MPLA verliest bij strijd in Zuid-Angola Portugese militairen zijn er nog niet uit Schoolbussen losten in VS rassenkwestie niet op ASEAN wil meer contact met Europa Pers begint ongeduldig1 te worden Cambodja beschuldigt VS van laster Oude stalinisten in Joegoslavië gearresteerd Radio-actieve stof in Duits stadspark Jakarta waarschuwt jjgj Portugees Timor TROUW KWARTET VRIJDAG 15 AUGUSTUS 1975 BUITENLAND Gevechten om belangrijke havensteden LOEANDA (Reuter, UPI, AP) Bij de gevechten tussen de drie Angolese bevrijdingsbewegingen om de zuidelijke havensteden Lobito en Benguela heeft de communistisch georiënteerde volks beweging voor de bevrijding van Angola (MPLA) belangrijke posities verloren, zo is gisteren in de Angolese hoofdstad Loeanda bekendgemaakt De derde bevrijdingsbeweging. UNITA (nationale uriie voor de to tale onafhankelijkheid van Angola) lij kt hier aan de winnende hand te zijn. De UNITA zou bij' de strijd om de beide steden samenwerken met het nationale front voor de bevrij ding van Angola (FLNA). UNITA heeft zijn grootste aanhang onder de zuidelijke stammen. Vol gens berichten uit Loeanda heeft de Unie de laatste tijd grote wa penzendingen ontvangen uit Zam bia. Tot dusver was de Unie de militair zwakste van de drie bevrij- De Portugese regering heeft gister avond de bestuurlijke mdcht in An gola weer overgenomen. Hiermee wordt de ineenstorting van de toch al niet meer werkende overgangsre- I gering, waarin ook vertegenwoordi- I gers van de drie bevrijdingsbewegin gen zaten, bezegeld. ddngsbewegingen. UNITA-leider Jo nas Savimbi staat op goede voet met de Zambiaanse leiderKenneth Kaoenda. De havens van Lobito en Benguela zijn. van groot belang voor Zambia, dat over de Benguela- spoorlijn en de twee Zuddangolese havens zijn koper Uitvoert. Militai- I re bronnen Ln Loeanda melden dat bij de gevechten rond de twee ha vensteden gebruik wordt gemaakt van zware mortieren en bazooka's. In de hoofdstad gelf, die nu geheel in handen is van de MPLA, werden gisteren nog sporadisch' schoten ge hoord. De MPLA heeft in een com muniqué laten weten niet akkoord te gaan met een opdeling in drieën van Angola. (Op het moment heeft het FLNA vooral het noorden in handen, beheerst de UNITA het zuiden en is de MPLA heer ën meester in het midden van Angola, en heeft zij de hoofdstad in han den). "Wij zijn een geheel nationa le beweging en wij accepteren het principe van drie verschillende machtszones niet', aldus de verkla ring van de MPLA. Volgens het Portugese blad Diario de Notidas hebben Zuidafrikaanse troepen de Caluque-stuwdam in de rivier de Cunene. de grens tussen Angola en Namibië., bezet. Het zou gaan om een afleidingsmanoeuvre, bedoeld om een afscheiding van 'Zuid-Angola uit te lokken met me dewerking van UNITA, die de dam daarvoor in handen had. Volgens de Portugese Vasco Yieria de Al meida, mindter van economische zaken in de Angolese overgangsre gering, gaat het slephts om een 'plaatselijk incident', dat naar hij hoopte geen verdere gevolgen zou hebben. De Zuidafrikaanse regering heeft het bericht bevestigd noch ontkend. De Portugese sociaUl-cleniocratische leider Mario Soares (midden) wordt door de menigte geloodst by een massa-byeenkomst van zyn party in Rio Maior. LISSABON (Reuter, UPI)' In Portugal blijven de militairen verhit discussiëren over de revo lutie, eist de socialistische leider Soares steeds nadrukkelijker het hoofd van de communistisch gezinde premier Goncalves, gaan de rooms-katholieke noorderlingen door met hun furie tegen uiterst links en demonstreert de pers een steeds groter ongeduld. Samphan naar China Vluchtelingen leid. alle id tot lijst in ihe- de raad nte- he- wijs, het 'Oud Sa- arte- BANGKOK (Reuter, AP —Cam bodja heeft gisteren een scherpe aanval gelanceerd op de Verenigde Staten. In een vraaggesprek met radio-Phnom Penh beschuldigde vi ce-premier Khieu Samphan 'de Amerikaanse imperialisten en hun instrumenten' ervan een lastercam pagne tegen Cambodja- te voeren. 'Zij zijn verslagen maar hebben die nederlaag niet aanvaard en klan- pen zich vast aón de droom ons te vernietigen'. De vice-premier gaat vandaag sa men met vice-premier leng Sary naar China en zal daar de eerste ontmoeting hebben met prins No rodom Sihanoek (formeel staats hoofd van Cambodja) sinds de machtsovername door de Rode Khmer van Phnom Penh, vier maanden geleden. Sihanoek is nog steeds niet teruggekeerd naar Cam bodja. Samphan zei in het vraagge sprek dat de politieke toestand in Cambodja zeer stabiel is. 'Van nu af aan zijn economische crisis, werkloosheid en prijsstijgingen niet langer problemen voor ons'. Hij zei verder dar Cambodja een neutraal en ongebonden land zou blijven en in vrede met zijn buren wilde le ven. Vluchtelingen uit Cambodja, die in Thailand aankomen denken even anders over de stabiliteit in het land. Ook een man die zegt rege1- matig de grens over te gaan ver klaarde gisteren dat er verscheide- verzetsbeweglngen actief zijn tegen het nieuwe bewind, 's Nachts zouden er op verscheidene plaatsen vuurgevechten gehoord zijn. Ook zouden nog steeds eenheden van het oude leger van generaal Lon Nol (de vroegere machthebber in Phnom Penh)7 gevechten leveren met de Rode Khmer. Vanuit Windhoek in Namibië werd gisteren gemeld dat de afgelopen dagen meer dan 6000 vluchtelingen uit Angola in Namibië zijn aange komen. Volgens Zuidafrikaanse functionarissen neemt hun aantal nog steeds toe. Veel vluchtelingen zeiden dat ze op hun vluchtweg waren lastig gevallen door leden van de bevrijdingsbewegingen. De opvangcentra ip Oshakati in het noorden en in Groot-Fontein zitten al overvol. Vliegtuigen brengen de vluchtelingen van Groot-Fontein over naar een tentenkamp bij Pre toria. Zuid-Afrika hoopt 'zaterdag een grootscheepse luchtbrug voor de vluchtelingen naar Portugal te beginnen. De Zuidafrikaanse minister van binnenlandse zaken. Connie Mulder heeft gezegd dat de regering in Pretoria niet van plan is zijn im migratie-normen te verlagen om het de blanke Portugese kolonisten mogelijk te maken in Zuid-Afrika te blijven. Er zou nog een groot konvooi van ongeveer 2000 auto's vanuit de Angolese stad Sa Da Ba ndera onderweg zijnn aar de Nami- bische grens. Maar het is' niet zeker dat ze daar zullen-aankomen'omdat er in hét land grote benzine tekor ten zijn. Daar komt. nog bij dat de regering in Loeanda de uitvoer van vrachtwagens die nog geen 15 jaar oud zijn verboden heeft. De1 discussie van de militaire lei ders gaat in hoofdzaak over het stuk van COPCON-generaa! Carval- ho en de zogenaamde 'brief van Antunes'. Het laatste stuk bepleit een matiging, waar Carvalho, zoals gemeld, niets van wil weten. Tot- nutoe hebben de strijdkrachten geen duidelijke uitspraak voor één van beide richtingen gedaan. Duidelijk is wel de sociaal-demo craat Mario Soares: hij wil dat premier Congalves verdwijnt en wel zeer snel. Naar verluidt heeft presi dent Da Costa 'Gomes voorgesteld om de premier nog enkele weken te handhaven, maar Soares wil dat hij nog deze week opstapt en heeft die eis gisteravond kracht, bijgezet met een massa-bijeenkomst van zijn talrijke aanhangers in Lissabon. Duidelijk is ook dat de haat tegen de communisten in het noorden van Portugal nog lang niet bekoeld is. Gisteren ging er opnieuw een kantoor van de communistische partij (nu in Arcos de Valdevez) de lucht in. De menigte schreeuwde 'We zullen afrekenen met. de com munisten Ondertussen begint de overwegend linkse pers ongeduldig te. worden over dé discussies in de strijd krachten. 'Onze strijdkrachten mo gen da.n niet de knapste ter wereld zijn. maar zij zijn in elk geval goed in argumenteren, het discussiëren over details, het oeverloos getheori- tiseer.' zo schreef een krant giste ren. 'In Portugal doen de inteli- genlsia tegenwoordig geen mond meer open en de militairen doen niets anders.' zo ging het verder. Een andere krant waarschuwde de militairen: 'Je kunt een volk niet regeren met alleen maar documen ten.' Italiaanse oproep In Italië lieten communisten en socialisten zien hoe het anders kam. Zij publiceerden een oproep aan hunPortugese geestverwanten, waarin zij aandringen op een rege ring van alle linkse politieke par tijen plus de militairen. Het was voor het. eerst sinds lange tijd dat de Italiaanse communisten en so cialisten zo'n gezamenlijke oproep uitgaven. De Amerikaanse minister Henry Kissinger vond het nódig de Sow- jet-Unie nog eens te Waarschuwen zich niet te mengen in de politieke strijd in Portugal. Hij deed dat in een redevoering in de zuidelijke staat Alabama. 'De Sowjet-Unie mag zich niet aanmatigen dat het de keus heeft om direct, of indirect gebeurtenissen te beïnvloeden in strijd met het. recht van het Portu gese volk'zijn eigen lot te bepalen.' zo verhulde de diplomaat zijn waar- schuwihg. Amerikaanse functionarissen heb ben niet de indruk dat Kissinger een bepaalde activiteit van de Sow- jet-Unie op het oog had. Aangeno men wordt dat het Kremlin totnu- toe alleen maar wat geld heeft gestuurö naar de communistische partij in Portugal: BELGRADO (UPI) De Joegosla vische autoriteiten hebben gsiteren bekendgemaakt, dat |Zij zes pro- Russische 'dissidenten hebben aan gehouden onder verdenking van het bedrijven van vijandige propa ganda. Het nationale persbureau Tanjug noemde als leider van de groep Dusan Brkic. een gepensioneerde communistische functionaris die toi 1950 vice-premier van de republiek Kroatië was. Hij werd bij. de zuive- ringen na de breuk van Tito met Moskou ;n 1948 ontsiagen en ge vangen gezet. Hel Was de eerste officiële medede ling over de aanhouding van de groep waarvan de leden allen oude stalinisten zijn Zij 'zijn tegen het bewind van Tito gekant en staan een sterk gecentraliseerd commu nistisch regime voor. Volgens justi tiële .kringen zijn er geen aanwij zingen dat deze groep hulp had van andere Oosteuropese landen, zoals dat het geval was bij een dergelijke groep die vorig jaar werd aange houden er> berecht. Associatie van Zuid-Oost-Aziatische landen: Van een onzer redacteuren Toen niets de Amerikaanse terugtocht uit Indo-China meer kon tegenhouden wisten de voormalige bondgenoten van de Verenigde Staten in de strijd tegen 'het oprukkend commu nisme', -niet hoe snel ze betrekkingen moesten aanknopen met communistisch China. Achtereenvolgens wisselden Ma leisië, Thailand en de Philippijnen met de Volksrepubliek ambassadeurs uit en de laatste twee landen hebben inmid dels ook al relaties met Noord-Vietnam aangeknoopt. Voor deze drie landen, die sa men met Indonesië en Singapo re de Associatie van Zuid-Oost- Aziatische landen (ASEAN) vor men was plotseling 'neutraliteit en open vensters' de leus. In deze politiek van neutraliteit past ook de toen emende belang - stedliing voor de Europese Ge meenschap en in hun haast om in Peking te komen hebben de ASEAN-landen dan ook niet ver geten een delegatie van het Eu ropese parlement uit te nodigen voor een bezoek aan de hoofd steden van de vijf landen. Pat bezoek heeft onlangs plaats gevonden. Een delegatie van Eu ropese parlementariërs, onder wie CHU-kamerlid mr. W Schol ten. vice-voorzitter van de chris ten-democratische-fractie in het. Europese parlement, heeft van 16 juli tot en met 6 augustus een rondreis gemaakt door de ASEAN-ianden. De heer Scholten omschreef in een vraaggesprek de reis vanuit Europees standpunt gezien als een 'goodwill en oriëntatie-reis'. Vorige maand nog hebben de' Thaise premier Koekrit Pramo.1 en de Phiilippljnse president Ferdinand Marcos in een geza menlijke verklaring laten weten dat ze voorversterking van de banden tussen de ASEAN-landen onderling zijn en dat deze asso ciatie uitgebouwd dient te wor den tot een economische ge meenschap. in de trant van de Europese Gemeenschap. In de gesprekken die de Europese par lementariërs in de viif landen voerden kwamen dsn ook vragen over het functioneren van de Europese Gemeenschap en het Europese parlement veelvuldig aan de orde. Ook wat dat betreft is de reis wel een succes ge weest.'. aldus de heer Scholten. 'het bezoek heeft daar in de pers erg vee! aandacht gehad' De landen drongen aan op uit bouw van de contacten met het Europese parlement, dat daar volgens mr. Scholten wel voor voelt, 'maar dan niet bilateraal. Het Europese parlement kan geen relaties onderhouden met afzonderlijke parlementen (voor zover aanwezig) in de ASEAN- landen'. Daar pe^ gezamenlijk oarlement van de vlir er voorlo pig nog niet in zit zal de nadruk op de contacten vooreerst dan ook siterk economisch zijn. Tariefmuren 'De Europese Gemeenschap, zo zegt de heer Scholten, heeft van de aanvang af praktisch alleen contacten met' Afrikanen, met de oude Franse, en Belgische ko lonies gehad. Op het, moment van het sluiten van het, verdrag van Rome was Engeland, met zijn grote invloed in Azië. niet ip het spel. En Nederland zat op het dieptepunt met zijn betrek- Mr. W. Scholten kingen met Indonesië. Dat leid de er niet bepaald toe dat de vensters opengezet werden, naar Zuid-Oost-Azië. Dat Is nu heel duidelijk aan het veranderen, y Ook de Zuidoost-Aziatische lan- \den willen, nu de koloniale perl- \>de achter de rug is zich meer en meer op Europa richten. Daar komt nog bij dat ze wat huiverig staan tegen over de groeiende invloed vanuit Japan. Een van de dingen die we in elk land gedurende de reis onder ogen kregen was dat de Europese markt niet opengesteldis voor Zuidoost-Aziatische landen, zoals dat wel het geval is via de -overeenKomsten van Yaoende en Lomé voor veel Afrikaanse en Caraïbische landen. En dat bete- kent. aldus de ASEAN-landen, dat wij wat betreft een aantal producten in een zeer slechte concurrentieverhouding geko men zijn. ten aanzien van voor al ook oude markten die we in Europa hadden'. Een voorbeeld hiervan is de te ruggang van de Maleisische uit voer naar Engeland van inge blikt ananas. Dezp wordt wegge- concureerd door ananas, uit oude Franse Koloniën en dan vooral Ivoorkust. Zo heeft ieder land wel een bepaald product, waar- .voor de concurrentie op de Eu ropese markt te groot is gewor den. Oo korte 'ermiin kan de EG dus heel concreet iets doen ten aan zien van tariefmuren 'voor dit soort speciale producten. Een dit is. volgens de heer Scholten, in de delegatie zeer goed ontvall een., 'Ik geloof dat dit één van dé concrete dingen zal zijn waarmee wij in het parlement terug zullen komen en waar voor wij zullen gaan pleiten bij de Europese commissie'. Grote problemen voor onderwijs in stadscentra FRANKFORT (Reuter. AFP) Po litie en brandweer zochten gisteren in Frankfort naar mensen die be smet zouden kunnen zijn met redio- actief strontium. Twee gemeente werklieden hadden woensdag in park in het centrum een buis van achttien bij vijf centimeter in een slecht afgesloten loden houder gevonden. lenstZ'J gooiden het ding achter op hun rchi- vrachtwagen en leverden het bij de brandweer af. Toen die er achter cwam dat het om radioactief mate- iaal ging. waren de vinders al naar luis vertrokken. Bij onderzoek >leek later dat zij niet met radioac tief materiaal waren besmet. WASHINGTON (Reuter) De Amerikaanse stadsscholen, waarbinnen de groep van arme zwar ten steeds groter aan het worden is, gaan een onzekere toekomst tegemoet, waarbij raciale en wettelijke geschillen samengaan met een tekort aan financiële middelen. Men verwacht de ko mende maanden meer gerechtelijke bevelen aan de stadsscholen in het noorden om tot een ge mengde samenstelling te komen. Dat moet dan meestal worden bereikt door kinderen uit de ene wijk met bussen naar scfiolen in andere wijken te brengen. maand verscheidene belangrijke in tegratieplannen van kracht moeten worden en hopen functionarissen tegenwerkingen door boze blanken te vermijden. uit- vooi moe- litec- IAKARTA (Reuter) Indonesië aan- al zich gedwongen zien in te grij- me- >en als de toestand op Portugees Ipro-fimor de nationale stabiliteit van ndonesië bedreigt, zo waarschuwde listeren het semi-officiële Indone- spe-teche dagblad Suara Karya. 1 sa-Wen ipoet begrijpen dat de huidige oestand op Portugees Timor ge- nakkelijk buitenlandse interventie ri-urn an uitlokken. Het is niet uitgeslo- vooi en dat buitenstaanders zullen pro- imaa lei'en profijt te trekken van de nste. haotische toestand', aldus het blad. ;bbcr bisteren vertelden vluchtelingen uit imbe: 'ortugees Timor, die in de Austra- elijk<kche stad Darwin aankwamen, dat Kun- r de recente ongeregeldheden 'P het eiland ten minste drie men en w-ren omgekomen. Sommige van deze vermeningen zullen, zoals vorig jaar in Boston gebeurde ruzie en misschien zelfs geweld, met zich meebrengen. Te-: gelijkertijd gaan de zwarte leerlin gen een steeds zwaarder stempel drukken op de stadsscholen, dit on danks krachtige pogingen tot ge mengde scholen te komen. Geldtekort Veel Amerikaanse steden hebben momenteel te kampen met een nij pend tekort aan geld. Dit wordt veroorzaakt door kostenstijgingen en lagere belastinginkomsten, die weer het gevolg zijn van de econo mische achteruitgang. Deze steden verminderden het bedrag, dat voor onderwijs wordt uitgetrokken. In sommige steden, zoals New Orleans, waar de zwarte leerlingen de groot ste groep vormen, heeft de meer derheid van de blanke kiezers ech ter ook belastingverhogingen afge wezen. Een deel van dat geld was voor de scholen bestemd. Er is verdeeldheid over de vraag waardoor de scholen blanke leerlin gen verliezen en er steeds meer zwarten bijkrijgen maar de ontwik kel int- staat buiten kijf. In groot Washington, waarvan de bevolking voor zestig procent uit zwarten be staat, is 96 procent van het aantal leerlingen zwart. In Atlanta (Geor gia). waar zwarten 53 procent van de bevolking vormen, wordt het percentage zwarte leerlingen ge schat tussen 81 en 85 en het stijgt nog. De scholen in New Orleans. met 51 procent zwarten op de tota le bevolking, hebben meer dan 75 procent zwarte leerlingen. Veel an dere steden, zoals Chicago. Phila delphia en Baltimore, verkeren in dezelfde positie. Blanke vlucht Bestrijders van rassenintegratie be weren dat de ontwikkeling hoofdza kelijk wordt veroorzaakt door de 'blanke vlucht' uit de stadscentra, waardoor families: in staat worden gesteld hun kindéren naar meren deels blanke scholen in gegoede buitenwijken te sturen. Zij voegen er aan toe dat de uitvoerders van de integratie.er slechts in zijn ge slaagd een zwart stempel te druk ken op het hele net van stadsscho len in plaats van op de scholen in zwarte wijken. De mensen, die met de integratie zijn belast stellen echte, dat de trek van zowel de blanke als de zwarte middenklasse uit de centra naar de buitenwijken begonnen is lang voordat de recht banken opdracht gaven de rassen scheiding op te heffen. De jurist J. Harold Flannery, die zich met de burgerrechten bezig houdt, voegt er aan toe dat 'Chica go een in meerderheid zwart net van scholen heeft terwijl toch nie mand zal durven beweren dat de rassenscheiding er is opgeheven. Er is een totale scheiding. 'In sommige steden met een grote meerderheid zwarte leerlingen is het moeilijk geworden in de oversebieven over wegend blanke scholen tot een mengeling van rassen te komen door zwarte leerlingen uit andere delen van de stad met schoolbussen er heen te brengen. 'Met alleen het schoolbussensysteem is in Detroit, waar reeds 70 procent van de leer lingen zwart is. het probleem niet op te lossen, zei onlangs de zwarte burgemeester Coleman Young* Scheiding naar klasse In Richmond in de staat Virginia, waar zwarten vijftig procent van de totale bevolking en 73 procent van het aantal leerlingen uitmaken zegt woordvoerder Robert Hilldrup: 'Je kunt niet integreren als je geen blanken hebt om mee te vermen gen.' Öetroit en Richmond hebben getracht hun schoolnet te vennen- gen met de omliggende gebieden, die hoofdzakelijk blank zijn. Hun pogingen zijn echter verhinderd door het Amerikaanse Hoogge rechtshof en zijn nu opgegeven. De kwestie-Detroit. een proef, die nati onale consequenties zou kunnen hebben gehad, werd met 5 tegen 4 stemmen verloren en de kwestie- Richmond met 4 tegen 4. Beide zaken waren door blanken uit bui tenwijken bij het Hooggerechtshof aanhangig gemaakt. Hilldrup zegt dat het geïntegreerde net in Rich mond 'nu moet worden gewerkt met scheiding naar ras. en wat nog schadelijker is. naar klasse' sinds gegoede zwarten net als hun blanke soortgenoten naar de buitenwijken schijnen te trekken. Ondanks de moeilijkheden zullen volgende Woedende blanken In Philadelphia, waar zwarten on geveer 35 procent van de bevolking en 62 procent van de leerlingen vormen, worden meer dan 50.000 leerlingen mei, bussen naar scholen buiten hun dichtbevolkte wijken gebracht. Woedende blanke ouders hebben bijeenkomsten gehouden waarop ze klaagden dat de scholen in hun wijk verwoest zullen wor den. Baltimore, dat een zwarte be volking heeft van 51 procent en een- percentage zwarte leerlingen van 70, is van plan 20.000 leerlin gen naar andere scholen over te plaatsen. Ook in Baltimore is de trots van de wijk groot en boze functionarissen zijn bezorgd over /protesten, ondanks de uitgebreide voorlichtingscampagne, die ze heb ben gevoerd. In Boston, dat door een integratie-opdracht die de fe derale rechter Arthur Gerrity vorig jaar gaf. naar ras is opgesplitst, krijgt nu te maken met een uit breiding van de opdracht tot nog meer scholen en de mogelijkheid van nieuwe moeilijkheden. Ook in steden als Columbus, Cleveland. Kalamanzoo, Hartford en Wilming ton worden staan rechtzaken op stapel. In het zuiden waar de grote aandrang op integratie in de jaren zestig revolutionaire veranderingen te weeg bracht zitten nog slechts ongeveer de helft van de zwarten op hoofdzakelijk zwarte scholen te- gen tweederde op de scholen in het noorden. Er worden geen belangrij ke zuidelijke rechtzaken verwacht en de uitvoerder van de integratie noemen het' systeem in Florida. De stad Pontiac in de staat Michigan werd vier jaar geleden als eerste plaats in het noorden van de Verenigde Stalen gedwongen het schoolbus- systeem in té voeren. Een grote groep ouders trachtte de invoering te voorkomen door de bussen te hinderen. waar maar een paar blanken weg trokken toen het schoolbussysteem werd ingevoerd, ideaal. 'Het naar verhouding geringe verzet is voor een deel te verklaren met het feit dat de schooldistricten in Florida samenvallen met de gemeentegrén- zen en all" 67 districten hebben de rassenscheiding opgeheven', zo is uit een zojuist gemaakte studie ge bleken. 'Men kan dus niet aan het opheffen van rassenscheiding ont snappen door van de ene plek naar de andere of van de ene gemeente naar de andere te verhuizen' zo wordt er aan toegevoegd.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1975 | | pagina 7