ARP en KVP niet eens over oplossen conflict Deugt probleemstelling eigenlijk wel? Spanning in Suriname bij begin parlementaire jaar wm Commentaar Doorpraten op bas is van CD A-resolutie? Flutverhaal Door stuk vuurwerk verwonde jongen in Groningen overleden Ernstig gewonde bij explosie in kelder 'Laat Basken in leven' AR lijkt directe confrontatie met KVP te ontwijken Onderwijzer schiet man door knie Modieuze Tailleurs NIEUW-ENGELAND |j||M Honden in (reddings)actie Jacht uitgebrand: opvarenden gered Meubelfabriek uitgebrand Jacht gezonken na ontploffing Oppositie wil vergadering boycotten Partij van Bruma roept aanhang op Automobilisten opgelet! Openheid is immers afhankelijk van principieel karakter Niet veel moeite Verwijten CDA in discussie Eén kant Schietpartij RITA TROUW/KWARTET MAANDAG 1 SEPTEMBER 1975 BINNENLAND 3 van onze parlementsredactie DEN HAAG KVP en ARP denken verschillend over de wijze waarop het conflict binnen het CDA over de werking van het uitgangspunt, dat vóór en tijdens het CDA-congres van 23 augustus is ge rezen. moet worden opgelost. Premier Den Uyl mag natuurlijk best vinden dat wij voor Suriname's onaf hankelijkheid maar aan de datum van 25 november moeten vasthouden maar dan moet hij wel beter argumenteren. Hij houdt nu een verhaal over zijn kabinet dat in een zaak als deze alleen maar met de regering in Suri name te maken heeft en geen bood schap heeft aan het parlement en de publieke opinie daar. In normale omstandigheden zou zo een formeel verhaal misschien kloppen (trouwens: in normale omstandigheden zou ook niemand over uitstel hebben gedacht), maar nu is het een flutver haal, om Den Uyls eigen terminologie aan te houden. Het is namelijk juist de vraag of er in Suriname nog wel een regering is, die zich kan legitime ren en of het kabinet-Arron niet in werkelijkheid als demissionair moet worden beschouwd. Dat Den Uyl zo nauwelijks geïnteres seerd is in de afwikkeling van de Surinaamse zaken, is op zichzelf niet zo een ramp, maar het is wel verve lend als hij dat toont op een zo bruusk-resolute wijze (als in mei in Paramaribo tijdens het topoverleg) of met zulke nonchalant-verveelde be woordingen (als in de pas verschenen memorie van antwoord aan de Twee de Kamer over Suriname's onafhanke lijkheid). Misschien kan men in zoverre begrip hebben voor Den Uyls afstandelijk praten dat Suriname al lang in feite een onafhankelijk land is en Neder land er nauwelijks nog enige verant woordelijkheid kan dragen of uitoefe nen (voor het geval Nederland dat nog zou willen of voor het oog van de wereld zou aandurven). Maar daarmee is zijn spreken met zo een nauwelijks bedwongen geeuw van verveling nog niet gerecht vaardigd. Als Den Uyl bang is voor een mogelijk te zware interpretatie in Paramaribo van minder ontwijkende antwoorden, dan is het misschien goed als hij eens (en dan niet alleen in regeringskringen) nagaat hoeveel irri tatie in een toch al pijnlijke situatie zijn beweringen uit het losse handje in Paramaribo hebben gewekt. Van een verslaggever GRONINGEN De twaalfjarige Peter Boonstra uit Groningen, die ernstig gewond werd toen een vuurwerkprojectiel tussen het pu bliek viel, is in het academisch ziekenhuis te Groningen overleden. Peter stond donderdagavond met zijn moeder te kijken naar het vuurwerk, waarmee de viering van de 28ste augustus in Groningen werd afgesloten. De kogel, die hij op zijn hoofd kreeg, woog een kilo. Er is een gerechtelijk onderzoek aan de gang. Drie mensen liepen Lichte verwondingen op. Van een verslaggever AMSTERDAM De 49-jarige Nico Goes is gisteren ernstig gewond ge raakt bij een explosie in de kelder van zijn woning aan de Haarlem merhouttuinen te Amsterdam. Hij wilde een gasboiler aansteken. In de kelder stond een vat met 160 liter benzine. De politie neemt aan. dat de benzinedamp in de ruimte is ontploft. De heer Goes is met ern stige brandwonden opgenomen in het Rode Kruisziekenhuis te Bever wijk. Nederlandse regering: Van een verslaggever DEN HAAG De Nederlandse re gering heeft bij de Spaanse autori teiten met klem aangedrongen op clementie voor de Baskische sepa ratisten Jose Antonio Garmendia en Ango Otaegui, die door een mi litaire rechtbank ter dood veroor deeld zijn. Staatssecretaris Kooij- mans heeft zaterdagmorgen de tij delijk zaakgelastigde van Spanje bij zich ontboden om het verzoek om clementie kenbaar te maken. Het partijbestuur van de PPR had eerder de regering gevraagd druk uit te oefenen op Spanje om het doodvonnis niet uit te voeren. 'Dit vonnis past in de pogingen van de fascistische machthebbers in Span je om elke ontwikkeling naar een vrije en democratische samenleving in de kiem te smoren', aldus de PPR. De Nederlandse afdeling van 'Am nesty International* heeft zaterdag een protest verstuurd naar generaal Franco en bij hem tevens aange drongen op gratie. Amnesty riep op tot een zo breed mogelijk protest. Ook kardinaal Alfrink tekende als internationaal president van de ka tholieke vredesbeweging Pax Chris- ti protest aan tegen de doodvonnis sen. Hij sprak de hoop dat de zorg om de menselijkheid de rechters zal doen besluiten tot verlichting van de straffen. Hongerstaking Voor het Spaanse consulaat in Am sterdam zijn 35 mensen in honger staking gegaan uit protest tegen het vonnis. Zij zijn van plan door te zetten totdat zekerheid verkregen is over het lot van de twee Basken. Vol gens de 25 mensen kan alleen Franco gratie verlenen. Beide partijen zullen het gesprek met elkaar voortzetten, maar de vraag is of het moet worden ge voerd over dan wel op basis van de resolutie die het CDA-congres heeft aanvaard (welke resolutie ten gun ste van het KVP-standpunt heeft beslist). In a.r.-kringen overheerst de me ning dat de congresuitspraak zelf onderwerp van bespreking zal moe ten zijn. In de verklaring van het partijbestuur van vrijdagavond staat dan ook dat zowel in AR- als in CDA-verband verder gesproken zal moeten worden 'over de proble matiek die op het congres aan de orde was'. Maar de fractieleider van de KVP in de Tweede Kamer, mr. F. H. J. J. Andriessen, heeft in een reactie op die verklaring gezegd dat het ge sprek moet gaan over 'hoe de grondslag in programma en beleid gestalte moeten krijgen'. Hij meen- Van een verslaggever DEN HAAG Een 25-jarige amb tenaar uit de Haagse Zwammer- damstraat is zaterdagmiddag in zijn knie geschoten, nadat eerder op de middag een 35jarige opderwijzer F. T. uit dezelfde straat, naar zijn vrouw had gespuugd. Volgens de Haagse politie is het onduidelijk waarom T. had gespuugd. Toen dé ambtenaar hiervan hoorde, toog hij naar het huis van T. om opheldering te vragen. Zover kwam het echter niet, want al aan de deur schoot T. hem met een lucht buks door de knie. De onderwijzer is opgesloten wegens poging tot doodslag. De ambtenaar kon na be handeling in het ziekenhuis weer naar huis. EINDHOVEN De 52-jarige L. K. uit Eindhoven is zaterdagavond met een hersenschudding in het zieken huis opgenomen nadat hij vergeefs had geprobeerd de schoonzoon van zijn hospita neer te schieten. De man had zich per taxi naar zijn kosthuis laten rijden. Daar stapte hij uit en richtte zijn wapen, een uitgeboord alarmpistool, op de schoonzoon, die achter het raam stond. Kennelijk om beter te kun nen richten steunde hij daarbij op de taxi. De chauffeur gaf echter plotseling vol gas, waardoor de schutter viel en een hersenschud ding opliep. de dat het congres een tijdelijke uitspraak heeft gedaan over de kwestie 'of mensen voor zichzelf de CDA-grondslag moeten onder schrijven' en dat de partners van het CDA zich aan die uitspraak moeten houden. In de kring van de KVP valt te vernemen dat een te gemoetkoming aan de verlangens van de ARP zou inhouden dat de KVP terug zou gaan tot de tijd vóór 1946, toen de partij zich im mers openstelde voor ieder die het programma wilde onderschrijven: KVP-woordvoerders zeggen, 'deze stap terug' onder geen beding te willen doen. Zij maken bovendien ernstig be zwaar tegen de passage uit de ver klaring van het AR-bestuur, waarin staat dat 'een verdere integratie van de drie partijen op 'bezwaren (zal) stuiten zolang op belangrijke punten een diepgaand verschil van inzicht zal blijken te bestaan'. Het hoofdbestuur van de a.r.-jonge- renorganisatie ARJOS heeft deze passage in een aparte verklaring nog aangescherpt door uit te spre ken 'dat het CDA niet met één lijst verkiezingen kan ingaan zolang dit geschilpunt niet is opgelost'. Te verwachten is dat het KVP- bestuur dat woensdag bijeenkomt, de ARP op dit punt uit de droom zal willen helpen: het zal niet dul den dat om het actuele conflict over het uitgangspunt, van de ge meenschappelijke verkiezingslijst wordt afgezien. CHU Overigens blijkt het AR-bestuur een directe confrontatie met de KVP voorlopig te willen ontwijken. De voorzitter van de ARP. drs. J. de Koning, zei na afloop van de ver gadering van het partijbestuur, nu eerst de meningen in de partij te willen peilen. Op 27 september zal een bijzondere vergadering van de partijraad worden gehouden. Aan die vergadering zou de ontwerpre solutie van het partijbestuur wor den voorgelegd (deze ontwerpreso lutie. waarin het standpunt van fractieleider mr. W. Aantjes wordt gesteund, werd met. 32 tegen vijf stemmen aanvaard). Intussen hebben ook bestuursleden van de CHU het afgelopen wee keinde met afgevaardigden van de achttien kamerkringen van de Unie vergaderd. Na afloop werd een ver klaring afgegeven waarin de verga dering zich beslist toonde over het feit 'dat de principiële opstelling van de CHU inzake het christen- zijn van de vertegenwoordigers van het CDA in een verkeerd daglicht wordt gesteld. De voorzitter van de CHU, mr. O. W. A. baron van Ver- schuer, zei ons dat de stemming van de vergadering vooral gebelgd was over het beeld van de CHU. zoals dat in de publiciteitsorganen naar buiten was gekomen. De resolutie van de CH-vergadering wijst erop dat de Unie zich van haar ontstaan af heeft gericht tot het hele volk. Zij doet een drin gend beroep op allen die binnen de christen-democratische partij ver antwoordelijkheid dragen 'de bij belse opdracht tot eenheid gestalte te geven'. (Advertentie) Bij Nieuw Engeland uit de nieuwe collectie in Engelse flanels en mooie herfsttweeds. Kleding en service gesigneerd Amsterdam Koningsplein Tel. 24 57 21 dameszaak Eindhoven Rechtestraat Tel. 44 32 08 v. - "X flliÏÉillll Het mocht op deze rashondendag gisteren in het warme Amsterdamse Vondelpark dan geen ver koelende pils zijn, die de Sint Bernliardhonden met zich mee voerden, ze stalen wel de show. Het gold hier een demonstratie van een door mens (verklede monniken) en dier samen uitgevoerde reddings actie. Van een verslaggever HAARLEM Het echtpaar P. Bes- se uit Haarlem (43 en 42 jaar) en hun zeventienjarige zoon hebben zaterdagmiddag op het Zuiderbui- tenspaarne op de grens van Haar lem en Heemstede angstige ogen blikken beleefd toen hun jacht in brand raakte. Van onze correspondent WINSCHOTEN Een felle brand heeft in de nacht van zaterdag op zondag voor meer dan een miljoen gulden schade aangericht bij de Winschoter Meubelindustrie op het industrieterrein van Winschoten. Het veertig jaar bestaande bedrijf had nog onlangs een krediet van een miljoen gulden gevraagd aan het ministerie van economische za ken om de zestig personeelsleden aan het werk te houden. Omdat dit verzoek niet werd ingewilligd, was de werknemers al ontslag aange zegd. Het produktiegedeelte met het ma chinepark en de toonkamers zijn verloren gegaan. Ook het grootste deel van de meubelvoorraden wer den door het vuur verwoest. De oorzaak van de brand is onbekend. Tien jaar geleden werd het bedrijf ook al door brand geteisterd. Het pand kon toen echter worden be houden. Van een verslaggever VLISSINGEN Het Belgische mo torjachtje 'Seabird' is gistermiddag op de rede van Vlissingen na een ontploffing in brand gevlogen en kort daarna gezonken. De rijkspoli tie pikte de twee opvarenden uit het water op. Het van polyester gebouwde schip was eigendom van de belg E. P. C. Haers uit Laarne, die enige uren tevoren uit de jacht haven van Breskens was vertrok ken voor een tochtje op de Schelde. Waarschijnlijk heeft de ontploffing zich voorgedaan in een van de twee benzinemotoren van het jachtje. Van een correspondent PARAMARIBO De dag van vandaag wordt in Suriname met spanning tegemoetgezien. Vanmor gen wordt het nieuwe parlementaire jaar officieel geopend door gouverneur Ferrier en de Partij Nationalistische Republiek (de kleine, maar goed georganiseerde partij van de minister van eco nomische zaken Bruma) heeft haar aanhang opgeroepen om ter gelegenheid daarvan aanwezig te zijn in de Gravenstraat, vóór het parlementsgebouw. Mevrouw Albertine Liesdek. het parlementslid, dat haar vertrouwen in de regering-Arron heeft opge zegd en nu de gebeten hond van Bruma en zijn aanhang is, heeft op haar beurt haar aanhang opgeroe pen vooral niet naar de Graven straat te gaan om confrontatie op straat te voorkomen. Hoe dat in de praktjk zal uitpakken, moet worden afgewacht. Er heersen zoveel span ningen en sentimenten in Parama ribo (ook als gevolg van economi sche moeilijkheden en arbeidsge schillen) dat niemand zich aan een voorspelling waagt. Zo heeft de leiding van de Suri naamse Bouw Compagnie dit week- keinde aangekondigd dat binnen kort een tweehonderd man moet worden ontslagen, omdat dit be drijf wordt gediscrimineerd bij de toewijzing van projecten door de overheid. De Surinaamse Bouw Compagnie is een groot bouwbedrijf, dat vooral belast is geweest met de uitvoering van grote infrastructure le werken. Verder zijn vandaag de verplegers in de overheidsziekenhuizen in Pa ramaribo begonnen met een stipt heidsactie. Deze actie kan tot ge volg hebben dat gedurende en paar uur op de dag geen verpleegsters in het ziekenhuis aanwezig zijn, om dat de verschillende wisseldiensten niet meer op elkaar aansluiten. De verpleegsters zijn boos. omdat zij aanzienlijk meer uren moeten ma- Zoeken ken dan andere ambtenaren. Of de actie ook zal worden gevoerd in de particuliere ziekenhuizen (het Dia- conessenhuis en het R.K. Vincenti- usziekenhuis) was gisteravond nog niet bekend. het nieuwe parlementaire jaar kun nen worden benoemd. Op vragen die het Surinaamse persbureau In forms aan gouverneur Ferrier had gesteld, heeft de gouverneur zelf geen antwoord gegeven. Uit het antwoord van zijn kabinetschef mr. J. van Petten, blijkt echter dat de gouverneur geen reden ziet in de huidige gang van zaken in te grij pen. Boycot Gouverneur Ferrier krijgt vanmor gen de gelegenheid om het parle ment in een buitengewone zitting toe te spreken, maar de CHP-oppo- sitie en mevrouw Liesdek zijn niet van plan premier Arron gelegen heid te geven daarna zijn begroting In te dienen. Ook willen zij de huishoudelijke vergadering van het parlement boycotten, zodat er eeen quorum is en niet kan worden ver gaderd. Daarom zal er geen nieuwe voorzitter en vice-voorzitter voor (Advertentie) STAAL RADIAAL BANDEN brengen u vele duizenden kilometers veilig verder. Prestaties van 100.000 km en meer zijn geen uitzonderingen. Laat ook Conti sr TS staalradiaalbanden monteren en wordt lid van de Conti sr TS 100.000 km club. Uw bandenleverancier monteert ze graag voor u. VEILIG EN ECONOMISCH RIJDEN OP CONTI sr TS STAALRADIAAL Intussen wordt onverdroten voort- gewerkt om het Chinese statenlid Lee Kong Fong te bewegen naar Suriname terug te keren. Lee Kong Fong is naar de Antillen uitgewe ken, waarmee hij het Surinaamse parlement in een onmogelijke situ atie van een voortdurend staken van de stemmen heeft gebracht. Lee Kong Fong heeft al eerder aangekondigd voorlopig niet naar Paramaribo terug te zullen keren, maar de regering heeft kennelijk alle hoop nog niet opgegeven. Ar ron heeft dit weekeinde met zwaar geschut gewerkt, door onder andere Othmar Pocorni en Ewald Karama Ali naar Lee Kong Fong op Aruba te sturen. Pocorni is directeur van het ministerie van opbouw (en een vooraanstaand lid van de Nationale Partij Suriname) Karama Ali was voorzitter van de Koninkrijkscom missie en voorzitter van de Suri naamse commissie, die een nieuwe grondwet voor dat land moet voor bereiden. Demonstratie In Den Haag hebben zaterdag on geveer 750 Hindostaanse Surina- mers betoogd vóór de verdeling van Suriname in een Hindostaans deel en een deel voor de andere bevol kingsgroepen. West-Surïname zou voor de Hindostanen moeten wor den. De demonstratie was georgani seerd door de stichting 'Retusa' (Rechtvaardige terugkeer van Suri- namers). Aan kamervoorzitter dr. Vondeling; werd een petitie aangeboden. Vier Surinaamse organisaties in ons land (Surinaams Aktiecomité. Werkgroep Onafhankelijk Surina me, Revolutionair Volksfront en 'Prasarasissibi') hebben de Suri naamse regering steun toegezegd bij het streven naar onafhankelijk heid op 25 november 'of eerder'. De organisaties verklaren zich bereid 'direct en massaal' terug te keren, indien de regering van premier Ar ron dat eist. door prof. dr. B. Goudzwaard De vraag, of en in hoeverre niet-christenen kandidaat mogen worden gesteld en mogen worden gekozen voor belangrijke politieke functies in het CDA, is een vraag waarvan ik me niet herinner, dat die als zodanig rechtstreeks ooit deel heeft uitgemaakt van het jarenlang durende overleg tussen de drie confessionele partijen: de KVP, de ARP en de CHU. Toch moet worden gezegd, dat die vraag op indirecte wijze in die gesprekken wel aan de orde is geweest, namelijk voor zover de spanning tussen 'beginselpartij' en 'open partij' welhaast permanent on derdeel heeft gevormd van de discussies die gehouden zijn. Die spanning heb lk aan den lijve gevoeld in 1972, toen de nota, van de contact- raad moest worden vastge steld. Op een gegeven ogen blik stonden de AR en de KVP-delegaitie op juist dat punt finaal tegenover el kaar. 'Waar blijft het princi piële karakter van de nieu we partij als zij open wordt?', zeiden de anti-re- voiutionairen (inclusief mij zelf): en 'waar blijft de aantrekkelijkheid van do nieuwste partij wanneer zij niet open wordt?', zeiden de katholieken. Het waren standpunten, die met elkaar niet te verzoenen bleken. Toen kwam er ech ter in die impasse een dis cussie los over de vraag of onze eigen probleemstelling wel deugde. Want als je het met elkaar er diep over eens bent, dat zonder het Evan gelie politiek bedrijven een potdichte zaak is en dat waren we en wanneer je bovendien je geen program en politiek beleid zou willen wensen waarin die band met het Evangelie tot in de uithoeken niet waarneem baar is dan is het na tuurlijk die gemeenschappe lijke opstelling zelf die wel degelijk tussen de diverse gegadigden scheiding maakt. Zo'n basisopstelling trekt aan. appelleert, maar ze stoot ook af. Ik herinner mij dat in de discussies dit alles voor mij zelf een wezenlijke brug vormde tussen het antirevo lutionaire en katholieke standpunt. Een beperkte mate van openheid (met in begrip van een dienovereen komstige mate van verkies baarheid) is voor een partij als het CDA acceptabel, mits maar vaststaat dat het prin cipiële karakter van de par tij en van het program voorop staat, en een open heid steeds in betrekking daartoe en in afhankelijk heid daarmee wordt gezien. Waarom vertel lk dit ver haal? Om twee redenen. In de eerste plaats omdat het verklaart waarom sommige antirevolutionairen waar toe ook ikzelf behoor met de zakelijke Inhoud van de op het CDA-congres aange nomen resolutie op zichzelf niet veel moeite hadden. Dat gaat niet terug of behoeft althans niet terug te gaan op de overweging, dat wij het Evangelie min der vrijblijvend zouden vin den dan anderen in de anti revolutionaire partij dat doen. Het gaat, terug op de overweging dat het princi piële karakter van het nog op te stellen gezamenlijke program en van het geza menlijk te voeren beleid verhoudingsgewijs betere toetsstenen vormen voor de principiële aanvaardbaar heid van een CDA dan de beperkte vraag naar de ver kiesbaarheid voor politieke functies. In de tweede plaats heb lk dit verteld, omdat het ge deeltelijk begrijpelijk maakt, waarom in deze dagen in KVP-krlng zo gemakkelijk zij het soms duidelijk ten onrechte aan de anti revolutionaire partij als par tij scherpe verwijten worden gemaakt. Het is ongetwijfeld zo. dat bepaalde mogelijke consequenties van de ge maakte afspraken (zoals op het vlak van de kandidaat stelling) in het verleden in het overleg tussen de drie partijen kennelijk onvol doende zijn doorgepraat. Maar anderzijds kan moei lijk worden ontkend dat in de resultaten van de tot nu toe gehouden gesprekken tussen de partijen steeds een zekere plaats is inge ruimd voor een bepaald ele ment van 'openheid.' En het zijn die elementen waarvan de KVP-partners van hun kant (en ik dacht te goeder trouw) hebben afgeleid dat de verkiesbaarheid van niet- christenen op de CDA-lijst ook in de toekomst voor de anti-revolutionairen geen onoverkomelijk struikelblok zou zijn. Het is althans niet een gedachte geweest- die van AR-zijde met even zo vele woorden van meet af aan krachtig is weersproken. Ik begrijp dat deze bijdrage alleen maar één kant van het gehele probleem belicht: er zijn thans zeker meer as pecten in het geding dan alleen de vraag naar de Juiste mate van openheid van het CDA. Ik noem bij voorbeeld het aspect van het gebleken feit van het heer sen via conferentieuitspra ken over andere gewetens: het is het aspect van het verworpen amendement van de heer Borgman over de invloed van het uitgangs punt en zeker niet in de laatste plaats het grote be lang van het behoud van een verantwoord politiek leiderschap In de anti-revo lutionaire partij en in het CDA in de toekomst. Toch meende ik ter voorko ming van onnodige karika- tuurvorming en ter wille van de eerlijkheid ook deze andere aspecten hier te moeten noemen. Dr. B. Goudzwaard is hoog leraar aan de Vrije Univer siteit van Amsterdam, oud- 'Kamerlid voor de ARP en nauw betrokken bij de voor bereiding van het CDA. HELMOND De politie heeft twee broers aangehouden naar aanlei ding van een schietpartij, zaterdag avond. in Helmond. Het zijn de 21-jarige W. en de 17-jarige L. v.d. B. uit Helmond. Zij worden ervan verdacht de 23-jarige M. van D. uit Eindhoven in zijn hand te hebben geschoten toen hij samen met een paar kennissen een bar in Helmond verliet. 'Als we er voor moeten be talen, waarom noemt u dit dan een geschenkenwinkel?'

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1975 | | pagina 3