Industrie-eiland in zee op papier al enorm gegroeid Freddie Hubbards stopcontacten-muziek lyjyjiw.» Larens Jazzfestival in volle gang Puffen geblazen weinig verandering Strandverwachting siermais zaaien voor gambia Naast positieve reacties ook twijfel en ongerustheid schetsboek DONDERDAG 7 AUGUSTUS 1975 BINNENLAND 5 LAREN Dinsdagavond begon het Jazzfestival Laren onder aus piciën van Singer, NOS, VARA en BRT met de gelegenheids-tan dem Johnny Griffin-Piet Noordijk en het neuwe Freddie Hubbard Sextet. In het programma tot en met zaterdag figureren 18 Ne derlandse, 35 buitenlandse musici, verdeeld over twee lange sets per avond. In de formule is vergeleken met vorig jaar weinig ver anderd. Rond het door de radio integraal geregistreerde avondge- beuren, workshops onder leiding van Herman Schoonderwalt en Loek Dikker, het Laren Jazz Podium, een foto-expositie en de film voorprogramma's van het NY Jazzmuseum. Wat stelt Laren in haar merkbaar ingehouden op-resultaat-spelen (luisterdichtheden) tegenover de dit jaar machtige as: Mingus-Cecil Taylor-McCoy Tyner, trekpleister van het inmiddels afgesloten Ham- merveld- Festival, dat bij de AVRO om steun aanklapte? Vergelijken is een keiharde zaak, kan slechts ge schieden op basis van het gewicht van bijeen-gecontracteerde arties ten. Sfeer, ambiance, opzet zijn an dere zaken, waarover het tegen el kaar afwegen weinig zinvol is. Bepalen we ons derhalve tot musici en hun muziek, dan mikt Laren dit jaar en dat wordt bevestigd door Weerrapporten van gisteravond 7 UUl, maximum temperaturen en neerslag 7 - 19 uui. Amsterdam onbewolkt 31 0 De Bilt onbewolkt 32 0 Deelen onbewolkt 31 0 Eelde onbewolkt 33 0 Eindhoven onbewolkt 32 0 Den Helder onbewolkt 32 0 Luchth. R'darr onbewolkt 32 0 Twente onbewolkt 31 G Vllsslngen onbewolkt 29 0 Zuid Limburg onbewolkt 32 0 Aberdeen half bewolkt 2ö 0 Berlijn onbewolkt 29 0 Bordeaux onbewolkt 33 0 Brussel onbewolkt 32 0 Frankfort onbewolkt 31 0 Genève licht bewolkt 28 0 Helsinki onbewolkt 30 0 Innsbrück onbewolkt 26 0 Kopenhagen onbewolkt 27 0 Lissabon onbewolkt 31 0 Locarno zwaar bewolkt 29 0 Londen onbewolkt 29 0 Luxemburg onbewolkt 30 0 München onbewolkt 25 0 Nice regen 30 0.1 Oslo onbewolkt 33 0 Parijs licht bewolkt 34 0 Rome half bewolkt 29 0 Split half bewolkt 29 0 Stockholm licht bewolkt 35 0 Wenen onweer 27 0 Ztlrlch onbewolkt 28 0 Casa Blanca licht bewolkt 28 0 Istanboel licht bewolkt 28 0 Tel Avlv half bewolkt 30 0 Tunis onbewolkt 35 0 ■O. BEWOLKING 10 MAX. TEMP. HOOGWATER voor vrijdag 8 augustus Vllsslngen: 2.15-14.36; Harlngvlletslulzen: 3.47-16.16; Rotterdam: 5.03-17.10: Scheve- nlngon 3.16-15 47; IJmulden: 3.49-10.20; Den Helder; 8.37-21.18; Harllngen 10.37- 23.29; Delfzijl; 0.17-12.29. de publieke belangstelling op Hubbard-Baker-Vaughan, met de woensdagavond-act van Roswell Rudd en vocaliste Sheila Jordan als gerenommeerde reserve. Alle hier genoemden waren eerder in ons land, behalve de repertoire-bewuste miss Jordan. Rock-jazz Wat het driedaagse Hammerveld mee had, heeft Laren ditmaal nleff mee: de ontstellende, maf makende hitte, die je slechts via de zijdeuren en Singer's fraaie tuin ontvluchten kunt. Dat roept herinneringen op aan de laatste Loosdrecht-fesbivals en zijn we meteen bij trompettist FreddievHubbard. Temidden van de CTI-clan stond die in 1972 in een snel rood pak, goed ogend de blitz te maken. Hubbard staat Inmiddels niet meer bij CTI's Creed Taylor onder con tract, maar hij maakt nog wel die vage, eindeloos voortdreutelende, typische CTI-muziek, die men als rockjazz pleegt te classificeren. Steeds dezelfde, sterk ritmische im puls die via elektronika en uitslo- verig slagwerk in slaapverwekkende monotonie wordt aangevoerd, waar op solisten dan rondfietsen op 1, 2 akkoorden. Ausdauer- en stopcon- tactenmuziek en zo gespeend van perspectief dat wanneer je even de tuin in gaat en terugkomt, precies hetzelfde hoort. En visueel raakte ik al even snel uitgekeken op Hub bard. zijn 'I'm the greatest'-ma- niertjes, en houdinkjes. Even, vijf minuten lang maakt hij schitterend muziek op zijn bugel, als hij samen met1 Fenden Rho des en nog wat erbovenop-be- speler Georges Cables een subliem verhaaltje staat te vertellen. Hub bard vroeg belangstellend of men het allemaal mooi vond. Ja, zei de zaal, niet overtuigend.' Straks speel ik nog wat echte bop' grapte Hub bard. Het kwam er niet van. Vóór de pauze begonnen co-leaders Piet Noordijk en Johnny Griffin aan een frisse set, meer op bop en hardbop geënt. De razende tempi van vroeger kan Griffin hoorbaar niet meer aan, maar het kon er anderszins nog best mee door, al troefde Noordijk hem herhaaldelijk af in melodische vindingrijkheid. Dat beide blazers wat niveau be treft hoe langer hoe dieper wegzak ten en tenslotte via 'Tunesia' dom weg minuten volspeelden, lag mis schien wel aan de weinig persoon lijkheid etalerende drummer Bruno Castellucci, maar zeker niet aan het zeer solide basspel van Niels Henning O. Pedersen en de blinde Spaanse pianogigant Tete Montoliu die zich als solist zowel als begelei der geschaard heeft onder de zeer groten van het huidige jazzpodium. Vanavond spelen Gijs Hendriks 'Slide Hampton, het Chet Baker Kwintet morgen Wim Overgauw, Chris Hinze en Phil Woods, Zater dag tenslotte Ferdinald Po vei de winnaar van het Podium en Eve op TV Sarah Vaughan. onder redactie van loessmil Piet Noordijk (midden) en het Johnny Griffin kwintet tijdens hun optreden in Laren. etten i gij- racht nten, met e ar- eker- posi- ntra- dal over ten ir de is'. vak- tegen Van onze weerkundige medewerker Eet is ongelooflijk, maar de hitte golf blijft. Ook in de tweede helft van deze week houdt de thermome ter een voorliefde voor middagni- veau's van 31 tot 34 graden. Van onweer wordt niet meer gerept nu een oude koufrontuitloper is plat gewalst tussen het onwrikbare ho- gedrukgebied van 1025 millibar van Scandinavië tot midden-Europa en een nieuwe oceanische hogedruk- versterking via Biskaje naar Frank rijk trekt. Zoals gebruikelijk ook dit keer weer een paar voorbeelden van hoe de natuur het gisteren versierde in het warmste tijdvak sinds de prachtige zomer van 1947. In ons land ging fraai aan de kop (hallo!) het vliegveld Eelde met 33 graden celsius. Rotterdam, Maas tricht, Eindhoven en Leeuwarden stopten af oij 32 graden, Amster dam, Ramspol, en Deelen 31 graden celcius. In Marken werd het 31.4 graden celsius, in Amersfoort 32.6 graden celsius. En over onze gren zen zagen we Brno in Tsjechoslo- wakije op 28 graden komen, Maag denburg 29, stations in zuidoost- Engeland 30 graden, Tu Turku in Finland 32 graden en Stockholm maar even 35 graden celsius. Dat is voor dat gebied nog geen record, de hoogste in Zuid-Zweden ligt op 37 e 38 graden. In Wenen viel 6 mm onweersregen. Het onweerde behalve in zuid- en oost-Europe voor de afwisseling ook eens in het zeegebied ten zuiden en zuidoosten van IJsland. In Ierland viel 2 tot 7 mm 'gewone' regen. Een amateur astronoom in Gronin gen berichtte ons gistermiddag met zijn telescoop uitbarstingen op de zon te hebben waargenomen. Deze waarneming werd door een woord voerder van NERA (Nederhorst den Berg Radio) waar de ontwikkelin gen op de zon continu worden ge volgd, bevestigd. Hij vertelde dat er twee zonnevlekkengroepen zijn, waarvan de ene op 6 graden noord bijna is gepasseerd. Hij gaf eerder een protuberans oftewel uitbarsting van de chromosfeer. Van een twee- ANP/KNMI 12 00 7-8 de vlekkengroep op 45 graden oost 8 graden noord werden tot iiu toe geen vlammen wtargenomen. De NERA beschouwt de huidige erup tieactiviteit als de laatste stuip trekkingen vóór het zonnevlekken- minimum .dat - vertraagd - pas in 1976 wordt verwacht. Uit de erva ring is bekend dat het weer rond een vlekkenminimum niet zelden een afwijkend gedragspatroonver toont, zoals een warme zomer of een strenge winter. Wie weet krij gen wij er in het komende seizoen wel een en zo niet, in 1976/'77. De huidige erupties op de zon zouden binnenkort op aarde een verhogend effect kunnen hebben op de maxi mumtemperaturen op het conti nent. Tenslotte een paar julicijfers: ge middelde etmaaltemper atuur De Bilt 17.8 graden celsius (afwijking 0.8), gemiddelde maximumtempe ratuur 23.3 1.4) en gemiddelde minimum 12.6 (+0.4). Zonuren te De Bilt 215 16), - landelijke neerslag ruim 60 mm (-17), neers laguren De Bilt 13 (-24) en onweer ergens in Nederland op 17 'dagen, juist normaal. In de tweede helft van deze week aanhouden van het fraaie, zonnige en droge strandweer. Warm tot zeer warm mei plaatselijke maxima van 30 graden of hoger, maar 's mid dags hier en daar een verkoelend zeebriesje. Zeewatertemperatuur 20 graden celsius of iets daarboven. door Hans Schmit Het hoogtepunt van het Sallands oogstfeest Stöppelhaene komt nu in zicht. Ze hebben daar in Raalte intussen al heel wat oogstfestiviteiten achter de rug. de jaarlijkse roggemaaiersdag bijvoorbeeld, waarop het bestaan van moderne dors- en maaima- chines één dagje totaal vergeten wordt en het oude handwerk in ere hersteld. Met na afloop een roggemaaiersbal met maaiers en bindsters er bij natuurlijzoals vroeger de boeren op de hoeven hun arbeidskrachten jenever en 'ets zeutigs' voorzetten. Het is al een oude traditie, die Stöppelhaene. Een oogstdank- feest, waarbij oogstgaven aan de geestelijkheid werden aangebo den. Later toen de Stöppelhaene als jaarlijks weerkerend feest in ere hersteld werd, zijn die gaven in natura veranderd in geldbedra gen, die nog altijd als uiting van dankbaarheid voor resultaten van de oogst aan de plaatselijke geestelijkheid worden overhan digd. De Stöppelhaene-nieuvie- stijl wordt dit jaar voor de 25ste keer gevierd en vanwege dat ju bileum wil Raalte ook anderen in de vreugde laten delen. Dat gebeurt met een aktie voor de Westafrikaanse republiek Gam bia, waaraan iedereen kan mee doen dankzij de bemiddeling van vierduizend warme bakkers in het hele land. Van 20 tot 26 augustus hebben die bakkers in de winkel zakjes met siermais- zaad te koop en iedereen die op die manier de Gambianen wil helpen, kan in zijn of haar buurt altijd wel zo'n bakker met mais vinden. De zakjes siermalszaad gaan een gulden kosten en er zitten dan ook geen kilo's zaad in. Wel genoeg een zaadje of tien om er meer dan één plant mee te kweken. Ze kunnen in de tuin gezaaid worden, maar wie geen tuin bezit kan ze ook in een pot in de vensterbank stoppen. De planten kunnen wel bijna een meter hoog worden en zien er dan haast net zo uit als een echte maisplant; die krijgt een gelige kolf, die siermais iets dat er op lijkt, maar dan kleuriger. Van opeten is natuurlijk geen sprake. 'Het groeiproces kan ver geleken worden met dat van de normale mais', zegt de heer Jos van Dam van de stichting Stöppelhaene. 'De gewone mais wordt meestal in maart, april gezaaid. Zo omstreeks eind juli. begin augustus of soms ook wat later dat hangt af van het zomerweer kan er geoogst wor den. Wie de siermais in de tuin wil zaaien, kan dat ook het beste in april, mei of juni doen. Daar is het nu dus eigenlijk al te laat voor. maar het zaad kan best bewaard worden tot volgend jaar. In een pot in de huiskamer is zaaien nu wel mogelijk; daar is de weersgesteldheid natuurlijk niet van invloed'. Om alle twijfels bij voorbaat uit de weg te ruimen hebben de organisatoren een gebruiksaan wijzing op het zakje laten druk ken, zodat iedereen, waar en wanneer ook, zonder moeite een echte maisplant kan kweken. Het siermaiszaad is voor de aktie gekozen, omdat het duidelijk iets met zaaien en oogsten te maken heeft. De opbrengst van de ver koop heeft weer met de oogst in Gambia te maken, want het geld zal via ir. A. H. Boerma van de FAO (de wereldvoedselorga nisatie) gebruikt worden om de oogstresultaten in dat land te verbeteren. Een aardig idee voor al die mensen die vakanties en weekends in en om de caravan doorbrengen komt van Ben Genaux uit het Belgische Leers-et-Fosteau: pak een penseel en vrolijk de caravan ook aan de buitenkant een beetje op. Nu moet er wel bij gezegd worden, dat de heer Genauj van beroep kunstschilder is en zo'n groot, kaal vlak maar moeilijk kaal kan laten. Zijn caravan heeft hij versierd met witgewolde schaapjes, vissen, bloemen, bomen en andere uit de natuur gegrepen beelden. 'Ja, wat kan de maan al niet vertellen! De wereldgeschiedenis is voor haar slechst een sprook je! Heden zal ik u dan niet zien, oude vriendin! Heden kan ik geene schets teekenen tot herin nering aan uw bezoek!' Ook deze regels heeft Hans Christian Andersen geschreven, in 1839. (Aan Andersen besteed den we gisteren reeds aandacht in deze rubriek vanwege het feit dat hij honderd jaar geleden overleed.) Alleen op zijn kamer, laat hij de maan vertellen .wat hijzelf op zijn eerste reizen naar Duitsland, Italië, Frankrijk en Zweden meegemaakt heeft: 'Teeken gij slechts op, wat ik verhaal, zeide zij tot mij bij haar eerste bezoek, dan zult gij een heel aardig schetsboek krijgen'. En zo schreef Andersen zijn 'Bil- ledbod uden BilleÜer', in 1862 in ons land uitgegeven onder de titel 'Schetsboek zonder schet sen'. Een uitgave die sindsdien noodt herdrukt werd en waarvan, voor zover bekend nog maar één exemplaar over is, dat in de Koninklijke Bibliotheek van Ko penhagen bewaard wordt. Ter gelegenheid van Andersens hon derdste sterfdag is er nu een facsimile-herdruk van dat boek je verschenen, ook weer onder auspiciën van de stichting Real Isral Press. Het kost 9.90 en zit uiteraard nog vol met werè's, sch's, den's, eene's dubbele oo's en ee's. zoals dat in het Neder lands van de vorige eeuw ge bruikelijk was. Dat Hans Andersen ook heel verdienstelijk tekènde, is niet overal bekend. Als extraatje hebben zijn geschreven schetsen een toevoegsel gekregen, gehel gevuld met tkeningen die An dersen op zijn Italiaanse reis in 1833-1834 met de kroontjespen maakte, zoals een toerist van nu foto's maakt om een geden kwaardige situatie vast te leg gen. 'Schetsboek met schetsen' is dit tweede deeltje getiteld. Mevrouw drs H. W. Koppejan- van Woelderen dezelfde die de nieuwste blografie van An derson schreef zegt in een nawoord bij de geschreven schetsen, dat deze het midden houden tussen sprookjes en es says. Hans Andersen noemde ze zelf 'kleine arabesken'. Drieën- .dertig van deze momentopna men schreef hij, maar als hij zijn oorspronkelijke plannen had uitgevoerd waren het er 1001 ge worden. Voor de titel "Billedbog uden Billederi heeft hij zich la ten inspireren door de toen pas verschenen compositie "Lieder ohne Worte' van zijn iets jonge re tijdgenoot Felix Mendelssoh Bartholdy. 'Ik geloof dat die meneer er uit wil, Simpkins.' DEN HAAG Het industrie-eiland in de Noordzee hèeft in zijn driejarig bestaan een enorme vlucht genomen. Gelanceerd door Bos en Kalis in het voorjaar van 1972 als een klein, veertig hectare omvattend eilandje voor de verwerking van allerlei vuil, waar we op het land geen raad meer mee weten, was deze zomer het plan (no op tafel gelegd door 28 nationale en internationale bedrijven) uitgegroeid tot een eiland van vijf bij tien kilometer voor alle industriële activiteiten, waar we door vervuiling en gevaar op het land geen weg meer mee weten. Maar ondanks deze opmerkelijke verandering in opzet en omvang bleven de meeste reacties op dit gigantische ijroject onverdeeld gun stig. Minister Lubbers sprak begin juni in de Eerste Kamer zeer lo vend over de nieuwste plannen, ging er van uit dat het een goede zaak is en zegde alle mogelijke medewerking van de regering toe. Eerder al had de regering een stuurgroep (onder voorzitterschap van oud-premier Biesheuvel) in het leven geroepen om het eiland on der de loep te nemen. Voorlopig wacht het bedrijfsleven verenigd in de Noordzee-Eiland-Groep) af wat de regering verder zal dóen en kan dat, gezien de positieve reacties vanuit Den Haag, met een gerust hart doen. Toch hebben de plannen voor raf finaderijen, petrochemische indus trie, een kerncentrale, het schoon maken van tankschepen en het opslaan van het hoogst explosieve LNG (vloeibaar aardgas) in de Noordzee de laatste maanden onge rustheid gewekt. Met name in krin gen die zich bezighouden met het wel en wee van het milieu is ern stige twijfel ontstaan over een ei land, dat in eerste instantie als milieuvreindelijk werd bestetnpeld, maar dat die kwalificatie in de huidige opzet nauwelijks nog kan verdienen. Ruim een maand gele den spraken vijf organisaties (stichting Natuur en Milieu. Vere niging Milieudefensie, Landelijke Vereniging tot Behoud van de Waddenzee, Nederlandse Vissers bond en Zeeuwse Visserijbelangen) hun verontrusting uit over de plan nen en drongen bij de regering aan op een objectieve studie en beslis sing die langs de weg van de in spraak tot stand moet komen. De studie die de Noordzee Eiland Groep heeft laten verrichten, op basis waarvan het zes miljard gul den kostende eiland zo'n 45 kilo meter buiten Hoek van Holland le vensvatbaar wordt geacht, is zeer uitvoerig maar vertoont een duide lijke zwakke schakel: er is geen onderzoek gedaan naar de vraag of er inderdaad wel behoefte aan zo'n eiland bestaat. Tot nu toe heeft alleen de Gasunie een optie op een stukje van het eiland van om streeks zeventig hectare. Dat komt doordat de Gasunie in 1977 aardgas in vloeibare vorm uit Algerije moet aanvoeren, omdat al zoveel aardgas uit eigen land naar het buitenland wordt verkocht. Dat vloeibare gas (LNG) is echter zo explosief, dat het ernstige problemen zou geven schepen met dit gas veilig de Wa terweg op te laten varen. Overslag en opslag van dit LNG buiten de dichtbevolkte randstad is dan ook een noodzaak. Reserves Maar zelfs als er behoefte aan een dergelijk complex vervuilende en explosieve industrie bestaat, blijft nog de vraag over of het wel zo zinvol is daar een bedrag van zes miljard gulden in te investeren. In Rotterdam bestaan reserves tegen dit eiland, dat wat opzet betreft indentiek is aan Europoort. De re serves liggen voor de hand: een dergelijk eiland kan bestaande in dustrieën doen uitwijken of bedrij nen die een bepaalde vestiging splaats in gedachten hadden van gedachten doen veranderen. De Maasvlakte, het Sloegebied, de Eemsmond, het Moerdijkgebied zijn Piet veel geld opgezette industrie- Een luchtfoto van het industrie-eiland in de Noordzee, waar waar schijnlijk alle industriële activiteiten die een gevaar op het land betekenen, zullen gaan plaatsvinden. gebieden, die mogelijke concurren tie kunnen vrezen. Vestiging op het eiland is, zelfs al zouden dezelfde strenge eisen ten aanzien van voorkoming van ver vuiling en beperking van gevaar gelden als op het vasteland, toch nog gunstiger vanwege de optimale benutting. Indien die eisen niet dezelfde zouden zijn, zou een geheel onaanvaardbare situatie in het le ven worden geroepen .Dan zou bij voorbeeld de vrije hand worden ge geven aan bedrijven die nu op het land worden geweerd. Effectieve controle op het tegengaan van ver vuiling en op naleving van de eisen van veiligheid, hetgeen toch nogal wat problemen zal opleveren, zou dan nauwelijks nog mogelijk zijn. Werkomstandigheden Naast de problemen die extra ruim te voor vervuilende industrie op roept (de vervuiling waait gemak kelijk naar land toe, hoe controleer je niet toegestane lozingen en de vraag of er wel behoefte aan die ruimte is en zo ja, of er dan wel in die behoefte moet worden voorzien naast die problepien duikt le vensgroot dat van de arbeidsom standigheden op. Het wordt een eiland om te werken, met een hoekje gereserveerd voor de arbei ders. Volgens de initiatiefnemers komt er op het eiland werk voor dertigduizend mensen en dat is niet niks in een tijd van verslech terende werkgelegenheid. Afgezien van de vraag hoeveel van die ar beidsplaatsen nieuwe arbeidsplaat sen zijn (komen er verplaatste in dustrieën of nieuwe), wordt het aantal sterk aangevochten. Een werkgroep van de gemeente Rotter dam kwam aan de hand van dezelf de cijfers tot een schatting van vijf tot 10 duizend arbeidsplaatsen. 'Goed geregeld' Volgens de Noordzee Eiland Groep wordt het sociaal allemaal goed ge regeld. Drie dagen werken, vier da gen thuis vervoer per grote heli copter, reistijd nog geen drie kwar tier. Er bestaat echter twijfel aan de haalbaarheid hiervan: gevreesd wordt dat de arbeiders langer op het eiland zullen moeten blijven. Bekend is dat de scheiding van wonen en werken (ook al is het maar voor enkele dagen) het ge zinsleven danig kan beïnvloeden. De vijf groeperingen die zich tegen het eiland verzetten, vragen dan ook aan de ministerraad om. met het oog op het welzijn, bij de inter departementale stuurgroep ook het ministerie van CRM te betrekken.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1975 | | pagina 5