Weinig resultaat
Afrikaanse top
Sowjet-landbouw blijft
ondoelmatig en duur
Cabinda verklaart
zich onafhankelijk
Amerikaanse Senaat
wil van embargo
tegen Turkije af
I Él,
Nieuwe voorstellen
Israël voor Sinai
Anti-Israël-resolutie verworpen
Smith wil
regeling
zonder ANC
Portugal
Geen erkenning Afrikaanse staten
Ankara wil landingsgeld van VS
Amin trouwt 'juffrouw Sarah'
Veiligheidstop
Kritiek op
'grote vier'
TROUW/KWARTET ZATERDAG 2 AUGUSTUS 1975 BUITENLAND 7
KAMPALA (Reuter, UPI) De topconferentie van de Organisatie van. Afrikaanse Eenheid (OAE)
in de Oegandese hoofdstad Kampala heeft bitter weinig resultaat opgeleverd. Gisteren is de confe
rentie besloten met een luchtaanval op doelen op een eiland in het Victoria-meer, die Kaapstad
moesten voorstellen; een 'grapje' van de nieuwe voorzitter van de OAE,.4e Oegandese president Idi
Amin.
Zuid-Afrika was één van de belang
rijkste strijdpunten tijdens de
conferentie, maar uiteindelijk na
men de Afrikaanse landen een ui
termate gematigd standpunt in. Zij
namen de zogenaamde verklaring
van Dar-es-Salaam over, die gewa
pende strijd op "grote schaal tegen
Zuid-Afrika niet uitsluit maar eerst
wil proberen via overleg tot een
oplossing te komen. Opvallend was
dat de architecten van deze verkla
ring, die in april in Dar-es-Salaam
werd aangenomen (Tanzania, Zam
bia en Botswana), niet op de top
conferentie in Kampala aanwezig
waren, wegens het gebrek aan res
pect voor het menselijk leven dat
de Oegandese president Idi Amin
toont.
Volgens de verklaring moet wél
steun worden gegeven aan bevrij
dingsbewegingen in Zuid-Afrika en
andere landen waar een blanke
minderheidsregering aan de touw
tjes trekt en moet de economische
boycot tegenover Zuid-Afrika ge
handhaafd worden. De top heeft
-echter niet voorzien in strafmaat
regelen tegen landen die deze boy
cot aan hun laars lappen.
De Centraal Afrikaanse Republiek
bijvoorbeeld voert steeds intensie
ver handel met Zuid-Afrika, Kenia
staat toe dat haar vliegvelden wor
den gebruikt voor luchtverkeer van
en naar Pretoria, terwijl verschil
lende Westafrikaanse landen
(waaronder Liberia en Ivoorkust)
steeds nauwere banden met Zuid-
Afrika hebben.
Het meest verhitte debat op de
conferentie ging over schorsing of
zelfs uitstoting van Israël uit de
Verenigde Naties, maar uiteindelijk
werd slechts een verwaterde resolu
tie aangenomen. Daarin wordt aan
gedrongen op meer druk op Israël
om de resoluties van de Verenigde
Naties inzake terugtrekking van Is
raëlische troepen uit (de) bezette
gebieden uit te voeren.
De gemoederen liepen op een be
paald moment zo hoog op dat de
Libische leider kolonel Moammer
Khaddaffi Egypte beschuldigde van
verraad aan de Arabische zaak. De
resolutie voor onmiddellijke uitsto-
LOEANDA (AP, Reuter) De zeer olierijke Portugese kolonie Angola
Cabinda, die formeel tot Angola behoort, heeft gisteren de onaf
hankelijkheid uitgeroepen. Deze onafhankelijkheid zal door de
meerderheid van de Afrikaanse staten niet worden erkend.
i
ting fan Israël kwam van de Pales
tijnse bevrijdingsorganisatie PLO,
die «oor schorsing was ingediend
door* Egypte. De laatste werd door
de Staatshoofden en regeringslei
ders in behandeling genomen en
ultelmdelijk in een verzwakte versie
aangenomen.
Egypt) e verzette zich, volgens zegs
lieden die de besloten bijeenkomst
bijwoonden, hiet tegen verzwakking
van liet oorspronkelijke stuk. Vol
gens 'dezelfde zegslieden had Amin
de iCgyptische vertegenwoordiger
Mohsimed Riad op de man af ge
vraagd of zijn land uitstoting van
IsraëL' uit de VN zou steunen. De
buiteioiland-adviseur van president
Anwaflr Sadat, die zelf de top al na
de eeirste dag verliet, zou toen ge
zegd {hebben dat Egypte dat zeker
niet a ou doen.
Het cisbat over het Midden-Oosten
weerspiegelde volgens waarnemers
de jp roeiende ontevredenheid in
zwart;- Afrika over het uitblijven
van Arabische steun. Er vloeien
naar hun mening nog te weinig
oliedcÉJars naar de Afrikaanse lan
den, verwijl deze zwaar getroffen
zijn door de gestegen olieprijzen.
Een diplomaat in Kampala zei gis-
teravoiqd dat de Afrikaanse landen
gewooni méér willen in ruil voor
steun ;ïtan de Arabische zaak. Een
Afrikaa ns-Arabisch discussiestuk
over sa menwerking is teruggestuurd
voor txiBtudering naar de afzonder
lijke sltoten.
WASHINGTON, ANKARA, NICOSIA (Reuter, UPI, AP) De
Amerikaanse Senaat heeft voor de tweede maal in korte tijd ge
stemd voor gedeeltelijke opheffing van het wapenembargo tegen
Turkije. Het wetsontwerp is onmiddellijk naar het huis van afge
vaardigden gezonden- Een poging het voorstel gisteren ook nog
door het Huis van Afgevaardigden te krijgen mislukte door ver
zet van tegenstanders van hervatting van de wapenleveranties.
De Oegandese president Idi Amin
heeft een nieuwe vrouw getrouwd.
Het is 'juffrouw Sarah' die de veld
maarschalk vorige week vergezelde
in de autoralley ter gelegenheid van
de topconferentie van Afrikaanse
staten in Oeganda. Zij is lid van 'n
Oegandees zelfmoordcommando, 't
Huwelijk werd voltrokken in de
commandopost van de veldmaar
schalk in Kampala. De staatshoof
den van Somalië en Mauretanië en
Yasser Arafat, de leider van de Pa
lestijnse bevrijdingsorganisatie,
woonden de ceremonie bij. Vorig
jaar heeft Amin drie van de vier
vrouwen die' hij als goede moslem
bezat verstoten en alleen zijn laat
ste echtgenote, een voormalig lid
van een volksdansgroep, aangehou
den. De nieuwe bruid was in het wit
gekleed, terwijl de maarschalk schit
terde in al zijp onderscheidingen.
Het was maar een krappe overwin
ning voor president Ford in zijn
pogingen het geschil met Turkije
op te lossen. Ankara heeft de Ame
rikaanse bases gesloten zolang de
wapenleverantles niet worden her
vat. Het voorstel van de democrati
sche fractieleider Mike Mansfield
het embargo op te heffen werd met
47 tegen 46 stemmen aanvaard. Als
het huis ook akkoord gaat zal Tur
kije voor 185 miljoen dollar militair
materiaal krijgen dat al door de
regering in Ankara is betaald.
Eten voorstel in het Huis van Afge
vaardigden de kwestie gisteren in
stemming te brengen waarbij een
eenvoudige meerderheid voldoende
zou zijn, werd door de voorzitter-
van de commissie, diie dat bepaald
van de hand gewezen. Er zou nu
een tweederde meerderheid nodig
zijn geweest en dat werd als on-
haalbaar beschouwd. Het wapenem-
1 bar go tegen Turkije werd 5 februari
ingesteld nadat Turkije door de
Verenigde Staten geleverde wapens
had gebruikt bij de inval op
Cyprus, hetgeen in strijd ls met de
Amerikaanse wet op militaire hulp.
Turkse functionarissen hebben gis
teren met uiterste voorzichtigheid
gereageerd op het nieuws van de
uitspraak van de Senaat. 'We zullen
eerst maar eens afwachten wat het
Huis van Afgevaardigden doet', zo
werd gezegd. De functionarissen
De voorzitter van de afscheidings
beweging FLEC, Ranque Franque,
werd ondanks aandringen van Zai
re, niet toegelaten tot de topconfe
rentie van Afrikaanse staatshoofd
en in Kampala, die hij had willen
toespreken. De Organisatie van Afri
kaanse Eenheid erkent het FLEC
niet als bevrijdingsbeweging, en
staat evenals Portugal en de drie
Angolese bevrijdingsbewegingen op
het standpunt dat Cabinda een deel
van Angola is. Slechts Zaire, Gabon
en Kongo-Brazzaville hebben zich
uitgesproken voor 'zelfbeschikking
voor Cabinda'. De Oegandese presi
dent Amin sloot zich bij hen aan
nadat hij vorige maand in Kinsaja
een gesprekmet president Moboe-
toe van Zaire had.
Waarnemers in Kampala menen
dat het FLEC zeker niet de feitelij
ke controle over Cabinda uitoefent.
De-linkse bevrijdingsbeweging van
Angola, de MPLA, zou de macht
over Cabinda goeddeels in handen
hebben. Ranque Franque, die in
Kinsjasa woont, heeft steeds kun
nen opereren met steun van Zaire.-
Hij zou de laatste tijd een strijd
macht van enkele duizenden man
schappen hebben gerecruteerd.
Andere vleugel
Een andere vleugel van het FLEC
opereert vanuit Kongo-Brazzaville
onder de leiding van Augusto Tchi-
oufou, tot voor kort een directeur
van de franse oliemaatschappij El-
ferap. De oliewinning in Cabinda is
-in handen van de Amerikaanse
oliemaatschappij Gulf. Behalve aan
olie is de enclave rijk aan uranium,
goud en diamant.
Cabinda is slechts 7.000 km2 groot
en telt ongeveer 80.000 Inwoners,
waaronder 800 Europeanen. Het ge
bied is in de vorige eeuw onder een
protectoraatsverdrag bij Portugal
gekomen, en in 1956 bestuurlijk bij
Angola bevoegd. Ranque Franque
bestrijdt de rechtmatigheid van dat
besluit en zegt dat Cabinda be
schouwd moet worden als een af
zonderlijke kolonie, die nu los van
Angola onafhankelijk' moet warden.
Op de persconferentie in Kampala
herinnerde hij eraan dat de inkom
sten uit Cabinda zorgen voor 60
procent van de begrotingsgelden
van Angola. Door de olieinkomsten
zou 't inkomen per hoofd in Cabin
da 5700 dollar per jaar zijn.
Vorige week vormde een FLEC-
groep in Frankrijk een voorlopige
regering van Cabinda onder leiding
van Nzita Henriques Tiago, maar
die wordt doqr de vleugel van Ran
que Franque niet erkend. Portugal
heeft steeds verklaard niet te zullen
toelaten, dat Cabinda een nieuwe
Biafra, of Katanga wordt. Ook voor
de machtswisseling van april 1974
in Portugal had het koloniale be
stuur al maatregelen getroffen tel
gen een gevreesde invasie vanuit
Zaire in Cabinda. Daartoe is een
serie aarden versterkingen aange
legd langs de weg van het Zairese
grensdorp Iema naar de hoofdstad
van Cabinda.
Wat betreft het op dit moment
dringendste probleem in Afrika
speelde de conferentie de bal terug
naaT Portugal. Als koloniserende
mogënd heid is Portugal, zo besloot
de coi hfe rentte, verantwoordelijk
voor beëindiging van de strijd tus
sen de drie bevrijdingsbewegingen
in Angofia. De OAE-top riep wel op
tot een onmiddellijke wapenstil
stand eii besloot een studiecommis
sie naar' Angola te sturen, maar het
ziet er inlet naar uit dat die zal
worden {toegelaten.
Vanuit 'Lissabon is gisteren een
Portugese commissie naar Angola
vertrokken. Deze bestaat uit gene
raal Caitdos Fabiao, opperbevelheb
ber van het leger die als gematigd
wordt beschouwd, vice-admiraal
Rosa Coittinho. die tot januari hoge
commissi Iris van Angola was en
majoor .lose Cantoue Castra. Vol
gens waarnemers wijst het feit dat
de linkse Coutinho deel uitmaakt
van de c Kommissie erop dat Portugal
het vertrouwen wil herwinnen van
de lirlkse bevrijdingsbeweging
MPLA. MïPLA-leider Agostinho Neto
heeft het vertrek van de Portugese
troepen uit Angola geëist nadat de
ze in g> tvecht waren geraakt met
MPLA-e<»iheden, waarbij twintig
doden v'telen. Coutinho werd in ja
nuari el is hoge commissaris vervan
gen nacfcat de twee andere bevrij
dingsbewegingen, FNLA en UNIT A
hadden geprotesteerd dat hij de
MPLA tjegunstigde.
SALISBURY XReuter) —De Rho-
desiche premier Ian Smith heeft in
Salisbury verklaard dat voorberei
dingen worden getroffen om tot
een constitutionele regeling te' ko
men met andere Afrikaanse groepe
ringen, buiten de Afrikaanse Natio
nale Raad (ANC) om. De ANC is de
overkoepelende organisatie van de
Afrikaanse nationalisten, waarin de
bevrijdingsbewegingen zijn opge
gaan.
Smith verklaarde in het parlement
dat zijn regering de pogingen om
tot een regeling met de ANC te
komen nog niet opgeeft, maar hij
verweet de ANC 'vertragingstactie
ken' omdat de ANC-leiding vas
thoudt aan haar standpunt dat een
grondwetgevende conferentie bul
ten Rhodesië moet worden belegd.
De Afrikaanse leiders voelen zich
dn Rhodesië zelf niet veilig. Smith
maakte niet duidelijk met wie hij
nu wil gaan praten, maar hij denkt
waarschijnlijk met name aan de
stamhoofden, die door de overheid
worden betaald en zich na et verzet
ten. tegen het blanke minderheids-
bewiaid in Salisbury-
De Rhodesiche minister van defen
sie, Pieter van der Byl, zei in het
parlement dat de Zuidafrikaanse
politie uroepen 'systematisch worden
teruggetrokken uit Rhodesië'.
CAIRO, TEL AVIV (Reuter, UPI) De Amerikaanse ambassadeur
in Egypte, Eilts, heeft president Sadat gisteren nieuwe Israëlische
voorstellen voor een interimakkoord over de Sinai overhandigd.
Hoewel president Sadat onmiddellijk heeft gereageerd, werd er
niet bekendgemaakt wat die reactie precies inhield.
Dit weekeinde zal ambassadeur
Eilts naar Belgrado vliegen om de
reacties van Sadat aan de Ameri
kaanse minister van buitenlandse
zaken. Henry Kissinger, mede te
i delen, die op zijn beurt Israël daar
over zal inlichten. Egypte wil dat
Israël zich terugtrekt van de Gidi
en Mitla passen en de olievelden
van Aboe Rodeis in de Sinai.
In ruil daarvoor belooft Egypte
geen wapens te zullen gebruiken
tegen Israël en de vrije doorvaart
door het Suez-kanaal van ladingen,
bestemd voor-Israël, die echter niet
van militaire aard mogen zijn en
ook niet vervoerd mogen worden
door Israëlische schepen.
Israël daarentegen wil de oostelijke
uiteinden van de passen behouden
uit het oogpunt van militaire vei
ligheid. Er zou inmiddels in princi
pe overeenstemming zijn over de
aanwezigheid van een electronisch
waarschuwingssysteem, dat bemand
moet worden door Amerikanen.
Volgens de gezagneobende Israëli
sche krant Haaretz is ten gevolge
van een vergissing van de Israëli
sche premier Rabin de houding van
Egypte verhard. Raoin zou tijdens
WASHINGTON -p Als de Sowjet-boeijdJerijen behoorlijk gebruik
zouden maken van hun tractoren dan zou de Sowjet-Unie ieder
jaar twintig miljoen ton méér graan kunnen produceren. Dat is
uitgerekend het cijfer van de aankopenf van 1972 in Amerika, waar-
door de wereldvoedselprijzen omhoog urerden gejaagd, de inflatie graan aan de staat dan doo*r het
een nieuwe impuls kreeg en de reeds S>edenkelijke voedselsituatie ?an hun veestaPei' te voeren. Zij
in de wereld no<* slpchter werd kovervolgens goedkoop (want
in ae wereia nog siecnter wera. gesubsidieerd) voedsel van de staat
staat geleverde vlees en dat geen
ervan in enige relatie staat tot de
kosten van de produktie. Collectie
ve boerderijen kunnen grotere
Winst maken door de verkoop van
Nog erger is, dat de Sowj et-bestel-
ltag^n dit jaar wel eens net zo
hoog zouden kunnen worden als in
1972. Het oogstnieuws uit Rusland-
wordt steeds slechter. De schattin
gen van de komende oogst zijn al
herhaaldelijk naar beneden gegaan
na het oorspronkelijke streefcijfer
van 215 miljoen ton. Toen de
schatting begin juli tot 195 miljoen
ton zakte deden de Sowjet-aanko-
pers op de Westerse markt hun
aanwezigheid al sterker voelen.
Maar toen leek het er nog op dat
de tien miljoen ton die zij in de VS
kochten en de kleinere hoeveelhe
den die zij uit Canada en Australië
betrokken genoeg zouden zijn.
Vervolg van pagina 1
De mensen hebben behoefte aan
correcte informatie, aldus de Roe
meense president Ceausescu in een
toespraak die ver over de gebruike
lijke tijd heenging. 'Het is noodza-
kelijk, zo zei hij. 'dat er een eindeDe ooestv^nrënëlüüë" is" mi'' echter
moet worden gemaakt aan de ver-
miljoen ton. Earl Butz, de Ameri
kaanse minister van landbouw,
wiens departement deze schattin
gen maakt, gelooft dat als deze
achteruitgang zich doorzet, de Sow-
jet-aankopen net zo hoog zullen
worden als in 1972. Het Kremlin
schrijft zijn vaak voorkomende
oogstmisJukkiingen toe aan het kli
maat en dqt is tot op zekere hoogte
een geldig excuus. Ma~r is daar
alles mee gezegd?
De berekening dat een beter ge
bruik van de tractoren nog eens
twintig miljoen ton aan de jaar
lijkse opbrengst zou kunnen toe
voegen, werd gemaakt, in het laat
ste nummer van het Moskouse blad
'Problemen van de economie'. Om
de haverklap staat de pers vol met
verhalen over brood dat aan het
schillende vormen van misleiding
diie schadelijk zijn voor de samen
werking en ontspanning.
Ik zou wielen wijzen op onder meer
bepaalde radiostations op het
grondgebied van enkele staten die
aan deze conferentie deelnemen'.
Sprekend over humanitaire zaken
zei de Roemeense president. 'Het
zou misschien te wensen zijn om
los van de rechten en werkomstan
digheden van de pers ook te spre
ken over de werkomstandigheden
van de arbeiders, boeren, intellec
tuelen en de middengroepen. Waar
om alleen maar gesproken over een
speciale categorie. Verdienen de ve
le miljoenen mensen die werken in
de mijnen, fabrieken, op het land
ook niet onze belangstelling?
Gedurende de toespraak van Ceau
sescu zat de Russische partijleider
Breznjnjev geagiteerd te praten
met de leden van zijn delegatie.
het hand staat te rotten, bergen
graaici die in de openlucht bederven
vanwege het tekort aan opsla
gruimte. Partijleider Breznjew zei
twe«i jaar geleden dat de verspilling
na d e oogst zo groot was, dat 'nie-
ma-fid de planafdelingen of welke
autoriteiten dan ook in staat
wa.'& het totaal van deze verliezen te
berekenen',
v
Oij werkelijkheden
Eetji recent bericht over een vrouw
die terechtstond omdat zij twaalf
broden per dag aan haar slachtvee
oproerde een geval dat volgens
de Prawda 'niet weinig' voorkwam
j geeft een beeld van de onwerke
lijk e manier waarop in de Sowjet-
Urtie prijzen tot stand komen. De
orijjzen zijn volkomen kunstmatig
en; staan in geen enkele relatie tot
de kosten. Omdat het agrarisch
syi teem over het algemeen ineffi
ciënt werkt en de kosten van de
vo« 'dselproduktie erg hoog zijn,
mei eten de prijzen van voedsel zwaar
ge.1! ubsidieerd worden.
De ingewikkeldheid van het
systeem, de bureaucratische uitwas
sen. die door staatsplanning op zo'n
enq rme schaal teweeggebracht wor
den blijven niet ongestraft. De
vrciiw uit het Prawda-bericht vond
het-, kennelijk voordeliger om ge
subsidieerd brood aan haar dieren
te ivoeren en vervolgens het vlees
te verkopen. Een econoom reken
de «voor dat er aan de staatsboer
derijen vier verschillende prijzen
terug voor hun vee en verkopen
daarna hun veestapel aan de staat
tegen een zwaar gesubsidieerde
prijs.
Als gevolg hiervan is de omvang
van de Sowjet-prijssteun de groot
ste ter wereld. Keith Bush, een
specialist in de Sowjet-economie,
toon' in een studie die gepubliceerd
werd in de Revue de l'Est, dat
ondanks die hoge subsidies de huis
vrouw in de Sowjet-Unie, gerekend
naar de officiële koerswaarde, bijna
twee keer zoveel voor het normale
pakket levensmiddelen voor haar
gezin kwijt is als haar Amerikaan
se, Britse. Franse of Westduitse col
lega.
in de Sowjet-Unie veel minder. Een
van de meer loffelijke doeleinden
ervan is het stimuleren van de
voedselproduktie en wat dit aan
gaat heeft het Breznjew-bewind
opmerkelijke successen geboekt.
Breznjew begon met zijn subsidie
politiek in 1965 en tot het vorig
jaar nam de agrarische produktie
met 45 procent toe. Maar om dit te
bereiken moest het bedrag aan sub
sidie aan de landbouw worden ver
dubbeld en een verdere vergroting
van de produktie zal nog duurder
worden.
Hoge prijs
Vergelijking
vee gevoerd wordt, groente die op worden betaald voor het aan de
Kapitalistische landen hebben na
tuurlijk ook landbouw-subsidies die
soms even onwerkelijk aandoen,
maar slechts in enkele gevallen ls
dat totaal aan prijssteun groter dan
één percent van het bruto-natio-
naal produkt. Maar in de Sowjet-
Unie is het ongeveer vijf procent
van het nationaal inkomen, (een
ten naaste bij vergelijkbare groot
heid - red.) In het Westen wordt
het meestal' besteed aan het finan
cieren van voeselsurplussen. maar
in de Sowjet-Unie moet het een
nog onregelmatige en onzekere
voorziening met nauwelijks vol
waardige voedingsmiddelen gaande
houden.
De politieke motieven waarom
Westerse regeringen landbouwsub
sidies willen betalen liggen ge
woonlijk zeer voor de hand. maar
Toch betaalt het Kremlin In feite
opk subsidie om politieke redenen.
Deze moet namelijk grotendeels
dienen om het over het algemeen
oneconomische stelsel van collec
tieve- en staatsboerderijen te
handhaven dat door de Sowjet-lei-
ders wordt beschouwd als een poli
tiek onmisbaar onderdeel van het
Sow jet-systeem. Het is de ondoel
matigheid van de Sowjet-landbouw
en de subsidies die nodig zijn
om haar aan de gang te houden
zijn er maar één Illustratie van
die het Kremlin herhaaldelijk
noopt om zich voor graanaankopen
tot het Westen te wenden.
De oogstmislukkingen kunnen in
derdaad aan het klimaat worden
toegeschreven, maar als de Sowjet-
landbouw rationeler zou worden
bedreven, als de akkers beter wer
den onderhouden en als de tracto
ren goed werden gebruikt dan zou
den de boeren zelfs in een slecht
Jaar dat meerdere dat nu in het
buitenland moet worden gekocht er
gemakkelijk bij kunnen opbrengen.
de ontmoeting, die hij vorige
maand in West-Dultsland had met
de Amerikaanse president Ford. een
kaart op tafel hebben gebracht
waarop een voorstel stond voor een
Israëlische verdedigingslinie in de
Sinai. Hij deed dit zonder dat hij
het kabinet er in had gekend.
Het voorstel dat tegemoet zou ko
men aan Cairo zou via de Ameri
kaanse minister van buitenlandse
zaken Kissinger bekend zijn ge
raakt bij de Egyptische president
Sadat. Egypte zou nu eisen dat de
Gidi- en Mitlapassen onder contro
le komen van Egyptische troepen
èn niet zoals eerder was geopperd
onder de vredestroepen van de Ver
enigde Naties.
Isrdël wenst een conferentie over
beperking van de kernbewapening
in het Midden-Oosten voordat het
overweegt het verdrag tegen verde
re verspreiding van kernwapens te
ondertekenen. Dit heeft het minis
terie van buitenlandse zaken in Je
ruzalem verklaard naar aanleiding
van een oproep -van het Ameri
kaanse 'State Department' tot alle
landen, waaronder Israël, om dit
verdrag na te leven. Deze oproep
hield verband met een bericht In
de Amerikaanse krant The Boston
Globe dat Israël a.l meer dan 10
kernwapens zou hebben vervaar
digd. Israël noemde deze medede
ling 'zuiver speculatief'.
HELSINKI Op verzoek van Italië
hebben gistermorgen de directeu
ren-generaal van de ministers van
buitenlandse zaken van de Europe
se Gemeenschappen spoedoverleg
gehad over de monetaire topconfe
rentie tussen Amerika, Frankrijk.
Groot-Bnttanndë. West-Dultsland
en Japan, die wordt voorbereid. Het
licht is op groen gezet bij een
lunch in Helsinki van Ford, Wilson,
Giscard d'Estaing en Schmidt. Tij
dens dit onderonsje van de 'grote
vier' zou men ingestemd hebben
voor een grote topconferentie van
deze landen met Japan over mone
taire en economische vraagstukken.
De landen van de gemeenschap die
er niet bij waren, toonden zich erg
verontrust in het licht van 'over
ons en zonder ons'. Vooral van
Beneluxzijde en Italië was dë ge
prikkeldheid in de wandelgangen
van het Finlandiahuis in Helsinki
te merken.
Italië voelde zich gepasseerd omdat
het niet tot de kleine landen wil
horen en dus geraakt is ln de
nationale trots, daarnaast ls Italië
gedurende de laatste helft van dit
jaar voorzitter van de gemeenschap
en wil dan ook geïnformeerd zijn
en tenslotte is men bang dat er
afspraken gemaakt worden die de
sterker wordende positie van de lire
in gevaar zullen brengen.
Ook Nederland is achter, de scher
men actief geweest, z o blee van
verscheidene zijden. Men heeft
nogal 'zuur' gereageerd op de ge
ruchten tijdens het overleg van de
directeuren-generaal. Minister Van
der Stoel zei hierover: 'Nederland
pleegt altijd duidelijke taal te spre
ken en dat is ook nu gebeurd'.
Verder ging hij er niet op in. maar
van welingelichte zijde wordt ver
nomen dat Nederland in het kader
van 'vader ls niet boos. maar wel
bedroefd' gesteld heeft dat een
eventuele monetaire en economi
sche top een zaak is van de Euro
pese Gemeenschappen en dat dit
niet zomaar door enkele leden kan
worden uitgevoerd.
verklaarden dat men vast blijft
houden aan het sluiten van een
defensieverdrag tussen Turkije en
de Verenigde Staten omdat men
niet weer door een wapenembargo
De Turken betwijfelen of bij ge-
wil worden getroffen,
deelteldijke opheffing van het em
bargo de van de Verenigde Staten
afgenomen bases weer worden op-
gengesteld omdat president Demirel
niet de indruk zou willen wekken
dat hij onder druk van de Amerika
nen handelt. Turkije heeft de faci
liteiten, die Amerikaanse militairen
hadden opnieuw beperkt. De 300
Amerikaanse toestellen die per
maand Turkse vliegvelden aandoen
zullen 150 dollar per landing aan
rechten moeten gaan betalen.
De kwestie-Cyprus heeft gisteren
de besprekingen in de marge van
de veliigheldsconferentie weer be
heerst. De Griekse premier Kara-
manlis verklaarde dat er geen schot
zit in het overleg met Turkije en
voegde er aan toe dat het een
ontwikkeling in Europees kader nog
mogelijkheden bood.
Karamanlis, die geen plannen had
voor een, gesprek met zijn Turkse
collega, sprak over de kwestie-
Cyprus met de Frapse president
Giscard d'Estaing. Dé Cypriotische
president Makarios deed dit met de
Sowjetrussische partijleider Brezn
jew. De Amerikaanse president
Ford sprak over Cyprus met de
Italiaanse regeringsleider Moro. die
namens de landen van de Europese
Gemeenschap zal onderzoeken of
de EG een bemiddelende rol kan
spelen in de kwestie.
Totale scheiding
De Turkscypriotische leader Denk-
tash heeft gisteren een door de
Griekscyprioten op het overleg over
Cyprus ingediend voorstel voor een
federale staat 'niet erg realistisch'
genoemd. Denktash zie inWenen
dat de enige oplossing voor het
probleem-Cyprus een totale schei
ding is van de belde bevolkings
groepen op het eiland. Volgens in
gewijden zullen er nog een aantal
gespreksronden moeten worden ge
houden voor een voor beide partij
en aanvaardbare regeling kan wor
den getroffen.
Vervolg van pagina 1
leiders bijwoont op uitnodiging van
de Zweedse premier Olaf Palme in
Stockholm heeft opmerkelijk wel
willend gereageerd op de harde
woorden van veiligheidschef gene
raal Otelo Saraiva de Carvalho bij
diens aankomst uit Cuba. Deze had
Soares de hoop van de rechtse re
actie genoemd en gedreigd met re
pressieve maatregelen. Soares zei in
Stockholm dat in veel landen de
CARLOS FABIO
niet ontkennen
militairen vaak onderdrukking toe
pasten, 'maar in Portugal hebben
we nu een nieuwe variatie: een
militair die zegt dat hij repressie
zal toepassen maar het niet zal
doen. Hij vertelde verder dat een
gesprek met Carvalho op zijn ver
zoek zal plaatsvinden en dat hij er
niet op uit is deze generaal weg te
krijgen als lid van het drieman
schap. Ook het door de Beweging
van de Strijdkrachten ingestelde
driemanschap achtte hij niet strij
dig met zijn oproep tot een rege
ring van nationale redding —beide
zouden namelijk naast elkaar kun
nen bestaan. Voorts maakte hij
duidelijk dat zijn partij zich niet
wenst te laten lenen voor een anti
communistische campagne. Zijn
partij zou naar hij zei bijvoorbeeld
vergeleken kunnen worden met de
communistische partijen van Span
je en Italië.
Nederland blijft bezorgd over de
situatie in Portugal, zo verklaarden
minister Vap der Stoel en premier
Den Uyl ln Helsinki nadat zij na de
sluiting van de conferentie over
Europese veiligheid en samenwer
king toch nog een gesprek hadden
'gehad met Costa Gomes. Minister
president Den Uyl. die zeven urn-
eerder had verklaard geen behoefte
te hebben aan een gesprek met de
Portugese president zei 'bij nader
inzien leek het me toch beter ook
de visie van de Portugese president
te horen'. Over het gesprek dat
bijna een uur duurde, zei minister
Van der Stoel dat hij geenszins
gerustgesteld is. 'Ik ben nog even
ongerust over de ontwikkeling in
Portugal als voor dit gesprek'.
