BAMBOEGORDIJN GAAT STEEDS VERDER OPEN
)e moeilijke twee passen terug
Philippijnen voorop in koersverandering
)UW/KWARTET ZATERDAG 9 AUGUSTUS 1975
BUITENLAND 13
oge-
25
het
hrij-
xmt
door Johan ten Hove
Na de Amerikaanse aftocht uit Indo-China, gepaard
gaande met de ineenstorting van de regimes- in het
Cambodjaanse Phnom Penh en het Zuidvietnamese
Saigon zijn tal van Aziatische landen bezig met een
herwaardering van hun buitenlandse politiek. Cerii
traal daarbij staat de vraag wat de nieuwe realiteiten
in het gebied zijn en wat de Amerikaanse belofte om
Zuid-Oost-Azië te beschermen tegen het oprukkend
communisme, nog waard is na de voor de Amerikanen
zo vernederende afgang op het Indochinese js'chierei-
land.
Niet veel meer, zo moet het
merendeel van de lidstaten
van de Associatie van Zuid
oost-Aziatische landen (AS
EAN) hebben geconcludeerd
toen ze overgingen tot het
bekoelen van de relatie met
de Verenigde Staten, om ook
op die manier in het gevlei
te komen bij de tegenstan
ders van het Amerikaanse
imperialisme.
Drie landen van de ASEAN,
Maleisië, de Philippijnen en
Thailand hebben inmiddels,
hun opwachting gemaakt in
communistisch China. En
daar werden ze uitermate
vriendelijk ontvangen, want
in het qua buitenlandse po
litiek wel zeer pragmatische
Peking wordt aah gasten
niet gevraagd of ze links of
rechts zijn en of ze in eigen
land al dan niet een feodale
structuur handhaven. Ook
Singapore is bezig met on
derhandelingen en het ziet
er naar uit dat ook het vier
de lid van de ASEAN spoe
dig tot ambassadeursuitwis
seling kan overgaan.
Indonesië
Alleen Indonesië, het vijfde
ASEAN-lid heeft tot nu toe
nog niet laten blijken de
afgebroken relaties met Chi
na te willen herstellen.
Waarschijnlijk zit de angst
voor de sterke invloed van
Peking op de Indonesische
communistische partij PKI_
nog te diep. Weliswaar werd
in 1965 na de staatsgreep de
PKI in Indonesië vrijwel uit
geroeid. maar toch vonden
de Chinese leiders haar weer
belangrijk genoeg om haar
bij de 55-ste verjaardag een
boodschap te sturen waarin
China verklaart 'de gewa
pende strijd' van de com
munisten te steunen en te
vens de hoop uitspreekt op
een succesvol einde van de
revolutie in Indonesië.
Indonesië als zwaarwegend
ASEAN-lid doet dus voorals
nog niet mee aan de reizen
naar Peking en heeft dan
ook enigszins wantrouwend
gereageerd op de relatief
snelle 180 graden omwente
ling van de Philippijnen en
Thailand. Niet voor niets
vloog de Thaise premier
Koekrit Pramoj. vóórdat hij
zijn, ambassadeur naar Chi
na stuurde, naar Indonesië.
Inmiddels hebben de Thaise
premier en de Philippijnse
president Ferdinand Marcos
laten weten de ASEAN weer
nieuw leven te willen inbla
zen en deze enigszins kwij
nende associatie, die coördi
nerend op het gebied van
handel en monetaire poli
tiek moet optreden, om te
vormen tot een gemeen
schappelijke markt, zoals de
Europese Gemeenschap.
Uitbreiding van de associa
tie met de nieuwe regigms
ln Indo-China wordt niet
onmogelijk geacht. Maar
dan zullen de bestaande lid
staten eerst de Amerikaanse
basis moeten sluiten en zich
terug trekken uit de in
vloedssfeer ,van de Verenig
de Staten. Dat is althans de
eis van prins Norodom Siha-
noek, formeel hoofd van het
bewind in Cambodja. Mar
cos en Koekrit kwamen vo
rige week in een gezamen
lijk communiqué in zoverre
aan deze eis tegemoet dat ze
de buitenlandse bases op
huh grondgebied 'een tijde
lijk karakter' toekenden. De
Thaise regering heeft al eer
der laten weten dat de laat
ste Amerikaanse bases op
haar grondgebied voor
maart volgend jahr ont
ruimd moeten zijn. Ook
hebben de beide leiders al
aangekondigd een einde te
willen maken aan het, al
eveneens kwijnende bestaan
van de militaire Zuidoost-
Aziatische Verdragsorganisa
tie, de ZOAVO, waarvan
naast Thailand en de Philip
pijnen, ook de Verenigde
Staten, Engeland, Australië
en Nieuw Zeeland lid zijn.
Deze organisatie, die nog in
de dagen van John Foster
Dulles werd opgericht om de
•communistische expansie
en subversie in Zuidoost-Azië
tot staan te brengen', heeft
haar hoofdkwartier in de
Thaise hoofdstad Bangkok.
De organisatie moet nu vol
gens Koekrit en Marcos ge
leidelijk verdwijnen 'om de
situatie in het gebied in
overeenstemming te laten
komen, met de nieuwe reali
teit'.
Niet-inmenging
En die nieuwe realiteit is,
dat de oude scheidslijn
door de Amerikanen met
hun kennis van de plaatse
lijke flora het bamboegor
dijn genoemd niet meer
telt. Thailand heeft al rela
ties aangeknoopt met Sai
gon en Hanoi en de Philip-
Imelda Marcos de presidentsvrouw van de Philippijnen gearmd met Mao op
de foto, tijdens haar baanbrekend bezoek aan Peking.
pijnen hebben hun bedoe
lingen in dezelfde richting
al kenbaar gemaakt. Boven
dien beseffen de niet-com-
munistische landen dat het
Amerikaanse Congres de re
gering en het Pentagon
nieuwe militaire avonturen in
dat deel van de wereld niet
meer zullen toestaan.
Aangezien verschillende Azi
atische landen binnen eigen
grenzen te kampen hebben
met communistische guerril
la's, leek hen een formeel
vriendschapsverdrag met
China op basis van niet-
inmenging in eikaars bin
nenlandse aangelegenheden
dan ook zeer gewenst. En
China haaldë ze met open
armen binnen vanwege zijn
grote angst voor mogelijke
versterking van Sowjet-Rus-
sische invloeden. Zo staat er
in het gezamenlijke Chi-
nees-Philippijnsecommuni
qué dat de nieuw eeb r-ket
kingen tussen beide landen
regelt niets over de Ameri
kaanse bases op de Philip
pijnen.
Waarschijnlijk is Peking be
vreesd dat dit vacuum zou
worden opgevuld door die
grote mogenheid die volgens
de Chinezen toch al pro
beert de 'hegemonie in dit
deel van de wereld te vesti
gen'. In de eigen kleurrijke
termen waarschuwt Peking
de Zuid-Oost-Aziatische lan
den voor 'de tijger aan de
achterdeur, terwijl ze bezig
zijn de wolf bij de voordeur
weg te jagen'.
Voorlopig zullen de Ameri
kaanse bases op de Philip
pijnen dan ook wel blijven;
Marcos heeft immers ook
geen datum genoemd toen
hij het over een 'tijdelijk
karakter' had. Dit laatste is
zeer waarschijnlijk vooral
bedoeld om de Amerikanen
er vast aan te laten wennen
dat ze behoorlijk zullen
moeten betalen voor hun
aanwezigheid op de Philip
pijnen.
Handelspartner
President Marcos van de
Philippijnen .naast Thailand
Amerika's trouwste bondge
noot in de strijd tegen de
Indonesische revolutionairen
(van beide landen vochten
troepen mee aan Ameri
kaanse zijde) zag de bui van
de ineenstorting van de
Amerikaanse macht in In
do-China al vroeg hangen.
In september van het vorige
jaar effende zijn vrouw
Imelda Marcos de weg naar
Peking, waar zij een ont
vangst kreeg die zelfs weinig
staatshoofden te beurt is ge
vallen. Zij verscheen hand
in hand met de 81-jarige
partijvoorzitter Mao Tse-
toeng om te poseren voor de
fotografen.
Mevrouw Marcos is zo actief
in de Philippijnse politiek
dat er over haar in Manilla
het volgende grapje gaat:
'Wat moet er gebeuren als
de Philippijnse regeringslei
der ernstig ziek wordt? DarL-
zal president Marcos zelf
moeten gaan regeren'. In ie
der geval heeft mevrouw
Marcos haar werk goed ge
daan, want in haar kielzog
kregen ongeveer 60 voor
aanstaande Philippijnse za
kenlieden toestemming om
in Peking te komen praten
over mogelijke handelsak
koorden met China. Ook dit
heeft resultaat opgeleverd
want op 9 juni tekende pre
sident Marcos en de Chinese
premier Tsjoe En-lai een
akkoord waarin naast de
uitwisseling van ambassa
deurs ook geregeld werd dat
de Philippijnen de status
van meest begunstigde han
delspartner zullen krijgen.
Wat de handel betreft is
vooral de Chinese olie voor
de Philippijnen van groot
belang. President Marcos,
die sinds de afkondiging
van de noodtoestand in 1972
welhaast dictatoriale be
voegdheden bezit, heeft in
eigen land namelijk ook nog
te maken met een opstandi
ge moslem be weging, die bij
tijd en wijle door het Phil-
lippijnse leger te vuur en te
zwaard bestreden wordt. Dit
is een doorn in het oog van
de Islamistische landen,
waaronder de Arabische
olieleveranciers van de Phi
lippijnen, Koeweit en Saoe-
di-Arabië. Marcos doet al het
mogelijke de Arabieren te
vriend te houden. In het
Midden-Oosten-conflict kiest
hij de Arabische zijde
en in de Philippijnse 'vrije
pers' wordt alleen over de
goede bedoelingen van de
regering met de moslems
gepraat. Vorig jaar juni,
toen de ministers van bui
tenlandse zaken van de isla
mitische landen in de Ma
leisische hoofdstad Koèala
Doempoer vergaderden
klaagden de leiders van de
Philippijnse Moro Rationale
Bevri j dings beweging"
(MNLF) him nood op deze
conferentie. En ook dit jaar
tijdens de conferentie te
Djeddah in Saoedi-Arabië
stond de onderdrukking van
de moslems in de Philippij
nen opnieuw op de agenda.
Onafhankelijkheid
De opstandelingen worden
vanuit de naburige Maleisi
sche staat Sabah (het vroe
gere Brits-Borneo) gesteund,
maar de autoriteiten in Ma
nilla spreken daar liever
niet over om de betrekkin
gen met het mede ASEAN-
lid niet te verstoren. In Ma
nilla is het verder een pu
bliek geheim dat Libië de op
standelingen van wapens
voorziet, maar ook dit heeft
de regering-Marcos nooit
aan de grote klok gehangen
om de Arabische wereld niet
tegen ach in het harnas te
jagen.
Mocht de Philippijnse leider
erin slagen olie te krijgen
van China, waardoor hij on
afhankelijker zou worden
van zijn Arabische leveran
ciers, dan ziet het er voor de
moslemopstandelingen verre
van rooskleurig uit. Presi
dent Marcos heeft de op
standelingen een zekere ma
te van autonomie binnen de
Philippijnse staat aangebo
den, maar zij eisen volledige
onafhankelijkheid voor die
gebieden die grotendeels
door hen bewoond worden.
Dat zijn grote gebieden van
het zuidelijke eiland Minda
nao en verder de Soeloe-
archipel waar het eiland Jo-
lo het hart van de opstandi
ge beweging vormt. Sinds
eind 1972 zijn er bij de
steeds opnieuw oplaaiende
gevechten tussen het Philip
pijnse leger, de christenen
en de moslems, al naar
schatting meer dan 3000
mensen opgekomen.
Het conflict tussen de chris
tenen (80 pet. in de Philip
pijnen is katholiek en 10
pet. is protestant) en de
moslems heeft zijn wortels
in de 16de eeuw toen de
Spaanse overheerser de be
volking in het noorden ker
stende maar er niet in slaag
de de Islamitische bevol
king in het zuiden te onder
werpen. Na de Amerikaanse
overname in 1898 probeerde
men opnieuw de islamieten
of Moro's te onderwerpen,
hetgeen bloedige gevechten
tot gevolg had. De afgelopen
tientallen jaren vestigden er
zich steeds meer katholieken
in het door moslems be
woonde gebied, toegelaten
door de islamietische feoda
le overheersers.
Maar naarmate de katholie
ken het politieke toneel
meer en meer gingen be
heersen namen de moeilijk
heden toe. Beide religieuze
groeperingen hadden zich
inmiddels op grote schaal
bewapend. En in 1968 bra
ken er felle gevechten uit.
Het MNLF werd actief en
eiste onafhankelijkheid. Het
land verviel tot chaos, ge
weld en corruptie en Marcos
kondigde in september 1972
de noodtoestand af. Hij be
loofde de Philippino's een
'nieuwe samenleving', waar
recht en orde zouden heer
sen. De corruptie zou wor
den aangepakt en er zouden
landhervormingen plaats
vinden om zodoende tot
herverdeling vah de wel
vaart te komen.
De kleipe corruptie is inder
daad verdwenen, maar de
grote viert hoogtij. In de
grote steden is het rustig en
veilig, vooral als de avond
klok van kracht is. zo
schamperen tegenstanders
van het bewind van Marcos.
In weerwil van de beloofde
herverdeling van de wel
vaart bezitten ongeveer 400
vooraanstaande families
(waaronder die van Marcos
en zijn vrouw) nog steeds 90
pet. van de bezittingen in
het land. Ook van de beloof
de landhervormingen is tot
nu toe zeer weinig terecht
gekomen.
Politieke gevangenen
Naast het verzet van de
moslems in het zuiden en de
marxistische guerrilla's in
het noorden van het land
heeft Marcos in toenemende
mate te maken met verzet
van progressieve christenen,
die14 zich het lot aantrekken
van de onder de noodtoe
stand gearresteerde politie
ke gevangenen. Zij beschul
digen de regering van het
martelen van deze gevange
nen. Vrorige maand riep de
raad van kerken ln Neder
land nog op tot steun aan
het verzet van Philippijnse
christenen tegen de schen
ding van de mensenrechten.
Marcos liet onlangs weten
dat de noodtoestand in het
land van kracht blijft zo
lang 'de economische Gereld-
recessie aanhoudt en zo
lang de opstandelingen zich
blijven verzetten'. Niets
wijst erop dat de moslems
him eisen zullen matigen en
het verzet binnen de linker
vleugel van de kerken
neemt alleen maar toe. En
wat de marxistische guerril
la in het noorden betreft
hoeft Marcos zich geen illu
sies te maken. Ook niet nu
China formeel heeft beloofd
zich niet met de Philippijn
se interne zaken te bemoei
en. Soortgelijke beloftes aan
Maleisië cn Thailand hebben
de Chinese communistische
partij er niet van weerhou
den de communistische be
wegingen in Thailand en
Maleisië haar steun toe te
zeggen. Ook niet nadat Mao
Tse-toeng in eigen persoon
de Thaise premier Koekrit
Pramoj vertelde hoe hij de
communistische guerrilla's
in eigen land het best kan
aanpakken.
id
br H. Biersteker
meer twee tegenstanders zoals Israël en Egypte, elkaar hart-
idig wantrouwen, dan leggen ze eikaars verlangens zo agres-
mogelijk uit en hebben ze weinig oog voor eikaars reële pro-
lien. Dit geldt met name de hele discussie over de strategisch
eminent belang genoemde Giddi- en Mitlapassen in de Sinaï
ingeveer veertig kilometer ten oosten van het Suezkanaal. In
ëlische ogen zijn de Egyptenaren hier op een vuistpand uit, dat
heer en meester maakt over de rest van de Sinaï, zodat zij hun
igvordering van de bezette woestijn ook daarna weer kracht
nen bijzetten. In Egyptische ogen willen de Israëliërs de beide
sen althans voor een deel vasthouden om voor zichzelf de mo-
jkheid van verrassingsaanvallen op het Suezkanaal voor te be
den Dat ligt tenslotte maar veertig kilometer verder.
noorden ervan waar toch geen
bergen meeer zijn dan geen be
hoorlijke .doorgangen voor tankko-
lonnes meer? Er is inderdaad één,
smalle wég langs de noord, over El
Airisj en Gaza, maar ook dUe wordt
geflankeerd door drijfzand en moe-
dhiien slaagt Kissinger er in om
iartijen ervan te doordringen
er nog iets anders ook is wat
ipponent zo halsstarrig maakt,
is namelijk ook een centen-
tie. Israël heeft in de loop van
aren minstens voor twee mil-
gulden aan versterkingen en
aire installaties in de twee
en gestoken. Dat is niet alle-
stom beton, maar het is ook
uiterst kostbaar vei^binddngsnet
de vlak boven de passen lig-
e luchtbasis bij Bir Gafgafa.
Mens afgezien van het ver
van het 'geïnvesteerde kapitaal'
twee miljard gulden zou er
iddellijk een half miljard als
•opkosten nodig zijn om een
we linde te bouwen.
ook voor Egypte is er geen
ige 'centenkwestie' in het ge-
Egypte's Arabische suikerooms
en kapitalen toegezegd voor de
strialisatie van de oevers van
Suezkanaal. Maar zij piekeren
et over om daar te gaan inves-
t, zolang de Israëliërs in een
st gunstige uitvalspositie op
dg kilometer afstand ervan zit-
valspoort
de militairen, die betaald wor-
om uitsluitend rekening te hou-
ïnet de streken van de vijand,
die Giddi- en Mitlapassen en
landengte ten noorden daarvan
unieke uitvalspoort naar het
van de Joodse staat. Om dat
de wereldpers uit te leggen
tkseerde de Israëlische generale
vorige maand een excursie
de wereldpers naar de beide
passenonder leiding van kolonel
Simba Maoz, die ze in 1967 had
helpen veroveren. Het zijn twee als
trechters toelopende valleien in de
noordwestelijke uitloper van het
gebergte, dat de hele puntzak van
de Sinai vult. Het gebergte is daar
nog zo'n slordige zeshonderd tot
750 meter hoog. De zuidelijke pas is
de Mitlapas, de noordelijke de Gi-
dipas. Naar Egyptische kant lopen
ze zeer wijd uit, maar zwaar mate
rieel moet er wel achter elkaar op
de weg blijven rijden want terzijde
zou het wegzakken in het zand.
De passen zijn ongeveer twintig
kilometer lang .en naar Israëlische
kant lopen ze trechtervormig toe.
Wie eenmaal door die twintig kilo
meter lange passen naar voren is
gekomen, staat voor een onmetelij
ke centrale zandvlakte die zich .uit
strekt tot Israëls oude bestands-
grens van 1967. Op die vlakte kan
een offensief tegen Israël zijn
stootkracht ontwikkelen en natuur
lijke barrières komen 'pas weer bij
de bestandslijn van vóór 1967.
Dat is voor Israëls militaire staf
akelig dichtbij. Daarmee verliest de
Israëlische verdediging wat zij
noemt 'strategische diepte'.. Kolonel
Maoz herinnerde eraan, dat het
Egyptische leger in 1967 maar tien
kilometer van de ba ven van Ei lat
stond, veertig kilometer van Beers-
jeba en nauwelijks vijftig kilometer
van Tel Aviv. Egypte kneep teen
het verkeer door de Golf van Akaba
af, hetgeen het voorspel werd van
de Zesdaagse Oo. log
De mitla- en G:.ii-passen liggen
overigens meer dan' honderd kilo
meter ten zuiden van de Middel
landse Zee-oever. Zijn er ten
De belangrijkste doorgang ligt
zuidelijker, bij Tasa, die gaat ten
noorden langs de noordwestelijke
uitloper van het Sanï-gebergte,
zie kaart maar de doorgang naar
het centrale deel van de Sinai
wordt dan versperd door de zoëven
genoemde luchtbasis Bir Gafgafa
bij Refidim het belangrijkste
militaire en logistieke centrum van
de hele Sinaï-defensie. Volgens Is
raëls generale staf kan men die
basis wel vergeten als de passen in
hun geheel moeten worden afge
staan aan Egypte omdat zij dan
niet meer te verdedigen is.
Het drukke heen- en weer-gereis
van de Amerikaanse ambassadeur
in Cairo: de heer Eilts, heeft alles te
maken met het gevecht om het
laatste deel. ongeveer vijf kilometer
van de twee passen en het daarom
heen liggende gebergte, dat Israël
niet wi'l afstaan. Met dat stukje
menen de Israëliërs de passen te
kunnen blijven beheersen en
wat voor hen het belangrijkste is
achter te kunnen blijven kijken
met hun radar. Dat is nu voor de
Egytenaren weer onverdra gelijk: zij
willen dat Israël helemaal achter
die bergen verdwijnt en er niet op
blijft zitten, want anders komen
die investeerders voor het Suezka
naal niet. Maar de militaire excur
sieleider in de Sinaï had beroeps
matig minder oog voor het onge
stoord willen investeren dan voor
het ongestoord militaire macht wil
len opbouwen van Egypte.
kant en uitsluitend ten behoeve
van Israël en één gericht op de
Israëlische kant en uitsluitend ten
behoeve van Egypte! 'Een intrige
rend idee', schreef de Washington
Post. dat een belangwekkend nieuw
experiment in vredebewarende ac
tie kan zijn. Maar. voegde het
blad er aan toe, zitten we er naet
lelijk tussen als het toch misgaat?
De Washington Post- vindt het te
gek dat dat zulke ingrijpende voor
stellen aan strijdende partijen op
de Kissinger-manïer geheel buiten
de medezeggenschap van het Ame
rikaanse volk gehouden worden.
Eén van de punten van Israëls
verzet ln de onderhandelingen is
echter dat het zélf wil blijven mee
kijken over de passen en daarach
ter. Het gelooft niet in een vol
maakt functionerende dubbele loija-
liteit van de VS. Het wil ook de
mond van de twee trechters de
Gidi- en Mitlapassen blijven be
heersen. Daar kan het met een
bataljon een hele divisie zolang te
genhouden dat er tijd overblijft om
al 's lands reservisten in paraatheid
te brengen, zodat die nog in de
Sinaï zelf de tegenstander kunnen
tegemoet treden en niet pas op of
binnen de Israëlische grenzen. De
militairen zeggen er overigens tel
kens bij: over de politieke kanten
van de zaak willen we ons niet
uitspreken.
Rust kopen
Januskop
'Ik vertrouw hem alleen zolang ik
hem zie' schijnt de wederzijdse ar
gumentatie te zijn en hier zijn de
.Amerikanen met een zeer gedurfd
voorstel tussenbeide gekomen: Zij
willen zélf wel op de bergen gaan
zitten met radar- en andere stati
ons om de bewegingen aan weers
zijden in de gaten te houden. Zowel
ten béhoeve van de Egyptenaren
ais ten behoeve van de Israëliërs
De Washington Post kwam al in
eind juni met het verhaal dat er
twee Amerikaanse 'vroege waar-
schuwings-stations' waren voorge
steld: één gericht op de Egyptische
Hier en daar in Israël hoort men
bezorgdheid uiten dat de regering
met het vasthouden aan de passen
of het achterste deel ervan
toch teveel op het spel zit- Vorige
maand hebben een aantal leidende
figuren in de Arbeiderepartij waar
op de Israëlische regering groten
deels rust, erop aangedrongen dat
Israël de passen prijsgeeft- Hun ar
gumentatie is dat Israël andere
naar de Vredesconferentie ln Genè-
ve zal moeten gaan, waar totale
terugtrekking uit alle bezette ge
bied geëist zal worden, een eis die
Amerika als ondertekenaar van de
VN-resolutie uit 1967 wel zal moe
ten steunen. Ook een oude militaire
havik, lid van de conservatieve
Heroet-partij verhief zijn stem. de
vroegere luchtmachtchef Ezer
Weissman. Deze zei: we moeten die
passen met Egypte inruilen tegen
drie jaar rust. zodat wij de tijd
krijgen om militair, economisch en
mentaal weer overeind te komen.
Zowel beleggings- als militaire ad
viseurs gaan uit van begrippen als
maximale zekerheid. De zekerheid
die Clemamceau na de Eerste We
reldoorlog met het verdrag van
Versailles meende te hebben ver
worven dat Duitsland er nu voor
goed onder zou worden gehouden.
Van echte politici wordt meer ver
wacht: ook het vermogen om zich
in de hoop en vrees van tegenstan
ders te verdiepen.
Andere zorgen
Sadat wordt veel meer beziggehou
den door de vraag of hij Egypte
economisch een toekomst kan ge
ven, dan of hij nog wel zuiver op
de graat is ais vijand van Israël.
Het is waar dat hij in 1973 de
oorlogsmachine tegen Israël in be
weging zette. Maar wie Heökals me
moires over de voorbereidingen van
die oorlog leest, ziet dot Sadat op
zijn minst uitgedaagd is geweest
door Israëlische plannen om aan de
Sinaïkust een havenstad voor zich
zelf aan te leggen voorbij Gaza,
nabij Jamit.
Het voorkomen van zo'n voldongen
feit ls voor Sadat een belangrijk
oorlogsmotief geweest. Maar van
daag heeft Sadat een andere be
wijslast. Namelijk of hij de Egypte
naren het zijn er nu al 38
miljoen tegen de 24 miljoen waar
Nasser mee te maken had door
zijn nieuwe oriëntatie een leefbare
toekomst kan bieden. Het is een
heel spannend gevecht.
De Neue Zürcher Zedtung signaleer
de pas nog dat Nassers hervormin
gen in de landbouw zowel de recht
vaardigheid als de productiviteit
vergroot hebben maar dat ze in at
Industrie een verlammende bureau
cratie hebben nagelaten, die Sadat
alleen langs een omweg, door het
vestigen van nieuwe industrieën
kan dwingen tot rationeler aanpak.
Maar hij heeft daarbij nogal wat
slapende honden wakker gemaakt.
Utopie?
Israël heeft herhaaldelijk verklaard
dat het bijvoorbeeld wederzijdse
handel als teken van de vredeswil
van Egypte zou zien. Daarom zou
het de economische kopzorgen van
dat land beter moeten verstaan en
erop Inspelen. Het wonderlijke is
dat er zojuist i n Cairo een boek
van de pers gerold ls van een
redacteur van het belangrijkste
blad Al Aliram waarin Israël zo
waar een rol krijgt toebedeeld in de
economische ontwikkeling in het
Midden-Oosten.
Volgens deze linkse journalist. Mo
hammed Sajjid Ahmad, in zijn
boek 'Nadat «Je kanonnen zijn ver
stomd-',' kan er een tijd aanbreken
'waarin de Arabieren in staat zijn
Israël in hun midden te integreren
door het die nuttige functie toe te
kennen die het altijd heeft willen
spelen maar die zij altijd zo ener
giek van de hand gewezen hebben'.
Daar ls forse kritiek op gekomen.
Maar het is dan toch maar gedrukt,
in Cairo.
