3lan voor groot 'zeilmeer'
)ij Emmen wekt ook verzet
Samenwerking Arke en
Neckermann niet laatste
bundeling in reiswereld
Toerisme
Meer overgeboekt
minder klachten
Schiphol duurder
andbouw betreurt verlies van duizend hectare goede grond
F'
P
lagtwedde
irzelt over
an defensie
Potkachels met snuifje weemoed
Te veel mest:
schade aan
natuurgebied
stel dat er geen krant was
UW/KWARTET VRIJDAG 22 AUGUSTUS 1975
BINNENLAND RH 11
Dor Jan Sloothaak
|MEN Alle zeilen zet Em-
|n bij om eten groot meer te
jjgen. 'Schansmeer' heet het
treatieplan officieel, maar de
kmenaren zeggen gewoon
[meer. Er is bijval, maar ook
(enstand." De landbouw zit
it sneu aan te kijken tegen
idee om duizend hectare
«bouwgrond af te staan. 'En
gaat juist om de beste land-
iwgrond', zegt de heer J. Hos-
js, vorzitter van de Drentse
nstelijke boeren- en tuinders-
»r wethouder H. J. Londo tilt
ir niet zo zwaar aan. 'Als je de
bd nodig hebt, loop je altijd
m de boeren op en dan hoor je
|d zeggen dat het nu net om de
le landbouwgrond gaat. In het
leden hebben we dat altijd har-
kieus met de landbouwers kun-
I oplossen'.
'zeilmeer' dat Emmen voor
b staat, is niet mis. Er is een
ptering mee gemoeid van meer
honderd miljoen gulden. Eén
de mee6t opvallendste onderde-
re moeten verwerven. Laten we dat
dan nu meteen maar ronduit er
kennen en ernaar handelen'.
Ir. Backbier over het verwijt dat er
geen cijfermatige onderbouw aan
het plan ten grondslag ligt: 'Zulke
cijfers hebben gewoon weinig zin.
Op grond van de huidige landelijke
normen zouden we alleen al voor
Emmen bijvoorbeeld zo'n zeven
honderd ligplaatsen nodig hebben.
Voor de gehele regio - en daarvoor
is het plan bestemd - kom je nog
hoger uit'.
'Goede grond'
i/eede 'Bosbaan'
n Nederland?
[is een internationale roeibaan,
pleet met tribunes en de hele
page er omhéen. Dat zou dan
hveede in Nederland worden, na
(losbaan in Amsterdam.
I meer zelf en de oeverrecreatie
ban een vierhonderd hectare
[groot als het Zuidlaardermeer).
andere zeshonderd hectare is
[dag- zowel als verblijfsrecrea-
met bungalows, kampeerterrei-
I en alle mogelijke sport- en
featie-elementen, zowel te water
bp het land.
eras
het eerste gezicht lijkt zo'n
r op het Drentse heideland
fvelijks op zijn plaats. Ir. F. J.
tbier, stafmedewerker van ge-
btcwerken. ontzenuwt die ver-
ptelling. Nig niet zo lang gele-
lliep van Bourtahgê tot Klazie-
ken een berucht moeras. Er wa-
(ook meren. Dorpsnamen herin-
fi er nog aan: Zwartemeer,
termeer, Een eeuw geleden wa-
die meren, er wel degelijk. 'En
wens', zegt wethouder Londo,
je 't zo bekijkt past de indus-
van Emmen ook niet in het
(tse landschap'.
ben heeft intussen een ont-
l-bestemmingsplan voor het
ansmeer' en verdedigt dat nu
(lover de provincie,
provinciale planologische dienst
[Drente vindt namelijk - net
de boeren - dat Emmen wel
met die vierhonderd hectare voor
het meer zelf en de oeverrecreatie
toe kan.
Drente's CBTB-voorzitter Hospers:
'Er zijn afspraken gemaakt. In de
voorgenomen reconstructie van de
Drentse en Oost-Groningse veenko
loniën wordt in totaal 6700 hectare
voor recreatie uitgespaard, waarvan
voor Emmen vierhonderd. Emmen
is daarmee zelf akkoord gegaan en
als we dat nu gaan veranderen,
willen de andere gemeenten ook
meer'.
'Duizend hectare'
Dat laatste nu hoeft helemaal niet
zo te zijn. vindt wethouder Londo.
Hij ontkent bovendien ten stellig
ste dat Emmen akkoord is gegaan
met vierhonderd hectare. 'We wil
den altijd al duizend hectare. In de
'Cozod' (een in het gebied opere
rende commissie ruimtelijke orde
ning) is die vierhonderd hectare
wel eens genoemd en dat is een
eigen leven gaan leiden'.
De wethouder geeft wèl toe dat in
de reconstructieplannen inderdaad
vierhonderd hectare is toegedacht
aan Emmen. En Emmen praatte
zelf mee in de reconstructiecom
missie die dat vaststelde. Op een
gegeven moment zei commissie
voorzitter mr. K. H. Gaarlandt: Ik
weet wel, wethouder, dat je duizend
hectare wilt, maar je kiijgt maar
vierhonderd. De rest zal Emmen
dan zelf moeten verwerven'.
Maar om dat laatste gerealiseerd te
krijgen, moet Emmen de instem
ming van gedeputeerden hebben
om het ontwerp-bestemingsplan
goedgekeurd te krijgen. Het feit
dat de Provinciale Planologische
Dienst die vierhonderd hectare wel
voldoende vindt, speelt daarbij ook
een rol. Aan de andere kant heeft
Emmen zijn hoop gericht op een
provinciale ambtelijke werkgroep.
die heeft gepleit om de huidige
versnipperde zandwinning te ver
vangen door een centrale zandwin
ning. Het zeilmeer zou zo'n cen
traal zandwingebied kunnen zijn.
'Werk met werk'
Overigens heeft Emmen daarmee
nog niet de gewenste duizend hec
tare. Wethouder Londo rekent met
een Kroon-procedure. 'Dan duurt
het zeker nog zes of zeven jaar
voor we kunnen beginnen'. De ge
meente speelt overigens met de ge
dachte het plan zo op te stellen dat
een eerste fase (175 hectare) geen
moeilijkheden hoeft te ondervin
den. Deze fase zou in samenhang
met het laatste stuk rondweg,
waarvan het tracé nog niet hele
maal vaststaat, kunnen worden uit
gevoerd. Om met de wethouder te
spreken: 'Werk met werk maken'.
De tegenzin van de landbouw
hangt ook samen met het feit dat
men de noodzaak voor duizend hec
tare op dit moment niet zo ziet
zitten. In een later stadium wil
men eventueel wel weer praten,
aldus de heer Hospers. Er zal dan
echter eerst moeten blijken dat de
expansie van Emmen inderdaad zo
sterk is dat een zo groot plan
-gerechtvaardigd is. Hij vindt trou
wens ook dat Emmen de zaak cij
fermatig onvoldoende heeft kunnen
onderbouwen.
Meteen
Tegen deze gedachtengang verzet
Londo zich fel: 'Iedereen weet dat
je uiteindelijk bij het maken van
zo'n groot meer toch bij die dui
zend hectare uitkomt. Het zou ont-
fatsoenlijk zijn. een kwestie van
onbehoorlijk bestuur, om dan nu
net te doen of dat niet zo is. Als we
dat meer mogen maken, zullen we
in de toekomst toch ook in ieder
geval die andere zeshonderd hecta-
De plaats van het meer zint de
landbouw ook niet. Het gaat om
goede grond, zegt de heer Hospers.
Er worden suikerbieten, aardappe
len en tarwe verbouwd en tenslotte
is de agrarische industrie (aardap
pelmeel. suikerbieten enz), ook af
hankelijk van een bepaalde aan
voer. Duizend hectare minder bete
kent ook een terugloop in de aan-
voe- naar die fabrieken. Volgens de
heer Hospers is er wel andere
grond die ëerder in aanmering
komt, maar hij vindt het niet op de
weg van de landbouworganisaties
liggen om zelf een andere plek aan
te wijzen. Wethouder Londo: 'We
hebben onze redenen voor die
plaats. Door de toekomstige wegen
structuur ligt het meer daar goed
bereikbaar. Een andere reden is dat
het 't laagste deel van de Hondsrug
Watertoevoer?
Wat dit laatste betreft meent Hos
pers overigens dat je nog maar niet
één, twee drie. zo'n meer hebt. Er
zal moeten blijken dat het water er
kan worden vastgehouden. Hij
meent dat het vanuit het veertien
meter lager gelegen IJsselmeer om
hoog gemalen zal moeten worden
naar Emmen. Watertoevoer op
zichzelf vindt hij overigens wel een
goede zaak.
Ir. Backbier heeft een wat andere
kijk op de zaak: 'Wij denken het
meer met grondwater te vullen. De
ligging daar op de Hondsrug en de
bodemgesteldheid geven een Indi
catie dat dat kan. Er zit daar een
kwel in de Hondsrug. Verder kan zo
nodig een buffervoorraad worden
aangelegd en als dat nog niet vol
doende is kan inderdaad water van
elders worden betrokken'. Een (met.
eer duur woord: geo-hydrologisch)
bodem-onderzoek zal eind dit jaar
mogelijk meer licht op deze kwestie
werpen.
Ook middenstand
Een belangrijk voordeel is volgens
de wethouder dat er een stuk nieu
we werkgelegenheid wordt gescha
pen. Eerst voor het uitvoeren van
het plan en daarna permanent voor
drie- tot vierhonderd mensen. Ooi
de middenstand is erbij gebaat,
vooral ook in de buitendorpen als
Emmererfscheiden veenEmmer-
compascuum en wellicht ook Nieuw
Weerdinge. 'De reacties die ik van
de mensen krijg zijn hartverwar
mend'. zegt de wethouder.
APEL De gemeente Vlagt-
e aarzelt over de militaire
ien bij Ter Apel. Volgende
woensdag komt staatssecreta-
>temerdink (defensie) ze toe-
?n in een openbare raadsver-
ring. Maandag, twee dagen
r, organiseert de vier man
e raadsfractie Landlust een al-
tieve hoorzitting in Jipsing-
m.
groep is verbolgen omdat de
lële hoorzitting in de woonkern
Apel is, terwijl het militaire
ilex juist in het platteiandsge-
kendie komt. Wat de vorige regering
r'en lukte met het plan-Kikkert,
Den Uyl wel, heeft Landlust
"sjes;d. Bij het plan-Kikkert ging
roi n<ec*lter om enkele duizenden
223-4ires grond voor een oefenter-
Nu gaat het om een militair
1 'n'a ilex met 800 tot 900 militairen,
naan verkplaats met burgerpersoneel
mm Qinstens' 250 hectare oefenter-
'cuio. Sommigen zeggen dat Vlagt-
toie nu een paard van Troje
jmhaalt en dat het huidige
edeni in feite de eerste fase is van
en jrspronkelijke plannen. Vooral
or he bordje 'minstens' voor het oe-
taesi'wekt wantrouwen.
J32ssecretaris Stemerdink heeft
dot het nieuwe plan eigen-
i bij een compensatie is voor het
i5787 dat de gemeente vroeger is
an dedaan met het felbestreden
«st u-Kikkert'. Defensie heeft er
i laai geen belang bij, zo ver-
iipbeJigde de staatssecretaris, dat er
va ka ilan bij Ter Apel tot ontwikke-
aft.e. wordt gebracht. Die bewering
door de tegenstanders met
Borreltje zout genomen, maar
e felle actie van indertijd is
rotest van de groep Landlust
oosi^te maar een zwakke afspiege-
Oost Het vroegere actiecomité
1480- -Kikkert noord' is niet weer
&ven geroepen en een nieuw
i kom de communisten in het leven
i kentpen aktiecomité. wordt kenne-
B'ib« jiet gedragen door de betrok-
itbus bevolking maar door mensen
,'ver heel Oost-Groningen ver-
i wonen. De aarzeling die er
idanks is. wordt vooral veroor-
jk j doordat de plannen nog niet
eet zijn uitgewerxt. Men
dat de staatssecretaris woens-
Kr''yat meer licht op de zaak kan
schijnen.
Daar gaan de potkachels. Voor verzamelaars wellicht
om van te watertanden.
Deze potkachels worden hier uit het oude gebouw ge
haald, en zullen worden verkocht aan de meest bieden
de. Vermoedelijk zal er geen gebrek zijn aan bieders.
Dit zijn dan de kachels die nog roodgloeiend gestookt
kunnen worden. Met cokes bijvoorbeeld. De verhui
zende ambtenaren krijgen in hun nieuwe behuizing
discreet weggewerkte radiatoren, kortom centrale ver
warming.
DEN HAAG De vestiging van
een omvangrijk intensief veehou
derijbedrijf in het Limburgse
Griendtsveen kan tot gevolg heb
ben dat de mineralen in de bodem
van een natuurgebied (het zogehe
ten Peelrestant) toenemen en dat
hierdoor een nadelige verrijking
van het gebied ontstaat. De toena
me aan mineralen zou worden ver
oorzaakt door bemesting van nabij
gelegen grond.
Dit vermeldt minister Van Doorn
in zijn antwoord op vragen van het
PPR-Kamerlid Jansen over de toe
komstige situatie in Griendtsveen.
Het veehouderijbedrijf zou een ca
paciteit voor 800 vleesstieren en
1500 fokzeugen moeten krijgen.
Burgemeester en wethouders van
Horst (onder welke gemeente
Griendtsveen valt) hebben al aan
gekondigd een hinderwetvergun
ning te willen verlenen aan het
bedrijf, dat hinderwetplichtig Is
vanwege het bewaren van mest.
Vooral over de bemesting van on
der andere 115 hectare 'agrarisch
gebied van hoge landschappelijke
waarde' maakt het Kamerlid zich
blijkens zijn vragen zorgen. Hij
vreest dat hier sprake zal zijn van
'dumpen' van organische mest,
waardoor het karakter van het be
trokken gebied ernstig zou worden
aangetast Volgens minister Van
Doorn zal de mest echter alleen
mogen worden verspreid volgens de
normale bemestingspraktijk en zal
de hoeveelheid voorlopig niet uit
komen boven het toelaatbare.
Het is, zo blijkt uit het antwoord,
bovendien hoogst onwaarschijnlijk
dat het in de buurt gelegesn natuur
reservaat Maria Peel via een sloot
schade zou ondervinden van de be
mesting. Het natuurgebied het
Peelrestant daarentegen kan wel
worden geschaad.
De voor volgende zomer aan
gekondigde samenwerking tus
sen de reisorganisatoren Nec
kermann en Arke, twee snel
gegroeide touroperators in Ne
derland, illustreert opnieuw
dat in de reiswereld nog steeds
hard wordt gewerkt aan ver
dere bundeling van krachten.
Weliswaar gaat het in dit geval
niet om een volledige integratie -
beide ondernemingen blijven zelf
standig en kopen alleen samen
vliegtuigstoelen in - hun toenade
ring toont wel duidelijk aan, dat
sterk gestegen kosten (vooral die
van de vliegtuigbrandstof) het de
alleenstaande touroperator elk jaar
moeilijker maakt in de harde
concurrentiestrijd overeind te
blijven.
Dat geldt vandaag maar dat zal
in de komende jaren in nog ster
kere mate zo blijken te zijn. Want
zowel luchtvaartmaatschappijen
als reisorganisatoren rekenen er
vast op. dat het einde an de
brandstofprijsspiraal voorlopig
nog niet in zicht is.
Vandaar dat' beide touroperators
juist op het gebied van de lucht
vervoer zijn gaan samenwerken.
Gezamenlijke inkoop van stoelen,
drukt nu eenmaal de prijs en kan
de Invloed van stijgende brand
stofprijzen tot een minimum be
perken.
Een woordvoerder van Arke zegt
het zó: 'Door deze samenwerking
hopen wij een verwachte nieuwe
prijsexplosie tegen te gaan. Die
explosie zit er dik in. maar door
gezamenlijk onze stoelen in te
kopen hopen we die volgend jaar
kunnen indammen. Althans wat
het transportgedeelte van de va
kantiepakketten betreft (ongeveer
dertig procent van de totale reis-
som). Ten aanzien van de rest -
onder meer stijgende personeels
kosten en hotelprijzen - zijn nog
moeilijk calculaties te maken
maar we verwachten dat deze een
prijsstijging van de arrangemen
ten van tien procent tot gevolg
zullen hebben'.
Voor die gezamenlijke stoelenin-
koop hebben de reisorganisatoren
een driejarig contract afgesloten
met Transavia, waarmee zij sterk
emotionele bindingen zeggen te
hebben.
Voor de luchtvaartmaatschappij
betekent dat een nieuwe vrij ste
vige ondergrond (samen denken
de touroperators volgend jaar
170.000 vliegtouristen te kunnen
aanbieden) in de concurrentieslag
met Martinalr en KLM, die niet
alleen de steun krijgen van de
Holland International-reisgroep
(volgend jaar meer dan tweehon
derdduizend vliegtoeristen, ver
wacht de directie), maar deze ook
min of meer in bezit hebben (sa
men met de Nederlandse Scheep
vaart Unie, de spoorwegen en en
kele banken.).
Grotere toestellen
Dat wil echter niet zeggen, dat -
ondanks die banden - de tourope
rators incidenteel niet voor be
paalde vluchten in zee zullen
gaan met Martinair en KLM. Of
liever: wel moeten gaan, want
Transavia mag zijn vloot dan dit
jaar hebben vernieuwd met de 130
stoelen biedende Boeing 737 (als
vervanging van de kleinere en
brandstofslurpende Caravelles),
over zogenaamde wide-body's als
Boeing 747 en DC 10, beschikt de
maatschappij niet. Weliswaar
overweegt zij de aankoop van zo'n
jumbo (Boeing 747. DC-10 of de
Europese Airbus), maar besluiten
daarover zijn nog niet genomen.
En het ziet er - ook al gezien de
financiële situatie van het bedrijf
- niet naar uit. dat- het die vol
gende zomer al in de lucht heeft.
Voor grotere groepen zal de maat
schappij alleen de Boeing 707 -
ruim 180 stoelen kunnen inzet
ten, maar daarvan heeft zij er
maar één.
Vliegunie
Het principe van gezamenlijke
stoelenkoop is voor Nederland
overigens niet nieuw. Al een jaar
of zeven terug werd met dit doel
de Vliegunie opgericht, waarin
een zevental touroperators (onder
meer Christoffel, NRV, Necker
mann, Arke en Sterreizen) zitjh
verenigden om samen een zo
goedkoop mogelijke prijs bij
Transavia te bedingen en het mo
gelijk te maken bestemmingen in
hun programma's op te nemen,
.Irath ^Fwhdorf
4
j^/^-^Paffendorf
Sfldingeiy^
O^rembt \Esch
BerreiJ^
stran
HepJbr
dl I 1
tzweiler
N 1
door Dick Ringlever
Vliegtoerist: inzet voor hard
concurrentiegevecht.
die zij alleen niet, maar samen
wèl konden brengen. Tegenstrij
dige belangen van de deelnemers
deden dit plan echter schipbreuk
lijden. De Vliegunie bestaat nog
wel. maar het is niet meer dan
een papieren vlieger.
Behalve Neckermann en Arke,
zijn de anderen hun eigen weg
gegaan. Sterreizen trad in de Hol
land Internationalgroep, (waarin
onder meer FIT, Eurotours, Mag
neet, Silverjet en Centouri zit
ten). en NRV en Christoffel ope-
ren geheel zelfstandig.
Vooral de laatste met groeind re
sultaat: voor dit jaar rekent men
op 100.000 boekingen, een aantal
waarmee deze touroperator in Ne
derland op de tweede plaats is
gekomen.
Of zelfs zulke eenheden in de
toekomst voldoende zullen blijken
te zijn om zich zelfstandig te
kunnen handhaven, is echter nog
een vraag. Insiders in de reiswe
reld houden het althans niet voor
onmogelijk, dat de Rotterdamse
touroperator nog eens banden zal
aangaan met Sunair, de Belgische
reisreus. die enkele jaren geleden
een Nederlandse dochter ten doop
hield en nauw gelieerd is met de
Belgische luchtvaartmaatschappij
Trans European Airways.
In ieder geval staat wel vast, dat
na de Holland International-fusie
het samenwerkingsverband tussen
Neckermann en Arke niet de laat
ste bundeling zal zijn. Wil een
haast per definitie marginaal ope
rerende touroperator (zelfs de
HINT-groep lijdt nog miljoenen-
verliezen) ook in de toekomst het
hoofd boven water houden, dan
lijkt verdere bundeling niet meer
dan een levensvoorwaarde.
Ondanks het grote aantal Nederlandse toeristen, dat deze zomer
slachtoffer werd van overboekingen door Spaanse hoteliers
(met name op Mallorca, waar zich enkele honderden gevallen
voordeden), heeft de geschillencommissie Consumentenbond-
Algemene Nederlandse Vereniging van Reisbureaus daarvan tot
nu toe. weinig gemerkt.
Ganzebord voor
monumenten-trip
In navolging van de WV in Raal-
te, heeft ook de streek VW Gel
ders Rivierengebied een ganze-
bordspel ontworpen voor trekken
de vakantiegangers. Wie de route
volgt, komt langs de meest belang
rijke monumenten van de streek.
Het spel is voor twee gulden ver
krijgbaar bij de VW's in de
streek, bij de campings en bij de
VVV Gelders Rivierengebied in
Tiel (Stationsplein 37).
'Hoewel deze problemen de afge
lopen maanden nogal in de publi
citeit zijn geweest, hebben wij
daarvan nog niet de weerslag on
dervonden in het aantal klach
ten', aldus de Consumentenbond.
De geschillencommissie wijt dit
vooral aan het feit, dat de reisor
ganisatoren er voor het grootste
deel in geslaagd zijn voldoende
bevredigende alternatieven te bie
den. Daarnaast speelt een rol, dat
touroperators de laatste jaren de
klachten steeds meer zelf afhan
delen.
Tot en met juni heeft de commis
sie 216 klachten ter behandeling
binnengekregen. Hoewel ervaring
heeft geleerd, dat de meeste klach
ten in het tweede halfjaar worden
ingediend, rekent de commissie
erop, dat afgaande op de
eerste cijfer het totale aantal
dit jaar lager zal zijn dan vorig
jaar. Dit ondanks het feit, dat het
aantal vliegtoeristen eerder geste
gen dan gedaald is.
Twee op drie
Schiphol heeft zijn parkeertarieven voor luchtreizigers aanzien
lijk verhoogd. Vooral zij, die hun auto langer laten staan (met
name de vakantiegangers) zullen dit nogal gevoelig merken bij
de kassa.
Bedroeg het tarief voor een
plaatsje op het terrein voor lang-
parkeerders (P3) tot voor kort
nog een rijksdaalder per dag, nu
is dat aanzienlijk meer: twintig
gulden voor minimaal vijf dagen
en daarna drie gulden per dag.
Ook op de andere terreinen zijn
de prijzen omhoog gegaan. Op P 7
(overdekt onder het stationsge
bouw) betaalt men nu per dag
vijftien gulden en op PI en P4
vijf, resp. 7,50 gulden.
Reden is de sterk teruggelopen
winst van de luchthaven: van
veertien miljoen gulden in 1973
tot 1.5 miljoen gulden vorig Jaar.
Afgezet tegen het totaal aantal
toeristen, dat via het reisbureau
de vakantie laat regelen (een dik
ke 700.000) valt de ontevreden
heid trouwens al geruime tijd
mee. Vorig jaar werden 557 klach
ten gegrond verklaard en kregen
de klagende toeristen met elkaar
180.000 gulden schadevergoeding.
Het aantal ingediende klachten
liep in dit jaar terug van 917 (in
.1973) tot 859.
Zoals het zich nu laat aanzien zal
het aantal van vorig jaar dit Jaar
niet eens worden gehaald. Volgens
de commissie worden ongeveer
twee op de drie klachten gegrond
verklaard.
Vakantiegangers met kritiek kun
nen deze binnen een maand na
terugkomst ter kennis brengen bij
het reisbureau. Levert dit geen
bevredigende oplossing, dan heeft
men nog twee maanden de tijd in
beroep te gaan bij de geschillen
commissie (Kortrijksestraat 47.
Den Haag).
danwistüniet
dat er een grote
dierententoonstelling
gehouden werd
