Itrijd in
ngola
at geluwd
iiizama
Griekse vakbond:
bouwvakkers
uit op anarchie
Weersverwachting:
voorlopig redelijk
Geen uitzicht
voor boeren
in Colombia
ANUC
nieuw bestandsakkoord
Na rellen in Athene
gogelijk
^ch naar
-AE-top
Geruchten over
driemanschap
in Portugal
'ongegrond'
Acht doden bij
treinbotsing in
W.-Duitsland
Midden-Oosten 'Ijstijden voorlopig achter ons'
Wetenschap
en
Mek
SN.I
KWARTET DONDERDAG 24 JULI 1975
BUITENLAND
ANDA/LISSABON/KAMPALA (Reuter, UPI, AP) De strijd
jngola leek gisteren wat te zijn geluwd vanwege het bestand
m middernacht van kracht werd. Het is het zevende bestand
de drie bevrijdingsbewegingen dit jaó,r; de vorige werden
kele dagen of soms zelfs uren al weer gebroken.
en daar werd gisteren nog
iten. In de voorsteden Cuva
ixeniga werden schoten ge-
maar niet duidelijk was op
MIS schaal hier nog werd gevoch-
JOok waren er schermutselin-
in de streek Caxiito, vijftig
leter ten noordoosten van Loe-
htens het nieuwe bestand
en de bevrijdingsbewegingen
d 550 man terugtrekken in de
Ëttnes. Ook is bepaald dat een-
van de bevrijdingsbeweging
(Nationaal front voor de be-
ig van Angola) de Angolese
rJtad Loeanda niet dichter dan
de% kilometer mogen naderen,
deiins Portugese zegslieden zijn
Dnyr
>nd
vijfduizend man van de FNLA sa
mengetrokken rond Loeanda dat
vrijwel volledig in handen is van
de MPLA (Volksfront voor de be
vrijding van Angola). Een aanval
van de FNLA-troepen zou een com
plete oorlog betekenen, aldus de
zegslieden.
Vanuit Loeanda wijken nog steeds
honderden mensen uit. Volgens
sommigen roept de vlucht het beeld
op van Belgisch Kongo, vlak na de
onafhankelijkheid. Niet alleen pro
beren Portugezen naar het moeder
land te vliegen de vertrekhallen
van het vliegveld van Loeanda zijn
berstensvol maar ook vluchten
zwarte Angolezen naar hun stamge
bieden in het noorden en zuiden
van het land.
Atheense politie probeert tevergeefs een groep bouwvakkers en studenten tegen te houden.
Amin verdeeldheid? Naar kazernes
ito
i dffALA (Reuter, AP) Giste-
n verluidde in Kampala dat mo-
ütid tóch een Tanzaniaanse verte-
Kaljoordiger de topconferentie van
k ®IOrganisatie voor Afrikaanse
iat®jeid (OAE), die maandag be-
..n za! bijwonen. Vice-president
'hud Jumbe zou naar de Oegan-
"ogJboofdstad reizen, ondanks eer-
I bekendmakingen dat Tanzania
jok Zambia verstek zullen laten
K I omdat de Oegandese president
\tfmin weinig respect toont voor
ïrteielijk leven. Amin zal bet ko-
;av<fle jaar als OAE-voorzitter op-
heiin. Hij ontving gisteravond een
al [schap van Aboud Jumbe (die
rlefts president is van het tot
UUania behorende Zanzibar). De
Prfechap werd afgegeven door de
enSter van staat van Zanzibar,
*n Nasser Moyo. Over de in-
is niets bekendgemaakt maar
zou hebben gezegd dat de
N1schap veel bijdraagt tot de he
ffingen tussen Oeganda en Zan-
cerf. In hoeverre Jumbe meer als
teteenwoordiger van Zanzibar
i. Jvan Tanzania zal optreden is
e o duidelijk. Waarnemers sluiten
lea uit dat Amin tracht verdeeld-
ovtte zaaien in Tanzania.
's Nachts ls Loeanda een dode stad,
overgelaten aan de patrouilles van
het Portugese leger. Gisternacht
werd kort na het ingaan van het
bestand nog geweervuur gehoord;
aangenomen werd dat het schieten
afkomstig was -van Portugese troe
pen die schoten op plunderaars.
Dinsdagavond ontplofte nog een
bom in het gebouw van de Jornal
de Angola die de FNLA steunt; er
wielen twee doden.
Het Aaire persagentschap AZAP
heeft gisteren de bevrijdingsbewe
ging MPLA gewaarschuwd dat het
ontketenen van een oorlog 'één
ding is, hem winnen een tweede'.
'Door voorlopig Loeanda te bezetten
hebben de MPLA en haar Portugese
meesters alleen maar een slag en
niet de oorlog gewonnen', aldus het
persbureau.
Waar de MPLA volgens AZAP wordt
gesteund door Portugezen, Cuba
nen, Russen en zelfs Mozambika-
nen, wordt het FNLA. gesteund
door het Angolese volk en heeft het
in zich een grote overwinning te
behalen en de vrede te bewerkstel
ligen.
De Portugese militairen in Angola
bevinden zich volgens het Zaïrese
persbureau in de weinig benijdens
waardige positie van tussen hamer
en aambeeld als gevolg van de ge
spannen toestand in Portugal. Het
Portugese opperbevel kan zich niet
veroorloven de keurtroepen van
COPCON naar Angola te sturen
omdat het dan riskeert de macht in
Lissabon te verliezen. 'Dit is daar
om de troefkaart waarover de FNLA
beschikt om de grote slag te win
nen die in voorbereiding is', aldus
AZAP.
De MPLA daarentegen beschuldigt
de FNLA daarentegen van neo-ko
lonialisme en zegt dat zij westerse
kapitaals belangen dient.
In Kampala beijvert zich de top
conferentie van de Organisatie van
Afrikaanse Eenheid voor een stop
zetting van het bloedvergieten.
ATHENE (Reuter, UPI) Zeker zeventig mensen zijn gisteren in
Athene gewond geraakt bij gevechten tussen politie en stakende
bouwvakkers en studenten die solidariteit betuigden. Aan het be
gin van de avond leek het rustig in de stad maar later laaide de
onrust weer op toen de politie studenten uit de Polytechnische
school probeerde te halen die zich daar hadden verschanst.
Er waren weer duizenden betogers
op de been. De politie kan de zaak
niet meer in de hand houden en
heeft om versterking gevraagd.
Haar woordvoerder omschreef de
situatie als 'zeer ernstig'.
Volgens welingelichte kringen zijn
enkele legeronderdelen van het
garnizoen-Athene in gedeeltelijke
staat van verhoogde waakzaamheid
gebracht.
Het ministerie van openbare orde
deelde mee dat voormalige leden van
de militaire politie algemeen be
schouwd als aanhangers van het in
juli van het vorig jaar verdreven
bewind onder degenen waren die
de hele dag slag met de politie le
verden.
De titularis van het ministerie, ge
neraal Spion Ghikas, verklaarde dat
de betogingen verlopen volgens een
vooropgezet plan.
De Griekse vakbonsfederatie legde
verband tussen de ongeregeldheden
en het aan de gang zijnde proces
tegen 21 officieren die ervan wor
den beschuldigd een staatsgreep te
hebben beraamd tegen de burgerre
gering van premier Karamanlis. en
de eerste verjaardag van de val van
het kolonelsbewind.
Bedoeling van de rellen zou zijn
een staat van anarchie te creëren
waarin het voor bepaalde elemen
ten goed wroeten is. aldus de vak
bondsfederatie.
De bond van bouwvakkers had
dinsdagavond een voorgenomen
staking afgelast, nadat de regering
de meeste eisen had ingewilligd,
maar één afdeling droeg haar leden
op wel te staken en aan de massale
bijeenkomst van woensdag deel te
nemen. Het ministerie van arbeid
verklaarde dat deze afdeling 'ande
re beweegredenen' dan het welzijn
van zijm leden had gehad.
De moeilijkheden waren begonnen
met een massale bijeenkomst van
4.000 bouwvakkers die de straat wa
ren opgegaan om loonsverhoging
en betere arbeidsvoorwaarden te
bedingen. Na de bijeenkomst poog
den de arbeiders op. te trekken
naar het ministerie van arbeid, om
er een petitie met hun eisen te
overhandigen.
De politie gelastte de betogers zich
te verspreiden omdat Voor de mars
geen machtiging was afgegeven.
Toen de arbeiders weigerden, voer
de de politie met wapenstok en
traangas charges uit. De betogers
stoven uiteen om zich daarna weer
te hergroeperen. Ze bekogelden de
agenten met stenen en planken die
van bouwterreinen waren wegge
haald. De bouwvakkers staken vu
ren aan tegen het traangas en
wierpen barricaden op van auto's.
LISSABON (Reuter. UPI) Be
richten als zou in Lissabon een
militair driemanschap op het punt
staan de macht over te nemen, zijn
door een presidentiële woordvoer
der betiteld als 'volledig ongegrond
en pure speculatie'.
De berichten heetten afkomstig te
zijn van 'een hooggeplaatste rege
ringsfunctionaris in Lissabon', die
zou hebben verklaard dat het tri
umviraat zou bestaan uit president
Francisco da Costa Gomes, premier
Vasco Gongalves en COPCON-hoofd
Otelo Saraiva de Carvalho, alle drie
opperofficieren.
De Costa. Goncalves en Saraiva
zouden de beweging van de strijd
krachten hebben gevraagd hen als
militair driemanschap absolute
macht te verlenen.
Hoe de zeven dagen oude rege
ringscrisis in Lissabon dan wel zal
worden opgelost, is nog steeds niet
duidelijk. De socialisten willen niet
aan nieuw kabinet deelnemen als
Goncalves daarvan premier blijft.
HAMBURG Een botsing tussen een
forensentrein en een goederentrein
heeft gisternacht in het Noord-Duit
se Hamburg aan acht mensen het le
ven gekost. Meer dan 23 passagiers
werden ernstig gewond. De bestuur
der van de forensentrein heeft waar
schijnlijk een stopsignaal genegeerd.
Hij is evenals zijn collega uit de be
stuurderscabine gesprongen vlak voor
de botsing plaats vond.
van pagina 1
te fc
lacht van de Verenigde Na-
liti^in de Sinai, zou vandaag aflo-
igï,
Amerikaanse president Ford
ili Baarde gisteren in Washington
we^een regeling in het Midden -
'nu veel dichterbij is dan
maanden geleden'. Op een
gst voor een vereniging van
strijders in het Witte Huis zei
'wij werken dag en nacht aan
oplossing voor de problematiek
het Midden-Oosten, maar het
st zeker dat we daarin zullen
De toestand is nog steeds
teil delicaat', en de verschillen
ïn de partijen zijn 'nog zeer
'ig'
de Amerikaanse president
it uitbreken van een nieuwe
nog steeds mogelijk. In dat
krijgen de Verenigde Staten
zijn mening waarschijnlijk
ïuw te maken met een olie-
go, dat hen dan veel harder
iffen dan in 1973, omdat het
ik van geïmporteerde olie
steeds toeneemt. Ford drong er
iuw bij het congres op aan
te betrachten met de goed-
van een energie-program-
iat de Verenigde Staten tegen
aU| onafhankelijk moet maken
jrade Arabische olie.
.Arabische Socialistische Unie
jU) heeft gisteren met een een-
eiepmigheld die geen precedent
a A president Anwar Sadat aange-
;n En als kandidaat voor een twee-
btstermijn van zes jaar. De
lent liet doorschemeren dat
deze kandidatuur wel zou aan-
ien. De huidige termijn loopt
itober 1976 af en Sadat had
jd dat hij geen kandidaat meer
zijn. In december wordt hij 57
g Hoessein van Jordanië
ratft in een vraaggesprek gewaar-
'iwd dat hij een voorgenomen
«contract met de Verenigde
m zal annuleren als het con-
besnoeiingen aanbrengt in de
«komst waarmee een bedrag
350 miljoen dollar (ca 875 mil-
cft gulden) gemoeid is. Hij deelde
an dagblad Al Ray mee dat hij
Set zou aarzelen zich tot een an
on* bron te wenden als de VS niet
dé het gevraagde zouden voldoen,
n.dat gebeurt zullen de betrek-
i 4?en tussen beide landen zeker
Men aangetast'.
Het lijkt nog geruime tijd redelijk weer te zullen blijven, denkt professor W. H. McCrea. Met die
mededeling wordt niet een nieuwe weerkundige medewerker ingeleid we zouden de huidige
functionaris niet graag willen missen. Maar professor McCrea onderscheidt zich van andere schrij
vers over het onderwerp doordat hij het niet over de komende dagen heeft, maar over de komende
tweehonderdvijftig miljoen jaar.
door drs. RohJoppema
Dat is ongebruikelijk lang, zelfs
voor iemand die iets over het kli
maat te zeggen heeft, (als het over
dit soort perioden gaat, kunnen we
natuurlijk beter over klimaat pra
ten dan over weer). Maar die lange
termijn is niet het enige opmerke
lijke in het verhaal van McCrea.
Hij gaat bovendien dwars tegen
allerlei andere verhalen in, die ons
allemaal aan het begin van een
nieuwe ijstijd plaatsten.
Twee van zulke verhalen hebben
we nog geen jaar geleden in deze
rubriek naar voren gehaald (28 no
vember '74). Om het optreden van
ijstijden te verklaren, leunden bei
de verhalen op variaties in de hoe
veelheid zonneschijn, veroorzaakt
door verschillen in de gemiddelde
afstand van de aarde tot de zon en
verschillen in de helling van de as
waarom de aarde eenmaal in de 24
uur ronddraait. Beide effecten zijn
door de sterrekundigen uit te reke
nen, en de daaruit berekende ver
schillen in de gemiddelde hoeveel
heid zonneschijn bleken vrij aardig
overeen te komen met het optreden
van ijstijden gedurende de afgelo
pen honderdduizenden jaren.
Volgens één theorie (van Calder)
zaten we al in het begin van een
nieuwe ijstijd, volgens een andere
(van Chapell) nog net niet. In
beide gevallen zou het nog wel
even duren voor het echt koud zou
worden in onze omgeving - zo n
ijstijd kan een aanloop van tien
duizenden jaren nemen. Maar voor
al Calder drukte ons op het hart
dat het erg snel kon gaan. En als
je geologen met een effen gezicht
over de sporen van gletsjers in
In deze opname van het sterrenstel
sel M 51 is de structuur van de spi-
raalarmen duidelijk te zien.
Drente hoort praten, wordt het een
mens al gauw koud om het hart.
Hartverwarmend
Dat maakt het tegengestelde geluid
van McCrea (Nature, vol 255. pag.
607-609) des te boeiender, en ook
wel een beetje hartverwarmend -
wat natuurlijk in het geheel geen
wetenschappelijk argument is. Zelfs
de tegenstelling is meer schijn dan
werkelijkheid, omdat de tijschaal
van de verhalen zo grondig ver
schilt. Calder bijvoorbeeld, ontleen
de zijn bewijsmateriaal aan de
temperaturen van de afgelopen
achthonderdduizend jaar. Dat mag
voor onze begrippen een forse tijd
zijn, maar McCrea als sterrekumdi-
ge pakt de dingen nog aanzienlijk
groter aan.
Het kan de afgelopen paar miljoen
jaar aan de koude kant geweest
zijn, zegt hij. maar ik heb wel een
idee hoe dat komt. En als dat klopt,
is het nu over. De komende twee
honderdvijftig miljoen - jaar is er -
letterlijk - geen vuiltje aan de
lucht. Daarmee brengt hij het ou
dere werk terug tot gekrabbel in de
marge van zijn grote temperatuur
schommelingen. Interessant en
waardevol gekrabbel weliswaar,
maar de weersverwachting op lan
gere termijn ziet er toch ineens
heel anders uit. Als hij gelijk heeft.
Maar of dit nieuwe verhaal over
eind blijft staan, moeten we nog
afwachten. Weliswaar werd het
door de deskundige adviseurs van
Nature vrij vlot geaccepteerd. Maar
in principe kan in elk volgend
nummer van het eerbiedwaardige
weekblad een ingezonden stuk
staan waarin McCrea op een denk
of rekenfout wordt betrapt. Want
de wetenschap is hard voor haar
beoefenaars, en die zijn hard voor
elkaar.
Maar tot zo lang staat het idee van
McCrea overeind, dat overigens al
door Hoyle en Lyttleton (geen ge
ringe namen) in 1939 werd gepu
bliceerd. Maar die hadden de gege
vens nog niet om het echt aanne
melijk te maken. En tot zolang was
het alleen een aardig idee. geen
serieus te nemen theorie.
Melkweg
Die theorie dan, kijkt aanzienlijk
verder dan de aarde en de zon, en
beschouwt het hele melkwegstelsen
waarin de zon maar een van de
miljoenen sterren is - en bepaald
niet de indrukwekkendste.
Zo'n sterrenstelsel heeft vaak de
gedaante van een kern met twee
duidelijke spiraalarmen. Alleen aan
de melkweg zien we dat niet, om
dat we er middenin zitten (op één
derde van de afstand tussen cen
trum en buitengrens). Dankzij ra
diotelescopen die door de 'schijf'
heen kunnen kijken, weten we toch
vrij aardig waar we precies zitten,
en daar gaat het McCrea nu juist
om. De spiraalarmen bestaan in
hoofdzaak uit een verdichting van
gas en stof (donker, en dus niet
zichtbaar op foto's). De zichtbare
'armen' zijn jonge sterren die zo
juist uit die verdichting zijn ont
staan.
De zon draait, net als andere ster
ren, in een ander tempo om het
centrum van de melkweg heen als
de spiraalarmen. en gaat daardoor
eens in de paar honderd miljoen
jaar door zo'n complex van stof- en
gaswolken heen. En geologische
sporen op aarde wijzen erop dat
complexen van ijstijden ongeveer
ééns in de 250 miljoen Jaar optre
den.
Dat nu. valt te rijmen. De zon
vangt materiaal uit de gaswolk op
en wordt daardoor tijdelijk iets
warmer. Daardoor verdampt er op
aarde meer water, er komen dus
meer wolken, die het zonlicht zo
goed terugkaatsen dat het hier net
to iets kouder wordt: ijstijd. En de
boodschap: volgens de astronomen
zijn we net uit een stof-spi ra alarm
opgedoken. Dus, als het allemaal
klopt, 250 miljoen jaar redelijk
weer. We zullen zien.
De kortstondige hoop die de arme Colombianen na de ver
kiezingen half vorig jaar deed opleven lijkt inmiddels weer
volledig te zijn vervangen door grauwe moedeloosheid.
De nieuwe president Alfonso Lo
pez Micheisen (61) heeft zijn
beloften voor een betere inko
mensverdeling en drastische
landhervormingen niet kunnen
waarmaken en lijkt het beleid
van zijn conservatieve voorgan
ger Pastrana Borrero onvermin
derd voort te zetten. Mdchelen
was als kandidaat van de libera
le partij de presidentsverkiezin
gen ingegaan met duidelijk om
lijnde ideeën over een verbete
ring van de sociale structuur en
een onafhankelijker opstelling
van Colombia ten opzichte van
het buitenland, met name de
Verenigde Staten.
Gezien de ongekend hoge infla
tie (in 1974 rond de 30 procent)
wilde hij de lonen hun koop
kracht teruggeven en uitte hij
felle kritiek op een aantal grote
ondernemingen die voor zijn
ambtsaanvaarding hun prijzen
alvast maar hadden verhoogd,
als 'voorzorgsmaatregel'. Bij her
vormingen in de landbouw dacht
hij aan het bestrijden van het
improductieve grootgrondbezit
landheren laten grote stukken
land braak liggen omdat zij het
inkomen daaruit toch niet nodig
hebben.
Als oud-minister van buiten
landse zaken kondigde hij aan
zich niet de Amerikaanse poli
tiek slaafs te volgen. Uit zijn
verklaringen werd duidelijk dat
hij een meer uitgesproken der
de-wereld-politiek wilde gaan
volgen, onder meer om de na
tuurlijke rijkdommen van Co
lombia te beschermen.
Weinig waargemaakt
Nu, meer dan een jaar na de
ambtsaanvaarding door Lopez
Micheisen, blijft steeds meer dat
hij weinig of niets van zijn be
loften heeft kunnen waarmaken.
In Colombia zelf is van diverse
zijden de beschuldiging geuit dat
het bewind van Micheisen een
oligarchisch sociaal en politiek
stelsel waarin weinigen macht
bezitten bestendigt. De groot
grondbezitter is onaantastbaar
gebleven, de werkeloosheid is
schrikbarend hoog en nog steeds
bezitten twee miljoen boeren in
het geheel géén land. Weliswaar
heeft de snelle groei in de in
dustriële sector zich voortgezet
maar 85 procent van het totale
kapitaal is in handen van nog
geen 20 ondernemingen (vaak
multinationaal) die 75 procent
van de produktie voor hun reke
ning nemen. Bij het uitblijven
van een betere inkomensverde
ling accentueert de groei van de
economie slechts de bestaande
maatschappelijke ongelijkheid.
Om aan het lot van de Colombi
aanse boeren meer bekendheid
te geven heeft de niet-aflatende
nationale boerenvakbond ANUC
begin deze maand ten overstaan
van het Colombiaanse volk en
de gehele mensheid weer een
publieke aanklacht tegen de au
toriteiten doen uitgaan.
Blijkens een door de. in Amster
dam gevestigde, Aktie Columbia
verspreid communique bevat de
aanklacht gegevens over honder
den arrestaties van boeren, op
sluitingen, bedreigingen en mar
telingen. De arrestaties zijn mo
gelijk op grond van de staat van
beleg die Lopez Michielsen in juni
voor geheel Colombia afkondigde.
De ANUC kwalificeert het optre
den van de autoriteiten als 'een
nieuwe daad van repressie die de
regering en de grootgrondbezit
ters tegen de arme boeren uitoe
fent, en het antwoord van de
regering op de situatie van hon
ger en ellende waarin de boeren
en het Colombiaanse volk leven,
terwijl de regering aan de ande
re kant de roof van onze rijk
dom toestaat en dekt en onze
nationale soevereiniteit ver
kwanselt aan het Noordameri
kaans imperialisme'. De boeren
vakbond roept het Colombiaanse
volk op 'waakzaam te zijn en de
rijen te sluiten tegen de grote
dreiging dat in Columbia het
terreursregiem van kracht wordt
waaronder de volken in Chili,
argentinië, Brazilië en Honduras
leven.
Na de jongste arrestatie van
honderden boeren heeft de
ANUC met zijn aanklacht op
nieuw willen wijzen op de drei
gende situatie voor de Colombi
aanse boerenbevolking. Hoe
groot de dreiging is wordt geïl
lustreerd door de cijfers: twee
procent van de bevolking heeft
bijna CO procent van de grond
in handen heeft
70 procent van de Colombianen
in het geheel geen grond of
minder dan 5 ha. De werkloos
heid onder de boerenbevolking
is hoog en veel boeren zijn ge
bonden aan seizoenarbeid.
Naast de ANUC (uitgegroeid tot
een boerenvakbond van 2.5 mil
joen leden) zijn ook verschillen
de andere groepen in de Colom
biaanse samenleving in bewe
ging gekomen om een uitweg te
vinden uit de vastgeroeste maat
schappijstructuur. De Invloedrij
ke elitaire bovenlaag van het
land wordt geconfronteerd met
protestacties, uiteenlopend van
gewapend verzet doer een viertal
linkse guerrilla-bewegingen (dit
jaar reeds tientallen ontvoerin
gen) tot voortdurende stakingen
van arbeiders, studenten en on
derwijzers en tot de massamobi
lisatie van boeren door de
ANUC.
Van de kerken heeft de arme
Colombiaanse bevolking officieel
nog niet veel steun ontvangen.
Een program voor katechese.
maatschappijkritiek en bewust
making. dat zich vooral richtte
op de jongeren, werd begin dit
jaar door de bisschoppen van
Colombia verboden omdat het
leidde tot 'een revolutionaire
houding en ideologie'. Naar het
voorbeeld van Camilo Torres
echter, die zich in de jaren zes
tig bij een guerrilla-groepering
aansloot: en in 1966 tijdens een
schermutseling met het leger
werd gedood, hebben vele Indivi
duele priesters zich aan de zijde
van de arme bevolking geschaard.
Zij delen mee in de honger
en ellende van het volk en strij
den mee ter bevrijding van de
onderdrukte massa.
ASOCIACIOfcT
NACIOVAL
DE DSIJARIOS
C.AMPESINOS
Ook uit de pamfletten van de ANUC blijkt de strijdbaarheid
van de organisatie.
