'Karakter CDA
moet door beleid
worden bewezen'
Topman Enka Glanzstoff
ontkent noodzaak van
enorme massa-ontslagen
GOBLET Wezenlijk is het profiel van het CDA
fits
Rijkspostspaarbank
dat
proef
ie
WENNEKER
Hoger personeel niet
buiten loonoverleg
Looptijd 6 jaar, vaste rente 81/2%
Looptijd 5 jaar, vaste rente 81A%
1'4
Minimum storting f 1.000,- J-A
'1
Rente jaarlijks opneembaar -^JJ
Tussentijdse opneming mogelijk'
voor aankoop eigen huis.
Vraag uitvoerige informatie
.J
uw nationale spaarinstelling IMPS
Gedwongen afvloeiing onvermijdelijk, maar:
Zeepost
Estafette op
bezoek bij
Tweede Kamer
Nypels (D'66) in initiatiefwet:
Als Israël de
F-16 aanschaft
profiteert
Nederland mee
n METZLER-
RITA
Teveel discussie over organisatie en lidmaatschap
CDA in
discussie
TROUW/KWARTET VRIJDAG 5 SEPTEMBER 1975
BINNENLAND 3
Vervolg van pagina 1
'Als de ARP nu bezorgd is dat het CDA niet of te weinig een
beginselpartij zal worden, dan moeten wij bereid zijn om door
program en beleid te bewijzen dat het CDA niet louter een
pragmatische programpartij zal zijn', aldus KVP-voorzitter Ver
geer in zijn rede in Oisterwijk.
(Advertentie)
Spaardeposito
met 8!/2% rente
Hij zei heel goed te begrijpen dat
de ARP een moeilijke tijd door
maakt, maar ook dat de discussie
binnen het CDA is beslist en daar
om binnen de federatie niet langer
kan doorgaan.
De KVP-voorzitter deed een beroep
op de ARP, erop te vertrouwen dat
'de door elk der partijen volgens
eigen procedure aan te wijzen kan
didaten voor de verkiezingen van
1977 aanvaardbare representanten
van het CDA zullen zijn 'De geza
menlijke ervaring in één fractie na
1977 moet volgens Vergeer ertoe
leiden dat 'de voor volgende verkie
zingen door het CDA aan te wijzen
kandidaten herkenbare christen
democraten zullen zijn. 'Hij gaf toe
dat dit voor de ARP formeel een
zeker risico zal inhouden, maar
meende dat de ARP daarvoor het
CDA niet op het spel zal willen
zetten.
Vergeer: 'De ARP zet het CDA op
het spel als zij erop zou staan, de
discussie over het op het congres
beslist punt te heropenen of anders
zins op deze beslissing terug te
komen dan wel. als dat niet zou
gebeuren, daaraan consequenties
voor de verdere voortgang van het
CDA ten aanzien van de ene lijst
of de nieuwe partij zou verbinden'.
Hij noemde Aantjes 'uitleg 'een
vertekening van de resolutie, zoals
hij van anderen gesuggereerd heeft
dat zij van zijn opvattingen een
vertekend beeld gaven'.
Andriessen bestreed voorts Aantjes
bewering dat de beslissing van het
congres geforceerd zou zijn doorge
drukt. De KVP-fractieleider: 'Het
partijbestuur van de ARP wenste
zelf dat het dagelijks bestuur van
het CDA een duidelijke congresuit
spraak zou voorbereiden. Die uit
spraak moest om duidelijk te zijn,
kiezen voor het ene of het andere
standpunt. Die keuze werd ge
maakt. Uitstel van de beslissing
had dan ook geen enkele zin meer.
Integendeel, als de standpunten
niet overbugbaar blijken en er
moet een besluit genomen worden,
dan beslist de meerderheid die één
van beide standpunten gelijk geeft.
Dat heeft het congres, dat volledig
bevoegd was, gedaan. Niet alleen
met stemmen van KVP, en CHU,
maar ook met stemmen van de
ARP', aldus mr. Andriessen.
Zend mij de folder met uitgebreide
inlichtingen over deze spaardeposito's
Naam
Straat
Woonplaats
Deze coupon ongefrankeerd
opsturen naar:
Rijkspostspaarbank, Amsterdam.
Inconsequent
Andriessen zei in Oisterwijk dat
aan de totstandkoming van de ene
lijst altijd slechts één voorwaarde
is gesteld, namelijk voldoende een
heid van beleid, die in het parle
mentaire jaar 1975-1976 zou moeten
blijken. Een andere voorwaarde
JP, bijvoorbeeld terzake van de grond-
slag, is niet ter sprake gekomen.
'Het gaat niet aan. in dit stadium
de in de statuten vastgelegde doel
stelling van de ene lijst weer ter
discussie te stellen. Een vitaal ele-
r~ ment voor de voortgang van het
CDA zou dan weer onzeker worden
gemaakt', aldus Andriessen. Dat de
Arjos de vorming van de ene lijst
afhankelijk heeft gesteld van over
eenstemming over de grondslag,
achtte hij dan ook 'onjuist, incon
sequent en voor het CDA onaan
vaardbaar'.
Andriessen lestreed voorts de stel
ling van AR-fractieleider Aantjes
dat de resolutie van het CD A-con
gres principieel voor een open pro
grampartij zou hebben gekozen en
dat zij het karakter van beginsel
partij slechts zou aanvaarden en
respecteren voorzover het niet
strijdig is met de open programpar
tij. 'De resolutie zegt immers letter
lijk dat van leden en vertegen-
voordigers wórdt gevraagd, door
program en beleid het uitgangspunt
ait te dragen. Duidelijker kan men
niet herhalen wat ook al in andere
teksten stond, namelijk dat pro
gram en beleid geen vrijblijvende
zaken kunnen zijn, maar geïnspi
reerd moeten zijn door het evange
lie. dat richtsnoer is voor het poli
tiek handelen', aldus Andriessen
Met de volgende schepen kan zeepost
worden verzonden. DE DATA WAAROP
DE CORRESPONDENTIE UITERLIJK
TER POST MOET ZIJN BEZORGD.
STAAN. USSEN HAAKJES ACHER DE
NAAM VAN HET SCHIP VERMELD. Ar
gentinië: ms. Cap San Marco" (10 sept)
Australië: ms 'Discovery Bay' (10 sept)
Canada: ms 'C. P. Discoverer (10 sept):
Israël: ms. "Sally* (10 sept): Japan: ms.
*>ity of Edinburgh' (10 sept) Kenya,
Oeganda anzanië: ms. 'Mol' (12 sept);
Ned. Antillen: ms. "Socrates' (8 sept
Nleuw-Zeeland2 x per week vla Enge
land: Verenigde Staten van Amerika: ms
'Atlant Crown' (10 sept en ms "S. L
1 Resource (12 sept): Z-Afrika (Rep) m?
Taveta (8 sept).
Van onze soc.-economische redactie
ARNHEM - In de huidige situatie en bij een normaal overleg is
het volledig ondenkbaar dat de noodzakelijk sanering van Enka-
Glanzstoff, (de vezeldochter van Akzo)zal uitmonden in ontslagen
voor 10.000 tot 13.000 werknemers.
Deze mededeling doet de vice-voorzitter van de raad van bestuur
van Enka-Glanzstoff, drs. J. van den Driest in 'De Spindop', het
personeelsblad van dit concern.
Alleen wanneer onze miljoen en ver
liezen te lang zouden aanhouden en
En ka - Glan zsto f f in een financiële
noodtoestand komt en er een defi
nitieve crisis ontstaatt, zou er zo'n
sociale ramp kunnen ontstaan', al
dus drs. Van den Driest.
Hoewel hij ook zelf gedwongen
ontslagen onvermijdelijk noemt,
vindt de heer Van den Driest het
onjuist dat er in de peis steeds
over ontslagen en niet over 'perso
neelsvermindering' wordt gespro
ken. 'Het onderscheid is zeer we
zenlijk. Wanneer - Enka-Glanzstoff
tot personeelsvermindering moet
overgaan, betekent dat zeker niet
dat er van vandaag op morgen
massa-ontslagen vallen. Geen spra
ke van. Aan gedwongen ontslagen
wordt pas gedacht in de allerlaatste
plaats. Eerst zullen we proberen of
langs de weg der geleidelijkheid en
via natuurlijk verloop de gewenste
vermindering tot stand kan komen,
dat wil zeggen door pensionering,
vrijwillig vertrek, op wachtgeld
stellen en interne overplaatsing
binnen Akzo e.d., waarvoor onlangs
het centraal bureau personeelsbe
middeling is opgericht. Op deze
wijze is in Nederland het perso
neelsbestand van Enka-Glanzstoff
gedurende de eerste acht maanden
van dit jaar met ongeveer 550
mensen verminderd', aldus drs. Van
den Driest. Hij meent dat op deze
wijze een heel eind kan worden
gekomen. 'Al betekent dit echt niet
dat gedwongen ontslagen te ver
mijden zullen zijn'.
De heer Van den Driest ontkent in
het vraaggesprek dat de secretaris
generaal van de ICF, (de internati
onale vakbond van chemie-arbei-
ders), Charles Levinson, aan de be
sprekingen met de vakbonden zal
deelnemen.
'We hebben alleen de vakbonden
uitgenodigd die rechtstreeks bij on
ze problemen betrokken zijn en die
straks met de oplossingen te maken
krijgen'.
De heer Van ,den Driest noemt de
ICF een overkoepelende federatie,
waarbij wat Nederland betreft al
leen het NW is aangesloten.
Zoals bekend hebben de Nederland
se, Duitse en Belgische vakbonden
nadrukkelijk te kennen gegeven,
dat zij - gezien de wereldwijde
investerings- en produktiepolitiek
van Akzo - op internationaal, en
zelfs op wereldniveau, met de Akzo-
top willen praten. De achtergrond
van deze els ls het vermoeden van
de vakbonden dat Akzo internatio
naal vanuit Amerika en een aantal
ontwikkelingslanden de eigen
dochter Enka-Glanzstoff beconcu-
reert.
Met name Charles Levinson hamert
er al jaren op dat multi-nationals
als Akzo alleen op Internationaal
niveau door de vakbeweging tege
moet kan worden getreden.
Geen herstel
De heer Van den Driest is het niet
eens met de bewering van de vak
bonden dat de conjunctuur zich
herstelt, omdat in navolging van
wat in Amerika gaande is Enka-
Glanzstoff per 1 september de prij
zen heeft verhoogd. 'Het is voor
Enka-Glanzstoff bittere noodzaak
om te trachten de prijzen op een
beter niveau te brengen. Of het. zal
lukken weten we nog niet. We mo
gen blij zijn als we onze herziene
begroting voor 1975 - verlies ruim
400 miljoen - halen', aldus Van den
Driest.
Van een verslaggever
DEN HAAG - Een groep jonge
conservatieven uit het Engelse
i Dorking zal Tweede Kamer
voorzitter Anne Vondeling
vandaag boodschappen van de
Britse oppositie aanbieden. De
boodschappen van oppositie-
leidster Margareth Thatcher
en enkele parlementsleden
zijn bestemd voor minister
president Den Uyl en de Twee
de Kamer en zijn niet van po
litieke aard.
De groep is gisteren in esta
fetteloop vertrokken en zal na
Den Haag ook nog Amsterdam
bezoeken. De eer is dan aan
burgemeester Samkalden.
Van onze sociaal-economische redactie
DEN HAAG Het Tweede-Kamerlid Nypels (D'66) wil voorkomen
dat bij het centrale loonoverleg tussen werkgevers- en werkne
mersorganisaties, bepaalde organisaties worden uitgesloten.
Moeilijk
De vice-voorzitter van de raad van
bestuur vindt het moeilijk te zeg
gen hoe lang zijn concern het kan
volhouden zonder maatregelen te
nemen. Hij zegt 'dat we nu met z'n
allen moeten werken aan de over
leving van Enka-Glanzstoff'.
Daarvoor acht hij saneringsmaatre
gelen onvermijdelijk. Als er niets
wordt gedaan, moet het concern de
problemen met zich mee blijven
slepen. 'Dan zal er op het volgende
laagtepunt van de conjunctuur, dat
we in 1978 verwachten zo'n gewel
dig verlies ontstaan, dat we waar
schijnlijk nooit meer problemen
zullen hebben. Want dan is Enka -
Glanzstoff er niet meer', aldus de
heer Van den Driest. Hij voegt
daaraan toe, dat hoe langer oplos
singen worden uitgesteld, hoe meer
verliezen zullen ontstaan, waardoor
Enka-Glanzstoff 'minder financiële
armslag krijgt om straks zo verant
woord mogelijke sociale maatrege
len uit te voeren'.
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG Als de geruchten dat
Israël van plan zou zijn F-16
straaljagers aan te schaffen, waar
zijn, dan kan Nederland daarvan
meeprofiteren. In het contract dat
Nederland, België, Denemarken en
Noorwegen hebben afgesloten met
General Dymamlcs (de producent
van de F-16) staat namelijk dat
deze landen voor vijftien procent
mogen deelnemen aan de produktie
van de F-16 straaljagers, die aan
derden worden geleverd.
Tijdens de onderhandelingen dié de
vier landen destijds hebben gevoerd
met General Dynamics konden
harde eisen als deze worden gesteld
omdat de vier landen toen nog de
keuze hadden uit toestellen uit drie
landen, namelijk een Zweeds, een
Frans en twee Amerikaanse. De be
wuste bepaling behelst dat deze
landen voor veertig procent mogen
deelnemen aan de produktie van
hun eigen vliegtuigen
Nypels wil dat met name de 'Raad
van overleg voor mediaal en hoger
personeel' bij de onderhandelingen
wordt betrokken. Hij heeft daartoe
bij de Tweede Kamer een initia
tiefwetsontwerp ingediend.
Drs. Nypels is ervan overtuigd, dat
de Tweede Kamer zijn wetsontwerp
zal aannemen, en dat minister
Boersma van sotiale zaken gaarne
zijn handtekening eronder zal zet
ten. Nypels baseert dit op een mo
tie die vorig najaar door de Tweede
Kamer, met alleen de stemmen van
de PPR tegen, werd aangenomen.
De motie vroeg de regering, ervoor
te zorgen dat de Raad van overleg
voor hoger en mediaal personeel
werd betrokken bij de besprekingen
over een centraal akkoord 1975. Mi
nister Boersma heeft toen twee
maal per brief de Stichting van de
arbeid gevraagd het overleg te ver
breden. De stichting heeft hierop
echter niet gereageerd.
Nypels wil met zijn wet onmogelijk
maken dat een minister een ver
nieuwde CAO algemeen verbindend
verklaard, wanneer niet allee be
trokken organisaties van werkne
mers en werkgevers aan de onder
handelingen hebben kunnen mee
doen. De regering zou moeten be
slissen welke organisaties aan het
overleg moeten kunnen deelnemen.
Dat moeten volgens Nypels met na
me zijn de genoemde Raad voor
hoger personeel en aan werkgevers
zijde het Algemeen orgaan voedsel
voorziening. de Raad voor het
grootwinkelbedrijf het verbond Ne
derlandse groothandel en de Con
tactgroep werkgevers metaalindus
trie.
Drs. Nypels besèft dat zijn wetsont
werp een inbreuk is op het recht
van rechtspersonen (vakbonden,
werkgeversbonden) om onderlinge
afspraken te maken en contracten
te sluiten. De wet van Nypels ver
klaart zulke afspraken en contrac
ten namelijk juridisch ongeldig
wanneer niet de door de regering
aangewezen organisaties aan het
overleg hebben kunnen meedoen.
Nypels vindt deze inbreuk echter
verantwoord gezien de belangrijke
publieke gevolgen van centrale ak
koorden en CAO's. Vooral wanneer
het gaat om nivellering van lonen
acht Nypels het 'niei langer aan
vaardbaar' dat representatieve or
ganisaties van hoger personeel bij
de onderhandelingen worden bui
tengesloten.
(ADVERTENTIE)
brilieders ooijmerk!
'Pap, wat moest ik ook weer
uit uw werkplaats halen?'
(ADVERTENTIE)
door J. Baarda
De tegenstellingen op het CDA-congres over de mate van openheid van het CDA
zijn bepaald niét nieuw. In het begin van de jaren zestig bleek in de gesprekken
tuss ende dagelijkse besturen van ARJOS en CHJO nogal wat verschil in opvatting
over de vraag naar de noodzaak van christelijke organisatie op vele terreinen
van het maatschappelijk leven. Bij de CH-jongeren leefde de angst voor wat ik
hier zou willen noemen het stichten van een zogenaamde 'christelijke staat' bin
nen een 'neutrale staat'.
De tegenstelling over het
'christelijke' en het lidmaat
schap van de organisatie
zijn echter veel groter tus
sen KVP en ARP. Bij de
discussie daarover heeft de
CHU vanuit haar ondogma
tisch karakter, steeds een
brugfunctie vervuld. Daarom
was CHU-voorzitter Van
Verschuer ook zo goed op
dreef om op het congres de
tegenstellingen te overbrug
gen.
Ik vind het jammer dat de
zaak op de spits ls gedreven.
Een zo massaal congres
leent er zich niet voor om
over de gebleken tegenstel
ling te discussiëren en daar
over besluiten te nemen.
Het was naar mijn mening
niet zo verstandig van het
CDA-bestuur om in dit sta
dium over dit kennelijk toch
kardinale punt met een re
solutie te komen.
Overigens had ik met de in
houd van de resolutie niet
zoveel moeite. Maar wat we
ten we nu? Wie wel lid mo
gen worden van het CDA en
dat CDA mogen vertegen
woordigen. Maar niets over
politiek profiel, program en
beleid van het CDA.
En over dat laatste had het
tijdens het congres moeten
gaan. H~t moet daarbij gaan
om het breken met verou
derde partij-tegenstellingen,
voortkomend uit het oude
verzuilde en negentiende -
eeuwse bestel. Het gaat om
de keus voor een nieuwe
volkspartij, die met élan de
kernproblemen van deze tijd
te lijf wil gaan. Kruisinga
had gelijk toen hij het con
gres opriep om te vergeten
dat men van de KVP, de
ARP, of de CHU was. maar
dat men bereid moet zijn te
tónen een nieuwe weg van
de christen-democratie in te
willen slaan.
Ik wil meteen aannemen
dat het niet de bedoeling
van Aantjes is iemand de
maat te nemen, voor een
röntgenapparaat te zetten of
een geloofsbelijdenis te on
dertekenen. Maar ik begin
wel te huiveren, als ik in
een interview met mevrouw
Hannie van Leeuwen in het
weekblad 'Accent' van 23
augustus lees. dat zij de ver
kiezing van een oud-D'66-er
als bestuurslid van het CDA
tekenend vindt. 'Een man
die eerst gekozen heeft voor
een niet-confessionele par
tij, die zich fel tegen de
christelijke partijen heeft
afgezet.' Wordt hier nu niet
de 2-maat gemeten?
Laat ik het op mijzelf bo-
trekken. Ik ben met voldoe
ning en plezier voorzitter
van een algemene organisa
tie op het terrein van soci
aal-cultureel werk. En ik
heb van harte ingestemd
met de zgn. gevulde alge
meenheid van het maat
schappelijk werk in Fries
land. Teveel ging het daar
bij tijdens de discussies om
het 'christelijke' van de or
ganisatie en te weinig om
de moeilijke situatie van de
hulpvragende medemens.
Val ik nu ook onder het
oordeel van mevrouw Van
Leeuwen? Ik vind het on
zindelijk. wanneer wij el
kaar binnen het CDA dat
soort vragen zouden willen
stellen.
In artikel 2 "van de CDA-
statuten is vastgelegd, dat
het CDA het Evangelie aan
vaardt als richtsnoer voor
het politieke handelen. Dat
is mij voldoende. Veel be
langrijker, nee essentieel,
vind ik de vraag tot welke
politieke stellingriame de
inspiratie van het Evangelie
ons oproept. Aan die inspi
ratie moet het CDA herken
baar zijn. En dan mag de
vraag niet belangrijk zijn
van wie wel of niet mee
mag doen.
Het is in dit verband dat ik
prof. dr. H. Berkhof citeer.
In zijn boek 'Christus de zin
der geschiedenis' schrijft
hij: 'In de strijd om een
menswaardig bestaan, om
redding der noodlijdenden,
om verheffing der onont-
wikkelden, om bevrijding
der gebondenen, om het
slechten der rassen- en
klassentegenstellingen, om
het tegengaan van chaos,
misdaad, leed, ziekte en on
kunde, kortom in de strijd
om wat we de vooruitgang
noemen, vindt over de ganse
wereld een werk plaats tot
eer van Christus, soms ge
daan door mensen die het
weten en willen en veel va
ker door hen van wie dat
niet geldt, maar In wier ar
beid uitkomt, dat Hem
waarschijnlijk in volle ob
jectiviteit alle macht op
aarde gegeven is.'
Niet vrolijker
Ik vind het bedenkelijk dat
zozeer wordt gediscussieerd
over het karakter van de
organisatie van het CDA,
het lidmaatschap en de ver
tegenwoordiging, zonder dat
centraal staat het politiek
profiel, program en beleid
van het CDA. Mijn angst is
juist dat het CDA verwordt
tot een vage. mistige, cen
trum- of middenpartij, die
.niet werkelijk kiest voor een
vooruitstrevend beleid ge
richt op de toekomst. Het
eerste advies van de perma
nente politieke adviescom
missie (PPAC) -van het CDA
heeft mij wat dat betreft
bepaald niet vrolijker ge
stemd.
Aantjes heeft in zijn voor
treffelijke rede voor het
CDA-congres zo duidelijk
geschetst wat het politieke
profiel van het CDA zou
moeten zijn. Toen Aantjes
sprak sloeg er een vonk
over. werd herkenbaar wat
christen-demokratische poli
tiek zou moeten zijn: hon-
gerigen voeden, dorstigen te
drinken geven, vreemdelin
gen huisvesten, naakten kle
den, zieken en gevangenen
bezoeken.
Als wij elkaar daarop eer)s
zouden kunnen vinden, dan
ls er toekomst voor het
CDA.
De heer Baarda uit Sneek is
lid van de Unieraad van de
CHU en lid van het CDA-
congres.
