foorlopig op wereld %een metaal tekorten Hier gebeurde het: a 'Oneerlijke concurrentie Beekse Bergen' (GohzalezI Byass madurodam! Hardere maatregelen tegen roken Derde van alle mannen helpt geregeld in huishouding Mr. J. F. Hartsuiker procureur-generaal bij Amsterdams hof m viesraad voor ontwikkelingssamenwerking: I Rijke landen moeten toch gaan matigen U gaat heel wat geruster op vakantie als u eerst naar de Amro Bank gaat. Veel vissen dood door vervuiling 'Medewerking aan alcoholproef niet verplichten' Westerterp praat over Eurocontrol Bejaarde fietser omgekomen C Recreatie-ondernemers gegriefd door subsidie Verwijt van discriminatie fW/KWARTET DINSDAG 29 JULI 1975 BINNENLAND fSTERDAM Een derde deel de Nederlandse mannen helpt ■egeld in de huishouding na de helft doet dat een enkele J)al blijkt uit een onderzoek hei Nederlands Instituut voor Publieke Opinie heeft ingesteld. het onderzoek blijkt dat iér mannen zijn die nooit in de ühouding helpen (veertien pro nt) dan mannen die dat dage- ks doen (negen procent). ik blijkt dat in bijna de helft de Nederlandse huishoudens. gevotmd worden door een ge- wd echtpaar, man en vrouw Q,. ènveel te zeggen hebben over er met het geld gebeurt. In 28 inke'loceni van die gevallen beheert n hij stin- Van een verslaggever de vrouw de 'pot', in achttien procent doet de man dat. Vit vergelijking van dezp uitkom sten met die van eenzelfde soort\ onderzoek ddt het NIPO ruim 25 jaar geleden instelde (in 1949) komt naar voren dat de man in een kwart eèuw iets actiever in de huishouding geworden is: toen hielp 44 procent nooit. 24 procent een enkele keer. zeventien pro- vent geregeld en vijftien procent dagelijks. Het NIPO heeft ook nog vastge steld dat als het inkomen onder de 1250 gulden per maand ligt zeventien procent van de mannen dagelijks in de huishouding helpt. boven\-dat inkomen wordt dat. percentage gehalveerd. (ADVERTENTIE) ïoes n een verslaggever nce"n IN HAAG Aan verschillende metalen zal voorlopig op wereldschaal geen gebrek optreden, rnakr igent is toch noodzakelijk om het beleid in de rijke landen te richten op matiging van het gebruik. Tot de ze conclusie komt de nationale adviesraad voor ontwikkelingssamenwerking in een rapport aan de 1 gering. im drie jaar geleden had de 'n ;nmalige minister voor ontwikke- dat gssamenwerking om een advies ter- vraagd -over de gevolgen van mo opiijke uitputting van grondstof 'tnvoorraden voor de ontwikke 'Un- gslanden en voor het beleid in- wat ke 'ontwikkelingssamenwerking. s Je it was in de tijd dat de Club van ime een begrip werd. Uit het rste rapport (van Dennis Mea- et u ws. Grenzen aan de groei) kwam ne-1 beeld naar voren dat de be- ïikbare grondstoffenreserves al 'tiep de nabije toekomst niet vol- ulke^nde zouden zijn om de wereld- el- aag te dekken. Voor een aantal int- ondstoffen- zou daarom met uit te ïtting en scherpe prijsstijgingen je kening moeten worden gehouden. zou de daarop volgende discussie srd al spoedig duidelijk dat de zbn ondstoffen-paragraaf een van de ioor akste onderdelen van het rap- neij irt-Meadows was. Volgens het nu ^el (gebrachte rapport van de natio- '5fer ile adviesraad zijn de in de aard- l£0' rst aanwezige hoeveelheden van verschillende metalen bijzonder oot, ook in verhouding tot de uidige zeer grote omvang het verbruik. m UIU1 Win «I oor absolute uitputting hoeft dan vooralsnog, dat wil zeggen de irstkomende eeuw of zelfs eeuwen, am iet te worden gevreesd. Maar als imeet winningsniveau voortdurend et enkele procenten per jaar kg. ijft toenemen, moet men met een te lellere uitputting worden rekening shouden. Bovendien moet er ruim- blijven bestaan voor een ver heid toenemend gebruik door ont- be- ikkelingslanden. Het is daarom '•el. at de adviesraad toch pleit voor atiging van het gebruik in de rijke landen. )ndanks de grote potentiële reser ves voor vrijwel alle metalen is de oekomstige situatie toch niet zon- Ier zorg. De huidige bekende reser- es voor een aantal metalen (goud. Uj. ilver, kwik. wolfram, lood. tin. Dj ink) zijn niet voldoende om de i_ rerwachte vraag voor de komende jaar te dekken. De prijzen zullen laarom waarschijnlijk gaan stijgen. .Is die prijsstijging omstreeks der- ig procent bedraagt, zouden de ijn iconomisch winbare reserves daar- endoor met ongeveer de helft toene- isjnen. is Hét streven van de meeste ontwik- las i :a-M 'och zorgen kelingslanden naar grotere controle over de eigen minerale hulpbron nen. heeft vooralsnog negatieve re sultaten opgeleverd. In de opspo ring van nieuwe voorkomens (door gaans door ondernemingen uit de rijke landen) is minder geld geïn vesteerd. Op korte en middellange termijn zal dat het aandeel van de ontwikkelingslanden in de wereld- produktie ongunstig beïnvloeden. In het kader van de'ontwikkelings samenwerking moeten daarom de betrokken landen technisch en fi nancieel worden geholpen bij op sporing en exploitatie. Als voor beeld van de geschetste ontwikke ling noemt de adviesraad de situa tie in Bolivia en Peru. De particu liere opsporingsactiviteiten zijn daar de laatste jaren vrijwel tot nul teruggebracht terwijl de rege ringen en exploratieprogramma van één tot drie miljoen dollar per jaar uitvoeren In de (naar omvang ver gelijkbare) Canadese provincies Ontario en Brits Columbia, bedra gen de overeenkomstige exploratie uitgaven ongeveer dertig miljoen dollar per jaar. Volgens de adviesraad moet de ten dens om gedolven ertsen in de ontwikkelingslanden zelf tot hoog waardiger produkten te verwerken, met handelspolitieke maatregelen in de industrielanden worden be vorderd. Zeebodem Naar verwachting zal vóór 1980 al hier en daar de ertswinning van de zeebodem op gang komen Toch noemt de adviesraad het niet waar schijnlijk dat voor het einde van deze eeuw al meer dan vijf procent van de wereldmetaalproduktie van de zeebodem afkómstig zou zijn. Alleen voor bepaalde metalen (ko balt. koper, mangaan, nikkel) kan een snellere ontwikkeling worden verwacht, die dan ook de huidige marktverhoudingen zeer wezenlijk zou beïnvloeden. Om de positie van de exporterende ontwikkelingslanden te bescher men, zullen in internationaal over leg afdoende waarborgen moeten worden geschapen. De totstandko- ming van een internationale auto riteit voor de exploitatie va n de zeebodem moet daarom als een es sentiële voorwaarde worden gezien, aldus de adviesraad De ontginning van de reserves op de zeebodem zou in fasen moeten geschieden. Metaalkartels naar het voorbeeld van het oliekartel van de OPEC- landen. zullen van aanzienlijk min der betekenis zijn dan deze organi satie van olieproduc.enten. De raad slaat de kansen op grote prijsop drijving niet hoog aan. omdat de omstandigheden daarvoor in de metaalsector veel minder gunstig zijn. Wel zullen de industrielanden hun dominerende positie en invloed in winning, verwerking en verhan deling van metalen op den duur zien verzwakken, maar geheel ver dwijnen zal die positie niet. De adviesraad vindt het voor een evenwichtige ontwikkeling van de wereldeconomie belangrijk dat con sumenten en producenten streven naar grondstoffenovereenkomsten die produktie. handel en verbruik reguleren. AMSTERDAM Binnenkort is de benoeming te verwachten van de Amsterdamse hoofdofficier van jus titie, mr. J. F. Hartsuiker (61) tot procureur-generaal, tevens funge rend directeur van politie, bij het gerechtshof in Amsterdam. Tevens wordt de benoeming ver wacht van mr A. N. Messchaert (57). nu hoofdofficier van justitie in Den Bosch, tot hoofd van het parket in Amsterdam. Mr. Hartsuiker wordt als procu reur-generaal de opvolger van mr. M. H. Gelinck, die tien jaar procu reur-generaal in Amsterdam ge weest is 'en na een ambtsperiode van meer dan veertig jaar bij hét openbaar ministerie op 1 november met pensioen gaat. Mr. Hartsuiker, die 35 jaar geleden in Assen.zijn loopbaan begon. ,werd in 1948 substituut-officier van jus titie in Amsterdam. Mr. Messchaert. is sinds december '69 hoofdofficier van justitie in Den Bosch; volgens het ministerie van justitie Sis nog niet bekend wie hem daar zal op volgen. Eigenlijk is het onverantwoord om onverzekerd op vakantie te gaan. Loop daarom voordat u vertrekt even binnen bij de Amro Bank in uw buurt. Daar kunt u zich voor* een luttel bedrag aan premie tegen heel wat narigheid beschermen door één enkele verzekering af te sluiten: de Amro reisverzekering. Niet alleen uw bagage is dan verzekerd. U bent ook gedekt tegen de kosten van ziekte en ongeval. Zelfs tegen de kosten die u moet maken als u wegens familieomstandigheden plotseling naar huis moet. Natuurlijk kunt u bij de Amro Bank ook geld en waardepapieren laten verzekeren U kunt er trouwens nog veel meer. Zoals buitenlands geld kopen. En de veilige Amro Reischeques bestellen. En een kluis p huren om uw kostbaarheden in op I te bergen. TQJ (ADVERTENTIE) Bekijk de machtige St. Jan's Basiliek in V Leg dat vast met KODAK KLEURENFILM EINDHOVEN Vele honderden vissen. voornamelijk karpers, voorns en palingen, zijn in het riviertje de Tongelreep gedood door een nog onbekend gif De Tongelreep ontspringt In België en vloeit in Eindhoven samen met de Dommel. Een woordvoerder van het waterschap De Dommel zegt dat de verontreiniging naar alle waarschijnlijkheid bestaat uit synthetische zeep. die afkomstig zou zijn uit België. Dezer dagen werden met name in de omgeving van Valkenswaard schuimbergen waargenomen met een hoogte van drie tot zes meter. De woordvoerder van het water schap zei te verwachten dat de verontreiniging langs natuurlijke weg zal neutialiseren. waardoor in grijpen door het waterschap niet meer nodig zal zijn Wel wordt contact opgenomen met Belgische autoriteiten van de streek waar de vervuiling eventueel vandaan komt. Door snel ingrijpen is een visvijver van de heidemaatschappij in Val kenswaard voor een ramp behoed. Het water 'in deze vijver wordt na melijk onttrokken aan de Tongel reep Toen de vervuiling werd ont dekt is onmiddellijk het toevoerka naal afgesloten. ALKMAAR De Alkmaarse advo caat mr L. K. F. Schuitemaker vindt dat de verplichte medewer king aan de blaas- en bloedproef voor vermeend alcolholmisbruik toch onrechtmatig is. Mr. Schuitemaker baseerde, tijdens een pleidooi voor de Alkmaarse po litierechter. zijn stelling op artikel 6 van het Europese verdrag van de rechten van de mens "en de funda mentele vrijheden, dat in 1?)50 ook door Nederland werd ondertekend. De advocaat wees er gisteren op, dat de burger docr de alcoholproef wordt gedwongen meete werken aan het verzamelen van belastend bewijs. Mr Schuitemaker wees in dit verband op de strafrechtspie ging in Amerika, waar de verdachte de keus hpeft wel of niet te ant woorden op vragen, waarmee men bewijs tegen verdachte wil verza melen. Indien zijn cliënt daarmee instemt, zal de advocaat zijn principiële be zwaar tegen de blaas- en bloed proef zo nodig tot aan het Europese hof van justitie doorvoeren. Om de officier van justitie gelegenheid te bieden zich op een weerwoord voor te bereiden heeft de kantonrechter in Alkmaar de zaak aangehouden tot 11 augustus. 'Hoewel de Hoge Raad zich al eer- Van een verslaggever DEN HAAG Minister Westerterp van verkeer en waterstaat zal mor gen en' vrijdag bezoeken afleggen, in Londen en Parijs In gesprekkenmet zijn Engelse ambtgenoot Shore en de Franse staatssecretaris van transport Ca- vaille wil hij duidelijkheid proberen te verschaffen over de toekomstige taak én structuur van Eurocontrol een' organisatie die het Europese luchtverkeer op grote hoogten co- ordineert. Eurocontrol zetelt in Lim burg. Westerterp. die voorzitter van de mi nisterraad van Eurocontrol is, wil ook gaan praten met de andere bij Eurocontrol aangesloten regerings woordvoerders. Van een verslaggever CUYCK De tachtigjarige A. Scga- minee uit Beugen (NB) is in Cuyck omgekomen toen hij per fiets over stak en door een auto gegrepen werd. der bevestigend over de rechtma tigheid van de alcoholproef heeft uitgelaten, is deze verdragsrechte lijke benadering nog nimmer in Nederland aan de orde geweest: al dus de kantonrechter mr. K. P. Doedens. (ADVERTENTIE) u weet nou onderhana wel wat sherry is; door Dick Ringlever Maar weet u wat goede sherry is? BENNEBROEK/HILVARENBEEK Kunnen commercieel gerunde recreatiepar ken wel in overheidshanden blijven als blijkt, dat ze rode cijfers schrijven en de verliezen verhaald worden op de gemeenschap? Die vraag dringt zich op na het recent bekendgeworden verlies van 1.750 000 gulden, vorig jaar, van het safaripark De Beekse Bergen. i- RITA 'Bedankt voor het lenen van je trommel. Mag ik nu je gitaar een poosje hebben?' Voor Tilburg en Hilvaren- beek kwam dat nieuws wat hard aan. Vooral voor de eerste gemeente, want die draait op voor bijna 95 pro cent van het miljoenen-de ficit. En daar zal ditjaar zeer waarschijnlijk nog wel een paar ton bijkomen: de resultaten mogen dan beter zijn dan vorig jaar, de voor uitzichten van de directie zijn nog niet zo zonnig, dat men er de vlag voor wil uithangen'. Als het weer nog een maandje goed blijft kan het verlies beperkt blijven tot 2,5 a 3 ton, is het enige lichtpunt, dat directeur D. Aarden kan laten noteren. Voor de Tilburgenaren een schrale troost, hoe redelijk de verklaringen voor de ver- liezeil ook mogen lijken. Want wie had vorig jaar tenslotte van te voren gere kend op een zo bar slechte zomer met daaroverheen nog eens een oljecrisis en autoloze zondagen? De Beekse Bergen gaven die een nekslag: 240.000, gemid deld zes gulden betalende, bezoekers minder, of wel een inkomstenderving van 1,4 miljoen gulden. Werk die als bedrijfsleiding maar eens elegant weg in de boeken. Maar zo'n excuus blijft niet lang overeind als daarnaast de resulta^n worden gezet van andere particuliere re creatieparken en dat zijn er zo kleine veertig (toon aangevende dan). Die had den óók te lijden onder re gen en stagnerende econo mie. ondervonden eveneens forse tegenslagen, maar hielden het hoofd boven wa ter. Was dat niet gebeurd, dan was dat wel bekend ge worden uit het faillissemen ten-register. Commercie De overheid (hoog of laag) staat nu eenmaal niet te trappelen van ongeduld om niet renderende bedrijven uit het slop te halen, zelfs niet wanneer zo'n bedrijf een stukje recreatie biedt. Het drama, twee jaar terug, met het Tilburgs dierenpark, dat zijn negatieve saldo van 52 mille niet kreeg aange zuiverd door de gemeente, isy er maar één voorbeeld van. Ook recreatie is commercie, en wanneer in rood moet worden geschreven, rest er meestal maar één uitweg: het faillissement. Ook aap jes, elfjes, bloemen, de ex ploitatie van wip en schom mel zijn aan economische wetten onderhevig. De particuliere onderne mers, de eigenaren van die rentuinen. musea, rond- vaartbedrijven, sprookjestui- nen en ontspanningsparken betreuren dat en spreken zelfs over discriminatie. Spreekbuis van negentien van hen' (die zeventig pro cent van de particuliere be drijven vormen), de voorzit ter van Toer-Ned.-voorzitter (en tevens eigenaar van Linnaeushof) P. Grijpstra: 'Stel, dat voor het verlies van De Beekse Bergen Lin naeushof had gestaan, wat was er dan gebeurd? Wel. eenvoudig: dan had Linnae ushof-nu al niet meer be staan. Want wij kunnen géén beroep doen op de ge meentekas. Als wij eenmaal een slecht seizoen hebben, dreigt ons de strop'. Inzet Dat dit vorig ja<ar ondanks soms harde klappen niet is gebeurd, schrijft hij vooral toe aan de inzet van de mensen zélf. 'Het is nu een maal min of meer een wet, dat je voor je eigen zaak harder werkt dan voor een baas, zeker als die baas de overheid is. Werktijden van zes uur 's morgens tot tien uur 's avonds zijn geen uit zondering. En vaak steekt dan ook het gezin nog de handen uit de mouwen. Kom daarmee maar eens bij een 'overheidsbedrijf. Een dure top met dure assisten ten. vaste werktijden voor iedereen en extra-betaling voor overuren. Tel maar op dat gaat aantikken. Tegen woordig kan je, als je zuiver bedrijfs-economisch rekent wel zeggen, dat de perso neelskosten een dikke veer tig procent van de omzet uitmaken. Bij particuliere ondernemingen kóm je daar meestal niet aan, alleen om dat al die overuren niet in de boeken worden geschre ven evenmin als de salaris sen van de gezinsleden. Bij overheidsbedrijven gebeurt dat wel, en alles volgens de ambtenarenreglementen. Ook pretparken zijn onderhevig aan de wetten van de economie. Belasting Daar komt bij, zeggen de 'ondernemingen. dat bij overheidsbedrijven ook an derszins gemakkelijker met geld wordt omgesprongen. Waarom moest er bij De Beekse Bergen ineens een miljoenen-kostende kabel baan worden aangelegd? Had-het ook niet eenvoudi ger en goedkoper gekund? Een grief van de particulie ren is ook, dat hoewel zij een sociale zaak als de re creatie dienen en geheel op eigen middelen draaien toch nog zo zwaar belast worden: twintig procent vermakelijk heidsbelasting, zestien pro cent BTW en soms ook nog een percentage voor het ge bruik van openbare toe gangswegen. Grijpstra: 'Dat alles kost kapitalen. Alleen al het dierenpark Wassenaar betaalt een zeer royale ton aan vermakelijkheidsbelas ting per jaar. We hebb'en al eens een brief gestuurd naar de Tweede Kamerleden met het verzoek voor te stellen die belasting tot vier pro cent te verlagen, maar daar heeft nooit iemand op gere ageerd'. Voor veel recreatiebedrijven vormen zulke heffingen een pittige last. Zeker voor die parken, die toch al niet zo rooskleurig draaien. En die zijn er. Al verkeren ze dan niet direct in liquiditeits- moeilijkheden, de financiële eindjes aan elkaar te kno pen vraagt dikwijls veel im provisatie. Voor die bedrij ven betekent elk slecht sei zoen een directe aanslag op het bestaan. .Onbegrijpelijk' Van een overheid, die re creatie zo'n belangrijk goed zegt te achten, is dit een onbegrijpelijke houding', vindt de Toer-Ned-voorzit- ter. De particuljere bedrij ven kunnen daarmee moei lijk vrede hebben. Vanuit die achtergrond vooral ook moet hun ongenoegen wor den gezien over de ontwik kelingen bij de Beekse Ber gen. Niet. dat zij de sociadl- recreatieve functie van het park betwisten, althans niet die van strandbad en cam ping. Die is er wel degelijk, zeker voor de Brabantse re gio. Maar kritiek hebben ze er -wél op. dat hét wordt geëxploiteerd door de over heid. waardoor zeggen zij een concurrentieverval send element wordt inge bracht. Grijpstra: 'Was het wel zo .nodig, dat er een nieuw sa faripark werd opgezet, ter wijl Burgers dierenpark er óók een heeft? Voor een klein land als Nederland is één zo'n park meer dan ge noeg. Gevolg van liet initia tief van Tilburg en Hilva- renbeek is nu. dat Burgers zonder subsidie moet opbok sen tegen een onderneming, waar het geld niet op lijkt te kunnen'. Overheidstaken Principe van Toer-Ned: de overheid moet afblijven van de commercie en zich be perken tot de meer algeme ne vormen van recreatie. 'Zoals bijvoorbeeld', zegt Grijpstra, 'het. Amsterdamse bos en de groene sterren projecten, de aanleg van groengebieden bij de woon kernen. Dat zijn typische overheidstaken. Niet de ex ploitatie van een kabelbaan en een wildpark. Daarmee veroorzaak je een oneerlijke concurrentiestrijd. Zoiets als een verhouding grootwinkel bedrijf-detaillist. waarin wij dan de rol spelen van de kleine zelfstandige, van de SRV-man van de recreatie, die alleen door heel hard werken het hoofd boven wa ter weet te houden'. Van onze parlementsredactie DEN HAAG De Gezondheids raad heeft aan de regering een advies uitgebracht, waarin een groot aantal verstrekkende maatregelen worden genoemd, die het roken zouden kunnen be perken. Enkele van deze advizen zijn: reclame-verbod van rookwaar, beperking van de verkooppun ten, verwijdering van sigarettenauto maten, verbod op verkoop aan kinderen beneden 16 jaar. rookverbod op bepaalde plaat sen. waarschuwing op de verpakking van roos*artikelen Er wordt al geruime tijd gesproken over het verbod van reclame voor rookwaar. Voor radio en televisie bestaat er een gedragscode, waarin dit inderdaad is bepaald, maar voor kranten en tijdschriften geldt dit niet. De Gezondheidsraad vindt dat een dergelijk verbod, te beginnen met een verbod voor de meest schadelijke rookwaar, zo snel moge lijk moei worden ingevoerd. De Gezondheidsraad gelooft dat een rookverbod op bepaalde plaatsen een zeer gunstig effect kan hebben. Ook nu a! zijn er plaatsen waar niet gerookt mag worden, zoals be paalde tréincoupés en bioscopen. 'De ervaring leert dat de invloed van het formele verbod, gecombi neerd mei de sociale controle van de aanwezigen en ondersteund door wat controle van buitenaf, vaak tot een goede naleving leidt.' De Ge zondheidsraad benadrukt dat de in vloed kan worden vergroot, wan neer men door een goede voorlich ting de meerderheid van de betrok kenen de zin van het verbod doet inzien. Prestige Niet alleen op bepaalde plaatsen, maar óok aan bepaalde personen in functie zou de Gezondheidsraad een rookverbod willen opleggen. De Raad denkt hierbij bv. aan artsen, verpleegkundigen, en leerkrachten. Mensen die voor de televisie optre den en die een zeker prestige ge nieten bij de bevolking, zou men kunnen verzoeken bij de uitzendin gen niet te roken (ministers, sport lieden. populaire figuren uit de popmuziek) De Gezondheidsraad vindt dat bij het ter hand nemen van de bestrij ding van het roken, men zich in de eerste plaats moet richten op de jeugd. Uit onderzoeken is nl. geble ken dat het roken bij de jeugd sterk toeneemt, vooral bij de meis jes. Tieners roken op jongere leef tijd grotere hoeveelheden dan vroe ger. De raad wijt dit aan de toene mende onafhankelijkheid van de jongeren ten opzichte van hun ou ders en aan het feit dat de Jeugd tegenwoordig over meer geld be schikt dan vroeger. 'Rokers van sigaretten hebben ge middeld een kortere levensduur dan niet-rokers.' aldus de Gezondheids raad. Bovendien zijn- zij gemiddeld vaker ziek en hebben zij meer kans om invalide te worden.-Voor man nen die minder dan tien sigaretten per dag roken Is de levensverwach ting op 25-jarige leeftijd al 4.6 jaar korter dan voor niet-rokers. Bij een consumptie van tien tot negentien sigaretten per dag is dat 5.5 jaar. Van 20 tol 39 sigaretten 6.2 jaar en bij meer dan 40 sigaretten per dag is de gemiddelde levensverwachting op 25-jarige leertijd 8,3 jaar korter dan voor niet rokers. Hierbij moet wel worden bedacht dat het wel degelijk uitmaakt wat men rootr Sigaar en pijp zijn min der schadelijk dan sigaretten, shag is schadelijker.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1975 | | pagina 3