OPERATIE
SUPERMENS
Een roepende
in de woestijn
Vandaag
De vingers van
Johan Maasbach
/y
Onze
adressen
Belgische pats
werkte in
Chili voor CIAr
u
In juni minder
woningen voltooid
TROUW KWARTET ZATERDAG 26 JULI 1975
KERK 2
door prof. dr. K. H. Voous
Weinigen zullen de grote gevaren ontkennen die een verkeerde ma
nipulatie van biochemische experimenten op mensen en men
selijke voortplanting met zich kunnen meebrengen. En het is goed,
dat die gevaren van ontmenselijking van de individuele mens uit
voerig worden beschreven door een biochemisch deskundige die
zelf in een Utrechts laboratorium experimenteel onderzoek ver
richt.
Evenzeer is het .een goede zaak na
te denken over de vraag welk type
'supermens' de huidige mensheid in
zijn streven naar godsdienstige en
sociale her-oriëntatie voor ogen staat.
Aan al deze zaken wordt door dr.
Willem J. Ouweneel in zijn boek
'Operatie Supermens' reen bijbels-
biologische blik op de toekomst)
uitvoerig aandacht geschonken.
Er gaat een wonderlijke tweespalt
door dit boek heen. die eigenlijk al
op de eerste bladzijde wordt aange
kondigd. De auteur schrijft van
zichzelf dat 'zijn leven in spanning
staat tussen twee polen: het ver
richten van ontwikkel in gsgen et isch
onderzoek enerzijds en de prediking
van het Woord van God anderzijds'.
En hij voegt er aan toe. dat hij
voortdurend te maken heeft met de
vraag 'hoe deze twee activiteiten
met elkaar verweven zijn in zijn
houding tegenover de wereld en het.
leven'.
Evolutie
De auteur keert zich tegen het 'e-
volutionisme' dat. schijnbaar als
een biologische theorie begonnen,
alle westerse denken heeft door-
woekerd. Het is niet duidelijk of hij
de evolutiegeschiedenis van de le
vende natuur als menselijke fictie
beschouwt, maar in ieder 'geval
wijst hij de organische evolutie
van de mens af en als 'creationist'
(gelovend in goddelijke schepping
en niet in evolutie) stelt hij vast.
dat alle nu levende mensen af
stammen van één enkel door God
geschapen mensenpaar 'en dat er
daarnaast nog andere mensenras
sen geleefd hebben die eveneens van
Adam en Eva afstamden en nu zijn
uitgestorven' (p.196).
Voorts is er volgens hem geen ge
gronde aanleiding te veronderstel
len 'dat de mensheid veel ouder is
dan laten we zeggen 8 a 10.000
jaar. Vanaf het begin had de mens
minstens dezelfde verstandelijke
vermogens als wij. Hij is zonder
zonde door God geschapen, is in
het kwaad gevallen, heeft zich na
de zondvloed in volken en taalge
bieden verspreid, ontwikkelde op
verschillende plaatsen verschillende
beschavingen, die alle weer verdwe
nen en hier en daar zelfs tot 'ste
nen tijdperken' degenereerden' (p.
204).
Ontsporingen
o
psychische activiteiten
6 8 10
levens
vatbaarheid
leven
skern
Sixtus V
PiusXII
Art. 295 W.V.S.
Aristoteles
Augustinus
Gregorius XIV
Innocentius XI
Gen. 2:7
de ziel is in het bloed
de ziel is de zetel van het gevoel
de ziel is het zelfstandige Teven
de ziel is de levensadem
aanc
Illustratie uit 'Operatie supermens'.
Bij alle ongetwijfeld goede bedoe
lingen doet de auteur naar mijn
oordeel onrecht aan zowel de biolo
gische theorieën (die interpretaties
zijn van vastgestelde feiten of ge
vonden fossielen) als aan het bij
bels getuigenis dat niet op één lijn
met natuurwetenschappelijk den
ken mag worden geplaatst zoals de
auteur veronderstelt dat dit door
vele wetenschapsmensen wordt ge
daan.
Hier en daar raak ik de samenhang
in vele betogen kwijt. Op andere
plaatsen is het betoog onbegrijpe
lijk zwak. zoals bij.de gemakkelijke
wijze waarop de auteur de (ver
meende) aanwezigheid van ver
steende menselijke voetsporen en
de sporen van dinosauriërs in de
zelfde gesteenten als een aanwij
zing wil beschouwen van de onvol
komenheid van de gangbare geolo
gische dateringen met hun opeen
volging van perioden van miljoe
nen jaren.
Zulke ontsporingen zijn er overi
gens heel wat in dit boek en deze
zullen ongetwijfeld afbreuk doen
aan de ernst en de helderheid
waarmee andere hoofdstukken ge
schreven zijn. Het verwerpen van
de evolutiegedachte doet in deze
tijd wonderlijk aan en de bewijs
voering daartoe is dan ook op zijn
best genomen uitermate zwak. Dat
met name het ontstaan van de
mens als tegenover God verant
woordelijk wezen (ook in evolutio
nistische zin is de mens een schep
sel Gods. al ontkent de auteur deze
gedachte!) het grote mysterie van
de mens is, is niettemin duidelijk
en dit wordt door de meeste huidi
ge biologen wel erkend. Het Is na
tuurlijk gemakkelijk om verschil
lende extreme auteurs, die het te
gendeel beweren, te citeren, vooral
wanneer het uitspraken betreft die
uit de beginperiode van het darwi
nisme stammen (Herbert Spencer.
Thomas H. Huxley, Ernst Haeckel.
Nietzsche), maar de discussie over
hun uitspraken kan niet nalaten de
indruk te wekken dat de auteur
tegen windmolens vecht.
De auteur is overigens moedig ge
noeg om zich tegen vroegere en
hedendaagse mode-voorstellingen
te verzetten en hij doet dat in vele
gevallen naar mijn oordeel terecht
en op uitstekende wijze. En bij het
zich afvragen naar welke 'super
mens' de mensheid heeft gestrèefd.
signaleert hij talrijke duidelijke an
ti-christelijke en atheïstische voor
ingenomenheden.
Maar zijn verzet geldt in overgrote
n^eerderheid gedachten van tussen
en vóór de wereldoorlogen. Niette
min is het terecht, dat hij zij
hèt op polemische wijze op de
grote verschillen in mensheidsver
wachting wijst, die, hoewel vroeger
geformuleerd, ook thans nog be
staan.
Om de auteur te citeren: 'Tanden
knarsend stelt hij (Nietsche) vast-dat
het-Christendom püncipeel gekozen
heeft vóór de slavenmoraal (de mo
raal van de nederigen, de krulperi-
gen, de nietigen, die al die akelige
deugden als ootmoed, geduld,
vriendelijkheid, medelijden, liefde
en geloof geïmporteerd hebben) en
tégen de herenmoraal (de. moraal
van de harden, de voornamen, de
trotsen, die het werkelijk 'goede'
najagen, dat is alles wat sterk
maakt en het machtsgevoel ver
hoogt)' (p.209).
Ook tegen de huidige verwachting
van een vervlakte, uniforme, mon
diale mensheid waarin voor indivi
duen en voor het recht op indivi
dualiteit geen plaats is. laat de
auteur, zij het meer in het voorbij
gaan. waarschuwende woorden ho
ren. Daar is thans, moed voor nodig
en het is goed in de huidige mode-
tendenzen der massa-media, die de
voortgang v^n de biologische we
tenschap en hun toepassing op de
mens veelal oppervlakkig belichten
of misbruiken, de atheïstische ach
tergronden of drijfveren te herken-
Spanning
Voor wie zich zou willen laten
voorlichten over de organismale
.'Nooit vergeet ik naar uw radi
o-uitzending te luisteren iedere
zondagmiddagmiddag over radio
Apintie. Wanneer u ons uitnodigt
om in het gebed de hand op de
radio te leggen ais u in de studio
de mikrofoon vasthoudt, doe ik
dit dan ook en ik bid het geloofs-
gebed met u mee en ontvang
nieuwe kracht en genezing'
Mevr. J. II. P. te D.
SURINAME
.'Op een zondagmorgen, verle
den maand, zette ik de radio aan
om de boodschap van Br. Joh.
Maasbach te horen, terwijl hij
sprak over genezing. Ik legde
mijn handen op de radio tijdens
zijn uitnodiging in hel gebed.
Zonder dat ik het merkte werd ik
gezond aan mijn been dat ik zeer
bezeerd had en dat opgezwollen
was'
Dhr. J. U. te Mechelen,
BELGIë
.'Elke morgen begin ik de dag
met het aanzetten van de platen
speler of bandrecorder en beluis
ter dan een prediking van u. In
alle eerbied en geloof leg ik dan
mijn hand op het toestel wanneer
u ons daartoe uitnodigt en ik kniel
dan ook neer: dit heeft mij altijd
grote zegen gebracht'
Mej. L. M. M te Goodwood.
AUSTRALIë
Deze drie getuigenissen haal ik
uit het blad 'Nieuw leven' van de
bekende evangelist en gebedsge
nezer Johan Maasbach. Sinds jaar
en dag nodigt hij door de radio,
via de geluidsband of op een
grammofoonplaat zijn luisteraars
op een bepaald moment uit. hun
hand op de radio, de bandrecorder
of de platenspeler te leggen en
dan... (zie de getuigenissen).
Deze werkwijze heeft in het jull-
nummer van 'Nieuw leven' een
uitbreiding gevonden. Je kunt nu
door A. J. Klei
je vingers drukken op die van
Maasbach. zoals ze afgebeeld
staan in het blad, links onder óp
pagina 5. Maasbach schrijft daar
over: 'Als ik voor u bid, druk dan
uw vingers op mijn vingers en
gebruik het als een punt van kon-
takt om tezamen door het geloof
van God te ontvangen'."
Dat ik hierbij de tekening van
's heren Maasbachs vingers uit
'Nieuw leven' overneem, is louter
ter illustratie van mijn waarne
ming. Het betekent geen opwek
king aan het adres van de lezers
van onze krant, het ook eens te
proberen en hun vingers op de
bijgaande vingers van Maasbach
te drukken. Ik weet trouwens niet
eens of het via Trouw-papier wel
geldig is. maar ook los van deze
overweging zou ik nimmer een
dergelijke uitnodiging doen uit
gaan. Ik vind het namelijk flau
wekul.
Toch zal ik niet in schaterlachen
uitbarsten of hoofdschuddend
neerzien op de volgelingen van
Maasbach die zielsgelukkig met
die, papieren vingers zijn. Want
van ordentelijke kerkmensen
maak je dingen mee die net zo
vreemd zijn als het gedoe met die
vingers. Als iemand zegt (en ik
heb het iemand horen zeggen)
dat z'n zegen weg was omdat de
dominee geen toga. maar een
spijkerpak aanhad, is dat net zo
gek als wanneer iemand beweert
dat hij zegen ontvangt door z'n
vingers op een bepaalde plek in
een bepaald blad neer te drukken.
Als ik mijn hoofd al heb geschud
tijdens de lectuur van het juli-
nummer van 'Nieuw leven' was
dat bij de vragenrubriek. Daarin
werd het probleem behandeld of
roken zonde is. Nu rook ik zelf
niet. dus sta ik bijzonder onbe
vangen tegenover deze kwestie.
Bij Maasbach zijn ze t,egen roken.
Akkoord. Maar van de argumenta
tie keek ik wel op. Nadat gewezen
was op het nicotine-gevaar
(waaraan een gelovige zijn li
chaam, dat Gods eigendom is.
niet mag blootstellen), kregen we
dit:
De eenvoudigste manier voor een
christen om op dergelijke vragen
een antwoord te krijgen is altijd
weer door zich af te vragen: Wat
zou Christus gedaan hebben? Zou
Jezus gevraagd hebben: 'Petrus,
heb je een shaggie of een sigaar?'
Het is duidelijk dat de redactie
van 'Nieuw leven' verwacht dat je
zult antwoorden: nee, dat zou Je
zus nooit gedaan hebben, dat kan
ik me niet van hem voorstéllen.
Ik kan me dat echter wel voor
stellen. Niet letterlijk natuurlijk,
want destijds was de tabaksindus
trie nog niet zo op gang, maar
gezien de gebeurtenissen op de
bruiloft te Kana, kan ik me le
vendig indenken dat Jezus wel
eens gezegd zal hebben: Petrus,
schenk me nog eens in! Hij was
een mens van gelijke bewegingen
al wij.
Nu kom ik toch weer op die vin
gers terug. Ik vraag me af of
mensen die van Jezus zo'n 'on
grijpbare' figuur maken dat ze
zich van hem geen gewone zin
netjes kunnen voorstellen, niet
extra snel geneigd zijn naar wat
anders te grijpen. Naar een af
beelding van vingers bijvoorbeeld,
een nieuw soort 'boek der leken'.
Jeugdkoor uit VS
AMSTERDAM Zondagavond 27
juli werkt het Lutheran Highschool
uit St. Louis (VS) mee aan een
interkerkelijke dienst, belegd door
het Actief Evangelisatieteam. De
dienst heeft plaats in de hervormde
kerk aan het Brede kerkepad in
Nieuwendam. aanvang 19 uur.
Voorganger is ds L. de Ru. toegang
vrij.
HOOFDKANTOOR:
Nieuwe Zijds Voorburgwal
276-280, Amsterdam.
Tel. 020-220383.
Postbus 859.
ROTTERDAM/DORDRECHT:
Westblaak 9-11, Rotterdam.
Tel. 010-115588.
Postbus 948.
DEN HAAG/LEIDEN:
Parkstraat 22, Den Haag.
Tel. 070-469445.
Postbus 101.
GRONINGEN:
Nieuwe Ebbingestr. 25,
Groningen.
Tel. 050-125307.
Postbus 181.
ZWOLLE:
Melkmarkt 56, Zwolle.
Tel. 05200-17030.
Postbus 3.
Onlangs stond in een fikse kop in
onze krant te lezen van iemand dat
hij zich een roepende in de woes
tijn voelde. Dit gaf de heer A. C.
Prinzen. public relations counsellor
te Rotterdam, aanleiding het vol
gende te schrijven:
Dat in een christelijke courant als
TROUW krachttermen in de ver
slaggeving ontbreken is kennelijk
meer vanzelfsprekend dan het fou
tief gebruik van een bijbeltekst.
Het gaat hier om de steeds verkeerd
geciteerde uitdrukking (nota be
ne): een roepende in de woes
tijn'.
Laat het u bij deze gezegd zijn dat
de nieuw-testa men tische teksten
Mattheus 3 vers 2 - Marcus 1 vers 3
- Lucas 3 vers 4 en Johannes 1 vers
23 alle aanhalingen zijn uit Jesaja
40 vers 3.
In al onze hedendaagse Nederland
se bijbelvertalingen, dus ook de
nieuwe vertaling van het Neder
lands Bijbel Genootschap, de Canl-
sius-vertaling uit 1948 en de nieuw
ste r.k.-vertaling van de St. Willi-
brord Stichting uit 1961. is gebruik
gemaakt van de grondtekst, dus
van de oudste hebreeuwse en pales-
tijns-aramese.
Maar in het Nieuwe Testament ko
men heel wat aanhalingen voor uit
het Oude Testament en deze zijn
dan ontleend aan de uit ca. 250
voor chr. daterende in Alexandrië
ontstane griekse vertaling die als
Septuaginta bekend staat. Deze was
in de tijd dat de evangelies werden
geschreven de gangbare.
In al onze Nederlandse vertalingen
vinden we dus stukjes Septuagint
in aanhalingen uit het Oude
Testament. De later zo beroemd
geworden latijnse vertaling van
Hieronymus steunde, voor wat be
treft het OT. ook op de Septuagint.
Voor het Nieuwe Testament had hij
de beschikking over handschriften
in het hebreeuws.
Nu de 'woestijn-tekst' in de prak
tijk: in de Canisius-vertaling staat
onder Mattheus 3 vers 3: 'Welnu,
deze is het. van wie de profeet
Jesaja gesproken heeft toen hij zei-
de: de stem van een roepende in
de woestijn: bereidt de weg des
Heren. Maak recht zijn paden'.
Een paar honderd bladzijden terug
vinden we in dezelfde Canisius-
vertaling bij Jesaja 40 vers 3: 'Daar
roept men: baant Jaweh een weg
in de steppe, effent een pad in de
woestijn voor onze God'. Dezelfde
tekst in de vertaling van het NBG
luidt: 'Hoor. iemand roept: bereidt
in de woestijn den weg des HEREN,
effent in de wildernis een baan
voor onze God'.
Deze beide laatste vertalingen,
rechtstreeks uit de grondtekst en
niet steunend op de Septuaginta,
zijn ongetwijfeld de Juiste. De pas
sage: 'Hoor. iemand roeptwordt
in de nieuwtestamentische aanha-
Uit de prentbijbel van Pieter H. Schut van 1659
ling tot: 'Een stem van iemand die
roept in de woestijn'.
De zgn. r.k. Pro fessoren bij bel uit
1894 in het Latijn en Nederlands,
steunt voor het OT op de Septua
gint en voor het Nieuwe-Testament
of de Vulgaat, geen van belde dus
rechtstreeks op de grondteksten. De
passage bij Jesaja wordt hier dan
ook vertaald in: 'De stem eens
roepende in de woestijn. Bereidt
den weg des Heren, maakt recht in
de wildernis de paden van onze
God'.
Aldus zijn er heel wat aanhalingen
in het Nieuwe Testament uit het
Oude-Testament die bij controle
ter plaatse daar wel enigszins an-
ontwikkeling van de 'oermens' via
de hedendaagse 'mens' tot de 'su
permens' van de toekomst zou ik de
lezing van dit boek niet in de
eerste plaats willen aanbevelen.
Voor wie over de spanning tussen
christelijk geloven en wereld- en
levensbeschouwelijke problemen
nog eens wil nadenken, biedt dit
boek rijke, zij het eenzijdige en
strijdlustig geschreven stof.
Het boek begint en - eindigt met
spanning en strijd. Op mij heeft
het de indruk gemaakt, dat de au
teur aan de Geest van de God en
wereld met elkaar verzoenende
Christus te weinig ruimte en te
weinig reële toekomstverwachting
heeft gegeven.
Prof. dr. K. H. Voous, hoogleraar in
de dierkunde aan dë Vrije Univer
siteit te Amsterdam, bespreekt: 'O-
peratie supermens' door dr. W. J.
Ouweneel. Uitg. Buyten Schip-
perheyn, Amsterdam, en De Vuur
baak, Groningen. Geïllustreerd.
Prijs 29,75.
ders luiden. Was er wat meer een
dracht in het verleden geweest tus-
sene de verschillende christelijke
stromingen dan was de storende,
paradoxale aanhaling nooit tot een
te pas en te onpas gebruikte uit
drukking geworden. Al zal boven
staande uiteenzetting er wel geen
einde aan kunnen maken.
SALOMO'S PRIORITEIT
Salomo heeft een droom,
droom waarin de Heer hem
schijnt, 'tls geen wonder dat
.droomt, want er staan belang
dingen te gebeuren. Hij is kc
geworden in de plaats van
vader David en hoe moet dat
weet nog niet wat ik doen of 7
moet, dat is zo ongeveer zijn
stelling. Hij voelt zich onzeker, gj
kan' een goed ding zijn, want r"
sta je tenminste open voor g
raad. (Helaas ook vaak voor
de). De Heer vraagt hem wa:
hebben wil. We weten niet of fh
mo een keus heeft moeten m s,
uit een soort verlanglijstje,
vertelt het verhaal niets over. g.
in ieder geval is zijn keuze
beslist. Hij vraagt om een opn fl
zame geest om recht te ku
spreken 'voor uw volk'. Het vei
is zo ingekleed dat de Heer '7
dit verzoek van Salomo prijs
dan de andere mogelijkheden
zien. Salomo had tenslotte ook
lang leven, rijkdom of de doodL
zijn vijanden kunnen vragen. |f
verhaal dat al meteen Salq
wijsheid prijst. En waarom
we ons dat niet aantrekken?
bidden wij om? 'tGaat er mijl
om dat u mij antwoord geeft,
kan trouwens nauwelijks. Maar
gewoon een vraag die je jezell
eens kritisch kunt stellen. Vra f
soms ook om rijkdom, 'bewarln
zegen voor dit en dat, of den
aan precies datgene waartoe
roepen ben en om dat goe<
mogen doen? 't Verhaal heeft
van het woord van Jezus over fa:
zoeken van het koninkrijk God
dat al die andere dingen ons )E
wel toegeworpen zullen woi y.
Dat -is bij Salomo heel lette
gebeurd. Hij werd rijk, leefde
en kende vrede. Een gewoon gilat
om je werk goed te mogen diei
eerlijk en met toewijding en i
heid. dat is zoiets als het kon
rijk .Gods zoeken. (1 Koningen
7-12).
01'
Ui
NED. IIERV. KERK
Bedankt: voor Oldebroek J.I
Gijsbertsen te Boven-Hardinxvf
Overleden: J. Breeuwsma (58 J
te Kollum. Stond voordien te
huizèn. Nieuw-Vennep, Zevenl
gen. Waalwijk en te Hogeveen.[
Afscheid: van Oudewoude
(hijst. i.h. past.) B. J. Liet
Peerbolte wegens vertrek naar
ehaske c.a. Tbijst. i.h. past.).
GEREF. KERKEN VRIJGEM.
Beroepen: te Stoenwijk T.
kand. te Kampen.
CHR. GEREF. KERKEN
Bedankt: voor Ede J. van Amst^i
Enschede-W.
WASHINGTON (UPI. AP) Va:
Amerikaanse inlichtingendl
CIA heeft een Belgische missioi
in 1963 in het geheim 5 mil ie:
dollar gegeven, waarvan een Irec
was bestemd om de verkiezi nis
campagne van de christende tij
craat Eduardo Frei in Chili te sBoi
nen. Dit heeft de Amerikaanse hel
zuietfenpater James Vizzard geze gei
De pater zei dat 'zijn goede vr iel
en collega' pater Roger Veken fle
uit België hem indertijd vei tot
had dat hij het geld had gekrieis
na een bespreking met de toen Is
lige president John. F. Kenn in
minister van justitie Robert I hei
nedy. CIA-directeur John. Mc( ho
en Sargent Shriver, de direc
van het Ai ïrikaanse Vredescor
Daarna had de pater nog een
miljoen dollar gekregen van
bureau voor internationale ontvn
keling (AID), aldus pater Vizz II
Beide paters waren op dat monJ»i
betrokken bij missieprogrammal
Latijns Amerika.
De huidige directeur van de
Willam Colby heeft tegenover
Amerikaanse Congres verklaard
de CIA (geslaagde) campagne
Frei tegen de marxistische prt'ni
dentskandiaat Salvador Allende
1964 had gesteund met niet nfkr
dan 3 miljoen dollar. 'Op dat
ment was ik het er mee eens'.
pater Vizzard. 'We vonden all to<
dat het verstandig was (van m
Amerikaanse regering) om Edua en
Frei en de anti-communistis ge
vakbonden in Latijns Amerika
steunen, maar nu ij: er op terug
geloof ik dat het een ongeoorloc nc
vermenging van de activiteiten
kerk en staat was.'
DEN HAAG In de juni werd
de bouw van 10.033 woningen
gonnen. tegen 10.329 in juni q
Het aantal voltooide woningen
droeg in juni 10.390 (waarvan 5.
of 53 pet. huurwoningen), 1
13.498 (waarvan 7.498 of 56
huurwoningen) in de overeenki
stige maand van 1974, dit blijkt
gegevens van het Centraal. Bi
voor de Statistiek.
In de periode januari t.e.m. Ji
werd met de bouw van 56.594 T
ningen begonnen, tegen 59.703
de overeenkomstige periode van
rlg jaar. Voltooid werden 60.
woningen, tegen 74.524 in de
de januari t.e.m. juni 1974.
ec
rii
g€
le
