Restauratie Oude Kerk Amsterdam
vergt nog drie j aar
VLOEROPPERVLAKTE STEEG HALVE METER
Surinaamse gezinnen
overgebracht naar hotel
Brandgevaarlijk pand ontruimd
Vragen over bezoek
gouverneur Jakarta
Klaas Beuker
herkozen tot
voorzitter RKPN
Protest tegen
tariefsverhoging
Amsterdamse tram
Visser verdrinkt
bij meren schip
LERARES NXII
TYPISTE
kom niet met uzelf
in konflikt, wordt
lid van het C£N\D
Gevraagd
2 nette
winkelmeisjes
Slagerij
Zandbergen
Grimbergen Kassenbouw
voeten leggersploegen
TROUW/KWARTET DINSDAG 2 SEPTEMBER 1975
Hl|
door Jan Roelfs
AMSTERDAM Het vloeroppervlak van de Oude
Kerk is sinds het verre verleden ongeveer een halve
meter verhoogd. Dat mag een merkwaardige con
statering zijn, omdat men veelvuldig hoort van het
inklinken van de grond. Maar de vaak grote hoe
veelheden puin, zand en vooral huishoudelijk- en
fabrieksafval mede gevolgen van de welvaart
die in de bodem verdwijnen, zijn er oorzaak van
dat de bodem van de steden stijgt.
De vloer van de kerk is daarbij aangepast. Natuur
lijk hebben we bij de restauratie van zo'n groot en
oud gebouw met verzakkingen te maken, maar ik
ben nog telkens onder de indruk van de solide
houtfundering, gelegd door bouwvakkers in de be
gintijd van Amsterdam'.
in de Nieuwe Kerk werd toegepast -
te besluiten. De Oude Kerk krijgt
een lage temperatuur, waarbij men
moet bedenken dat het gebouw
vermoedelijk minder veelvuldig in
gebruik zal zijn als straks de kerk
van de Dam. Het is zeer wel denk
baar, dat we ter bescherming van
het kostbare orgel van de Oude
Kerk zullen overgaan tot het aan
brengen van een luchtbevochti-
gingsinstallatie.
Wat de restauratie van het grote
orgel betreft is er nog steeds een
studie gaande. Moet de romantische
klank van het grote orgel worden
bestendigd of zal de restauratie
zich richten op herstel van de oor
spronkelijke klank?
Eindfase ingeluid
Prof. Ir. C. Wegener Sleeswijk, die deze opmerkingen
maakt, hoopt de omvangrijke restauratie van de kerk
'die de prille jeugd van Amsterdam gekend heeft', als
geen ander bouwwerk zo lang met de stad verbonden is,
eind 1978 gereed te hebben. Dan zal er weinig minder
dan een kwart eeuw aan wat hij in haar genre de aller
mooiste kerk van de 'Noordzee-gothiek' van West-Europa
noemt, zijn gewerkt.
'We zijn nu in de eindfase aangeland. In grote lijnen
resteert nog de zuid-westhoek. Daarna moeten we het
hele bouwwerk met behulp van steigers controleren. En
of dan gezien de voortdurende prijsstijgingen
het thans gecalculeerde restauratiebedrag van 25 miljoen
gulden, nog reëel zal zijn, moet worden afgewacht.
Welke indruk overheerst wanneer u de restauratie van
twintig jaar in ogenschouw neemt?
'Ik ben telkens weer bijzonder getroffen door de onver
wacht mooie ruimte, in combinatie met de lichtval, die
het Interieur van de kerk na de inwendige restauratie
biedt. Ik acht het een groot winstpunt, dat we de kerk
op déze wijze verassend herkenbaar hebben weten te ma
ken. Naturlijk is die ruimte er altijd geweest, maar ze
was versluierd, onherkenbaar.'
Grootste overkapping
Tijdens de restauratiewerkzaamheden is in de vlie
ring van de Oude Kerk een gewelfschotel te voor
schijn gekomen. Het betrof een afbeelding van de
heilige Sint Nicolaas, die met een verflaag was over
dekt. Boven: de afbeelding zoals die na verwijdering
van de verflaag werd aangetroffen. Onder de ge
welfschotel, schoongemaakt, geretoucheerd.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM Zeven Surinaamse
gezinnen van in totaal achtentwin
tig mensen zijn gistermiddag van
uit een brandgevaarlijk pension
aan de Amsterdamse Dirk van Has-
seltsteeg overgebracht naar hotel
'De Wirwar'. Dit is het resultaat
van overleg tussen vertegenwoordi
gers van de Surinaamse welzijns-
stichtingen Best en Welsuria en
wethouder De Cloe (sociale zaken)
en enkele ambtenaren.
Afgelopen vrijdag kregen de bewo
ners van het pension te horen dat
ze er per 1 september uit moesten,
omdat de eigenaar het wilde slui
ten. Het pension voldoet niet aan
de door de gemeente gestelde eisen.
Tegelijkertijd kregen de gezinnen
te horen, dat zij naar het woonoord
Tussenhaven bij de Schelllngwou-
derbrug moesten verhuizen- Dit
voorstel dat van de gemeentelijke
sociale dienst kwam ontlokte een
storm van protesten bij de wel
zij nsstich tingen.
Volgens een woordvoerder van de
Stichting Best Roland Levens is het
woonoord Tussenhaven voor de Su-
AMSTERDAM Het PPR-raadslid
Peter Lankhorst vindt het een
vreemde zaak dat b. en w. van
Amsterdam, de gouverneur van de
Indonesische hoofdstad Jakarta
hebben uitgenodigd, ondanks pro
testen van de linkse partijen. Vol
gens Lankhorst hebben de PvdA,
PPR, PSP en CPN ook in het verle
den bezwaren tegen het bezoek van
de gouverneur geuit. Afgelopen
vrijdag hebben de gewestelijke af
delingen van de PvdA. PPR en PSP
een verklaring tegen de komst van
de gouverneur afgelegd. De CPN-
raadsfractie had al eerder geprotes
teerd. D'66 is de enige progressieve
partij, die niet tegen het bezoek is.
Vorige week woensdag kwam de
Sadakin met zijn familie op Schip
hol aan.
Lankhorst wil in navolging van de
verklaring van de gewestelijke af
delingen, dat b. en w. elke samen
werking met Indonesië opschorten,
totdat ln dat land alle politieke
gevangenen zijn vrijgelaten en de
democratische rechten hersteld
zijn.
ROTTERDAM Het congres van
de Rooms Katholieke Partij Neder
land (RKPN) heeft met bijna alge
mene stemmen de heer Klaas Beu
kers herkozen als partijvoorzitter.
De algemene ledenvergadering koos
ook een nieuw hoofdbestuur.
De restauratie-architect wijst er op we vroegen naar
het meest ingrijpende karwei dat de kerk de grootste
houtoverkapping van Europa bezit. Het herstel van dit
onderdeel en het blootleggen van de oude beschilderin
gen erop, tezamen met de restauratie van de vele ramen,
was een zeer bewerkelijke opgave. Schimmel, vraatzuch
tige torren en rot hadden de overkapping hier en daar
grondig aangetast. Er waren uiteraard heel wat verroeste
brugstaven en men heeft veelvuldig als vervangend
materiaal brons moeten toepassen. Een andere, niet
geringe operatie, gold de vernieu
wing van de dakbedekking: de ra
ming is dat er 193.000 nieuwe leien
zijn gelegd. Gemiddeld werken er
nu vijfentwintig tot dertig vaklie
den aan het volledige herstel van
dit Amsterdamse monument. Dat is
meer dan in voorgaande jaren,
maar nodig om op tijd klaar te
zijn.
Klassieke verwarming
Prof. Wegener Sleeswijk deelt mee,
dat destijds is gekozen voor lucht-
verwarming, dat wil zeggen lage
luchtverwarming, geen vloerverwar
ming'.
De vraag naar de meest doelmatige
verwarming van dit soort gebouwen
is nog steeds in discussie. Destijds
is, na overleg met orgel- en ver
warmingsdeskundigen, voor dit min
of meer klassieke verwarmingssy
steem als het beste gekozen. De
verwachtingen ten aanzien van het
effect van vloerverwarming gaven
toen geen aanleiding om tot dit
systeem - dat enige tijd later wel
rinaamse gezinnen onaanvaardbaar.
'De mensen worden op een veraf
gelegen plaats opgesloten. Er zijn
geen winkels en er zijn nauwelijks
recreatiemogelijkheden. Wij vinden
het uitstekend dat de levensgevaar
lijke pensions door de gemeente
gesloten worden, maar dan moet er
wel voor beter onderdak gezorgd
worden. Wij zijn bang dat als Tus
senhaven eenmaal door ons geac
cepteerd is. het voorgoed een op
vangcentrum voor Surinamers
wordt, ondanks het besluit van het
gemeentebestuur om Tussenhaven
niet als zodanig te gebruiken aldus
Ronald Levens.
Geboorte-vondsten
Wanneer over het onderwerp vond
sten wordt gesproken, valt er bij
alle deskundigen, die bij de herstel
werkzaamheden betrokken zijn,
terstond een zeker enthousiasme te
bespeuren. De restauaratie heeft
namelijk - en dat wordt cultureel-
historisch opmerkelijk geacht -
aangetoond, dat de Oude Kerk ze
ker één en zeer waarschijnlijk twee
voorgangers heeft gehad, die (be
halve stukken van de toren) geen
deel uitmaakten van het nu be
staande bouwwerk. Er is een opho
ging aangetroffen waarin de funde
ring van de oudere kerk is uitge
graven en waaruit geconcludeerd
mag worden, dat die ouder is dan de
kerk waarvoor de fundering werd
gelegd. Aangenomen wordt dat er
voor de komst van de Oude Kerk in
eerste aanleg een Hallenkerk, die
moet hebben geleken op de heden
daagse grote kerk in Monnikendam,
een basiliek of pseudobasiliek heeft
gestaan.
Over de hoge leeftijd van de huidi
ge kerk is dit bekend: het oudste
jaartal - 1412 - komt voor op een
balk in het noorder dwarspand, dan
is er nog het jaartal 1555 op een
oud raam in de noordbeuk van het
koor. Een aanduiding 1560 op een
gewelfschotel waar de ribben van
de koorsluiting tezamen komen en
tenslotte het jongste jaartal - 1571
- in de aanbouw tegen de oostmuur
van de noorderkoorbeuk.
Dertig mille per jaar
In 1955 heeft de hervormde ge
meente van Amsterdam de Oude
Kerk overgedragen aan de toen in
he" leven geroepen 'Stichting de
Oude Kerk', die zich als doel stelde
het gebouw te restaureren en daar
na het gebouw ter beschikking te
stellen voor protestantse- en oecu
menische diensten en andere cultu
rele activiteiten van nationale of
plaatselijke betekenis.
De heer E. W. Besijn, secretaris-
penningmeester van de Stichting
van het begin af merkt op: 'Onze
Stichting moet één procent van de
totale restauratiekosten voor haar
rekening nemen. Dat wil zeggen,
dat rijk, provincie en de stad Am
sterdam de restauratiewerken tot
voor 99 procent financierden.
Dat betekent voor ons, dat we
jaarlijks gemiddeld dertigduizend
gulden op tafel moeten leggen,
waarvoor telkens een beroep wordt
gedaan op het particulier initiatief.
We vragen om giften en schenkin-
De Oude Kerk gezien van de zijde van de Oude Zijds Voorburgwal met de aangebouwde
gevelwoninkjes.
gen voor de oudste kerk van Am
sterdam.
Helaas moet worden vastgesteld,
dat onvoldoende sprake is van een
brede en daadwerkelijke belangstel
ling voor dit bouwwerk, dat als
geen ander verankerd is in de ge
schiedenis van de stad. Men dient
de Oude Kerk niet alleen te zien
als een kerkgebouw, maar ook als
een lokaal en als een waardevol en
onvervangbaar bezit. We zouden
heel graag intensieve belangstelling
van de gehele burgerij willen erva
ren. Tot dusver is de situatie - in
he* algemeen gesteld - zo, dat wij
bijdragen ontvangen hebben uit
een beperkte kring van bedrijven
en van particulieren, bij wie de
restauratie aanspreekt. De Oude
Kerk is van Amsterdam. Het zou
mogelijk moeten zijn dat de Am
sterdamse burgerij vlotweg die der
tig mille per jaat bijeenbrengt, dat
er een vanzelfsprekendheid ont
staat om te helpen ons gezamenlijk
bezit veilig te stellen voor de toe
komst.
Bestuurslid Besijn zegt dat er nog
maar een beperkte hoeveelheid
middelen in kas is, dat opnieuw
openingen moeten worden gemaakt
bij het bedrijfsleven en particulie
ren. 'We overwegen om in de na
bije toekomst deze restauratie
centraal in de belangstelling te
plaatsen', aldus de heer Besijn, die
erop wijst dat het aantal bijeen
komsten in de grotendeels herstel
de kerk een sterk opwaartse lijn
vertoont. Er is, nu het schip en
bijbehorende ruimten gereed zijn
gekomen, alle gelegenheid voor het
houden van concerten, congressen,
ook voor exposities en wat dies
meer zij. Er komen steeds meer
aanvragen om de kerk te mogen
gebruiken. Het stichtingsbestuur
staat open voor iedere acceptabele
mogelijkheid. Zo komt er onder
meer een orchideeën tentoonstel
ling. Kerkherstel in Amsterdam: de
Ronde Lutherse Kerk is vrijwel ge
restaureerd, de Engelse kerk op het
Begijnhof heeft eveneens een we
dergeboorte ondergaan, de restau
ratie van de Nieuwe Kerk vordert
zichtbaar, de Zuiderkerk en Ooster-
kerk zijn in bezit van de burgerlij
ke gemeente. Alleen de Petruskerk
te Sloterdijk is nog steeds niet in
een restauratieproces betrokken,
dat geldt ook voor de Westerkerk,
die reeds vele jaren aan een gron
dige opknapbeurt toe is.
AMSTERDAM De gezamenlijke
actiegroepen 'Amsterdam-autovrij'
protesteren tegen de tariefsverho
ging van tien procent bij het open.
baar vervoer in Amsterdam die
maandag van kracht wordt. Een
zware tariefsverhoging als deze zal
het openbaar vervoer in de hoofd
stad extra impopulair maken. En
dat voor een gemeentebestuur, dat
altijd zegt het openbaar vervoer te
willen stimuleren, aldus de actie
groepen.
De ledenvergadering van 'Amster
dam-autovrij' besloot dit weekeinde
b. en w. van Amsterdam voor te
stellen bij de ingang van de IJ-
tunnel een kleine tol te heffen. Dat
zou het gratis maken van openbaai
vervoer een van de stokpaarden
van Amsterdam-autovrij mede
mogelijk maken, aldus de ledenver
gadering. Zij sprak het 'ernstige
vermoeden' uit, dat het gemeente
bestuur van Amsterdam gezien het
uitblijven van bestellingen voor
nieuw materieel, de uitbreiding van
het lijnennet en de plannen voor,
de zogenoemde binnenring, tot een
flinke vermindering van het aantal
reizigers wil komen
LAUWERSOOG De 22-jarige vis
ser H. Smit uit Bedum is in
vissershaven van Lauwersoog ver
dronken. De man wilde van de ZK-
4 op de kade springen toen het
schip afmeerde, maar hij viel te
water. Gisteravond was hij nog niet
gevonden. Rijkspolitie en Gronin
ger brandweer waren gisteravond
tegen half acht nog bezig te zoe
ken.
G. Szabo
tandarts
Willem de Zwijgerlaan 108,
Den Haag
PRAKTIJK HERVAT
GEMEENTE BENTHUIZEN
Voorbereidingsbesluit („Dorp")
De Burgemeester van Benthuizen maakt bekend,
dat de raad dier gemeente bij besluit van 11 augus
tus 1975 heeft verklaard, dat het gebied Beelaerts-
park, zoals nader op de bij het besluit behorende
tekening van gemeentewerken is aangegeven, een
herziening van het bestemmingsplan („Dorp")
wordt voorbereid.
Bedoeld voorbereidingsbesluit ligt met bijbeho
rende tekening voor een ieder ter gemeente-secre
tarie, afdeling Algemene Zaken, ter inzage.
Benthuizen, 27 augustus 1975.
De Burgemeester van Benthuizen,
(I. J.P. Keijzer)
Chr. School voor I., L. en MHNO
„PRINSES BEATRIX"
Van Horvettestraat 3 - Voorburg
Gevraagd voor zo spoedig mogelijk
voor 14 lesuren
Positief Christelijke beginselen
Inlichtingen bij de direktrice mevr.
G. D. Ka zemier - Tel. 070-867257:
GEMEENTE DE LIER
Voorspoedige indiensttreding wordt gevraagd een
Degenen die.ervaring hebben genieten de voor-
keur.
Een gedeelte van haar dagtaak zal tevens bestaan
uit lichte administratieve werkzaamheden.
Vereist is het bezit van het diploma MULO/MAVO
en typen.
Salaris 671 tot 1436 bruto per
maand, afhankelijk van leeftijd en
ervaring.
Vakantietoeslag 7,8 pet. van het jaarsalaris.
weh/aartsvaste pensioenvoorziening.
Sollicitaties binnen 10 dagen na het verschijnen van
dit bied te richten aan burgemeester en wethouders
van Do Lier, Hoofdstraat 141, De Lier.
Bon voor inlichting!
Naam:
Adres:
Plaats:
fa open enveloppe zonder postzegel
adresseren aan:
CN V-Antwoordnummer 1096, Utrecht.
personeel gevraagd
voor onze filialen te Rijnsburg en Katwijk. Hoog loon.
Tel. 071-122407 (na 18 uur 071-154372). Rijnsburgerweg 80. Leiden.
vraagt voor direkt
hulp servicemonteur
bouwploegen
voor de bouw van kassen
AANM. VOORSTRAAT 14A. POELDIJK. TEL. 01749-6340.
woonruimte aangeboden
Zoekt u naar kamers of etages en
div. andere woonruimten of kan
toorruimten. kom dan naar het ka
mer- en etagebemiddelingsbedrijf
„Centrum" op woensdag, donder
dag en zaterdag a.d. Van Baer-
lestr. 24, Den Haag, tel. 070-
654778. Steeds van 11.00—18.00
uur. T105
woonruimte gevraagd
Uw flatwoningen, villa's en bunga
lows. kantoorruimten en etages
worden snel verhuurd of verkocht
door kamer- en etagebemidde
lingsbedrijf
Centrum B.V.
op woensdag, donderdag en za
terdag a.d. Van Baerlestr. 24. Den
Haag. tel. 070-654778. Steeds van
11.00-18.00 uur. T106
onderhoud en reparatie
PARAPLU-REPARATIE
(ook opvouwbare)
WANDELSTOKKEN. INVALIDEN-
STOKKEN. RUBBERDOPPEN. Re
paraties worden alleen aan de
zaak aangenomen. Paraplu-maga
zijn Van Oerle. Haarlemmerstraat
95. Leiden, tel. 071-23458. T109
Erkend Schildersbedrijf voor al
uw wit. behang en synthetisch
muurverven. Sinds 1880. Ook bui
tenwerk. Gespecialiseerd in muur
verven van plafonds en muren.
Tel. 070-395726-464277. T109
AUTORADIO, gratis inbouw; Phi
lips-dealer, Blaupunkt. autoluxe.
Magnoliastraat 28. tel. 601080.
AUTORIJSCHOOL DE RANDSTAD I
geeft autorijles in frans, duits of
engels, lesprijs 20 per vól uur.
Incl. schr. theorie. Ook 's avonds
bereikbaar. Tel. 070-467374, b.g.g.
637851. T1171
Dansen is Plezier voor Twee! Doet
u straks ook mee? Jongelui, oude
ren, alleenstaanden, gehuwden
welkom bij Evert Castelein (keus
uit 43 clubs) Bollenstreek - Rijns
burg - Zoetermeer. Aanvang vanaf
20 augustus. Leiden 24 augustus.
Inschrijving voor alle klubs vanaf
15 augustus 071-23563. T125
n Gouden Tientje vooru?
Wie fotografeert onze vliegtuigre-
klame? 10 voor n goede foto. 'n
Echt gouden tientje voor de aller
mooiste foto. Succes! Danscen
trum Evert Castelein, Hooglandse
Kerkgracht 48, Leiden. Bondstraat
Lissen. 071-23583-62604-
63165. T125
DATSUN Ü2LL5
AUTOBEDP'JF BROERTJES
SASSENHLtM Ö2522-I2921
Dansles9 Gezellig, goed en hart
stikke fijn bij Evert Castelein. Jon
geren - ouderen - alleenstaanden
- gehuwden welkom! Lisse -
Noordwijkerhout - Rijnsburg -
Zoetermeer vanaf 20 augustus.
Leiden 24 augustus. Inschrijving'
vnor alle clubs vanaf 15 augustus
Tel. 071-23583/62604. T125
Dansen is plezier voor 2! U hoort
het via de radio, u zag het op de
tv. in de krant maar ook in ca
lucht. Fijn dansen leren? Welkom
bij Evert Castelein, Bollenstreek,
Rijnsburj, Zoetermeer en Leiden.
Inschrijving vanaf 15 aug. T125
en kennismaking, korrespondentie
Wedn. 65 j. z.k.m. een vrouw tot 64
j. om samen door het leven te
gaan. Alleen zijn erg moe, i.b.v.
benedenhuis. Br. nr. 2659 bur. v.d.
blad. T129
