Nederlanders
>ij botsing in
sfanada gedood
I/Vegen en straten
e bodem
aan
brengen
het zakken
Ruimtevaarders lijken na
gifgas nu buiten gevaar
Bestuur Pepijnklinieken
besluit af te treden
Voortaan nog vier vormen
van garantiekrediet
|ien slachtoffers bij ongevallen
tl Rotterdamse
.Jverlijdt
la schietpartij
Man ernstig gewond
na schot in buik
Jongetje bedolven
Meisje bij val
van paard gedood
Ontslag voor directeur Beijaart
Minder belasting
voor wassalons
Politie lost tal
van inbraken op
Oud-Kamerlid
mr. Versteeg
overleden
sue mensen scheppen zelf veenproblemen
D
133
Voor midden- en kleinbedrijf
Kind verdronken
JUW/KWARTET MAANDAG 28 JULI 1975
BINNENLAND
konin
;u®JgJ i een verslaggever
>rhaa BRINGVILLE/ONTARIO Bij een botsing tussen twee auto's
joit i kbij de Canadese stad Sebringville, zijn vrijdag de 70-jarige
igenti Boersen, zijn 59-jarige vrouw Maria Boersen en zijn 62:jarige,
m- 1 Canada wonende zuster Wilhelmina van den Hengel om het
ia aren gekomen. Het is niet bekend hoe het ongeluk zich heeft vol-
e sc'i kken.
arkt' NSHERENLAND Zaterdaga-
d laat is in Mij nsh eren land de
olt -v jarige bromfietser Jan van Nie-
ij he uit Rhoon door een tegemoet-
lende auto aangereden. Hij
Thai "'eed op weg naar het zieken-
te z s. De bestuurder van de auto
emel het inhalen van een a^dere
eft mfietser naar links uitgeweken.
:htei LLEMSTAD De 18-jarige Bas-
oen in van Duren den Hollander uit
ï1? ïaart is zaterdag in Willemstad
K 11 zijn bromfiets tegen een boom
r éden. Hij was op slag dood.
U CHEM In het Gelderse Lo-
rond mi is zaterdagmiddag de 56-jari-
'as r. van Holthen tot Echten uit
iat rchem bij een verkeersongeluk
miei het leven gekomen. De man
iraki d met zijn auto door onverklaar-
'ij d e oorzaak aan de ljnkerkant van
en weg en botste frontaal op een
Mi enllgger. Bij het ongeluk raak-
je j twee mensen zwaar en vier
tot lere licht gewond.
atg« [STERDAM De 80-jarige Am-
te a rdammer Jan Abbink is dit week-
;oek d in het Wilhelminagasthuis
i ze] trleden aan de gevolgen van een
je (geval. De /bejaarde, man werd bij
it oversteken door een tramstel
or srepen.
f l N HAAG De 5-jariEe Nico
Y i der Zwari uit Den Haag is
"t€n termidda? om het leven geko-
mt
lukt
een verslaggever
RDAM De 21-jarige me-
uw E. Domée uit Rotterdam is
erdagnacht overleden aan de ge-
ilgen van een schietpartij een dag
Rerder In een dancing aan de Cool-
fogel.
(e dader lieeft zich enkele uren na
schietpartij bij de Rotterdamse
•olitie gemeld. Het is de 23-jarige
A. K. uit de Maasstad.
d_9e man had twee tot vier kogels
"Tgevuurd qp een groepje bezoekers
n de dancing, waarbij meyrouw
imée in het hoofd werd geraakt,
politie, die K. nog verhoort, tast
het duister over de aanleiding
n de schietpartij.
men, toen hij de rijbaan opliep en
daarbij door een auto werd aange
reden. Ni
KIJKDUIN De 21-jarige student
W. J. Neubeler uit Wolfenbüttel
(Duitsland) is ter hoogte van de
camping Ockenburg bij Kijkduin in
zee verdronken.
ERMELO In Ermelo kwam het
2-jarig zoontje van landbouwer
Brons om het leven, toen het van
de tractor van zijn vader viel en
onder een achterwiel terechtkwam.
Van een verslaggever
LEIDEN De 21-jarige Dirk Jacob
Steenkamp uit Oegstgeest is zater
dagmorgen ernstig gewond geraakt
door een schot in de buik, dat hij op
de Beestenmarkt in Leiden opliep
Twee broers uit Leiden, H. O. en J.
O. (beiden 20)vmaakten opmerkin
gen over Steen kamps meisje. Steen
kamp maakte hierop aanmerkingen
waama een schot viel. De politie
heeft de broers aangehouden.
DEN HAAG Gistermiddag is in
Den Haag de twaalfjarige Guilad
Ashodoth om het leven gekomen
vlak bij zijn ouderlijk huis. Hij
stikte toen een kujl die hij met
enkele vriendjes had gegraven in
stortte. Een tweede jonget'p. dat
eveneens was bedolven, kon nrdne
gered door twee agenten en een
brandweerman die mond-op.-mond-
beademing toepasten. Het slachtof
fertje neeft de Israëlische nationa-
Van een verslaggever
GOES De 15-jarige Tina van der
Meiden uit Terneuzen is zaterdag
tijdens een springconcours in Goes
onder haar paard terechtgekomen.
Ze overleed later in een ziekenhuis.
Het meisje deed mee aan een
springconcours ,van de landelijke
rij vereniging De Paardebloem uit
Kloetinge. Tijdens het inspringen
struikelde haar paard en sloeg over
de kop. Het meisje werd van het
paard geslingerd.
Ruimtevaarders Stafford (boven) en Loenow tijdens hun gezamenlijke ruimtevlucbt in het tun
neltje tussen de luchtsluis en de Sojoez.
HONOLOELOE (UPI, Reuter) De Amerikaanse ruimtevaarders Stafford, Slay ton en Brand
gaan in een militair hospitaal in Honoloeloe goed vooruit. Hoewel de eerste berichten over de gas
vergiftiging tijdens hun afdaling (donderdag) geruststellend waren, moesten zij zaterdag na
aankomst op Hawaii toch in vrij zorgwekkende t oestand worden opgenomen.
Er was geen sprake meer van
'observatie uit voorzorg': zij lagen
met ademhalings- en hoestklach-
ten op de intensive care afdeling
en kregen medicijnen die het op
treden van longoedeem moesten
tegengaan. Met name Slay ton
bleek volgens de röntgenfoto's
vrij ernstig aangetaste longen te
hebben, maar zijn toestand verbe
terde ook het snelst.
Intussen wordt in Houston de
ijlings overgevlogen luchtzuive-
rinsapparatuur van de Apollo on
derzocht. om vast te stellen wat
het geelbruine gas precies was
(alles wijst op stikstoftetroxide).
maar dat is nog steeds alleen een
vermoeden) en hoeveel ervan
moet zijn vrijgekomen tijdens de
negen tot elf minuten durende
vergiftigingsperiode.
Intussen zijn zaterdag in Kazach-
stan de Russische ruimtevaarders
KLimoek en Sewastjanow veilig
geland na een werkperiode van 61
dagen in het ruimtelaboratorium
Saljoet-4.
De Soejoez 18 met de tweede bemanning] van het ruimtelabora
torium Saljoet 4 landde bijna op dezelfde plaats waar enkele
dagen eerder de Sojoez 19 neerkwam.
Van een verslaggever
ECHT Het stichtingsbestuur van de Pepijnklinieken in het
Limburgse Echt heeft zich bereid verklaard direct en in zijn tota
liteit af te treden, zodra er een nieuw bestuur is geformeerd-
Het scheidsgerecht van het Neder
landse ziekenhuiswezen heeft beslo
ten de arbeidsovereenkomst van de
geneesheer-directeur, de heer J. L.
H. Beijaart, met ingang van 15
augustus te ontbinden. Het nieuwe
bestuur van de Pepijnklinieken zal
worden geformeerd door de con
tactgroep intramurale zwakzinni
genzorg Limburg van de nationale
ziekenhuisraad. Dit heeft het be
stuur van de klinieken meegedeeld.
De contactgroep wil de oudervere
niging en de ondernemingsraad
van Pepijnklinieken tijdig over de
voorgenomen bestuurssamenstelling
informeren. De leden van de on
dernemingsraad hebben verklaard
zich geheel met de besluitvorming
van het vertrekkende bestuur en de
contactgroep te kunnen verenigen.
Zij vinden echter dat er geen ver
dere ontslagen of arbeidsbeëindi-
gingen mogen voorkomen, voordat
het nieuwe bestuur aan de slag
gaat.
Op korte termijn zal het nog zit
tende bestuur met de leden van de
ondernemingsraad en afgevaardig
den van de contactgroep vergade
ren om duidelijkheid te verschaffen
over de directie-structuur tot uiter
lijk 15 oktober en over het voorzit
terschap van de ondernemingsraad.
Van een verslaggever
DEN HAAG De heffing op het af
valwater van wassalons zal met vijf
tig procent worden verlaagd. Dit
heeft rijkswaterstaat meegedeeld na
dat uit een onderzoek was gebleken,
dat in een belangrijk aantal geval
len te hoge vervullingswaarden wor
den berekend. Rijkswaterstaat heeft
de stichting 'De wassalon' in Hille-
gom. die de belangen behartigt met
alle Nederlandse wassalons, hiervan
op de hoogte gesteld.
AMSTERDAM Met de aanhou
ding van de 27-jarige M. R. uit
Amsterdam heeft de recherche van
de rijkspolitie te water in de hoofd
stad tientallen inbraken opgelost.
De man is aangehouden omdat hij
ervan verdacht werd een buiten
boordmotor te hebben gestólen. B11
huiszoeking in teijn woning trof de
politie veel goederen aan. die van
diefstal afkomstig bleken te zijn
De man bekende de inbraken te
hebben gepleegd in winkels, bedrij
ven en magzijnen in Aalten, IJmui-
den. Zandvoort en Amsterdam. Ook
de auto, waarin hij al drie jaar
reed. was van diefstal afkomstig.
De per 15 augustus ontslagen ge
neesheer-directeur is namelijk
voorzitter van de ondernemings
raad.
Leden van de ondernemingsraad
verklaarden verder unaniem be
wondering te hebben voor het be
sluit van het bestuur om af te
treden, omdat het bestuur zich ver
antwoordelijk weet voor de verhou
dingen en de conflictsituaties opge
heven wil zien. Een ieder krijgt nu
weer de vrijheid om tot eigen posi-
tiebepzling te komen, aldus de on
dernemingsraad.
Van een onzer verslaggevers
APELDOORN —Op 69-jarige leef
tijd is in Apeldoorn mr. Th. A.
Versteeg overleden, emeritus-hoog
leraar aan de Vrije Universiteit te
Amsterdam.
Mr. Versteeg werd in 1929 kandi
daat-notaris. Zijn studie voltooide
hij in 1945. In 1939 werd hij als
privaat-docent voor notarieel en fi
scaal recht aan de rijksuniversiteit
in Utrecht tóegelaten, waarna hij
in 1946 lector voor notariaat aan de
VU in Amsterdam werd. In 1958
olgde zijn benoeming tot buiten
gewoon hoogleraar aan deze uni-
versiitfclt, waaraan hij tot aan zijn
emeritaat verbonden is geweest.
Ook in het politieke leven was mr.
Versteeg actief. Zo was hij voor de
ARP van 1954 tót 1956 lid van de
gemeenteraad in Amsterdam en
daarna voor dezelfde partij lid van
de Tweede Kamer tót aan mei 1967.
Mr. Versteeg heeft binnen de
Christelijke Gereformeerde Kerken
tal van functies vervuld. Hij was
deputaat van de synode voor cor
respondentie met de hoge overheid
en secretaris^penningmeester van
het Geref. Schoolverbandr
Jonge duinen
Younger dunes
Oude du men op strandwollen
Older dunes on coastal barriers
Soor Hans W. Ledeboer
't fcOSKOOP Een hoogst onop-
allend berichtje: de straten in
nsfle noordwestelijke stadswijk
gk an Rotterdam moeten een me-
b er worden opgehoogd. Dat ge-
leurt om de vijf jaar en dit is
rt4n Amsterdam, Delft, het oosten
njran Den Haag en het westen
ptyan Utrecht precies zo.
iehver dit verzakkiogsprobleem
ie iraarmee heel West-Nederland
hi leeft te maken, hadden we een
wi ;esprek met de bodemkundige ir. C.
iripanWallenburg in Boskoop, waar
ll4jen kantoor is gevestigd van de
jefltichting voor Bodemkartering.
lx kit verzakkingsprobleem hebben
gwlj. mensen, zelf geschapen, con-
at tateerde ir. Van Wallenburg. 'De
Westnederlandse bodem bestaat
grotendeels uit laag veen', zegt hij.
'Ik laat ze zien, hoe sterk
niyn nieuwe horloge is.'
'en dat bestaat voor negentig pro
cent uit water en voor tien procent
uit vaste stof. Nu storten de steden
in hun uitbreidingsgebieden op dat
laagveen een fikse laag zand, om
dat je op laagveen nu eenmaal
geen wegen kunt bouwen. En dan
begint je probleem!'
Ter verklaring van zijn stelling be
schrijft de heer Van Wallenburg de
drie voornaamste processen, waar
aan laagveen in ons land wordt
onderworpen. Allereerst uitdroging:
als* veen uitdroogt krimpt het. Men
krijgt turf. Op deze manier verliest
veen tenminste de helft van het
volume.
Dan de 'klink'. Dat is een samen
persen van het veen in het grond
water. 'Je kunt het vergelijken met
een spons, die met water is verza-'
digd en dan wordt uitgeknepen',
zegt ir. Van Wallenburg. Dat bete-
ken^, dat het water uit het veen
wegvloeit. Deze 'klink' gebeurt bij
het opbrengen van zand. 'Veen op
zichzelf weegt in het grondwater
niets', verklaart ir. Van Wallenburg,
'gebeurt er niets, dan is de invloed
van 'klink' op het veen dus gering.
Maar als we op het veen tien centi
meter zand brengen dan betekent
dat evenveel als het opbrengen van
een laag veen van een meter dikte
of als ontwatering van het veen tót
een meter diepte. We hebben dus
meten een verhouding van één op
tien.
In alle stadsuitbreidingen worden
dikke lagen zand op het veen ge- Oxydati©
stort. Men krijgt dus een enorme
inlinking en ontwatering. Normaal
is een veenbodem in evenwicht.
Door het storten van zand wordt
dat evenwicht verstoord. Elke ver
storing heeft consequenties.
voorbeeld de straten worden geas
falteerd. Daarom laten veel steden
in Amsterdam is dat bekend
voor een uitbreiding opgespoten
zand de nodige jaren liggen, eer
men er straten aanlegt. Pas als het
evenwicht is hersteld kunnen de
straten er komen. Voor gebouwen
geldt dat allemaal niet: die staan
op heipalen die tot in de zandbo
dem moeten reiken.
De mate van inklinking is sterk
afhankelijk van de dikte van de
'Evenwicht' in de
bodem belangrijk
veenlaag en de aard daarvan. Ver
der hebben Rotterdam. Schiedam
en Delft de nare omstandigheid dat
de zandbodem erg diep zit en bo
vendien door oude kreken erg is
geaccidenteerd. Tussen zand en
veen ligt de zeeklei en die is in Hol
land ook al erg wisselend van sa
menstelling. Hier is de klei vast,
ginds is die erg slap-modderig. Ook
dat hangt weer samen met de loop
yan oude kreken. Zo heeft het oos
ten ^van Rotterdam een groot pak
ket slappe modderklef'
Eindpunt
Maar inklinken heeft evenzeer een
eindpunt als uitdrogen. Als alle wa
ter uit het veen is verdwenen, is
het eind bereikt. Dan kunnen bij-
Het derde veen-afbraakpro.ces is de
oxydatie. Daarover zegt de heer
Van Wallenburg: 'Dat komt neer op
een soort heel langzame verbran
ding van veen onder Invloed vin
de zuurstof van de lucht. Een ver
teringsproces dus. Daarbij blijft het
veen maar een kleine rest over. Bij
deze oxydatie wordt de hoofdmassa
omgezet in water en koolzuurgas.
Daarmee hebben vooral landbouw
gronden te maken en in de nieuwe
Zeepeil
Rivier de Vecht
Rwer Vecht
Veer» op grotere diepte
tower peat
stadsuitbreidingen de tuinen en
parken. Want grasland houdt deze
oxydatie tegen, maar zodra Je in de
bodem gaat wroeten, een plantsoen
of een tuin gaat aanleggen en on
derhouden, is het mis.
Als het veen bestaat uit goede turf
blijft er vrijwel niets van over.
Door deze oxydatie moeten tuinen
en ook land- en tuinbouwgronden
veel sneller worden opgehoogd dan
alleen bij inklinken het geval zou
zijn. Voor wat betreft de stadsuit
breidingen geldt dat, zolang het
veen onder het zand zit, het n -t
verteert. Maar verterend veen is
een prachtige grond voor tuinen en
plantsoenen.
zand
klei
brij van
klei en water
ontwaterd en
samengedrukt laagveen
laagveen, niet
ontwaterd
zeer nat
laagvean
Een oost-wpst-doorsnede even bezuiden Amsterdam in de oost-west-richting sterk verkort getekend illus
treert duidelijk de samenstelling van de bodem in West- Nederland, die voor een groot deel bestaat uit waterhou
dend laagveen. En dat doet nog wel eens denken aan de inhoud van een hlik spinazie!
de heer Van Wallenburg, 'en er is
natuurlijk een grote ervaring. Maar
er blijven altijd moeilijk voorspel
bare lokale verrassingen, waardoor
bijvoorbeeld een riolering plotse
ling gaat verzakken en breken.
Meestal komt dat door oneffenhe
den oude kreken in de onder
het veen liggende zandbodem. Der
gelijke oude kreken worden nu
door diepe ontwatering, die nog wel
eens ten behoeve van de landbouw
wordt toegepast tót in de opper
vlakte van de grond zichtbaar'.
ADVERTENTIE
Wat de mens met dit alles in zijn
laagveengebieden aanricht, blijkt
als men beseft, dat nog niet eens
zo heel lang de Westnederlandse
veenboden behalve in een aantal
droogmakerijen boven zeepeil lag.
Nu ligt zij voor het merendeel
daaronder. Dat heeft dus. aldus ir.
Van Wallenburg, niets te maken
met een geologische bodemdaling,
maar alles met de door de mens
zelf geschapen veenprocessen. 'Die
verzakking is alleen al voor 75-pro
cent veroorzaakt door veenoxyda-
tie', zegt de heer Van Wallenburg,
'en dat is voor de polderbesturen
altijd een groot probleem geweest'.
Wonen op een in evenwicht zijnd
veenlagenpakket gaat heel goed.
Huizen zijn daar zelfs wel 'op staal'
gebouwd, dat wil zeggen zonder
paalfundering. eenvoudig op een
gemetselde of betonnen kelder
plaat. Zo'n huis heeft in feite het
karakter van een in het veen drij
vend gemetseld 'woonschip'. Moei
lijkheden komen, als het evenwicht
rond dat huis wordt verstoord, door
bijvoorbeeld de dakconstructie te
vervangen door een zwaardere kap.
Dan gaat het hele huis verzakken'.
'De problematiek varieert van ge
meente tot gemeente', constateert
DEN HAAG Het kabinet heeft besloten de acht vormen van
garantiekrediet aan het midden- en kleinbedrijf terug te brengen
tot vier. Dit heeft staatssecretaris Hazekamp van economische
zaken aan de Tweede Kamer meegedeeld
Daarmee volgt het kabinet het ad
vies dat een commissie in septem
ber 1972 daarover heeft uitgebracht.
De vier vormen van garantiekrediet
zij nvermogensversterkingskrediet,
bedrijfskrediet, krediet voor econo
mische samenwerking en de bijzon
dere hypothecaire geldlening.
De staatssecretaris acht in het bij
zonder van belang dat het gehele
midden- en kleinbedrijf door mid
del van het vermogensversterkings
krediet een beroep kan doen op
risicodragend garantiekrediet.
Daardoor komen z.i. de beperkingen
te veryallen die verbonden zijn aan
het vestigingskrediet en aan het
bedri j fson twikkelingskrediet.
levert volgens de staatssecretaris
een belangrijke verbetering aan de
financiële structuur van het mid
den- en kleinbedrijf. De ontwikke
lingsmogelijkheden worden er door
verruimd.
Buiten het advies van de commissie
om. is besloten aan het vestigings
krediet als faciliteit een in de tijd
beperkte vermindering van de ren
telasten toe te voegen. Onder nader
vast te stellen omstandigheden zal
eenzelfde faciliteit ten aanzien van
het bedrijfsontwikkelingskrediet
kunnen gaan gelden. Bij de ver
vanging van deze kredieten door
het vermogensversterkingskrediet
zullen deze faciliteiten ook van tóe
passing zijn.
Het kabinet overweegt ook andere
banken dan de Ned. Middenstands-
bank bij de gegarandeerde krediet
verlening ten behoeve van het mid
den- en kleinbedrijf in te schake
len. Het kabinet is inmiddels over
leg met alle betrokkenen begonnen.
J*
Kom naar het
Dolfinarium
Harderwijk I show
voor een
dolfijne
grootste overdekte DoWi|nenstdd>on ter
wereld met 2 SOOzitptaitsen
ziel u een unieke snow van
zeeleeuwen en douanen
een programma Ti|den:
IO
JAAR
Ut
sr
dageiiiki 10 00 -11 30 -13 00
14 30- 16 00 en I7 30uur *Cl*
(zondags niet om 10.00 uur).
Onderwatervoedering door
kikvorsmeisjes. Robarium.
Expositie walvisachtigen.
DOLFINRRIUm
HARDERWIJK'".ST
BUDEL De veertien maanden ou
de J. L. F. van Mierlo is zaterdag
middag In een tuinvijver gevallen.
Het kind is die avond in het zie
kenhuis aan de gevolgen overleden.
