onger teistert
oorden Angola
Amin brengt geweld en
verdeeldheid in Afrika
ussen zouden YS
-killen isoleren van
est van de wereld
Regering Turkije
krijgt geen beheer
over kernwapens
fartijen snijden eikaars aanvoer af
jord Chalfont: geheim plan
Advocaten junta
liepen zaal uit
Functionaris VS verzekert:
Costa Gomes
gaat niet naar
Helsinki
'Rode pastoor' in
Venezuela vermoord
pegandese president voorzitter van de OAE
hUW/KWARTET DINSDAG 29 JULI 1975
BUITENLAND
(UPI/Reuter/AP) In het Noorden van Angola worden bijna een half miljoen uit Zaire
ïkeerde Angolese vluchtelingen en uit Loeanda gevluchte inwoners met de hongerdood be-
Volgens woordvoerders van de zending sterven in het Carmonadistrict 350 km ten noor-
Loéanda dagelijks tussen'de veertig en vijftig mensen van honger.
MPLA, die Loeanda beheerst,
geen verzending van voedsel
het noorden toe. Een baptis-
ds. Har-
zei pogingen aan te
om een Dakota in Kenia te
om voedseldroppings uit de
boven Carmona te organise-
want de MPLA heeft de wegen
het noorden afgezet. Carmona
namelijk tevens een van de con-
van JHolden Ro-
door Zaire gesteunde en be-
FLNA, die tegen de MPLA
naar Loeanda. Bij de op
is de FLNA er reeds in ge-
twee strategische spoorweg-
wegknooppunten naar Loeanda
te veroveren als gevolg waarvan
iedere aanvoer over land van voed
sel of versterkingen voor Loeanda
onmogelijk is geworden,. Het is dui
delijk dat de strijdende partijen tot
de taktiek van wederzijdse uithon
gering proberen over te gaan.
In Loeanda is het nu weer tamelijk
rustig, maar er is gisteren fel ge
vochten op 400 kpi ten Oosten van
Loeanda, in de belangrijke markt
plaats Malange. De Portugese
luchtmacht stuurde twee vliegtui
gen met voedsel voor honderden
vluchtelingen, die daar in Portuge
se legenbarakken waren geconcen
treerd, maar één van de toestellen
raakte in de wederzijdse salvo's be-
ONDEN, HELSINKI-(Reuter, UPI) De Sowjet-Unie heeft het
lan de Verenigde Staten te isoleren van Europa en de ontwikke-
ngslanden om daarna de bewapeningswedloop te verhevigen. Dit
eeft de voormalige Blitse minister van buitenlandse zaken Lord
halfont gezegd in het Britse dagblad The Times.
tbourminister en sinds vorig jaar
[afhankelijk hogerhuislid, verwijst
>rd Chalfont, van 1964 tot 1970
ar een geheim document, dat in
168 zou zijn meegebracht door de
'ergelopen medewerker van de
ijechische geheime dienst Jan
;jna. Dit document verdeelt, aldus
Drd Chalfont de doelstellingen ten
inzien van het buitenlandse be
tid In vier fasen.
e eerste is van 1956 tot 1959 en in
ize periode overtuigt de Sowjet-
nie het Westen ervan dat de mili-
ire confrontatie heeft plaatsge-
aakt voor economische samen-
erking.In de tweede fase, van
10 tot 1972, moet de verdeeldheid
het Westen worden bevorderd en
lient de maatschappelijke ont-
nrichtlng te worden versneld. Dit
ebeurt onder meer door Frans en
>uits nationalisme te gebruiken en
loor vakbonden en Studentenorga-
isaties de wanorde te laten ver
roten.
het Westen in slaap worden gesust.
In de periode van 'globale demo
cratische vrede', die als slotfase aan
het eind van de jaren tachtig volgt,
worden de Amerikanen van Europa
en de ontwikkelingslanden geïso
leerd, iets wat hen kwetsbaar
maakt voor economische druk. Het
Warschaupact verhevigt dan de be-
wapningswedloop en krijgt zo een
overweldigende overmachtige posi
tie, aldus Lord Chalfont.
Veiligheidstop
Ontworteling
'ase drie bestrijkt de jaren 1972 tot
185 en volgens het document ('De
rategie op lange termijn voor de
Dmende tien tot vijftien jaar en
e jaren daarna') moet in deze
eriode de algemene ontworteling
tn het Westen plaats hebben. De
owj et-Unie probeert haar vriend-
:hapsverdragen met de Verenigde
taten op technisch en economisch
errein zoveel mogelijk uit te bui
en. Wat de defensie betreft moet
President Makarios van Cyprus is
gisteren als eerste van de vertegen
woordigers van de 35 deelnemende
landen voor de Europese veilig
heidsstop in Helsinki aangekomen.
Diverse regeringsleiders hebben be
sloten van de aanwezigheid in de
Finse hoofdstad gebruik te maken
en besprekingen te voeren. Zo zal
de Franse president Valéry G-iscard
d'Estaing met de Sowjet-Russische
partijleider Leondd Breznjew praten
over meer samenwerking tussen de
twee landen.
Verwacht wordt dat ook de Ameri
kaanse president Ford besprekingen
zal voeren met Breznjew met name
over het verdrag over de beperking
van het aantal strategische wapens
(SALT). Ford zal tevens gesprekken
hebben met .premier Karamanlis
van Griekenland en diens collega
Demirel van Turkije. Verwacht
wordt dat de president er bij beide
regeringsleiders op zal aandringen
haast te maken met een regeling
van de kwestie-Cyprus.
schadigd en werd onklaar gemaakt.
Een lid van de bemanning raakte
daarbij gewond. Men had de vluch
telingen per vliegtuig willen afvoe
ren, maar daar werd toen van afge
zien en nu zijn 700 vluchtelingen
onder Portugese militaire begelei
ding uit Malange vertrokken - naar
rustiger oorden.
Brits consulaat dicht
Het Britse consulaat-generaal in
Loeanda is gesloten en ongeveer
vijftig Britten en personen van an
dere nationaliteit, onder wie ook
enige Nederlanders werden zondag
door een toestel van de RAF uit
Loenada weggehaald. De Westduit
sers zullen morgen een vliegtuig
sturen om landgenoten die uit An
gola wegwillen op te halen. Het
Amerikaanse consulaat in Loeanda
heeft er bij Amerikanen die geen
dringende redenen hebben om te
blijven op aangedrongen om Ango
la te verlaten gezien het toenemen
de geweld. De familieleden van het
Amerikaanse overheidspersoneel in
Angola zijn eind mei al geëvacu
eerd. Er zijn naar schatting nog
225 Amerikanen in het land, van
wie 160 in Loeanda. De verhoudin
gen tussen de Portugese militairen
en de MPLA in Loeanda liggen ook
niet al te gemakelijk meer sinds
.gen bloedig incident dat zondag
twintig doden kostte. De Portuge
zen hadden een MPLA-post omsin
geld en uitlevering geëist van enige
MPLA-soldaten die een' dag tevoren
een jeep van de Portugese militaire
politie hadden aangehouden, de in
zittenden hadden ontwapend en
vervolgens het vuur op hen hadden
geopend, waarbij twee Portugezen
werden gewond. De MPLA voldeed
niet aan het Portugese verzoek om
uitlevering waarna het vuurgevecht
uitbrak.De MPLA laat in Loeanda
foto's circuleren van soldaten wier
hart uit hun lichaam was gesneden,
gruwelen die door haar aan de
FLNA worden toegeschreven.
Men verwacht dat de oprukkende
FLNA weldra met de MPLA in ge
vecht zal zijn om het vliegveld van
Loeanda een van de redenen die
door de Britten zijn opgegeven om
hun vertegenwoordiging in de Am-
golese hoofdstad op te heffen. 'On
ze diplomatieke koeriers naar het
vliegveld moesten al machinege
weervuur en mortiervuur trotseren',
zei een van de teruggekeerde Brit
ten in Engeland.
Waarschuwing
Bij de opening van de vergadering
van de Organisatie voor Afrikaanse
Eenheid in Kampala heeft de Nige-
riaanse president Go won een drin
gend beroep om eenheid op de par
tijen in Angola gedaan en het bui
tenland gewaarschuwd niet in
woorden of daden 'in de troebele
wateren van Angola te vissen'. Op
de voorafgegane ministersconferen
tie had Zaire, dat de FLNA steunt,
om een veroordeling van Portugal
gevraagd omdat dit al zijn militaire
kracht achter de MPLA zou hebben
gezet. Deze veroordeling ging ech
ter niet door wegens gebrek aan
steun van de andere landen.
De voormalige Griekse dictator Pappadopoulos (staand) heeft gisteren tijdens het proces op be
schuldiging van hoogverraad alle verantwoordelijkheid voor de staatsgreep van april 1967 op zich
genomen. Even later deed één van de andere aangeklaagden, Pattakos (tweede van rechts) het
zelfde.
ATHENE (AP) De advocaten
van 16 van 21 vroegere hoge
Griekse officieren die voor de
rechtbank zijn gebracht wegens
hun aandeel in de staatsgreep
van april 1967 hebben gisteren,
op de eerste dag van het proces
tegen de 21, de rechtzaal ver
laten.
Zij legden een gezamenlijke verkla
ring af waarin zij zeiden dat 'de
rechters geen andere keuze over
blijft dan het besluit van het parle
ment te eerbiedigen, dat in januari
van dit jaar heeft vastgesteld dat
de militaire machtsovername in
1967 een staatsgreep was en geen
revolutie die haar eigen wettelijke
basiS had geschapen'. De verklaring
vervolgde: 'Daarom kan deze recht
bank dit besluit slechts volgen en
Proces in Athene
de verdachten schuldig bevinden.
De rechtbank rest slechts het von
nis'.
De rechtbank wees één van de vier
overgebleven advocaten aan om de
belangen van de 16. wier advocaten
zich hadden teruggetrokken te ver
dedigen. De vroegere dictator Geor
ge Papadopoulos weigerde echter,
zich door een advocaat te laten
vertegenwoordigen. Hij verklaarde:
-'Ik wil categorisch verklaren dat ik
geen verdediger verlang. Ik verbied
een ieder ter mijner verdediging
het woord te nemen of deel te
nemen aan de procesgang in dit
hof terzake mijn persoon. Teneinde
elke twijfel weg te nemen verklaar
ik eens en voor altijd dat ik de
leider van de revolutie ben geweest.
Ik heb besloten tot de revolutie en
heb mij van de steun van mijn
medewerkers verzekerd. Ik neem
daarom ook de volledige verant
woordelijkheid op mij voor de re
volutie en voor hen die zich achter
mij geschaard hebben. Ik wacht
slechts op de uitspraak van de
rechtbank. U zult mij nu niet meer
horen spreken in deze zaal'.
De rechtbank besloot de zitting te
verdagen tot morgen teneinde zich
te kunnen beraden over de laatste
ontwikkelingen. De openbare aan
klager heeft later verklaard, dat hij
de advocaten die de verdediging
van de 16 hebben opgegeven, zal
vervolgen 'wegens belediging van
gezag en recht'.
ANKARA, NICOSIA (UPI, Reuter) Het is uitgesloten dat Tur
kije door de overname van de Amerikaanse bases in het land het
beheer krijgt over kernwapens. Dit heeft een hoge Amerikaanse
regeringsfunctionaris gisteren gezegd.
De leider van de Republikeinen in
de Amerikaanse Senaat Scott had
dit weekeinde gewezen op het ge
vaar van de mogelijkheid dat Tur
kije het beheer zou krijgen over de
kernwapens. De woordvoerder
noemde "het besluit van het Huis
van Afgevaardigden om het wapen
embargo tegen Turkije niet op te
heffen 'een ramp voor de nationale
veiligheid'.
Het Amerikaanse personeel op de
bases heeft op verzoek van de
Turkse regering alle activiteiten
gestaakt. Het gaat hierbij ook om
het gebruik van de radarapparatuur
en andere vormen van waarne
ming. De Turken hebben gisteren
reeds het commando over vijf van
de ruim twintig bases gekregen.
Regeringsfunctionarissen hebben
gezegd dat de overige bases van
daag zullen worden overgenomen.
Turkije heeft nog een aantal voor
de Amerikanen ongunstige maatre
gelen genomen. Zo zal het Ameri
kaanse militaire personeel geen be
lastingvrije artikelen meer kunnen
kopen in de speciale supermarkten,
die hiervoor waren ingericht. Een
andere maatregeL is dat het vrij
invoeren van brandstof voor de
Amerikaanse luchtmacht aan ban
den is gelegd.
De NAVO-raad komt vandaag In
Brussel bijeen om zich te beraden
over de Turkse maatregel. De NA-'
VO heeft al zijn bezorgdheid uitge
sproken over de situatie in het
bijzonder daar Griekenland zich
militair terugtrok uit de organisa
tie.
Turkse troepen hebben gisteren een
Grieks-Cyprioot doodgeschoten
toen deze een winkel binnenging.
De man betrad een timmerwinkel
in het grensgebied van het
Turkscypriotische en het Grieks-
cypriotische deel van het eiland.
Volgens een communiqué werd de
man van achter uit de winkel met
automatische wapens neergescho
ten. Naar aanleiding van het inci
dent is de Griekscypriotische natio
nale garde in staat van paraatheid
gebracht maar volgens woordvoer
ders mogen zij slechts schieten als
ze worden aangevallen.
LISSABON (Reuter) Presi
dent Costa Gomes van Portugal
heeft besloten niet naar de
Europese topconferentie in Hel
sinki te gaan, zo wordt officieel
in Lissabon meegedeeld. Een re
den is niet vermeld, maar aan
genomen wordt dat het besluit
van de president verband houdt
met de politieke crisis in het
land.
Aanvankelijk was door een andere
zegsman meegedeeld dat de presi
dent toch zou gaan. vergezeld van
een nieuwe minister van buiten
landse zaken, opvolger van majoor
Ernesto Melo Antunes, die onenig
heid heeft met de revolutionaire
raad. Een van de meest genoemde
kandidaten voor deze portefeuille is
admiraal Antonio Rosa Continho,
die bekend staat als de 'rode admi
raal'.
Het is moeilijk om een juist beeld
te krijgen van de strijd die om deze
portefeuille achter de schermen
woedt, al zou het maar zijn doordat
Melo Antunes en vier andere offi
cieren, die de zittingen van de Be
weging van de Strijdkrachten boy
cotten. in alle talen zwijgen.
Van dit vijftal, helden van de 25ste
april 1974, is niets meer vernomen
sinds de macht in Portugal drie
dagen geleden im handen werd ge
legd van het triumviraat Gongalves,
Costa Gomes en Carvalho.
Nog steeds komen er berichten bin
nen over geweldpleging tegen com
munistische partijkantoren binnen.
Op Madeira werden vijf mensen
door militairen onder vuur geno
men en gewond toen zij in hun
auto weigerden te stoppen bij een
door soldaten en burgers bemande
doorlaatpost. Deze doorlaatposten
werden opgericht nadat er op het
eiland linkse en gematigde groepe
ringen slaags waren geraakt.
De Portugese premier, Vasco Gon-
calves. heeft zondagavond verklaard
dat het uiteindelijke doel van de
revolutie is het einde van het par
ticulier eigendom. In zijn eerste
openbare rede sedert hij benoemd
werd in het nieuwe driemanschap
zei hij dat het op dit ogenblik niet
mogeslijk was het particulier eigen
dom geheel op te heffen maar dat
de tijd daarvoor zou komen. Hij
maakte zijn opmerkingen op een
communistische vakbondsbijeen
komst. waarop hij toegaf dat grote
delen van de Portugese samenle
ving niet achter de- revolutie ston
den en dat het een moeilijke taak
was hen daarvoor te winnen.
De leider van de socialistische par
tij, Mario Soares, heeft in een
vraaggesprek met 'Der Spiegel'
verklaard dat zijn organisatie niet
gebroken heeft met de militaire
leiders, de Breuk gaat tussen de
socialistische partij en de commu
nisten. In een persconferentie ver
oordeelde Soares gisteravond alle
daden van geweld. Hij waarschuw
de met name zijn partijgenoten
ertegen.
CARACAS (AFP) Zondag Is in
zijn huis in Caracas het lijk gevon
den van pater Martin Soto Ojeda,
bekend als de 'rode pastoor'. De 62-
jarige geestelijke stelde zich bij de
laatste gemeenteraadsverkiezingen
die ln 1960 in Venezuela zijn ge
houden kandidaat voor de commu
nistische partij in het stadsbestuur
van Caracas. Hij sprak herhaalde
lijk zijn sympathie uit met de Cu
baanse revolutie, hetgeen hem in
conflict bracht met de leiding van
de rooms-katholieke kerk in Vene
zuela.
loor Nico Kussendrager
(orige week verplaatste de
Jegandese president Idi Amin
rich op een draagstoel, getorst
loor vier blanken. Het leek een
ymbolische wraak voor wat de
danken Afrika in de loop der
feuwen hebben aangedaan.
min wil afrekenen met het kolo-
lale verleden en eist erkenning
oor geminacht Afrika. Hij fungeert
olgens sommigen als uitlaatklep
oor opgekropte vernedering. Dat
ou wel eens de reden kunnen zijn
faarom Amin zo weinig in de weg
gelegd om het komende jaar de
Irganlsatie voor Afrikaanse Een-
leid (OAE) voor te zitten. Gisteren
egon de OAE-topconferentie in de
legandese hoofdstad Kampala en
ebruik is dat de gastheer van de
onferentie in het daarop volgende
sar de OAE leidt.
kennelijk gaan de meeste OAE-
iden liever voorbij aan het feit dat
'Hitler van Afrika' tienduizenden
loorden op zijn geweten heeft en
at hij Oeganda economisch heeft
erüineerd.
jilleen de gematigde landen Zambi-
Tanzania en Botswana verzetten
ich tegen zijn benoeming. Deze
tnden zijn, tesamen met het jonge
Mozambique, ook niet aanwezig op
'e topconferentie van de OAE.
Vooral Tanzania heeft fel uitge
laaid naar Amin en naar de overi-
>e OAE-landen. Tanzania vindt de
anden die aan de top in Kampala
eelnemen huichelachtig' zij ver-
lordelen wel de onderdrukking in
Afrikaanse landen waar blanke
minderheidsregeringen aan de
macht zijn, maar zwijgen over de
massamoorden en wreedheden die
worden begaan in Oeganda.
Amin lijkt zich van dit alles weinig
te hoeven aantrekken. Hij noemt
zichzelf nu al, de president van
Afrika', verwelkomde tal van belang
rijke Afrikaanse staatshoofden en
VN-secretaris-generaal Kurt Wald-
heim voor het bijwonen van de
OAE-top, organiseerde een miss
verkiezing, 'won' een autorally ver
gezeld door een negentienjarige
soldate van een Oegandees zelf
moordcommando, opende de kleu
rentelevisiestudio's in zijn berooide
land onthulde een standbeeld van
zichzelf dat hij vervolgens aan het
hart drukte en organiseerde een
gefingeerde aanval op Zuidafri-
kaanse doelen.
Zuid-Afrika
De vier OAE-landen die niet in
Kampala vertegenwoord zullen zijn
waren in april de architecten van
een gematigde OAE-verklaring over
Zuid-Afrika. Deze werd opgesteld
na en ministersbijèenkomst in de
Tanzaniaanse hoofdstad Dar-es-sa-
laam. Geweld om de blanke min
derheidsregering van John Vorster
in Zuid-Afrika ten val te brengen
sluit het gema
tigde blok niet bij voorbaat uit,
maar het wil éérst proberen door
overleg tot een oplossing te komen.
Een historische foto van de eerste en tot nu toe laatste ontmoeting tussen de twee aartsvijanden,
president Idi Amin van Oeganda (staand) en zijn ^mbtgenoot Julius Nyerere van Tanzania. Zij vond
plaats tijdens de OAE-topconferentie in Addis Abeba in 1973. 'Nyerere is mijn broeder, van nu af aan
zal ik nooit meer tegen hem zijn', sprak Amin bij die gelegenheid.
De ex-korporaal en ex-bokser Idi
Amin ziet daarin geen enkel heil:
hij gelooft in de macht van het
geweer, niet in die van de redelijk
heid. Hij beschuldigde de Zambi-
aanse president Kenneth Kaoeda
en zijn Tanzaniaanse ambtgenoot
Julius Nyerere van 'racisme', noem
de hen 'spionnen van Zuid-Afrika'
en riep op tot een gewapend ingrij- AflCIOla
pen ln Zuid-Afrika om de zwarten 3
de macht te geven waar zij recht
op hebben.
wordt op voortgezet 'contact' met
Zuid-Afrika door de buurlanden
Tanzania. Zambia en Botswana, zo
lang daarin "ooruitgang zit naar
een uiteindelijk zwart bewind, hoe
wel anderzijds opgepoepen wordt
tot verheviging van de guerrilla
strijd. Dit is een overwinning van
de meer gematigde OAE-leden op
Mogelijk hebben Nigeria en Kenia
tot deze opstelling bijgedragen.
Het hoofdgebouw van de OAE in Addis Abeba.
Gevaarlijk is dat Amins dreigemen-
sen meer dan bluf kunnen zijn: het
Oegandese leger groeit ijzingwek
kend snel. De Sowjet-Unie levert
Migs en Frankrijk Mirages en an
der wapentuig ln de hoop, op meer
Invloed in Afrika.
Het lijkt er echter op dat Amin
moet inbinden. De ministers die de
afgelopen week de top in Kampala
voorbereiden schaarden zich zondag
avond achter de verklaring van
Dar-es-salaam. Aangedrongen
Behalve naar Zuid-Afrika stelde
Amin vorige week ook voor een
leger te sturen naar Angola. Het
zou de drie elkaar bestrijdende na
tionalistische bewegingen (MPLA,
FNLA en UNITA) moeten verzoe
nen. Het voorstel kon geen genade
vinden bij de overige OAE-leden.
Zij zagen meer heil in het uitnodi
gen van de leiders der drie bewe
gingen naar Kampala, om daar te
proberen hen nader tot elkaar 'te
brengen.
De uitnodiging komt enkele dagen
te laat. De FNLA-troepen rukken
momenteel in snel tempo op naar
de Angolese hoofdstad Loeanda, die
in handen is van de MPLA. Het
FNLA-leger staat onder com
mando van de leider van de bewe
ging Roberto Holden, die daarom
zeker niet naar Kampala zal ko
men. Voor MPLA-leider Agostinho
de militante staten die onmiddellij
ke strijd op grote schaal willen.
Neto geldt met de dreiging van
een grootscheepse aanval op Loe
anda binnen enkele dagen het
zelfde. Alleen voorzitter Jonas Sa-
vimbi van de UNITA. die niet aan
de strijd deelneemt, is in de Oe
gandese hoofdstad.
Het is overigens de vraag wat OAE-
bemiddeling zou hebben uitgehaald.
De organisatie is verdeeld over An
gola. De Zaïrese president Moboe-
toe Seko Seko steunt zijn zwager
Roberto Holden van de westers ge
oriënteerde FNLA. meer vooruit
strevende Afrikaanse landen
sympathiseren met de linkse MPLA.
De. .staatshoofden en regeringslei
ders' zullen deze week in Kampala
een door de ministers opgestelde
resolutie voorgelegd krijgen waarin
wordt opgeroepen tot een bestand
in Angola. Veel meer zullen zij ook
niet kunnen doen.
Israël
Veel verstrekkender gevolgen heeft
een Egyptische ontwerpresolutie die
aandringt op schorsing van Israël
als lid van de Verenigde Naties,
totdat dit land zich houdt aan alle
door de VN genomen besluiten In
zake het Midden-Oosten. Deze werd
door de ministers aangenomen met
de stemmen van Ethiopië, Ghana.
Ivoorkust, Sierra Leone en Zaire
tegen. Volledige uitstoting zoals
door de Palestijnse bevrijdingsorga
nisatie (PLO) voorgesteld haalde
het tijdens de ministersbijeenkomst
niet.
Afrikaanse en Arabische landen
groeien steeds dichter naar elkaar
toe: politieke steun wordt geruild
tegen economische hulp. Tot nu toe
zijn de Arabieren echter naar de
mening van veel Afrikaanse landen
te traag geweest hun oliedollars
over te hevelen naar het zwarte
continent. Nu de OAE zo'n felle
anti-resolutie heeft aangenomen
moet daarmee maar eens meer
haast worden gemaakt, vinden zij.
