Van Kemenade plaveit de
weg naar het jaar 2000
longeren graven naar de geschiedenis
Pop op
de plaat
Het onderwijs
van onze
kleinkinderen (1)
Willie Nelson
nogal monotoon
jever een vakantiereis mislopen dan dit werkkamp'
Grubbenvorst
en Heusden
leven mee...
w
I
S, j - SÜt
Als we de vlak voor de vakantie verschenen Contouren-nota van
minister Van Kemenade mogen geloven, zullen onze kindskinde
ren in het jaar 2000 ideaal onderwijs genieten. Na een voorbe
reidende periode in crèches en peuterspeelzalen zullen zij om
streeks hun derde of vierde verjaardag de basisschool betreden.
Niet gediscrimineerd naar sekse of sociaal milieu beginnen zij
daar aan de verwezenlijking van hun gelijke kansen.
In creatief, sociaal, emotioneel en
intellectueel opzicht zal het hun
de komende twintig jaar van hun
leven aan niets ontbreken. Ieder
zal zich ontwikkelen in eigen
tempo en overeenkomstig eigen
begaafdheid. Zonder zittenblijven
en voortijdige selectie,- groeiend
tot steeds grotere zelfstandigheid
en verantwoordelijkheid, komen
zij op hun zestiende via de mid
denschool op de bovenschool aan.
Als je achttien bent zal de leer
plicht worden omgezet in een
leerrecht en steeds grotere aan
tallen zullen van dat recht ge
bruik maken door het volgen van
hoger onderwijs. Maar ook wie
vindt dat hij op zijn achttiende
'sociaal weerbaar' genoeg is om
een baan te nemen, zal niet ver
stoken blijven van de zegeningen
van het geheel hervormde onder
wijsbestel. Dan wenkt het per
spectief van de open school, waar
het genot van de permanente
educatie geen einde zal kennen.
Het is niet eerlijk om. zoals we
hierboven gedaan hebben, de
Contourennota van minister Van
Kemenade voor te stellen als het
utopisch geschrift van een we
reldvreemde idealist. De contou
rennota zit wel vol idealen voor
de toekomst, maar tegelijkertijd is
de nota erg praktisch. Niet alleen
de heerlijke toekomst van het
jaar 2000 wordt 'ons afgeschilderd,
ook de moeizame weg daarheen
wordt gewezen. Vriend en vijand
hebben de minister dan ook ge
prezen om zijn knappe totaalvisie
op het beleid voor de komende
vijfentwintig Jaar.
Het is ook daarom niet eerlijk,
omdat Van Kemande in de afge
lopen twee jaar al veel gedaan
heeft om de weg naar het jaar
2000 te plaveien. Experimenten
met de basisschool en de midden
school zijn begonnen, de open
school ging van start, de school
begeleiding en leerplanontwikke
ling werden op poten gezet, en
dat is lang nog niet alle';.
Geen nieuwlichterij
Men kan Van Kemenade evenmin
het verwijt van nieuwlichterij
door Piet Hagen
maken. Het zijn niet de revolutio
naire nieuwigheden van een soci
alistische hoogleraar uit Nijmegen
die hier gepresenteerd worden,
maar grotendeels ontwikkelingen
die al onder vorige kabinetten be
gonnen zijn. De grond voor de
nieuwe basisschool voor vier- tot
twaalf-jarigen Is al bouwrijp ge
maakt door de KVP-er staatsse-
cretatis Schelfhout. De midden
school is al in het vooruitzicht
gesteld door de anti-revolutionai
re staatssecretatis Grosheide uit
het liberaal-confessionele kabi
net-De Jong. De hervorming van
het hoger onderwijs is al ln de
maak sinds de KVP-minister Ve-
ringa. Als Van Kemenade lijnen
naar de toekomst trekt, zijn dat
voor een groot deel dus lijnen uit
het verleden die doorgetrokken
worden.
Tegen deze achtergrond bevat de
nota eigenlijk ook weinig opzien
barends. Er wordt wat gefiloso
feerd op de bovenschool die op de
middenschool moet volgen en
voor het eerst is uitvoeriger nage
dacht over een sanering van het
buitengewoon onderwijs en een
nieuwe opzet van het daarna
overblijvende 'specialistische' on
derwijs. Maar de meeste plannen
waren toch wel bekend.
Richting veranderingen
Het belang van de Contourennota
ligt vooral in de door de minister
aangegeven richting van al die
veranderingen. Wat willen we ei
genlijk met ons onderwijs. Voor
zover we de ontwikkelingen in de'
hand hebben en politieke keuzen
kunnen doen, wat is dan het bes
te? Welk ideaal staat ons eigen
lijk voor ogen. Het onderwijs is
altijd ln verandering geweest,
maar in het verleden ging dat erg
geleidelijk. De verandering had
meer het karakter van aanpassing
achteraf. Stel dat het mogelijk is
van tevoren een koers uit te zet
ten, in welke richting denken wie?
Juist omdat er in ons land zoveel
verschillende meningen over 'on
derwijs en opvoeding bestaan, kan
dat een zeer fundamentele discus
sie worden. Daarover in een vol
gend artikel.
BINNENLAND 9
door Kees de Leeuw
Het blijft tobben ln deze tijd
van hitte en droogte. De meeste
platenmaatschappijen wachten
met het uitbrengen van nieuwe,
de aandacht trekkende elpees
tot september en wat er in deze
tijd nog wel op vinyl verschijnt,
is in het gunstigste geval
meegenomen. Dus laten we er
maar het beste van maken.
Om te beginnen is dat Willie
Nelson, de zingende cowboy uit
Texas, die inmiddels de veertig
is gepasseerd en ontelbare
composities op zijn naam heeft
staan, waarvan er verschillende
zijn opgenomen door
uiteenlopende figuren als Perry
Como. Prank Sinatra, maar ook
Aretha Franklin en Steve
Wonder. Hij ging over van
Atlantic naar het CBS-label en
zijn eerste plaat voor deze
maatschappij, is getiteld 'Red
Headed Stranger.' Deze
langspeler. gestoken in een
schitterende hoes met op de
binnehoes de teksten, bevat een
zogeheten totaalverhaal, dat gaat
over liefdesverdriet (Hij betrapt
zijn vrouw met een ander in de
keuken en wrat kan hij anders
doen dan zijn revolver trekken
onder het motto 'Beter niets dan
helemaal niets') moord en
doodslag en de diefstal van zijn
hengst door een blonde
schoonheid, die daarbij ook het
leven laat). Kortom: wat een
ellende in deze wereld, toen het
Wilde Westen nog het Wilde
Westen was.
Nelson ook wel de 'Cole
Porter of Country Music'
genoemd neemt de meeste
composities voor eigen rekening,
zingt deze zelf en begeleidt
zichzelf op de gitaar, daarbij
bijgestaan door een aantal
vakkundige studiomusici.
Daaraan ligt het dus niet, maar
toch blijft men bij het
beluisteren van deze plaat met
een onbevredigend gevoel zitten.
Nelson heeft een stem, die
ondanks zijn zijn bijnaam 'The
voice of Texas' mij niet vermag
te boeien. Het is countrymusdc
recht voor zijn raap, nogal
monotoon en met te weinig
uitschieters. Van echte
countrypop is nauwelijks sprake
en de plaat kabbelt even rustig
en vriendelijk voort als een
langzaam stromend beekje.
Vermeldenswaard zijn alleen de
nummers 'Denver', het van de
uitvoering van Johnny and the
Hurricanes bekend geworden
'Down Yonder' (met honky-tonk
pianospel van broer Bobbie
Nelson en het titelnummer Red
Headed Stranger." Echt een plaat
voor de eenvoudige liefhebber,
maar geef mij de Eagles maar,
om maar iets te noemen.
Over naar plaats nummer 2:
Fusion III van de uit Polen,
maar sinds 1974 in Amerika
verblijvende muzikant Michael
Urbaniak. Zijn moeder zei
jarenlang tegen hem 'Prosze
Cwiczic. Michal'. hetgeen ln het
Pools wil zeggen: oefenen
jongen, en nogeens oefenen.*
Dat heeft hij zich goed in de
oren geknoopt. Op zijn zesde
jaar kreeg hij al vioolles en later
studeerde hij twaalf jaar aan het
conservatorium, zodat van een
gedegen opleiding kan worden
gesproken.
Dat neemt niet weg, dat hij het
snarenspel best moeilijk vónd en
er voor de afwisseling een
saxofoon bijnam. Op de vlooi
speelde hij klassiek en op de sax
jazz. Dit alles leidde tot een
soort muziek, die ook wel jazz-
rock met klassieke invloeden
genoemd wordt. Vooral als men
dan nog weet. dat het spel van
Jean-Luc Ponty bekend onder
meer van zijn optreden met
Frank Zappa hem inspireerde
tot het spelen van Jazz op de
viool, kan men zich enigszins
voorstellen, vrat er op de
langspeler Fusion in te
beluisteren valt.
Zonder tot negativisme te
vervallen, moet ik al weer
opmerken, dat dit voor mij
allemaal niet hoeft. Het is
ongetwijfeld heel knap
geconstrueerd en vakkundig ln
elkaar gezet, maar mij klinkt het
toch te steriel in de oren. Het is
eigenlijk vlees noch vis en het
overdadig gebruik van de violin-
synthesizer. vermengd met de
stem van zijn vrouw Urszula
Dudziak doet mij al snel naar
iets anders grijpen. Ik althans
Iaat deze jazz-rock,
gecombineerd met laag-over
vliegende violen en gillende
keukenmeiden graag aan een
ander over, die hier misschien
wel van in vervoering kan
geraken. Rest nog te vermelden
dat Larry Coryell op 'Bloody
Kishka' de gitaarsolo voor zijn
rekening neemt.'
De derde plaat (Oef) ln deze
rubriek is 'Solid' van de zeven
man sterke formatie 'Mandrill',
afkomstig uit het zuiden van de
VS, maar vergis u niet: het gaat
hier niet om de vettige sound
uit the South a Ia the All man
Brothers of Wet Willie. Nee,
niets van dit alles. Het is muziek
die hier en daar een beetje
funky-achtlg klinkt, niet
helemaal vrij is van soul-
invloeden (Philadelphia), maar
vooral is overgoten met een
Latin-sausje, dat Je ln de verte
doet denken aan Edmundo Ross.
M? ndrtll heeft al een paar
platen gemaakt, die echter
weinig zoden aan de dijk zetten
en hoopt hiermee dan eindelijk
te kunnen doorbreken. Ik help
er het beste van hopen.
fcjw/kwartet zaterdag 9 augustus 1975
bedreigd worden door nleuwbouw-
plannen of andere werkzaamheden.
De activiteiten van NJBG zijn een
welkome aanvulling van onze mo
gelijkheden', zegt dr. Renuad. ter-
wijl hij zijn blik zichtbaar voldaan
via het g'anzeweitje' in de richting
van 't Gebroken Slot', zoals de
ruïne in de volksmond heet, laat
gaan.
Over de resultaten van vijf Jaar
onderzoék is hij uiterst tevreden.
'Het is een belangrijk onderzoek
geweest Al hebben we niet alle
bijzonderheden achterhaald, de
hoofdlijnen staan nu vast,' conclu
deert hij.
Van het kasteel in Grubbenvorst
was weinig bekend, oude afbeeldin
gen bestaan er evenmin van. 'Wij
weten thans, dat het kasteel een
oppervlakte heeft gehad van zo'n
dertig vierkante meter en in het
begin van de dertiende -eeuw is
gebouwd. Het is in 1568 verwoest
bij een belegering door Parma. Eni
ge restanten, met name een don
jon, hebben het nadien nog eeuwe
uitgehouden, totdat de Duitsers die
in 1944 hebben opgeblazen', doceert
dr. Renaud.
Heuvel
Een vraag was hoe het mogelijk ls
geweest, dat het kasteel enige eeu
wen heeft doorstaan op een kunst
matige heuvel. Gebleken is dat die
heuvel pas is opgeworpen toen het
kasteel er al stond. Het bouwwerk
was gegrondvest op zeer stevige
fundamenten. Interessant was ook
de recente ontdekking van een be-
kading, die in het begin va de
vijftiede eeuw werd gemaakt om
het kasteel beter bestand te doen
zijn tegen belegeringen maar ook
tegen het Maaswater. In die beka-
ding zaten op diverse plaatsen to
rentjes, een soort bastions. Daarvan
hebben de jonge archeologen ook
restanten gevonden. Spijtig is dat
er aan de kant van de Maas weinig
meer te onderzoeken is. De rivier
heeft wat daar in de grond zat tn
de loop der eeuwen meegesleurd.
De bevolking van het 'aspergedorp'
Grubbenvorst heeft erg meegeleefd
met de activiteiten van de jongelui.
'Als we 's avonds in het dorp ko
men is het meteen van: 'En hebben
jullie vandaag nog wat gevonden?'
Dat kasteel spreekt tot de verbeel
ding van de mensen hier', aldus
Frank Eliëns.
'Witte juffrouw'
De Grubbenvorsters hebben er ook
voor gezorgd dat de deelnemers aan
het werkkamp volkomen op de
hoogte zijn van de verhalen die al
eeuwen de ronde doen in het dorp
over 'de witte juffrouw', die zich af
en toe bij de ruïne zou manifesté
ren. Er zijn dorpelingen die er hei
lig in geloven dat het er spookt.
'Wij vinden die verhalen prachtig.
We hebben nog nooit iets van een
spook gemerkt. We slapen heerlijk
in onze tentjes aan de voet van de
ruïne. Soms haken we in op die
spookverhalen en gaan dan zelf
voor spookje spelen. Pas maar op,
'de witte juffrouw' laat niet met
zich spotten', zeggen ze dan in het
dorp. Ach, bij een echt kasteel
hoort nu eenmaal een spook. Zo
zien wij het', meent Frank.
Heusden
In het Noordbrabantse Heusden,
waar wordt gegraven naar de res-
Zo bracht 'Uitleg', het weekblad van het ministerie van onder
was en wetenschappen, de weg naar het jaar 2000 in beeld.
for Fred Lammers
iübbenvorst-heusden -
an graven om meer aan de
et te komen over de historie
ions land is ook een manier
je vakantie door te brengen,
ipaar honderd Nederlandse
en denken er zo over. Zij
in de afgelopen twee we-
vaak in de brandende zon.
steentje bijgedragen om
enige sluiers op te lichten
zaken die tot dusver in de
slen van de geschiedenis wa-
gehuld.
gebeurde tijdens de archeologi-
werkkampen die de Neder-
jeugdbond ter bestudering
de geschiedenis heeft gehou-
Zeventien jaar geleden werd
bond opgericht en op het
iblik zijn er tegen de zevenhon-
I jongeren ni de leeftijd van 12
23 Jaar lid van. 'Dat zijn er
enlijk weinig, vandaar dat wij
best doen het ledental uit te
iden. Wij willen dit jaar de dui-
d zien te bereiken. Dat is vooral
ngrijk met het oog op de subsi-
vertelde Frank Eliëns (18) uit
dhoven mij deze week in Grub-
vorst.
nk is nauw betrokken bij de
anisatie. van die werkkampen,
jaar een héle klus. Daar blijft
niet bij. De archeologische
Dpen vormen slechts een onder-
I van de vele activiteiten die de
B.G. ontplooit. De plaatselijke
elingen die in alle delen van het
1 bestaan, organiseren regelma-
lezingen en excursies. Verder
er nog diverse werkgroepen
Is een voor heraldiek (wapen
de) en, om een ander voorbeeld
loemen, er is de werkgroep kas-
nkunde, een paar maanden ge-
;n door Frank Eliëns opgericht,
t doel daarvan is onbekende
telen onder de aandacht van
breder publiek te brengen. Ie-
een kent langzamerhand het
Iderslot en van Loevegtein geldt
zelfde. Maar Nederland is geluk-
nog veel meer kastelen rijk. die
drisch ook van betekenis zijn'.
Frank.-
ifgelopen dagen heeft hij ijver-
ffleegespit in Grubbenvorst, een
i' de kampen voor leden van
en de zestien. 'Als je eenmaal
if archeologie bent geboeid, kom
In Heusden werd na drie dagen zoekeh het fundament van het
oude Weverstorentje gevonden. Er was daarna nog heel wat te
graven en op te meten.
je er niet meer los van. Ik laat
rustig andere vakantiereizen, zoals
een tocht naar Engeland met
vrienden, schieten oni hier naar toe
te kunnen gaan, ik wil dit beslist
niet missen', vervolgt Frank, terwijl
hij vol trots het resultaat laat zien
van een week ploeteren, want dat
was het wel bij een temperatuur
van over de dertig graden, op de
plek waar lang geleden het kasteel
van de heren van Grubben heeft
gestaan.
Niet alles ls verdwenen. Nog altijd
staan er restanten van een paar
torens, die lang geleden deel heb
ben uitgemaakt van dit kasteel aan
de Maasoever in dit Noordlimburgse
dorp. Vijf Jaar geleden kwam er
voor het eerst een groep jongeren
archeologisch onderzoek verrichten.
Dit jaar kwamen ze voor het laatst.
'Je moet er op een gegeven mo
ment een punt achter zetten. De
grond, waarop we aan het werk zijn
is eigendom van een fruitkweker.
Ik kan niet anders zeggen dan dat
hij en zijn familie bijzonder gast
vrij zijn. Maar je kunt die mensen
niet blijven -bezoeken. Dan wordt
het een bezoeking voor hen', vertelt
dr. J. G. N. Renaud, die de archolo-
gische leiding van het werkkamp
heeft. Dr. Renaud was er vanaf het
begin bij en de deelnemers hebben
aan hem een goede leider.
't kost wel de nodige zweetdruppeltjes by een temperatuur van
ven de 30 graden te gaan graven naar overblijfselen van een
im vier eeuwen geleden verwoest kasteel.
'Reuzevent'
In het dagelijks leven ls dr. Renaud
hoofd van de afdeling middeleeuw
se archeologie bij de Rijksdienst
voor het Oudheidkundig Bodemon
derzoek (ROB) ln Amersfoort. 'Het
is een reuzevent, wat hij ons alle
maal niet weet te vertellen! Daar
was de geschiedenisles op school
niets bij', vindt Gies Breuking uit
Boxtel. Hij si voor de vierde keer in
Grubbenvorst. Maximaal zijn er
twintig deelnemers en de praktijk
wijst uit, dat een groot percentage
elk jaar terugkomt naar dit roman
tische plekje als ze daar de kans
toe krijgen.
'Grubbenvorst is een van de kam
pen, die het eerst zijn volgeboekt,
hoewel je er heel hard moet aan
pakken. Maar dat weet je in de
regel als je eraan begint. We heb
ben hier dit jaar ook vier meisjes.
Zij spitten gewoon mee. Al onze
kampen staan trouwens open voor
jongens en meisjes. De Jongens
zijn echter in die werkkampen ver
uit in de meerderheid. De meisjes
die komen passen er volledig bij.
Het zijn niet van die figuren, die
bang zijn hun nagels te beschadi
gen of van dat soort dingen. Die
blijven heus wel weg', verduidelijkt
Frank Eliëns.
Van de meisjes die dit jaar ln
Grubbenvrost kwamen zegt de zes
tienjarige Monique Beerendonk uit
Voorburg: 'Het is hard aanpakken.
Je moet wel tegen een stootje kun
nen. Geplaagd word je ook veel,
vooral als je zoals lk voor het eerst
komt. Maar daar had lk me wel een
beetje op voorbereid. Volgend jaar
ga ik daarom beslist weer naar een
archeologisch werkkamp'.
Welkome aanvulling
Het is de bedoeling dat er na
Grubbenvorst weer een project in
Limburg wordt aangepakt. Al die
kampen vinden in overleg met de
ROB plaats. Niemand mag zomaar
gaan graven.' We hebben bij de
ROB een heel reservoir van opgra
vingen, die niet direct tot de nood-
opgravingen behoren, omdat ze niet
tanten van het 'Weverstorentje',
dat eens op de stadswal heeft ge
staan, is er ook belangstelling van
de zijde van de burgerij, vertelt de
22-jarige Ton van Hoóijen, student
Duits en in Utrecht en leider van
dit werkkamp, mij. De gemeente
Heusden heeft de deelnemers zelfs
gratis een leegstaand huis aangebo
den en tevens voor het ruwe werk
een dragline beschikbaar gesteld.
Dat apparaat bewees vooral de eer
ste dagen goede diensten, toen er
moest worden gezocht naar de juis
te lokatie van het torentje op een
terrein aan de Demer 'Na drie
dagen vonden we die eindelijk. De
stemming klaarde toen meteen op.
Omdat in dit kamp veel deelnemers
zijn, die voor het eerst meedoen,
wat het een beetje teleurstellend,
dat we eerst niets vonden.'
Sommigen zijn ook nu nog teleur
gesteld. 'Het is hier heel leuk. maar
wat wij vinden is niet zo bijzonder.
Ik heb vorig jaar meegedaan aan
een opgraving bij het kasteel van
Blaarthem, vlakbij Eindhoven, dat
omstreeks 1890 is afgebroken. Daar
vonden we een paar tinnen
schaaltjes en kommen. Hier vinden
we hoogstend wat scherven.' Dat
valt me eerlijk gezegd wel een
beetje tegen', krijg ik te horen van
Fokko Kortlang, die er desondanks
toch lustig op losgraaft.
Marcel Rommerts was zo gelukkig
een muntje te vinden -uit de tijd
van Lodewijk de veertiende. Daar
er in het plaatselijk museum Ln
Heusden waar alle vondsten naar
toe gaan a 1 een aantal van die
munten zijn, mocht Marcel zijn op
gegraven schat zelf houden, iets
waar de anderen hem niet weinig
om benijden.
Favoriete vak
Annejet van Zijl uit Leeuwarden
had gedacht dat de opgraving 'iets
systematischer' zou verlopen. 'Maar
ik heb er geen moment spijt van
dat ik hier ben. Het is v erg fijn
jongens en meisjes te ontmoeten
uit allé delen van het land die ook
in geschiedenis zijn geïnteresseerd.'
zegt Annejet. Alle deelnemers heb
ben met elkaar die grote belang
stelling voor de historie gemeen.
'Gescheidenis is op school ons fa
voriete vak. Alleen zijn wij niet
allemaal zo trevreden met onze le
raar', valt een de kampgenoten
haar bij.' Het is enorm belangrijk
hoe jongeren met de geschiedenis
in contact worden gebracht. Als je
het juist aanpakt hangen ze aan je
lippen. Dat bleek de afgelopen
week toen de hervormde predikant
van Heusden ons uitnodigde op een
avond naar de pastorie te komen.
Hij heeft toen voor ons allen een
lezing gehouden over de geschiede
nis van Heusden. Iedereen was er
geestdriftig over,' vertelt Ton van
Rooijen.
Al zouden de meeste deelnemers
van de opgraving in Heusden graag
meer spectaculaire zaken naar bo
ven hebben gehaald, toch -is het
werk dat is verricht belangrijk ge
weest.' Wij weten waar dat oude
torentje heeft gestaan en hoe groot
het is geweest. De gemeente Heus
den. die erover denkt deze toren in
de toekomst te gaan herbouwen
hecht daarom grote waarde aan dit
onderzoek', vervolgt Ton van Rooij
en.
Die graverij...
Dat de meningen desondanks kun
nen verschillen werd mij duidelijk
toen ik bij aankomst in Heusden
een mevrouw de weg vroeg. 'O
moet ge bij die graverij zijn? Nou
als ge daar plezier in hebt moet ge
het niet laten. Ik begrijp niet wat
er leuk aan is. Ik heb in mijn huis
ook vele mooie oude dingen staan,
maar scherven interesseree me
niet. Ze brengen wel geluk, maar ik.,
heb ze liever niet in huis. Je kunt
die belangstelling voor vroeger tij
den ook overdrijven', zet zij onge
vraagd haar standpunt uiteen. Als
ik weer in de auto stap roept ze me
nog na: 'Maar als ge een mooie
vaas vindt, die nog gaaf is. moogt
ge hem rustig bij me brengen'.
Een van de restanten van het kasteel van de heren van Grubben
is dit stuk toren op een heuvel bij de Maas.
