De Clowns: Fellini's
mooie melancholiek
FILMPREMIÈRES VAN DEZE WEEK
KOLONISTEN IN MINNESOTA
Streisand kan weer
alles in Funny Lady
Doc Savage en de
fantastische onzin
Radio- en televisieprogramma's
Apollo
Bruce Lee nu ook als knecht
Even
puzzelen
6
B
H
3
m
m
B
,2
TROUW KWARTET VRIJDAG 25 JULI 1975
De Clowns is hier al voor de televisie geweest, en werd door Fellini daarvoor gemaakt ook, maar
in de bioscoop kan er nu weer, en meer dacht ik, van genoten worden. Fellini ging nostalgiek op
zoek naar de clowns van voorheen in een stemming van. die vindt je tegenwoordig niet meer. Dat
is niet waar, al zijn clowns en circussen wel zeld zamer 'geworden. Maar het maakte zijn film wel
mooi melancholiek.
BINNENLAND/RADIO-TV
PS4/R]
KARELTJE KNETTER
Hij begon met jeugdherinnerin
gen. Het circus kwam. en om dt
Italiaans rumoerige zotten met hun
bizarre ruzies en ongelukken kon
de jongen niet lachen. Het kon ook
droevig zijn als, bij gebrek aan
goede clowns, de leden van de cir
cusfamilie maar gek gingen doen.
Zij deden denken aan de gewone
dwazen en idioten van zijn geboor
teplaats: de koetsiers die elkaar te
lijf gingen, het dwergnonnetje, de
dorpsgek die oorlogje speelde, het
stationschefje met zijn fascistische
machtswaan.types en toestanden
die Fellini. met een komische over
drijving. altijd weer schilderachtig
weet weer te geven.
Echte clowns
Voor de echte clowns moest hij
naar Parijs. Die reis heeft hij iro
nisch laten verfilmen, met zichzelf,
zijn medewerkers, en de moeilijk
heden in het beeld. Tristan Rémy.
die in zijn standaardwerk Les
Clowns in 1945 al over hun verval
schreef was de deskundige gids. die
de oudjes van vroeger nog wist te
vinden. Voor zover zij nog leefden,
uitgewerkt, teruggetrokken, in stilte
terend op herinneringen en plak
boeken. Nog altijd clown in hun
gesprekken, maar triest geworden.
Cirque Medrano werd een café. Ba-
rio zit verzonken in heimwee. Van
Rhum is er. in de zakelijk kille tv-
studio, maar een onbenullig filmpje
van een paar minuten, Pierre Etaix
zelf komiek en filmer wou
zakelijke brutale en avontuurlijke,
maar verder verlegen. Billy Rose.
Roddy McDowall speelt Fannys
trouwe, homosexuele vriend. En
Omar Sharif maakt van die Nick
een klungel met een broeierige
blik. Barbra Streisand is wel weer
de innemende, sterke persoonlijk
heid. die alles kan, maar als 'funny
girl" had ze. als ik het me goed
herinner, meer gelegenheid om dat
te tonen, dan als 'funny lady'.
(Amslerdam-Cinerame. Den Haag-
Asta. a.l.)
Funny Lady, was in werkelijkheid, Amerika's 'Funny Girl', de
grappige Fanny Brice, van de Ziegfeld Follies in de jaren twintig,
en later in andere revues, eigen programma's, en voor de radio. Een
Nick Arnstein, die haar verliet om, playboy die hij was, te trou-
geestige vrouw, maar niet gelukkig Zeker niet met haar man
wen met een rijke vrouw. En waar Fanny maar gek op bleef.
De lach en de traan van de show
business. al vertoond in de film
Funny Girl (naar de musical), met
Barbra Streisand, die in alle op
zichten op Fanny lijkt. Die film
deed het goed, en daarom wordt nu
in Funny Lady verteld hoe het
(ongeveer) verder ging met Fanny
Brice. en Billy Rose Ook niet best.
Billy, die nachtclubs opzette voor
de maffia-boys. en ook teksten
schreef, wilde Fanny in zijn revue
Crazy Quilt, en zij was. in de crisis
jaren dertig, zonder contract. De
samenwerking werd aangegaan
Maar Fanny kon Nick niet verge
ten. ze raakten door hun werk vaak
en lang ver van elkaar, en toen
Billy op New Yorks World Fair de
waterrevue Aquacade opzette, ging
hij met de zwemmende ster Eleanor
Holm.
Dit geeft Barbra Streisand weer de
kans om de sentimentaliteit van de
dramatische scènetjes te kruiden
met ironische opmerkingen en ge
baren. of nog meer te verzoeten
met songs. Ze zingt weer heel wat
af. op het toneel, bij repetities in
studio's en voor zich uit. Ze speelt
in enkele complete revuescènes
ook. Great Day, met een negerbal
let. is wel de beste. In een water
ballet clownt zij wat rond met
zwemblazen. Van de Crazy-Qullt-
première is een klucht van misluk
kingen gemaakt, te gek om waar te
zijn. Het enige overige goede num
mer is dat van het Paper Moon
Tap-trio.
Verder zijn de toestanden achter de
schermen vaak wel aardig. James
Caan maakt een levendig karakter
van die onrustige, jongensachtige.
Onweer in de verte:
India's realisme
ontroerend gefilmd
In India worden honderden
films niet voor ons gemaakt.
Dat de naam Satyajit Ray hier
enigszins bekend werd is een
uitzondering. Hoewel zijn film
Onweer in de Verte bijna twee
jaar geleden werd vertoond in
de Arnhemse Film week, en daar
een beste indruk maakte, is er
nu pas gelegenheid dat mooie,
poëtische werk te zien.
Het onweer in de verte is de oorlog
in '43. ver van een dorpje in Ben
galen. waar alleen geruchten en
soms een vaag geronk van een
vliegtuig worden vernomen.
Maar toch wordt de rijst er schaars.
En verderop heerst cholera. De hon
gersnood dreigt. Want de boeren
verkopen hun voorraden voor hoge
prijzen. De oorlog waar ze in het
dorpje eigenlijk niets mee te ma
ken hebben, of willen hebben,
brengt toch ellende. Mensen ster
ven. vrouwen willen zich geven
voor rijst Satyajit heeft dit alles,
naar een boek van Blbhuti Bhusan.
gevoelig en eenvoudig verfilmd. In
zo n dorp. met de gewone dorps-
mensen (zo te zien): de onderwij
zer de priester met zijn vrouw, de
boeren die eerst nog wat bezitten,
een arme paria hPt gehele sim
pele leven in zo'n dorpje, dat toch
wordt verstoord, hoe ver de oorlog
ook Is. Een Indiase werkelijkheid,
zuiver weergegeven, door een soci
aal bewogen kunstenaar die ontroe
rend mooie films kar maken
(Utrecht - 't Hoogt)
nog een filmpje laten zien van zijn
schoonvader en de andere twee be
roemde Fratellini's. maar dat mis
lukte. Maar oude Charlie Rivel kon.
toen hij zijn gitaar pakte, nog even
laten zien hoe kostelijk komisch hij
was.
Toch zijn er nog clowns, want Fel
lini wist artisten te vinden die nog
even een entree van Antonet en
Beby naspeelden, of nummers van
de Fratellini's nadeden. Maar dan
wel als die optraden in een klooster
of een krankzinnigengesticht (wat
zij veel deden), zodat de echte on
belemmerde lol er net weer af was.
En je niet weet of je lachen of
huilen moet.
Het tragi-komische. het verval, de
'schmiere'. de achterkant van de
vrolijke vertoning, wist Fellini al
tijd weer pakkend te verfilmen. De
Clowns is dan ook ontroerend voor
wie van clowns houdt. Aan het
einde heeft Fellini de dood en de
begrafenis van een clown een
traditionele 'entree' uitgewerkt
tot een grote zotte pantomime van
alle soorten clowns en augusten.
namaakpaarden en malle rekwisie
ten. En daarin loopt het algemene,
uitbundig betraande, verdriet uit op
een steeds wilder wordend feest
met vuurwerk. Oude clowns die het
niet meer kunnen bijhouden, zitten
uit te blazen. En als het circus leeg
is komt er een. met zijn trompet,
een verloren maat oproepen, en die
antwoordt, ook muzikaal.
Buster Keaton
In een bijfilmpje speelt de oude
Buster Keaton een scenario van
Samuel Beckett. Het absurde, dat
Beckett in het theater bracht had
Keaton zo'n dertig, veertig jaar eer
der al in zijn films, maar dan wel
veel komischer. Keaton sluipt een
zaam en bang door een achterbuurt
«naar een vervallen kamer. Daar
kan hij geen daglicht, geen spiegel,
geen ogen van de kat. de hond. de
papegaai, de goudvis en een teke
ning verdragen als hij. met oude
foto's, zijn leven en persoon denkt
te verscheuren. En dan blijft hij
toch tegenover zichzelf zitten. Met
één oog weliswaar, over het andere
zit een lapje, maar samen hebben
hij en hij er toch twee.
Pas in de laatste opname toont
Keaton zijn gezicht, en toch is hij
dadelijk herkenbaar, aan zijn rug,
waarmee hij alle angsten en gevoe
lens duidelijk weet uit te drukken.
Grappig is hij nauwelijks, maar be
klemmend en veelzeggend, zonder
woorden, is hij wel. Het was zijn
laatste filmpje.
(Amsterdam-Kriterion. 14 j)
Doc Savage is een Amerikaanse
superheld, blond, krachtig, on
vervaard, geniaal. Hij weet en
kan alles beter. Zijn moraal is
ongewoon' edel. Hij strijd altijd
voor het goede, tegen de slechte
rikken. En overwint.
Mediterend bij zijn iglo aan de
Noordpool voelt hij dat er in New
York wat loos is. Inderdaad kan hij
er net nog voor zorgen, dat een
beschilderde wilde die daar moord
lustig over wolkenkrabbers kruipt,
te pletter valt. Dat brengt hem
naar Zuid-Amerlka. Met zijn vier
trouwe volgelingen, die op hun ge
bied ook genieën zijn, maar dan
gewoon menselijk.
Zij vonden daar. na vele gevaten,
in een onbekende vallei, een
vreemde stam met een poel van
borrelend goud. Daarvan heeft een.
ook geniale, schurk zich meester
Kato is Bruce Lee, en die mag
dan in kung-fu en karate een
meester (geweest) zijn, in deze
Amerikaanse films is hij een
knecht, gewoon een Chinese
huisbediende, zoals het hoort.
Van een mijnheer (Van Wil
liams) die een krant en een TV-
station beheert, maar zijn tijd
verdoet aan het bestrijden van
schurken, gemaskerd, als de
Groene Horzel.
Daarbij komen de rappe stoten,
slagen, trappen, die Bruce Lee
grommend, lakoniek en soepel uit
deelt. goed van pas. Al moet wel
gezegd worden dat de tegenstanders
er een voor een op staan te wach
ten en zo fatsoenlijk zijn niet te
schieten. Althans niet vaak.
(ADVERTENTIE)
De televisie heeft het niet op zich
laten zitten dat volgens de aan
kondigingen in de programma
bladen de radio eerder verslag
zou uitbrengen van de terugkeer van
de Apollo-capsule. Achter het
Nieuws maakte plaats voor de NOS.
zodat kijkers en luisteraars gelijk
tijdig op de hoogte konden worden
gesteld. Wel moest ik daardoor een
ontroerende reportage van Louis
Velleman missen over de op
merkelijke resultaten van Britse
ouders met de opvoeding van hun
zwak begaafde kindje. Na Paul van
't Veer was voor mij de koek op,
al moet ik daar aan direkt toe
voegen dat ik weer met genoegen
heb geluisterd naar het heldere
commentaar van deze 'Wapen
broeder' in de publiciteit. In zijn
commentaar ontbreekt het 'eigen
gelijk', dat me bij andere bespiege
laars wel eens irriteert.
Terwijl Telly Savalas als Kojak bij
de NCRV met criminele problemen
worstelde, zat hij bij de VARA in
een kappersstoel. Overigens een
weinig effektieve illustratie van
Rudi Carrell's bewering dat hij graag
grote namen in zijn shows heeft.
Rudi zelf zat in de studio niet zo
op zijn gemak bij het kijken naar
zijn vroegste verschijningen op de
buis. Hij ging om de moderne
uitdrukking te gebruiken 'over
zijn nek' van zijn misplaatste arro
gantie en de valsheid van zijn
zingen. Zicht op je eigen gebreken
siert een mens.
De NCRV bood zicht op een man
die al vele jaren en op alle mogelijke
manieren van zich doet spreken:
Simon Vinkenoog. Het filmportret
kreeg tot titel mee: 'Voor goed
bedroefd geweest' Eigenlijk net
zo ongrijpbaar als de dichter zelf.
Het onderzoek naar de reacties op
deze uitzending zou interessante
gegevens aan het licht kunnen
brengen. Simon wil een filtreerbak
zijn voor alle geestelijke stromingen
van verleden en heden en wat er
door hem heen gefilterd is. probeert
hij aan anderen door te geven.
Niet zelden is het een wonderlijk
mengsel.
De Granada serie 'Die mooie kinder
jaren. waarmee de NCRV donder
dag is begonnen, heeft blijkens
de voorpublikatie veel gevoelige
snaren doen trillen in Engeland
Of dat ook in ons land zal gebeuren?
Op grond van de eerste aflevering
twijfel ik wel. Maar je weet het
nooit zeker waar het sentiment
wel en waar niet in beweging
komt. Donderdagmiddag heb ik
Peter van Campen. Nick Heizenberg
en een kundig montageman druk
in de weer gezien met hun
reportage over Eurofest. Daardoor
heb ik iets gezien van wat ik
anders vanwege tijdnood had
moeten laten schieten. Ik meen.
dat wat het NCRV -team met kunst
en vliegwerk bij elkaar heeft ge
bracht. een goede introduktie is van
de donderdag begonnen massale
Bijbelstudie in Brussel, en dat ook
is aangegeven, hoe zoiets het leven
van mensen ingrijpend kan
veranderen.
TON HYDRA
gemaakt. Die leeft op een jacht
met ruwe kerels en domme grieten.
En hij heeft slagengif zodanig ver
geestelijkt. dat het als groene
dampslisrtjes over het filmdoek
kronkelt om te doden. Maar Doe
heeft 0"eral wat op. Hij verslaat
het kwaad en krijgt het goud, om
goed te doen.
Van zoiets smulden in de jaren
dertig de comic-strip-plaatjeskij-
kers van alle leeftijden, en daar
veel van toen weer in is, hebben
George Pal, producer en Michael
Anderson, regisseur, er een film
naar gemaakt. Als die het doet
wordt het een serie. De fantastische
onzin is wel aardig aangehouden,
met veel actie en weinig woorden.
De avonturen en de ijdele boven
menselijkheid van Doc (Ron Ely)
zijn met een droogkomische ernst
verbeeld, en daardoor parodie ge
worden.
(Den Haag-Rex, 14 j.).
Invulpuzzel
1
2
3
i
5
7
2
3
8
5
,0
6
Hor. en Vert.
1-1 koker; 2-2 krant van een par
tij: 3-3 gelijk: 4-4 handeling: 5-5
moerasvogel: 6-6 meisjesnaam; 7-7
wettig: 8-12 soortelijk gewicht
(afk): 9-11 steensoort: 10-10 sta
stil. 11-9 livreiknecht. 12-8 maan
godin.
OPLOSSING VAN GISTEREN:
Hor.: 1. els. 4. vitaal, 9. mate. 11.
Eede, 12. kanarie. 16. tik, 17. O.T.;
18. reiger. 21. ara. 22. eng, 23. ras
ter, 25. Ee. 27. gat, 28. enteren. 31.
snee. 32. Aneï 34. makker. 35. ten.
Vert.: 1. Em. 2. lak. 3. statig. 5. Ier.
6. teil. 7. adé. 8. A.E. 10. enig. 13.
aker. 14. start. 15. kreek. 17. ore. 19.
ene. 20. rage. 21. attent. 24. Sara.
26. snek. 28. enk. 29. TEE. 30. nee.
31. sa. 33. in.
113. Sybil keek Humfrie onthutst
aan en liet zich helemaal door zijn
zelfverzekerheid overrompelen.
'Vooruit heks', zei deze. 'Schiet eens
een beetje op. Laat zien wat je
kunt'. Sybil greep aarzelend naar 'n
kristallen bol en zei met krassende
stem: 'Ik... ik sta eigenlijk mach
teloos meneer. Met deze bol kan ik
misschien een beetje in het verle
den kijken. Dat is alles. Als ik u
daarmee misschien van dienst kan
zijn?' 'Wat heb ik aan het verle
den?' riep Humfrie gramstorig uit.
'Wat ben jij voor een stumperd van
een heks? Ik leef toch immers in
1968 en het verleden is voor mij
toch nu 't heden. Snap je dat dan
niet? Het is nu dus het verleden en
daarom moet je in de toekomst
kijken, als Je wilt zien wat er in
1968 met smidje Verholen en Ka-
reltje is gebeurd!' 'Wel salderamen-
tum peccatum!' knorde de heks,
'zoiets ingewikkelds heb ik nog
nóóit meegemaakt. Het verleden is
het heden en het heden is het
verleden. Kom daar nou maar eens
uit!' Wanhopig vatte ze een tover
boek en begon er nerveus in te
bladeren, Humfrie keek ingespan
nen over haar magere schouders
mee maar alle moeite was tever-
PELLI, PINGO EN HUN VRIENDEN
geefs. Het boek vertelde nerget j
hoe je in de toekomst kon dooi
dringen. Om dat te zien dienen w sc
onszelf weer te verplaatsen naa it
1968 en als we dan goed uitkijkei
dan zien we dat het erf van d'
spoorloos verdwenen smidse waim>
afgezet met de bekende roodwit! >eel(
waarschuwingsbordden. Een paa
bekwame politiemannen stonden e.n. i
bij op wacht en een geïmproviseer
de verkeersgeleider was aange
bracht. Doch de betekenis van dez l|no
nuttige installatie was niet erg dui
delijk, want er moet tóch niemaq
door. ed
s di
-el
tnse
sch:
FERDINAND
Radio vandaag
HILVERSUM I
KRO: 7.00 Nws 7 02 Het levende
woord. 7.07 (S> Badlnerle. (7.30 Nws.
7 41-7.50 Echo) 824 Overweging 8 30 Nws.
8.36 Gymnastiek voor de huisvrouw. 8 45
De wonderlijke letter M. 10.00 (S) Aub&-
de. (10 30-10 32 Nws NOS 11 30 Blik op
de derde wereld. KRO: 12 00 (S) Van
twaalf tot V'jf. met om 12 26 Mededelin
gen. 12 30 Nws. 12.41 Echo. 15.30 Nws.
17 00 Zonder grenzen. 17 10 (S) De buts-
geklutste kinderspelen. 17.30 Nws. 17.32
Echomagazine
KRO: 18 30 Nws. 18 41 Echo. 18 50 (S)
Grammoofoonmuzlek. 18.58 Marktberich
ten. 19.00 Kanjer Koning Kompetitie.
19 05 (S) CountrlJ Time 19.30 (S) In
antwoord op uw schrijven. 21.00 (S)
Hans. Cees *n Louis. 22 00 Relsoogst
22 25 Overweging 22.30 Nws. 22.40 (S)
Goal 23 55-24.00 Nws.
HILVERSUM II
AVRO: 7.00 Nws. 7 11 Ochtendgijmnas-
tlek. 7 20 (S) Dag met een gaatje. (8 00
Nws 8 11 Radiojournaal 8.30 De Groen
teman.) 9.00 (S) Europees Muziekfestival
voor de jeugd te Neerpelt. NOS; 9 20 Wat
heeft dat kind 9.35 Waterstanden. 9 40
Toerismo. AVRO: 10.00 Voor de kleuers.
10 10 (S en mono) Arbeidsvitaminen
(11.00 Nws. 1103 Radiojournaal.) 11.30
(S) Knlpperltcht. 1155 Beursberichten.
1200 (S) Nederlands Koorfestival 1975.
OVERHEIDSVOORL 12.30 Uitzending
voor de landbouw AVRO. 12 40 (S) De
Koninklijke Militaire Kapel. 12 55 Radio
journaal. VPRO: 13 00 Nws 13 11 Van
daag dit. morgen dat. 13.25 Programmao
verzicht. 13 30 Interview 14 00 Muziek.
15 30 Permanent Wave 1600 Nws 1603
Vandaag dit. morgen dat. 16 05 Tahiti.
17 30 Welingelichte kringen. 17.55 Mede
delingen.
VPRO 18 00 Nws 18.11 VPRO-vrljdag
NOS: 19 50 Den Haag vandaag. VARA:
20.00 Nws 20.05 (S) VARA-klassiek. 21 40
Victor E van Vriesland vertelt herinne
ringen. 22 10 (S) VARA-klassiek. 22.55
(S) De Staalkaart. 2325 (S) Licht en
semble. 23.55-24.00 Nws.
HILVERSUM III
EO: 7.02 (S) Gospelsound 8 03 Klank
bord 8 10 (3) Tussen thee en koffie 9 03
(S) De muzikale fruitmand. TROS: 10 93
Poo-op-drie 11.03 Drie draalt, op verzoek.
N!7RV: 12 03 (S) Drie tussen de middag.
Speciaal
Voor de VARA maakte Wim
Bosboom een filmportret van lien-
gelspecialist Jan Roelfs. Vijf jaar
•geleden kreeg hij te horen dat hij
aan longkanker leed.
Ned. 1 21.50
0 Onderwerpen in AVRO's Tele-
vizier Magazine zijn: werkwijze CIA.
toestand van Ruanda en Bond
tegen het vloeken.
Ned. 2 22.25
Het derde deel van de IKOR-
serie Geloven in de ontoltooid ver
leden tijd belicht Israels moeizame
weg van nomadenbestaan naar
agrarisch koninkrijk.
Ned. 2 23.10
In de KRO-rubriek Trektocht
langs musea wordt een bezoek ge
bracht aan het Visserijmuseum te
Vlaardingen. Hilv. 1 16.00
De AVRO zendt opnamen uit
van het Nederlands Koorfestival.
Hilv. 2 12.00
Aan een stüdio-uitvoering van
Aimé MaMlarts komische opera De
huzaren van Villars werken in het
VARA-programma mee Jan Kerk-
sen. Reiner Schweppe, Elly Ame-
ling, Sophia van Santé en Hans
Wilbrink. Hilv. 2 20.05
13 03 (S) Hier en nu. 13.08 Drie tussen
de middag. NOS: 14.03 Pop-Kontakt.
16 03 De Hitmeesters.
NOS: 18.03 De vakaturebank 18. 0
Jonst mag niet eten 19 02 Drie loop
22.05 (8) Superclean-Dreammachine.
23 02 (S) Vanavond laat 0 02 Radiojour
naal. 0 05 Weekend-muziek-magazine. 1.02
Soul-time US A. 202 Continu de nacht
door. 4 02 Voor dag en dauw. (2 02 4 02
en 5 57 Radiojournaal) NCRV: 6 02-7.00
(S) Klaar wakker
TV vandaag
NEDERLAND I
NOS
18.45 Mini Molen
18.55 Journaal
VARA
19.U0 ue stratemakeropzeeshow
19.30 VAR A's Hette Luchtballon:
Haantje de voorste
nos
20.00 Journaal
VARA
20.21 VARA's Hete Luchtballon:
Top of Flop
20.50 VARA's Hete Luchtballon:
Hallo Hier Hilversum...
Hier is de VARA
21.5U 3 Raketjes per dag:
gedeelten uit een gesprek
met Jan Roelfs
22.2U De commissaris
nos
23.20 Journaal
NEDERLAND II
NOS
1/.40 Zwemmen in Call, Columbia
18.45 Minimolen
18.55 Journaal
AVRO
ïy.uo avkos loppop nitparade
nos
20.00 Journaal
AVRO
20.21 Wie-kent-Kwis
21.40 De gebroeders Hammond
22.25 Televizier magazine
1KOR
23.10 Geloven in de onvoltooid
verleden tijd
NOS
23.40 Journaal
E
aff
zc\i
elijl
khei
|M<
trkii
ledi
pril
lefti
r h
ah
leg
Jhel
ltd
i°f
da
Eerst gaat het tegen grootwild ja
gers die nog met pijl en boog
werken: dan tegen een waanzinni
ge die. als ruimtevaarder verkleed,
een H-bom wil pikken, en bij zijn
bende een electrisch geladen juf
frouw in het goud heeft: en ten
slotte wordt er een strijd van twee
Chinese bendes beslecht. De avon
turen en stomme toevalligheden
zijn. zoals gewoonlijk, kinderlijk
verzonnen, en soms om te lachen.
Ze zijn, voor niet teveel kosten, In
studio's in elkaar gezet. Meer voor
een tv-serle dan voor een film.
dacht ik. Want die ziet er met
sombere kleuren en grove korrel
nogal 'opgeblazen' (achteraf ver
groot) uit. Voor wie werkelijk Bru
ce Lee nog eens wil zien. zal dat
allemaal niet veel uitmaken
(Amsterdam-City I. Den H; .ig-Ode-
on Rotterdam-Lumière I. 14 j.).
door Vilhelm Moberg ai
Cojn right Holland in B.V. Baarn
Spaar de Esveha Multo' garanliemerken voor zo n.fraaie Ballograf.
107
Robert bleef In Spring Creek en
zonk weg in een poel van lusteloos
heid en moeheid. De dagen spoel
den over hem heen. zonder dat hij
ze telde of er de naam van kende.
Alles moest maar gaan. zoals het
kwam. Wat kon hij eraan doen?
Er was niets dat hem verdriet deed
en niets dat hem vreugde gaf. Hij
had iets te eten en te drinken en
een bed om in te slapen, wat wilde
hij dan nog meer?
Soms had hij het vage gevoel, dat
hij iets moest zoeken: hij zat hier
maar en ondertussen was er iets
dat zijn neus voorbijging. Soms was
hij helemaal ontdaan: alles in zijn
leven was even krom. Waarom deed
hij daar niets tegen? En waarom
speet hem dat niet méér?
Van boven van de bergen kwam
een beek die door Spring Creek
stroomde met het helderste en zui
verste water dat hij ooit gezien
had Zo doorschijnend, dat het bij
na onzichtbaar was; als het niet in
beweging was en een bruisend ge
luid gemaakt had. had een voorbij
ganger het ternauwernood opge
merkt Robert stond 's avonds aan
de oever naar de bewegende water
stroom te kijken. Elke keer als hij
kwam bruiste en sprankelde die
beek. het water wilde zich zo vlug
mogelijk met een groter water ver
enigen. Maar Robert Nilsson uit
Zweden stond er bij te kijken, hij
had geen krachten meer voor Iets
anders. Voor hem was het te laat.
Ongemerkt ging de zomer voorbij;
de prairie was al rood van het door
de zon verbrande gras. Overdag zag
hij hoe ,de mensen die door Spring
Creek trokken een dag of een
nacht uitrustten om dan weer ver
der te gaan. Het waren buffelja
gers. pelshandelaren en kolonisten,
landzoekers, kooplieden, Indiaanse
agenten, schelmen en veedieven,
eerlijke mensen en moordenaars,
die door de politie gezocht worden
Maar bij al die mensen zag hij een
en hetzelfde gezicht. Het was het
gezicht van de goudzoeker. Wat
joegen zij na. al die door God
geschapen mensen? Ze hadden al
len maar één doel. ze mochten allen
hetzelfde, ze wilden alles tot zich
trekken wat er in dit land van
waarde was. niet alleen op. maar
ook onder de aarde. Rijkdom, dat
was het wat ze najoegen! Ze leef
den allen vanuit het geloof in goud.
Ze waren grote helden. Zij waren
de weer opgestane martelaren van
het evangelie: bereid om voor hun
geloof te seterven.
En geen van de mannen die hij die
zomer door Spring Creek zag trek
ken wist. dat de mens alles wel kon
missen, alleen water niet.
(Je dacht die zomer van 1852 dat
je nooit meer een baas boven je zou
hebbeh. Je had zelf je laatste be
graven, je had hem in een lege pak
kist gestopt en een kerklied voor
hem gezongen. Maar je had mij nog,
en ik ben nóg bij je. nu drie jaar
later. Je wilde vrij zijn en daarom
ging je weg om goud te zoeken, maar
je ontdekte al gauw, dat Goud de
strengste van alle bazen is, zelfs nog
strenger dan ik ben. Je hebt altijd
gemeend dat je je vrij zou kunnen
maken, maar je hebt het nooit ge
kund. Je zat opgesloten, een gevan
gene in de kerker van je lot.
Welterusten, goudzoeker!)
Vrijdagmorgen was Karl Oskar al
voor dag' en dauw op, hij smeerde
de wagenwielen en maakte alles
klaar voor de tocht naar Stillwater.
Toen de zon opkwam, was het al te
voelen dat het een heel hete dag
zou worden. Het was de eerste keer
dat hij een lange tocht ging maken
met zijn span jonge ossen: de
beesten met hun dikke vachten
hadden 's zomers veel van de mus
kieten te lijden, en al waren ze nu
goed getemd, toch was hij bang dat
ze in de warmte balsturig en moei
lijk te regeren zouden zijn. Daarom
wilde hij op rit zijn. voor de grote
hitte kwam. En voor het donker
wilde hij weer thuis zijn.
Gistravond had Kristina de beide'nt
stapeltjes geld onderhanden geno4ve
men, ze had de vlekken van depiti
banknoten verwijderd en ze gladge- vr
streken voor zover de kreukelig wa-1
ren. Er zaten een paar vetvlekkenp
op, die ze niet weg had kunnenhoi
krijgen, maar overigens zagen ze er a
nu keurig en goed verzorgd uitL-
minstens even netjes als het ande-,
re Amerikaanse papiergeld dat ze*r
in huis hadden. I d
Karl Oskar stopte ze in een buideljnel
van schapeleer, die Kristina voor, Q,
hem gemaakt had. toen ze zouden!
emigreren en waarin ze hun laatste™
Zweedse geld bewaard hadden. Tij
dens de overtocht had hij dat zakje»
op zijn blote lichaam gehad, vijf-i
honderd rijksdaalders hadden er inji»
gezeten. Nu zat er dertig keer zo-U*
veel Amerikaans geld in. genoeg^
om wel tien hoeves voor te kopen,U(
zo groot als Korpamoen en vandaag
zou hij op de bank in Stillwatern
informeren, of ze werkelijk geldigi
waren. p'
Terwijl hij bezig was de ossen in teLp
spannen, verscheen Algot Svenssont v:
al, die mee zou rijden. Hij kwamöRt
altijd op tijd. Vandaag zou Karlt i
Oskar voor hem als getuige optre-pk
den op het kadaster bij Svensson'sl fc
claim op section 35 van Chisago fer
Township.
(wordt vervolgd)
