Kampeerregeling lokt van
alle kanten kritiek uit
dichtbij t mnflm
hnmmentaar
Gatsha Buthelezi (1)
Gatsha Buthelezi (2)
Zowel ondernemers als consument in geweer tegen voorontwerp
Voorschriften
nu niet uniform
Nachtelijke kleur
'burgerboekje' voor rekruten
slok-op
tandarts
omgekeerd
gast aan tafel
kaartspel
|OUW/KWARTET VRIJDAG 5 SEPTEMBER 1975
BINNENLAND 5
»[Cerk en Vrede'" en een aantal andere
hristelfjke geweldloze groepen hebben
oofdman Gatsha Buthelezi, de eerste
ninister van het Zuidafrikaanse thuis-
and KwaZulu uitgenodigd naar ons
and te komen voor twee openbare
)ptredens en contact met politici en
jakenlui.
terk en Vrede' prijst Buthelezi aan
lis vertegenwoordiger van het geweld-
ooj verzet tegen de apartheidspoli
tiek. Hij komt in de Vredesweek, eind
leptember. Dat komt dus goed uit,
zou men zo zeggen. Een zwarte man,
die de apartheid verfoeit en die bo
vendien zegt te staan in de traditie
Van de vereerde geweldloze leider Al
bert Luthuli. Dat spreekt aan. Maar is
ie eerste opweling gewettigd?
Toen de blanke minister van bantoe
aken M. C. Botha hoofdman Buthe-
tó in 1970 als leider van KwaZulu
nstalleeerde, was het motief van Bu-
belezi om mee te doen, dat hij
i£ linnen de apartheidsstructuur meer
j voor zijn mensen kon doen in het
verzet. De Zuidafrikaanse veiligheids-
üenst is toch zo goed georganiseerd,
Ie politie en het leger zijn zo efficiënt
itwapend, dat een opstand, zo die al
nogelijk is, in bloed gesmoord zou
vorden. Daarom maakt Buthelezi van
zijn thuisland wat er van te maken is.
Voor de toekomst van een thuisland
investeringen nodig. En voor de
tefbaarheid van KwaZulu is nodig
tot het veel groter wordt. Voor die
wee dingen doet Buthelezi zijn best.
lij reist de wereld af om investeerders
c bewegen tot activiteiten in zijn
huisland en hij legitimeert zich door
jja herhaalde eisen om gebiedsuit-
ireiding.
Men kan dit niet afdoen met het
etiket 'opportunisme'. Om de weg van
Buthelezi te gaan, is nederigheid nodig
de bereidheid jezelf weg te cijfe
ren. Buthelezi is een arme drommel.
vroegere vrienden hebben hem
verlaten en de blanken vertrouwen
nem ook niet. Hij steunt slechts op
ten massale aanhang van de kleine
zwarte en op blan' geweld.
Hij vertegenwoordigt als hij hier
straks komt echter niet 'de' zwarte
Zuidafrikanen, die de toekomst van
het land bepalen. De ware vertegen
woordigers daarvan zijn te vinden in
het buitenland, op Robbeneiland of in
de kerken.
Vin wat voor soort geweldloosheid is
I Buthelezi de representant? Zijn thuis-
I land is tot stand gekomen en wordt de
Ithijn van wettigheid verleend door
I ra systeem van structureel en fysiek
jweld.
Eo welke waarde hebben de geweldlo
ze woorden van Buthelezi, als hij niet
de mogelijkheid heeft iets anders te
zeggen? Als hij iets zegt ten voordele
van zijn vroegere vrienden, die hun
verzet tegen het systeem volhouden,
komt hij in aanraking met de Zuid
afrikaanse wet op 't tèrrorisme. Wat is
dat voor een geweldloosheid, wanneer
die niet op een vrije wilskeuze berust?
Buthelezi zal hier in ons land vermoe
delijk vragen om investeringen in zijn
thuisland. Hierop 'nee' zeggen is niet
lemakkelijk. Wie zegt 'niet investe
ren in de thuislanden', maakt zichzelf
tot op beperkte hoogte mede-verant
woordelijk voor de ellende in de
thuislanden. Maar wie zegt 'wel inves
teren', moet de zekerheid hebben, dat
hij daarmee bijdraagt de thuislandpoli
tiek tot een succes te maken. Voor de
zwarte man, wel te verstaan.
Welnu, dat laatste is ook voor Buthe
lezi een open vraag. En Albert Luthuli,
op wie Buthelezi zich nogal eens
beroept, zei 'Niet investeren. Dat kost
ons weliswaar extra offers, maar dan
komt er eerder een einde aan ons
lijden'. En ook de raad van kerken in
Zuid-Afrika ziet weinig in investerin
gen in de thuislanden.
Waarom zou Zuid-Afrika zelf, dat
een van de rijkste landen ter wereld
is, zo weinig in de thuislanden investe
ren? Waarom hebben ze zo graag
buitenlands geld. Zou dat zijn om te
zorgen dat het buitenland belang
krijgt bij de thuislandpol itiek van Pre
toria?
Het effect van Buthelezi's pleidooi
voor buitenlandse investeringen is dat
de boycotactie van de wereldraad van
kerken in discrediet gebracht wordt
Van ons mag elke actie van de wereld
raad tot voorwerp van kritiek of tot
onderwerp van debat gemaakt worden.
Veel van de oecumenische acties heb
ben ook een educatieve bedoeling en
het debat bevordert deze alleen maar.
Maar een echt zuiver debat veronder
stelt dat men de ander wil overtui
gen. Indien Buthelezi ooit over ge
haald .zou worden tot het standpunt
van de wereldraad inzake de investe
ringen, dan komt hij in strijd met de
Zuidafrikaanse wet. Een debat met
iemand van wie je moet hopen dat hij
het niet met je eens zal worden is een
schijndebat. Daarin mogen we iemand
als Buthelezi niet betrekken. Hier
kunnen we beter het hoofd buigen.
door Dick Ringlever
DEN HAAG Kamperen in
tent, caravan of zomerhuisje
wordt onderworpen aan wette
lijke regels. Nadat verscheidene
organisaties daarop al enkele
tientallen jaren hadden aange
drongen, ligt nu eindelijk een
voorontwerp kampeerwet als
studiewerkstuk op tafel. Maar
nog vóór staatssecretaris Meijer
(CRM) dat aan het parlement
kan voorleggen, blijkt de kritiek
erop zo ongezouten, dat hij het
moeilijk zonder ernstige kleer
scheuren door de Kamer lijkt te
zullen krijgen.
4
Dat die kritiek vooral van de kant
van de ondernemers, de exploitan
ten van kampeerterreinen, zou ko
men, was te verwachten. Haast per
definitie plegen zij weinig waarde
ring op te brengen voor overheids
regelingen. De Recron, waarin on
geveer duizend bedrijven (met
tachtig procent van de slaapplaat
sen) zijn verenigd, heeft dan ook al
duidelijk gereageerd. Niet alleen op
de inhoud van het ontwerp, ook op
de korte termijn (tot 15 septem
ber), waarbinnen ze nog kantteke
ningen bij het voorstel kan maken,
('Is dat nu inspraak en medezeg
genschap?')
Maar daarnaast blijkt ook de con
sument, de kampeerder dus. weinig
ingenomen met de plannen van
Den Haag. De Stichting Konsumen-
ten Kontakt loste in haar blad
Koopkracht onlangs nog een kei
hard schot voor de boeg door te
stellen, dat déze kampeerwet het
kamperen alleen maar onbetaalbaar
maakt.
En hoewel hij nog niet helemaal is
uitgestudeerd op het cverkstuk,
staat, wel vast, dat ook de ANWB,
de grootste consumentenorganisa
tie. de voorstellen van een 'zeer
pittig commentaar' zal voorzien.
Voeg daarbij de ontevredenheid
binnen de Stichting Vrije Recrea
tie. de kampeerboeren, en de vraag
lijkt gerechtvaardigd: is zo'n wet
eigenlijk wel nodig? Of althans: als
Den Haag, dan orde op zaken wil
stellen, moet het dan op déze ma
nier?
Elk jaar wordt meer vakantie of weekend gevierd in tent, caravan of zomerhuisje. Het totaal aantal over
nachtingen zal dit jaar zelfs oplopen tot een recordhoogte van vijftig miljoen. Op sommige campings heeft dit
tot chaos geleid. Het nieuwe voorontwerp van wet wil daar wat aan gaan doen, ook voor wat betreft de mini
mum omvang van de staanplaatsen.
Noodzakelijk
Die eerste vraag: ja. een kampeer
wet is nodig. Daarover zijn zelfs de
ondernemers het eens. Want op het
gebied van de kam peerrecreatie is
al te lang zomaar wat aangerom
meld.
Uniforme regels bestonden er niet.
In de ene streek maakten burge
meesters en wethouders uit wie
waar en onder welke voorwaarden
een kampeerterrein mocht gaan ex
ploiteren: in andere gebieden
(Noord-Brabant en Limburg) was
het weer het provinciebestuur, dat
de dienst uitmaakte. En over bij
voorbeeld de hygiëne op de terrei
nen (hoeveel toiletten en douches)
besliste Den Haag weer. Kortom:
wie door de bomen het recreatie bos
nog wilde blijven zien. moest een
slimmerik zijn.
Weliswaar was er in die chaos één
steunpunt, de (particuliere) Stich
ting Nederlandse Kampeerraad.
waarin alle belangenorganisaties
waren verenigd, die modelverorde
ningen opstelde en advies gaf aan
iedereen die dat maar vroeg (inclu
sief de overheid). Maar sterk was
dat houvast niet: hoe degelijk de
werkstukken ook waren, niemand
hoefde er zijn oor naar te laten
hangen, in de prullenmand konden
ze ook terecht komen.
Aan die warboel heeft staatssecre
taris Meijer nu een eind willen
maken. Er moet een kampeerraad -
nieuwe-stijl komen, volledig in de
greep van Den Haag, heeft hij ge
zegd. Die raad gaat reglementen
opstellen. Een lange lijst van voor
waarden, waaraan de exploitanten
verplacht worden te voldoen om
hun vergunning te houden. Op het
gebied van de veiligheid (is de
afstand tussen de staanplaatsen re
delijk, zijn er voldoende brandblus-
apparaten?), gezondheid (hygië
ne), welstand (geen krot-cara
vans), milieu (het landschap mag
niet verstoord worden) en zedelijk
heid. Iedere exploitant die daaraan
niet voldoet, loopt de kans zijn
biezen te moeten pakken. En de
ondernemer die nog moet begin
nen, krijgt zelfs niet eens de gele
genheid de eerste paal in de grond
te slaan.
Daarnaast wil CRM uit het oogpunt
van milieubescherming, dat de ter
reinen 'duidelijk passen in het pla
nologisch regime van de gemeen
ten. Sterker nog: als ze niet liggen
in een voor de recreatie bedoeld
bestemmingsplan, is de gemeente
zelfs verplicht' een vergunning te
weigeren.
Voorts denkt Den Haag aan een
grotere rechtszekerheid voor de
kampeerder zelf. Wantoestanden als
koppelverkoop (de exploitant ver
huurt pas een stuk grond als Je bij
hem de caravan koopt en deze ook
weer aan hem vêrkoopt als je ver
trekt) wil men uitbannen, evenals
trouwens ongehoorde prijsopdrij
ving (er zijn terreinen, vooral aan
de kust, waar voor een plaatsje
voor de caravan tweeduizend gul
den per seizoen moet worden be
taald).
Als de staatssecretaris zijn zin
krijgt, wordt CRM en Economische
Zaken de mogelijkheid gelaten bin
dend tarieven voor te schrijven. In
dit verband wordt gedacht aan een
classificatie-systeem met vaste prij
zen voor luxe en minder comforta
bel uitgeruste campings.
Kritiek
Op het eerste gezicht lijken dat
sympathieke plannen. Maar toch is
er kritiek. Waarom en wat zijn dan
de argumenten? Behalve het vrij
algemene bezwaar van de meeste
belangenorganisaties, dat het voor
ontwerp te veel vaagheden bevat
en nauwelijks houvast biedt, kan
ook specifieke kritiek worden ge
hoord.
Zo verwacht de ANWB, dat het
kamperen op wat vroeger het pas
poortterrein werd genoemd (onge
veer honderd beperkt uitgeruste
kleinere terreinen voor de 'trekken
de kampeerder') en op het boeren
erf tussen wal en schip zullen
raken. Wanneer een gemeente die
recreatievorm' niet wenst, kan ze
daar van af door hiervoor in haar
kam peerverordening gewoon geen
regels op te nemen. En het wegla
ten van die regels betekent auto
matisch afnemen of weigering van
een vergunning van of aan de ex
ploitant.
De bond vreest dan ook, dat als
de wet het in deze vorm haalt
veel van deze terreinen zullen
moeten verdwijnen. Een vrees, die
hij deelt met de kampeerboeren.
Hoewel de bond nog geen officieel
commentaar heeft geleverd, kan
wel worden verwacht, dat hij zijn
kritiek met name op dit punt zal
toespitsen en bezwaar zal gaan ma
ken tegen een te grote gemeentelij
ke macht.
De Stichting Konsumenten Kontakt
ziet problemen rijzen als Den Haag
straks kan gaan bepalen hoeveel
caravans en tenten er op een be
paald terrein mogen staan.
Zijn dat er minder dan thans, dan
betekent dit dat de tarieven om
hoog zullen gaan omdat de exploi
tant toch altijd aan zijn opbrengst
zal willen komen. Op een overi
gens nogal aanvechtbare wijze
rekent zij voor, dat een dagje bui
ten in de caravan straks (inclusief
de autoreis) zo'n 45 gulden zal
gaan kosten.
De Recron concentreert haar kri
tiek weer op een ander punt. Vaste
tarieven voor één-, twee- of drie-
terrencampings vindt zij uit den
boze omdat de prijs door veel meer
zaken wordt bepaald dan de kwali
teit van de accommodatie alleen
(in Noord-Limburg is de grond bij
voorbeeld veel goedkoper dan in de
dure duinstreek). En wat betreft
die nieuwe kampeerraad, vraagt de
organisatie zich af: komen daar
ook alle belangenorganisaties in te
zitten of alleen de 'kampeerdeskun-
digen', waarover het voorontwerp
spreekt?
'Denkstuk'
Kritiek te over dus. zeker als ln
aanmerking wordt genomen, dat
het hier om nog maar een beschei
den deel gaat van de stroom van de
bezwaren.
Een bij voorbaat dus tot mislukken
gedoemde wet? Voorzitter Verdouw
van de huidige Nederlandse Kam
peerraad wil dat zo scherp niet
stellen. 'Wat we hier voor ons heb
ben is slechts een werkstuk, waaro-
over iedereen zijn gedachten kan
laten gaan. Aanvullen en schrappen
is mogelijk. We zijn beslist nog niet
ln het eindstadium.'
Van onze weerkundige medewerker
Op een avond laat in januari 1943
waren er vrij veel overkomende
vliegtuigen op weg naar Duitsland.
Een lezer uit Groningen, toen in
Haulerwijk woonachtig, herinnert
zich nu nog de regenboogkleuren-
vlekken, die op veel plaatsen in de
lucht zichtbaar waren. Iemand in
zijn omgeving maakte de opmer
king, dat de geallieerde vliegtuigen
ter ere van de verjaardag van prin
ses Beatrix een feestverlichting
aanbrachten. Onze abonnee wil na
zoveel jaren nog graag weten wat
er destijds werkelijk aan de hand is
geweest.
Het KNMI-verslag 'onweders, opti
sche verschijnselen enzovoort' biedt
opheldering hierover. Op 21 januari
1943 werden in Groningen, Fries
land, Drente en Overijssel zeer
fraaie lichtsterke verschijnselen bij
de volle maan waargenomen. De
lichtsterkte was vooral in Friesland
en Groningen zo groot, dat zij aan
leiding gaf tot uitgebreide discus
sies op straat. Het betrof halo
verschijnselen. ontstaan door bre
king en buiging van het maanlicht
in ijle ijskristallen van vliegtuig
wolken, want die zullen waar
schijnlijk verantwoordelijk geweest
zijn voor de kleurenpracht.
De kleine kring van 22 graden rond
om de maan was vrij kleurloos,
maar de bijmanen waren felge
kleurd. Waarnemer Mulder in Gro
ningen gaf als kleuren op: rood,
geel, groen en blauw. Verder was er
een zgn. paraselenische ring, die als
een lichtende band overal even
hoog boven de horizon werd waar
genomen. En van de opvallendste
verschijningen was de circumze-
nithale boog, een klein boogje rond
om het zenith (dus vlak boven je
hoofd), die door één waarnemer
Amsterdam
De Bilt
Deelen
Eelde
Eindhoven
Den Helder
zwaar bewolkt
zwaar bewolkt
zwaar bewolkt
licht bewolkt
licht bewolkt
half bewolkt
Luchth. R'dam zw. bewolkt
Twente zwaar bewolkt
Vll6slngen zwaar bewolkt
Zd. Limburg onbewolkt
Aberdeen zwaar bewolkt
licht bewolkt
zwaar bewolkt
onbewolkt
zwaar bewolkt
half bewolkt
gebeel bewolkt
HMn onweer
Athene
Barcelona
Bordeaux
Frankfort
Genève
Helsinki
Innsbrück
Kopenhagen
Lissabon
Locarno
Londen
Madrid
Maliorca
München
C)6lO
Parijs
Rome
Spilt
ZÏlrlcb
Casa Blanca
Istanboel
Las Palmas
Tel Avlv
licht bewolkt
licht bewolkt
half bewolkt
onbewolkt
onbewolkt
onbewolkt
licht bewolkt
zwaar bewolkt
licht bewolkt
onbewolkt
zwaar bewolkt
half bewolkt
licht bewolkt
onbewolkt
half bewolkt
lloht bewolkt
zelfs als 'vlag aan de hemel' werd
beschrevdn.
Dr. Dijken in Harlingen, noemde
als kleuren rood, geel, groen en
blauw, een paar anderen zelfs vio
let, wat uiterst zeldzaam is bij de
maan. De heer J. C. M. Kruisinga
in Vriezenveen zag een gekleurde
linker bijmaan, in het leven geroe
pen door de 'flak' (luchtdoelartil
lerie) van de Duitsers. Zes dagen
later stond de lucht er rond het
middaguur opnieuw gekleurd bij,
nadat zich door de uitlaatgassen
van vliegtuigen prachtige condens-
strepcn hadden gevormd.
Er waren in die dagen mensen die
meer achter de verschijnselen
zochten dan erin zat namelijk een
teken van de geallieerde vliegers
dat een spoedig einde van de oor
log mocht worden verwachtNa
gekomen zomer neer slag: Musselka-
naal 167 millimeter.
OPKLARINGEN
MIST
bREGEN
HAGEL
<-rO. BEWOLKING
10 MAX TEMP.
10 MIN. TEMP.
WINDRICHTING
HOOGWATER
voor zaterdag 6 september
Vllsslngen: 1.66-14.17 Harlngvlleteluizen:
3-27-16.66 Rotterdam: 4.43-16.26 Scheve-
ntogen: 3.01-16.27 IJmulden: 3.34-16.00
Den Helder: 8.20-21.05 Hartogen: 10.15-
23.12 Delfzijl 12.06-0.00.
onder redactie van loessmil
Je wordt achttien jaar. Voor de
meeste mensen een heugelijke
gebeurtenis. De wereld gaat zo
gezegd voor je open. Je mag nu
autorijden en meedoen aan de
verkiezingen. Het ligt allemaal
binnen handbereik. Er zit maar
één nadeel aan vast. Althans
voor het mannelijke gedeelte
van de achttienjarigen. Je krijgt
een keuringsoproep voor de mi
litaire dienst. En daar moet je
naar toe. Verplicht.
Zo begint het 'burgerboekje', een
voorlichtingswerkje dat de
W DM-vereniging van dienst
plichtige militairen voor het
eerst heeft uitgegeven voor jon
gens die onder dienst moeten.
Eerst werd de rekruut uitgelegd
wat hij te verwachten heeft van
de keuring en wat hij daarna
eventueel nog kan doen: 'Het
keuren duurt een héle dag. Uit
kleden, aankleden. Tasten en
testen. Wegen en meten. Ook
krijg je een gesprek met de per-
soneeïso ff icier. Bij hem kun je
je voorkeur opgeven. Land
macht, luchtmacht of marine en
welke functie je daar wilt héb
ben. Veel kans dat je voorkeur
ook werkelijkheid wordt is er
alleen niet. Aan het eind van de
dag hoor je of je al dan niet
bent goedgekeurd Denk je
ten onrechte te zijn goedge
keurd, ga dan binnen tien dagen
in beroep'. En verder krijgt de
rekruut te horen wat er tijdens
de verplichte dienstmaanden
staat te gebeuren: 'Nou ja. er
staat geen fanfarekorps klaar
om je te verwelkomen. Uit de
trein in een drietonnerzo heet
in dienst de vrachtwagen. Je
bent niet de enige die opkomt.
Olifanten kunnen toch al aardig
lawaiig zijn, maar als ze een
slokje teveel op hebben, berg je
dan helemaal maar. Opzichters
en bezoekers van het Mikoemi-
reservaat, zo'n 225 kilometer ten
westen van de Tanzaniaanse
hoofdstad Dar-es-Salaam, heb
ben dat tenminste gauw gedaan
toen de olifanten in het park een
tikje onder invloed bleken. Ze
waren. Is later uitgezocht, zich
te buiten gegaan aan een fruit-
soort die In de zon aan de boom
was gaangisten, waardoor er
zich alcohol in had gevormd.
Nog geschokt door wat ze van
dichtbij hadden gezien, vertel
den opzichters naderhand dat de
olifanten 'wild begonnen te
trompetteren, rond te stampen,
te schreeuwen, bomen omver te
beuken en wilde medidieren aan
te vallen'. De opzichters, toch
wel wat gewend, hebben met de
bezoekers doodsbang de benen
genomen.
5000 6000 man per lichting, zes
lichtingen per jaar. De fourier
staat al klaar. Van hem krijg je
je PSU (persoonlijke standaard
uitrusting). Dat zijn je dienst-
kleren, dekens etc. Meteen om
kleden'. Uit je goed zittende spij
kerbroek in een veel te grote
overal. Het kruis hangt op je
knieën, de vechtpet is weer te
klein. Je voélt je beroerd. Het is
geen gezicht, ledereen staat in
hetzelfde pakkie. Om neerslach
tig van te worden'. Dan wordt er
verteld over de medische verzor
ging en de eerste dagen: 'De
bevelen lijken vaak onredelijk.
Ze zijn het meestal'. En: 'Oplei
ding is een wat groot woord.
Maar zo heten de eerste maan
den in dienst'.
Niet alles wordt even verschrik
kelijk voorgesteld: 'Natuurlijk is
de diensttijd niet één grote el
lende. Soms lach je je rot. Om
een maffe kommandant. Of om
een dienstklopper die zichzelf
voor schut zet. Je kan een hele
boel g6in hebben in dienst maar
dat Ligt wel aan jezelf'.
En dan: alles over de soldaten-
vakbond, de VVDM (er besaat
intussen ook een tweede, kleine
re bond. de algemene vereniging
van Nederlandse militairen,
AVNM. die niet wordt genoemd,
maar tenslotte is dit een werk
stuk van de VV DM) en wat die in
de loop van negen jaar bereikt
heeft: een bijna tien keer zo
hoge wedde, korter dienen, geen
groetplicht meer en meer van
die veranderde 'taalpunten'.
Het boekje zal worden gebruikt
bij vóórlichting aan scholieren,
werkende jongeren en anderen
die nog in dienst moeten, om ze
alvast met die nabije toekomst
vertrouwd te maken. Het is ook
te krijgen bij de VVDM. Hojel-
kazerne in Utrecht. Het 'burger-
boekje' is doorspekt met solda
tentaal en dus niet geschikt om
er op elke theevisite uit te cite
ren.
Het tijdschrift De Bejaarden
vond in de 'National Observer'
een uitspraak van een Ameri
kaanse tandarts, die vaststelt
dat de mond vaak aanwijzingen
geeft dat er elders in het li
chaam iets mis is. Op röntgenfo
to's van het gebit en in de mond
kan een deskundige onmisken
bare tekenen zien van bloedar
moede, tbc en een groot aantal
andere ziekten tot geslachtsziek
ten toe. Volgens die Amerikaan
kan de ervaren tandarts die niet
alleen aan het gebit, maar ook
aan de rest van het lichaam
aandacht besteedt, vaak al in
een vroeg stadium een ziekte
ontdekken, zodat de kans op ge
nezing groter is.
Een goed idee, maar waar vind
je zo'n tandarts? En trouwens:
wie wil er zo'n tandarts?
In de Hongaarse stad Miskolc
heeft een uitgebreide kattenfa-
milie liefderijk een wildvreemd
logeetje opgenomen. De poeze-
kinderen spelen met hun lango-
rige leeftijdgenoot en als het
voor moeder tijd is de jongen te
zogen, mag ook de gast mee-
eten. Zijn naam is haas.
Een tijdje geleden haalde Ouwe
hand een serie speelautomaten
in huls althans onder een
overkapping bij de speeltuin van
het park bedoeld om kinde
ren zoet te houden en zo hun
ouders gelegenheid te geven om
rustig ln de dierentuin te wan
delen. Maar het lijkt een omge
keerde wereld te worden, want
de ouders blijken ook niet vies
van een spelletje flipperen.
Soms is het zelfs zo erg. dat de
kinderen helemaal niet meer
aan bod komen, als pa's en
moe's genoeg hebben van dieren
kijken en zich gezamenlijk op de
automaten storten.
Directeur Joe Cooper van het
blindeninstituut in de Australi
sche stad Perth heeft speelkaar
ten ontworpen voor de slecht
zienden in zijn land: nauwelijks
groter van omvang dan gewone
speelkaarten, maar wel met een
heel grote opdruk. Er zijn daar
ook wel braillekaarten in om
loop. maar daar hebben de blin
den en slechtzienden in Austra
lië weinig aan: twee procent van
hen kan maar met braille om
gaan. Volgens het maandblad
Revalidatie heeft de heer Cooper
het spel ontworpen omdat men
sen met een slecht gezichtsver
mogen' toch al zo weinig moge
lijkheden voor ontspanning heb
ben. Kaartspelen is voor hen
niet alleen een prettige tijdpas
sering, maar het bevordert ook
de contacten met andere men
sen. vindt hij. Er zijn zeker hon
derdduizend Australiërs die ple
zier van het grote letter-kaart-
spel kunnen hebben.
'Dat moet houtworm zjjn
