.
iaarom toch? Het moet me van
et hart dat ik dat niet zo zie.
leoretisch en praktisch niet. Het
tgangspunt in alle levensverban-
in en werkwijzen zal mogen en
oeten zijn: wat belijd ik als Lndi-
du in de mij opgedragen verant-
oordelijkheid als christen? En dat
ibeurt dan met vallen en opstaan,
in grote partij met nuances
)ch principieel één in woord en
iad kan een zegen zijn voor
is volk. Wie durft dan anders te
ezen? Ik niet. Hoe spreekt men
in een jeugd aan die toch al
einig aangetrokken wordt door al
it scherpslijpen? De cijfers liegen
r niet om U kent ze allen. Ik ben
iet angst en beven vervuld: het
waad is al geschied. Kerken lopen
*g, de christelijke school krijgt en
eeft het al moeilijk en nu nog de
olitieke partijen ook. Laten we zo
ïaar doorgaan.
it angst voor de openheid hebben
«antwoordelijke politici en partij-
Ktuurders een geslotenheid gepro-
ageerd diie ik beteur en niet be-
rijp. De tijd gaat voort. Wie zal de
Pkomende storm het hoofd bie-
«1? Een gaande of een komende
aeratie? De keus is aan hen die
grote eendracht met andere
iristenen en niet-christenen trach-
n op verantwoordelijke en belang-
jke posten de zwakken, de ver-
nikten. de gediscrimineerden en
e vervolgden te beschermen en te
«•heffen tot een menswaardig be-
aan.
'at kan ook door niet-christnen
openheid en wederzijds bijbels
«trouwen gebeuren. Voor mij is
us slechts één keus: een open
«tij voor allen die dat nastreven.
Haag
W. M. van An del
'e top en de basis
n Nederlandse Gedachten, het or-
&n van de ARP, staat de laatste
«en menige bedenking of bezwaar
igen het CDA en dat niet van de
linsten o.a. P. Wybenga uit Leeu-
«den, Borgman, Van Houweling,
d. Heuvel. Ad Schouten. Laatst-
«loemde bedankte zelfs om deze
»en als kamerlid.
top de ARP dreef en drijft door.
oor de stemming stelde voorzitter
Koning al vast (op 26.10.'74
CDA is er al. met motivering
bijna de helft der provincies en
1 enkele honderden gemeenten de
op de top vooruit liep en
«imaant tot spoed.'
uer worden de rollen wel zeer
judelijk omgekeerd. Om de nawee-
te ontgaan die mogelijk komen?
wybenga had groot bezwaar te-
de open partij of liever de
«We poot. toen hij stelde: 'Kop
pen, die altijd de mond vol
■«toen over inspraak, democratie.
het betrekken van de basis in de
besluitvorming handelen alsof de
gewone leden schapen zijn enz. Ze
volgen wel. Ik geloof dat zij zich
vergissen, zij geloven niet wat de
partij (top) gelooft. Zij kiezen zelf.'
Dat bleek reeds. Bij velen is nu de
hoop herleefd door de rede van
Aantjes.
YVinsum (Gr.)
M. T. Dijksterhuis
Ontmaskering
'Want er was ook niet één behoef
tig onder hen, want allen, die eige
naars waren van stukken grond of
hulzen, verkochten die en brachten
de opbrengst van den verkoop en
legden die aan de voeten der apos
telen; en aan een leder werd uitge
deeld naar behoefte.
Dat zijn de woorden uit Handelin
gen 4, de verzen 34 en 35, de ideële
stand van zaken die sommige
'christenen' in pollticis, maatschap
pelijk vertaald, wensen na te stre
ven. Vergeten wordt echter dat de
geschetste schriftuurlijke ge
meenschap van goederen slechts
bestond tussen degenen die tot het
geloof gekomen waren. Nergens
blijkt dat uitgedeeld werd aan niet-
gelovdge medemensen. Elders heet
het, 'gedenkt eerst de huisgenoten
des geloofs.'
Het Evangelisch christendom biedt
per definitie in materieel opzicht
een gemeenzaamheid voor de leden
alleen, ten einde die leden, aan de
materie ontvloeden, in staat te
stellen zich te wijden aan de Gods
dienst en de verbreiding van het
Evangelie. Ontwikkelingshulp en
inflatoire financiering ten koste
van anderen zijn voorbehouden aan
de ongelovigen, de kinderen dezer
wereld.
Het meest sprekende voorbeeld in
de Bijbel is dat van de onrecht
vaardige rentmeester. De man kon
geen rekening en verantwoording
afleggen van zijn beheer, omdat hij
de centen van zijn heer erdoor had
op het politiek schaakbord zouden
misbruikt worden om het kabinet-
Den Uyl te vormen.
Aantjes heeft er aan meegewerkt
dat de christen Biesheuvel terzijde
Is gesteld en hij heeft meegewerkt
aan de vorming van een kabinet
dat de naam Gods uit onze troon
rede verwijderd heeft.
En als Aantjes op het CDA-congres
zo uitvoerig Matth. 25 citeert, dan
bleek bij stemmen in ons parle
ment dat voor hem het In stand
houden van. het kabinet-Den Uyl
belangrijker was, dan recht te doen
aan de kleine zelfstandigen, de so
ciaal zwakken in onze samenleving.
Dat liet hij dan liever Kruislnga en
Wiegel doen.
Rotterdam
B. Vos
Geloof in ethiek
Het is me verre van duidelijk waar
om Aantjes nog nadere garanties
wil hebben als hij de grondslagen
van het CDA. vastgelegd in de
overduidelijke artikelen 2 en 3 van
de statuten, heeft aanvaard. Heeft
hij zo weinig vertrouwen in het
christen-zijn (of christelijk-zijn)
van anderen? Want die fictieve
boeddhist kunnen we natuurlijk
wel vergeten. Moet de (christelijke)
meetlat er nu altijd bij?
Maar de gelijkenis van de barm
hartige Samaritaan is ook schrif
tuurlijk. Dan hebben Kruisinga en
Lanser er mijns inziens toch wel
iets meer van begrepen. Lanser zei
dezer dagen: christelijk handelen is
niet alleen voorbehouden aan men
sen, die zich christelijk noemen.
Zijn uitspraak lijkt me erg schrif
tuurlijk, want je kunt zomaar een
paar honderd bijbelse voorbeelden
noemen, waar geloof en ethiek zo
verweven zijn, dan ze niet te on
derscheiden, laat staan te scheiden
zijn.
Leeuwarden
Ds. L. H. van der Kam
Wonderen
Trouw, dat als PPR-krant tijdens
de kabinetsformatie weinig sympa
thie voor het CDA aan de dag
legde, geeft nu ruim gelegenheid
om over de broedertwist in het
CDA te publiceren.
Het AR-partijbestuur dat tijdens
die formatie de CHU wel heel ge
makkelijk liet vallen, dwingt de
CHU nu tot een hernieuwd gesprek
over het christelijk geïnspireerd
zijn van het CDA. Aantjes 'verwijt'
de voorstemmers van een op een
democratisch genomen congres-be
sluit dat zij het niet begrepen heb
ben, het afhaken van Biesheuvel
heeft hij ons 'onmondigen' echter
nooit kunnen verklaren. Andrlessen
verklaarde op het congres om in
1977 zondermeer met de socialisten
verder samen te werken, terwijl het
CDA-program nog niet eens vast
staat en de VVD zich nog niet
hierover heeft kunnen uitspreken.
Wie zullen Aantjes en Andriessen
vervangen?
Bennebroek
S. Boeve
Het aantal lezers dat is inge
gaan op onze uitnodiging
voor een discussie over het
CDA in onze kolommen is
groot geweest; veel groter
zelfs dan uit de rubriek 'Le
zers over het CDA' in de af
gelopen dagen is gebleken.
Wij hebben zoveel mogelijk
brieven geplaatst (en waar
schijnlijk op het punt van de
journalistieke gastvrijheid een
record gebroken). Toch moest
er een aantal brieven afvallen
niet uit onwil, maar ge
woon omdat er een grens is
aan de mogelijkheden van een
krant. Wij hopen dat ieder
daar begrip voor kan opbren
gen. Hoofdredactie
Een foto van het CDA-congres dat op zaterdag 23augustus in het Haagse Congresgebouw werd ge
houden. Van links naar rechts: de voorzitter van de CHU, mr. O. W. A. Baron van Verschuer, de
voorzitter van de Tweede-Kamerfractie van de CHU, dr. R. J. H. Kruisinga, de voorzitter van het CDA,
prof. dr. P. A. J. M. Steenkamp, de voorzitter van de Tweede-Kamerfractie van de KVP, mr. F. H. J.
J. Andriessen en de voorzitter van de ARP, drs. J. de Koning.
gejaagd. Wat deed de rakker, socia
list van het eerste uur? Hij schold
de debiteuten van zijn heer grote
delen van hun schulden kwijt. Uit
eigen belang, want hij hoopte zó op
onderdak wanneer hem het rent
meesterschap ontnomen was. Zijn
heer, de kapitalist, prees de ontrou
we rentmeester tenslotte nog ook:
'En de heer prees de onrechtvaardi
ge rentmeester dat hij met overleg
gehandeld had, want de kinderen
dezer wereld gaan ten aanzien van
hun geslacht soortgenoten) met
veel meer overleg te werk dan de
kinderen des lichts.'
En zo is het ook. Het christendom
beoogt de toekomst in geestelijk
opzicht; is van huis uit dwars van
de materie in het nu. Hoe men aan
de hand van de Bijbel een band
kan leggen tussen socialisme of
marxisme en christendom is een
raadsel. Vrijgevigheid en materiële
steun aan de ander is in christelijk
opzicht het toonbeeld van een le
venswandel, die de toekijker en de
begunstigde noopt tot jaloersheid
en de begeerte om ook zo (christe
lijk) te zijn. Hulp is geen doel, maar
uitvloeisel. Doel is de bekering van
de ander tot drager van geestelijk
goed.
Christelijke-sociale politiek, met
het accent op sociaal, vormt in
wezen een contradictie. De conbi-
natie kan nu eenmaal niet. Een
linkse christen is geen christen pur
sang, maar ten hoogste een farizeï-
stisch kind dezer wereld, dat met
overleg te werk gaat. Echt christen
volgens evangelisch model is hij of
zij die zich vrienden maakt uit de
arme geloofsgenoten met behulp
van de 'onrechtvaardige Mammon',
opdat, wanneer de dood hem
scheidt van geld en goed. het Ko
ninkrijk Gods voor hem of haar
openstaat.
Met vorenstaande is het zinvolle
van de CDA-formule op zijn eerste
congres aangetoond, en de 'geloofs
belijdenis' van A.ANTJES ONT
MASKERD.
Den Haag
Mr. D. Huisman
IMiet forceren
Inconsequent
Als Aantjes de els stelt dat alleen
christenen een functie mogen be
kleden binnen het CDA, is hij in
consequent wat betreft zijn eigen
politiek handelen. De duizenden
zelfstandigen en ondernemers, die
in 1972 nog te goeder trouw de
ARP gestemd hebben, wisten toen
niet dat hun stemmen als pionnen
Het lijkt er inderdaad op dar de
partners in het CDA het onderling
niet eens kunnen worden. Dat er
nog geen 'huwelijk' tot stand komt
tussen de christelijke partijen,
maar dat het nog bij een 'verlo
ving' blijft.
Voor velen is het de AR die nu roet
ln het eten gooit. Toch dacht ik dat
Aantjes, voorheen vaak onduidelijk
ln zake het gedogen van het he
dendaagse kabinet, nu toch wel een
heel duidelijk standpunt heeft in
genomen met zijn uitspraak op het
congres. Ik ben dankbaar dat we
zulk een principieel geluid mochtten
horen. Wanneer men het Evangelie
als basis neemt in het program,
dan moet dit toch ook bijbels bele
den worden, zeker door allen die
een leidende functie innemen in de
partij. Jammer dat Biesheuvel in
deze niet naast Aantjes staat. Hoe
wel ik een voorstander ben van
samenwerking van de christelijke
partijen in de politiek, hoop ik toch
dat het geen geforceerde eenwor
ding wordt.
Leerdam
J. Steketee
In het isolement
Is het juist naar een christelijke
politieke partij te streven, die twee
soorten telt? Leden die al hun doen
en laten willen baseren op het
Evangelie (waaronder heel de Bij
bel verstaan wordt) en leden die
bewust het Evangelie niet als norm
voor hun handel en wandel kiezen?
Met andere woorden: is het juist te
streven naar een open CDA? We
menen van niet. De kracht van een
christelijke partij ligt hierin, dat
alle leden, zonder uitzondering zich
gebonden weten aan de geopen
baarde wil van God. Van meetaf is
dat de basis geweest van de AR-
partij. Natuurlijk zijn door haar
vertegenwoordigers fouten ge
maakt; maar de invloed van deze
partij op de gang van zaken in
politiek Nederland is steeds groter
geweest dan krachtens haar getals
sterkte verwacht mocht worden.
Tenslotte; het is, dachten we, voor
velen duidelijk geworden, dat de
weg terug voor de AR-partij de op
lossing is. Groens adagium: 'ln ons
Isolement (dat is: in onze zelfstan
digheid, in onze beginselvastheid)
ligt onze kracht' is vandaag weer
actueel.
De Lier
J. van Dijk Tz.
Andere discussie
Het grote gevaar dat men loopt als
men al te veel wijst naar de moge
lijkheden om met niet-christenen
samen te werken ter verbetering
van de samenleving, is dat men als
het ware een mentaliteitspartij
gaat worden waarbij de mentaliteit
wordt beoordeeld naar de mate
waarin men het program van actie
onderschrijft.
Maar daarbij wordt vergeten dat
christelijke politiek niet bestaat ln
het verbeteren of aanprijzen van
een bepaalde mentaliteit, maar dat
christelijke politiek zich richt op de
structuren, op de gegroeide verhou
dingen in de samenleving. Christe
lijke politiek is niet een collectieve
demonstratie van barmhartigheid
ten opzichte van de naaste waarin
mensen van allerlei levensovertui
ging elkaar wel kunnen vinden,
maar chirstelijke politiek Is een
collectief streven naar structuur
veranderingen in de samenleving
opdat ieder mens kan leven en
werken als beelddrager Gods.
Uiteraard betekent dit niet dat
men ln deze gedachtengang niet
kan samenwerken met andersden
kenden, maar het betekent wel dat
de inhoud van het christelijk-poli-
tiek programma moet worden be
paald door het principieel karakter
van de christelijke politiek als
structuurpolitiek.
Indien men het toekomstige CDA
ziet als een blok waarin voor 'elk
wat wils' aanwezig is, zie ik de
toekomst van de christelijke poli
tiek somber in. En vooral als dit
blok bedoeld is als een soort stem-
concurrentie met b.v. de progressie
ve drie.
Ik geloof wel in de toekomst van
de CDA als dit een partij wordt
waarin men de structuur van de
samenleving en de aanwezige be-
zits- en gezagsverhoudingen prin
cipieel ter discussie wil stellen. In
deze discussie zal dan het Evangelie
het laatste woord moeten hebben.
Tegen deze achtergrond vind ik de
vraag of niet-christenen in het
CDA wel een 'leidende' functie mo
gen hebben niet belangrijk. Deze
vraag wordt pas belangrijk als men
van het CDA een opportunistische
partij maakt waarin men b.v. recla
me maakt voor belastingverlaging,
voor een 'christelijk' getinte legali
satie van abortus of voor een ver
bod van abortus en dergelijke za
ken.
Maar wil men serieus christelijk
politiek bedrijven, wil men luiste
ren naar de bijbelse boodschap, wil
men nationale verworvenheden on
der de keur der bijbelse normen
laten gaan, dan heeft het weinig
zin meer om zich af te vragen of
niet-christenen wel het christelijk
standpunt kunnen en zullen vertol
ken.
Of nog anders gezegd: men moet
snel af van de vraag of niet-chris
tenen wel woordvoerders in de CDA
kunnen zijn. Wij moeten funda
menteel met elkaar discussiëren
over de concrete inhoud van chris
telijke politiek en daarbij vooral
geen applaus voor hetzij Aantjes.
hetzij Biesheuvel. Op basis van deze
discussie zal er wel een schelding
der geesten ontstaan.
Katwijk
Prof. dr. J. G. KnoJ
Terug naar Groen
Mr. W. Aantjes.
de fractievoorzit-
In zijn boek 'Ongeloof en Revolu- fer,va° de (^RP
in de Tweede
Kamer, wiens
rede op het CDA-
geweest.
tie' 1847 predikte Groen van Prin-
sterer tegen de Revolutie geen
God en meester het Evangelie -
de door God geopenbaarde wet- c°n&res de afge-
ten voor de samenleving. Dit Evan- Jop|.n f ™eken
gelie werkt als een twee-snijdend ,n aiscussle ,s
scherp zwaard; voor de één een
heil, voor de ander een oordeel.
De ARP heeft het woord Evangelie
verlaagd tot een praatje voor het
opkomen voor de zwakke, voor de
verdrukte enz. Is er wel één partij,
die niet opkomt voor de zwakke?
De leiding van de ARP is in han
den gekomen van figuren, die van
zich zelf zeggen, dat zij zich vooral
bezig houden met het hiernümaals
het bouwen van een menselijke
samenleving in tegenstelling
met de christenen van vroeger, die
zich volgens hen veel meer bezig
hielden met het hiernamaals. In
hun ogen is Groen van Prlnsterer
uiteraard zo'n hiernamaals manne
tje. Zij weten echter niet dat Groens
boek 'Ongeloof en Revolutie' van
de eerste tot de laatste bladzijde
het hiernümaals behandelt. Groen
had b.v. het hiernümaals goed door
toen hij schreef, dat 'de reformatie
Europa uit het bijgeloof gered
heeft'.
De typische r.k. landen landen
waar de reformatie gesmoord is
zijn broeinesten van socialisme en
communisme. Het CDA is dan ook
tot mislukken gedoemd. Rome kent
het begrip 'christelijke politiek' in
de zin van Groen's prediking niet
en de ARP heeft afscheid genomen
van Groen's 'Evangelie' prediking.
Er bestaat dan ook geen principieel
verschil tussen Biesheuvel en Aan
tjes. Aantjes voelt zich het best
thuis bij Van Thijn, terwijl Bies
heuvel zich behaaglijker gevoelt bij
Wiegel.
Voor de Schrift bestaat er geen
principieel verschil tussen PvdA
en WD. Wij hebben een progres
sieve regering, nl. een regering, die
afscheid genomen heeft van God.
En zo hebben wij ook onze progres
sieve naaktstranden, onze progres
sieve sexcultuur, onze progressieve
abortusfabrieken. onze progressieve
ministers, die de zaak wel eens
even zullen opknappen, onze pro
gressieve voorlichters voor radio en
T V., onze progressieve pers, enz.
Nederland komt door dit progres
sieve gedoe steeds meer in de groep
van de revolutie, geen God en
geen meester want progressief
betekent vrijwel over de gehele linie
'terug naar het heldendom'.
Voor oudere lezers merk ik nog op,
dat de klanken van Aantjes de
klanken van de CDU van de jaren
1930 zijn. Vandaar zijn grote voor
keur voor de samenwerking met de
progressieve PvdA.
Veendam
E. van Popta
Verwaterd
R. Zijlstra kan nu wel beweren dat
het CDA confessioneel zal zijn.
maar is dat wel zo? De roomsen
zijn eerder opportunistisch dan
principieel.
In elk geval zal de grondslag van
het CDA wel niet zijn de Neder
landse geloofsbelijdenis. En Juist in
dat geschrift zit zo veel kracht, ook
politiek. Maar men stelt zich blijk
baar tevreden met een verwaterd
christendom.
Ie Exloërmond
J. Tipker Kzn.
Postbekleding
Ik ben het eens met Aantjes wat
betreft de factor 'postbekleding'. Al
ben ik leek, ik durf toch wel te
stellen dat het CDA niet als hoofd
doel zijn program wil verwezenlij
ken, maar wil handelen volgens
soms erg diepgaande christelijke
gevoelens.
Welnu: hoe kan een persoon die
totaal geen christelijke gevoelens
heeft nu ooit vertegenwoordiger
worden van een partij die het
christelijk geloof als hoofdkleur in
;'n vaandel draagt en haar program
Twee maten
Voorop wil ik stellen, dat ik bewon
dering heb voor de wijze waarop
Aantjes zijn, overigens niet door
mij gedeelde, mening over de 'C'
heeft verantwoord. Ik deel onder
meer zijn mening niet, omdat de
KVP na de oorlog bewust gekozen
heeft voor een zódanige opzet, dat
ook niet-Rooms-Katholieken en
niet-christenen die constructief
meedenken in de geest van het
Evangelie, lid zouden kunnen wor
den van deze partij .Dit was geen
kwestie van zieltjeswinner IJ, maar
veeleer een zich bewust zijn van
het woord, dat niet de letter maar
de geest van de wet. de geest van
het beginsel levend maakt.
Uit bovenstaande volgt, dat van
KVP-zijde ook niet anders kan
worden gehandeld ten aanzien van
CDA-leden, zij het met de clausule
ring die door het CDA-bestuur (gea
mendeerd door Vergeer) is gefor
muleerd. t.w.: 'Van de leden van
het CDA en dus ook van vertegen
woordigers, wordt gevraagd, dat zij
aanvaarden, dat het Evangelie
richtsnoer is voor het politieke
handelen van het C.D.A. en dat zij
op basis daarvan door programma
en beleid dit uitgangspunt uitdra
gen'.
Moeite heb ik nu met degenen die
als reactie op deze KVP (en CHU)-
mening die onbetrouwbaarheid van
de KVP ten tonele voeren. Wat
scherper geformuleerd: Het uitdra
gen van een bepaald, eigen ARP
beginsel wordt in het ene geval een
groot goed geacht. Zodra het echter
het beginsel van een ander betreft,
moet dat als onbetrouwbaar en op
portunistisch worden gekensChets.
Men kan hierbij de vraag stellen,
in hoeverre het christelijk is de
overtuiging ran een ander als zoda
nig te kwalificeren.
Brumtnen
II. H. L. M. ProHIO
Valse beïnvloeding
Mogen wij bijv. dr. Boerwinkel ge
loven, die in 'Trouw' ook zijn me
ning over het CDA gaf, dan deed
men in de jaren 32/33 beter om de
naam van God niet te noemen in
'rood' Rotterdam-Zuid, want daar
door zou men denken aan Colijn.
Colijn die volgens dr. Boerwinkel
in zijn politiek bepaald niet ln de
eerste plaats opkwam voor de ar
beiders. Zonder commentaar acht
dr Boerwinkel dit gegeven zo be
langrijk. dat hij de verbinding van
de 'C' met politiek niet ziet en voor
velen een grote handicap acht.
Hoewel vele socialisten in die da
gen geen menseneters waren, ken
de men reeds ook de 'Groeneveld-
demagogen' wier uitspraken voor
mensen als dr Boerwinkel een soort
evangelie waren.
Colijn stelde in die Internationale
rampjaren als eerste vereiste, dat
de arbeiders onder geen voorwaarde
onbeschermd mochten blijven. Dat
wil zeggen die arbeiders kregen fi
nanciële bijstand en nog meer. De
'kapitalisten' en hun bedrijven
moesten zich maar zien te redden.
Net was de vakbeweging vandaag
wil. Dr Boerwinkel zwijgt er over in
welke rampzalige omstandigheden
de arbeiders verkeerden in de soci
alistisch geregeerde Europese lan
den. De suggestie van dr. Boerwin
kel komt mij voor als een valse
beïnvloeding van dc meningsvor
ming op dit punt.
Men behoeft niet meer te weten,
dat de ARP in het verleden steeds
heeft gevochten tegen liberalisme
en tegen socialisme voor de opbouw
van sociale verhoudingen en sociale
bescherming in de maatschappij
door de opbouw van een sociale
wetgeving die uniek te noemen is
op de tweede plaats zet? Al bezet in de wereld Veelal pTant men de
deze man of vrouw ook net zoveel de yVD-hoek 0f in de
capaciteiten en wilskracht om dit
program te verwezenlijken, het is
voor het CDA niet te verantwoor
den.
Nu begrijp ik heel goed de vraag
waarmee heel veel mensen zitten
nl. 'Hoe toon ik aan of iemand al
of niet christen is?' Welnu, beste
mensen is het dan zo moeilijk om
de simpele vraag 'Gelooft u dat
Jezus Christus de zoon van God is'?
te stellen?
Uiteindelijk is het gelukkig zo in
Nederland dat mensen die om hu
manistische en vredelievende rede
nen vertegenwoordiger van het
CDA willen worden maar geen
christelijke overtuiging hebben, een
mogelijkheid kunnen vinden om
PvdA-hoek, al naar belleven. Bent
u dan vergeten, dat de AR een
eigen gezicht heeft! Dit heeft zij
altijd gehad en dit zal zij ook
hebben in de CDA d.w.z. niet libe
raal en niet marxistisch. Het CDA
zal een eigen levensvisie als uit
gangspunt hebben van waaruit
haar bewogenheid wordt gevoed.
Daarin behoort de ARP plaats te
nemen na haar Jarenlange voorbe
reiding.
Delft
P. 't Hart
Wat zeggen de leden?
Wat moeten we met opmerkingen
van de A.R.-leden Biesheuvel en
De redactie van de CHU-top is al
even verrassend. Temeer als men
zich herinnert hoe deze zelfde top
de volksziel beroerde, toen het hui
dige kabinet de bede uit de troon
rede wegliet.
De vraag is hoe de pl. 60.000 leden
van de ARP er persoonlijk over
denken. Want al maakt het ln we
zen voor het lid aan de voet van de
partij weinig uit of het CDA blijft
of dat de AR-partij in de bestaande
organisatievorm alleen verder gaat,
zijn inspraak en invloed blijven
nihil. In deze belangrijke zaak
moet het partijbestuur alle leden in
staat stellen om door hun stem zelf
te beslissen of de open CDA-partij
of de mening van Aantjes norma
tief zal wezen voor ons politiek
handelen.
Persoonlijk wijs ik een open CDA
af op gelijke motieven zoals ds.
Spijkerboer in zijn voortreffelijk
stuk in Trouw heeft duidelijk ge
maakt en zal daarna geen lid wil
len of kunnen zijn.
Eerbeek
P. T. Lanser
Na 1975 jaar
zich voor de PPR of de Partij van Lanser, die de kern van Aantjes pro-
de Arbeid in te zetten. bleemstelling zien als een academl-
In deze partijen zijn trouwens nog- sche kwestie die zeggen dat
al wat functies ln handen van
christenen.
Hoogeveen
Rudie Korvemaker
(PPR-stemmer)
christelijk handelen niet voorbe
houden is aan degenen die zich
Christen noemen? Alsof Aantjes en
de parij dit juist vanuit het Evan
gelie niet bekend zou zijn.
Wij zijn nu tweeduizend Jaar ver
der en kijk eens om u heen, zegt
Aantjes en citeert Math. 25. Als dit
het criterium van het christen zijn
is (en dat is het) kunnen wij
zeggen dat na 1975 Jaar de ogen
van de christenen zijn open ge
gaan.
Maar al honderd jaar eerder was
het een niet-christen die het Ne
derlandse volk toeschreeuwde: 'De
Javaan wordt mishandeld' en het
was een niet-christen die zich in
zette voor het verpauperde proleta
riaat maar het toen nog massale
christendom liet de één verhonge
ren en stopte de ander ln de ge
vangenis.
Hun geestverwanten mogen niet ln
het CDA omdat ze geen weet heb
ben van de drie formulieren van
(onlenigheid. Hartelijk welkom is
wel de dominee, die tijdens een
conferentie zijn mannen broeders
toesprak: 'Als. de neger honger
heeft, geef hem dan een boterham,
maar bewaar hem voor onze zondi
ge welvaartsstaat, evenals zijn dui
zenden geestverwanten, die door
dik en dun achter het beleid der
beide Vorsters staan.'
Zo'n vrome broeder kan wel minis
ter van ontwikkelingshulp worden
maar minister Pronk, die dat voor
treffelijk doet krijgt rood licht.
Nigtevecht
H. van Groen
Benauwd
Wat was ik het eens met de getui
genis van Aantjes. Ik kreeg het er
benauwd van. Ik hoop van harte
dat Aantjes de gehele A.R. achter
zich krijgt. Wij bidden hem en zijn
hele fractie Gods zegen toe en veel
wijsheid. Maar hoe dan met het
CDA? Ik weet het niet. Het doet
me pijn voor een Steenkamp en
een Andriessen. Ik vond het terecht
dat Aantjes vroeg om geen applaus,
wij slaan ons niet op de borst; wij
kijken niet op een ander neer, wil
len geen oren wassen, maar bukken
en elkaar de voeten wassen,
't Noorden (Texel)
Joh. Daalder.
Geen kronkelweg
Hoe komt het toch dat de rede van
Aantjes zoveel reakties heeft opge
roepen. De rede heeft ontegenzeg
gelijk hoorders en lezers in hun
diepste geraakt door de geest, het
verlangen, en een heimwee die zij
uitstraalde en een solidariteit met
mensen in nood en ik neem aan
oprecht gemeend. Iedereen zal be
wust of onbewust hebben aange
voeld dat er een wissel getrokken Is
in het persoonlijk vlak die pijn kan
(en zal) doen omdat wij van natu
re liever voor ons zelf reserveren.
Maar de kardinale strijdvraag ligt
ergens anders.
Dat is geen academische kwestie
een loopgravenoorlog, omdat wij
menen dat het wel zal meevallen
met de vertegenwoordigende func
ties.
Het gaat om de politieke koers die
door de CDA gevolgd zal worden.
Een kronkelweg zal dit niet langer
kunnen zijn. Wel een weg waardoor
kiezers zich zeker zullen voelen
aangetrokken en waardoor het
CDA (ook in het aantal kiezers)
groot zal kunnen worden. Waarom
hen er dan ook. niet bij betrokken?
De juiste koers is mijns inziens
aangeduid door Aantjes. Krijgt de
andere lijn de overhand, vergeet
het maar!
Oosterbeek n. Ellen
Vervolg op pagina 15
