Ir. J. van der Graaf maakt zich sterk
Canadese kerkleiders
geschokt teruggekeerd
uit Zuid-Afrika
Met Schrift en spade
door het bijbels land
Vandaag*
'J
fllsillal
li
Bij voorkeur lang
gestrafte Chilenen
naar Nederland
Jehova's getuigen
in Utrecht bijeen
vk
Vredesresolutie op
congres adventisten
Scheiding kerk en
staat in Noorwegen
Bemepingswetï
e:^
Protest tegen
ICCC in Keni'
Nieuwe boelu
TROUW/KWARTET DINSDAG 22 JULI 1975
KERK/BINNENLAND
door A. J. Klei
Gereformeerde bonders, dat kan bekend zijn, peinzen er niet over uit de her
vormde kerk te stappen, wat voor bezwaren zij ook hebben tegen het reilen en
zeilen van hun kerk. Hun sympathie voor de Afscheiding van 1834 is, bij alle
begrip en waardering voor wat de broeders dreef die toen het 'hervormd ge
nootschap verlieten, gering. Op vergaderingen heb ik meermalen meegemaakt
dat oudere bonders gereformeerden nog als afgescheidenen aanduidden en dat
bedoelden ze dan niet complimenteus.
De redenering van de bonders is als volgt:
wij handhaven de belijdenis van onze
kerk, wij zijn het legitieme (wettelijke)
deel van de kerk, wij zijn waarlijk her
vormd en niet diegenen die een loopje
nemen met onze belijdenisvoorschriften:
zij horen eerder buiten de deur dan wij.
Gereformeerde bonders houden ook van
hun kerk, zij hebben het graag over 'onze
vaderlandse kerk'. Ze schelden er soms
heel hard op, maar ze pikken dat van een
ander niet: als er wat van de hervormde
kerk gezegd moet worden, zullen ze 't zelf
wel doen.
De ontwikkelingen binnen de 'gescheiden'
kerken stellen hen in het gelijk.: een
afscheidingsbeweging helpt niet. Zie maar
naar de gereformeerde kerken van nu, ook
daar hoor je vrijzinnige geluiden. Deze
kijk op de zaak vond ik treffend uitge
drukt in het laatste nummer van De
Waarheidsvriend, in een boekbespreking van
ir. J. van der Graaf, de slagvaardige, om
niet te zeggen strijdvaardige algemene se
cretaris van de gereformeerde bond in de
hervormde kerk. Hij schrijft over 'De af
scheiding van 1834, tweede deel. classis
Dordrecht c.a.' van dr. C. Smits en maakt
dan deze opmerking:
Er is intussen heel wat veranderd. Ook bij
de Afgescheidenen maakten de schuilker
ken, de schuren en de boerendelen plaats
voor fraaie godshuizen. Er was ook groei.
Maar ook daar stonden de ontwikkelingen
niet stil. Ik maak mij sterk, dat in heel
wat gemeenten, stammend uit de Afschei
ding, de prediking thans niet rechtzinniger
of geestelijker is dan in het 'Hervormd
Genootschap' ter plaatse ten tijde van de
Afscheiding. De geschiedenis pleegt zich
nogal eens te herhalen. Tot zover ir. Van
der Graaf.
Nu heb je behalve de Afscheiding van 1834
nóg een afscheidingsbeweging van de her
vormde kerk gehad: de doleantie in 1886
onder leiding van Abraham Kuyper. Afge
scheidenen en dolerenden verenigden zich
in 1892: het geboortejaar van de tegen
woordige gereformeerde kerken. Een deel
van de afgescheidenen deed niet mee en
zij leven voort als de christelijke gerefor
meerde kerken (allerlei verfijningen laat
ik nu maar schieten).
Ik moest dit even memoreren omdat theo
retisch de mogelijkheid bestaat dat ir. Van
der Graaf ook het oog heeft op de christe
lijke gereformeerde kerken. Maar hoewel
binnen die kerken onderlinge verschillen
waar te nemen zijn en in het verlengde
daarvan een verontruste groepering, gaan
ze daar toch veel meer de welgebaande
reformatorische wegen dan in de gerefor
meerde kerken. Ik maak me dan ook sterk
dat ir. Van der Graaf zich sterk maakt
voor wat betreft de gereformeerden.
Hii doet dit terecht. De gereformeerden
vormen allang geen homogene groep meer,
in hun midden rukken de 'richtingen' op.
Dit houd je alleen maar tegen als je
bereid bent tot telkens opnieuw een kerk
scheuring. Daar hebben de gereformeerden
inmiddels genoeg van, maar ze hikken nog
wel erg tegen hun huidige situatie aan die
met de dag meer op die van de hervormde
kerk gaat lijken. Doch het zal wel (moe
ten) wennen.
Overigens is met het bovenstaande niet
gezegd dat ik het blijf-zitten-waar-je-zit
van de gereformeerde bonders compleet
voor mijn rekening zou nemen. In zoverre
niet dat zij het oud vertrouwen ook vaak
voeden met oude zaken, die mede vanwege
hun oud-zijn gekoesterd worden: oude
psalmberijming, oude vertaling, oude zegs
wijzen. Weliswaar wordt in een beleidsno
ta van de bonders onderscheid gemaakt
tussen dingen van primair en secundair
gewicht, maar in de praktijk komt het er
wel op neer. Meer dan eens sprak in
gereformeerde bondsdominees die in de
studeerkamer vertellen dat ze 'eigenlijk'
niet tegen de nieuwe berijming of de
nieuwe vertaling zijn, maar ze kijken wel
uit om er uit te laten zingen of uit te
lezen. Op die manier gaan uiterlijkheden
een kentekenbewijs vormen en beoordeelt
de goe-gemeente je naar (het tempo van)
je psalmgezang en dergelijke. Dat mag
niet. zal iedere bonder me toegeven. Maar
je ziet het gebeuren.
P.S. Van buitenverbandse vrijgemaakte
kant word ik er, naar aanleiding van mijn
stukje van afgelopen zaterdag, op attent
gemaakt dat ik helemaal niet had hoeven
gokken: buitenverbanders hebben (nog)
geen zendtijd en komen dus (nog) niet met
een kerkdienst in de ether. Bovendien
zingen zij veelal uit de nieuwe psalmberij
ming.
'Apartheid kanker op aangezicht van mensheid'
QUEBEC 'We zijn allen diep geschokt en ontroerd door de ervaring die wij tijdens onze reis door
Zuid-Afrika hebben opgedaan en wij moeten het blanke racisme van Zuid-Afrika in de sterkste be
woordingen afwijzen en aan de kaak stellen.'
Dit is een van de conclusies waar
toe een commissie van Canadese
kerkleiders is gekomen tijdens een
bezoek van bijna een maand in mei
van dit jaar aan Zuid-Afrika. Het
rapport van de commissie, met bis
schop Harold Nutter als lid en ds.
Ker.t Clark als leider, is gepresen
teerd aan de vorige maand gehou
den algemene synode van de angli
caanse kerk in Canada.
De synode heeft onder meer op
grond van dit rapport de regering
gevraagd haar handelsagenten uit
Zuid-Afrika terug te trekken en
leningen aan de regering van Zuid-
Afrika of aan met haar verbonden
instellingen te verbieden. De syno
de heeft verder opgeroepen de pre
ferentiële suikerovereenkomst met
Zuid-Afrika te bëindigen. Ook
vraagt de kerk een speciale belas
ting te leggen op winsten die in
Zuid-Afrika behaald worden.
In het rapport, dat de speciale on
derzoekcommissie op tafel legde,
wordt apartheid een kanker op het
aangezicht van de mensheid ge
noemd. 'De menselijke vernedering,
de massale en systematische onder
drukking en uitbuiting van miljoe
nen mensen, alleen omdat hun
huid niet blank is, onder het mom
van een technologie en een christe
lijk genoemde theocratie is een
godslastering'.
Ras-bewust
Zuid-Afrika's maatschappij wordt
gedomineerd door een kleine poli
tieke minderheid van het totaal
UIT
Korte, duidelijk geschreven, liefst
aan één kant getypte, brieven
kunnen worden gestuurd naar:
Secretaris Hoofdredactie Trouw/
Kwartet, Postbus 859, Amsterdam.
Bij publikatie wordt de naam van
de schrijver vermeld.
VAN LEZERS
Halsstarrigheid
In uw commentaar van 18 juli 1975
'stap voor stap' wordt Israël betut
telend beschuldigd van halsstarrig
heid in de onderhandelingen met
Egypte. Israël is van begin af aan
bereid geweest, het merendeel van
de veroverde gebieden terug te ge
ven, iets dat niet vanzelfsprekend
is in de historie. Uiteraard wil en
kan Israël dat slechts doen in ruil
voor een reëel vredesaanbod van
Egypte. Dat is normaal en begrijpe
lijk. Tot nu toe is Egypte niet
bereid geweest, de staat van oorlog
te beëindigen. Het was slechts be
reid, gedurende een bepaalde perio
de geen gevechtshandelingen te be
ginnen. Dat is absoluut abnormaal.
Wie is nu eigenlijk halsstarrig?
Moet Israël iets abnormaals doen,
omdat Egypte zich de miljarden
dollars van Saoedi-Arabië niet wil
laten ontgaan? Overigens: Saoedi-
Arabië geeft in 1975 via de UNWRA
aan 'de Palestijnse vluchtelingen
kampen niet meer dan twee mil
joen gulden. Hetzelfde bedrag geeft
Nederland, en wat bijna niemand
weet, ook Israël.!
Leiden
Ds. K. E. H. Oppenheimer
HOOFDKANTOOR.
Nieuwe ZijrJs Voorburgwal i
276 280, Amsenlafii.
Tel >?D 22(1383.
Postbus 859.
ROTTERDAM DORDRECHT:
Westblaak 9-11, Rotterdam
Tel 010 115588.
Postbus 948.
DEN HAAG'LEIDEN.
Parkstraat 22 T\.n Haag
Tel 070 469445
Postbus 101.
C:'. 'Ni.'vK.fN
Nieuwe f bhïraijr-sU 25.
Grcmimjf-n
Tel 050 125307
Postbus 191.
ZWO! i r
MeinnaiM 56 7A •"<-
1 el 'ó'-vo 17u3t
Postbus 3
Kissinger
De felle kritiek die in verscheidene
ontwikkelingslanden te horen was
na de rede van Henry Kissinger,
was naar mijn mening toch wel
terecht. Kissinger mag dan nog zo
waarschuwend zijn vinger opheffen
en spreken over een 'lege dop', die
de derde wereldlanden zullen erven
als ze door blijven gaan met - via
ideologische confrontaties en blok
vorming - hun doeleinden te berei
ken. hij zal niet kunnen verhinde
ren dat de arme landen - zich van
hun mogelijkheden bewust zijnde -
door zullen gaan met het opeisen,
van het ook hen toekomende deel,
van datgene wat de wereld te bie
den heeft aan materiële - als wel
nlet-materiële zaken. Met dreige
menten en chantage zoals nu ge
beurde door Kissinger, kan men
niet keren, hoogstens wat vertra
gen. We zullen moeten inzien, dat
wij het niet alleen meer voor het
zeggen hebben in onze wereld, we
zullen iets op moeten schuiven zo
dat de anderen - de derde wereld
landen - ook aan bod kunnen ko
men. Het is een kwestie van eerlijk
delen, maar dan wel in de ruimste
zin van het woord. Zijn we daartoe
niet bereid, dan zullen zij ons
daartoe wellicht dwingend benade
ren en krijgen we mogelijk vroeg
of laat de rekening gepresenteerd.
Den Bosch
C. Joosten
Van een verslaggever
DEN HAAG De Nederlandse re
gering meent dat bij haar toela
tingsbeleid inzake gevangenen uit
Chili de voorkeur moet worden ge
geven aan degenen van wie vast
staat dat zij tot een langdurige
gevangenisstraf zijn veroordeeld.
Dit heeft minister Van der Stoel
(buitenlandse zaken) geantwoord
op schriftelijke vragen van het Eer-
ste-Kamerlid Nederhorst (PvdA).
Dit beleid sluit evenwel niet uit dat
in speciale gevallen ook personen,
die niet aan dat criterium voldoen,
voor opneming in Nederland in
aanmerking kunnen worden ge
bracht, zo antwoordt de bewinds
man.
van de blanke bevolking', zegt het
rapport, dat vaststelt dat elk facet
van het dagelijks leven door de
vraag naar het ras wordt overheerst.
'Al na korte tijd wordt de bezoeker
zelf ook ras-bewust zonder het in de
gaten te hebben. Het hele leven
wordt zo zorgvuldig uitsluitend ten
voordele van de blanke geregeld en
is zo gericht op de uitsluiting en
ontmenselijking van de niet-blan-
ken. dat hun problemen zo angst
wekkend worden, dat men ze niet
meer onder ogen kan zien'.
Het rapport noemt de huidige de-
tente-politiek van premier Vorster
een manier om tijd te winnen om
Zuid-Afrika's militaire positie te
versterken. Zuid-Afrika's militaire
budget is vorig jaar met vijftig
procent verhoogd, zegt het rapport.
Het noemt Vorsters doorzetten van
de bantoestanpolitiek meer een
symbool van de Zuidafrikaanse
werkelijkheid. Dertien procent van
de meest verspreid liggende, on
vruchtbare, stukken land, die arm
aan bodemschatten zijn, moeten
zeventig procent van de bevolking
van dit overigens prachtige, vrucht
bare en rijke land onderhouden.
Tot vorig jaar juni zijn volgens
schattingen meer dan een kwart
miljoen zwarten gedwongen naar
zo'n thuisland overgebracht, vaak
met achterlating van land, dat zij
wettig ln eigendom hadden. Meer
dan honderdduizend gekleurde Af
rikanen, Indiërs en Chinezen zijn
evenzo met dwang overgebracht
naar gescheiden stedelijke gebie
den.
Het rapport geeft enkele cijfers van
de werkelijkheid in Zuid-Afrika.
Hieruit blijkt dat er voor de zwar
ten één arts is per 44.400 inwoners,
terwijl elke vierhonderd blanken
een dokter hebben. In 1974 werden
bijna vijftigduizend nieuwe geval
len van tuberculose onder de zwar
ten ontdekt, tegen 769 voor de
blanke bevolking. In het jaar dat
eindigde in juni 1974 hadden
624.410 mensen in de gevangenis
gezeten, van wie 399.332 in verband
met de pasjes wetten. Onder de ge
vangenen waren vierduizend zuige
lingen.
Zelfvernietiging
'Helaas en tot onze schrik vonden
wij weinig, zeer weinig mensen on
der de blanken, die actief zich in
zetten voor verandering, door zich
te verzetten tegen het systeem. De
hele blanke maatschappij lijkt on
afwendbaar, in al haar welvaart en
met haar hoge levensstandaard, op
weg te zijn naar zelfvernietiging.
Zelfs jonge blanken lijken over
tuigd dat de enige realistische hou
ding is. de status quo te handhaven
en velen zijn bereid tot geweldda
dig verzet tegen elke poging om de
uiterst langzame verandering die er
voor niet-blanken is. iets te ver
snellen'.
Het rapport geeft toe, dat je er
geweest moet zijn om het te kun
nen geloven. 'De Zuidafrikaanse re
gering heeft miljoenen uitgegeven
om in het buitenland een vals
beeld te vestigen van een zonnig,
vooruitstrevend Afrika. Zelfs in
model-steden wonen de Afrikanen
in massale achterbuurten met ge
zinnen van zes of tien mensen in
betonnen hutten van tien bij 25
voet, geen electra, geen wc, ge
woonlijk een kraan voor tien of
meer huizen. Geen telefoon, slechte
vuilafvoer. In steden die tien tot 15
mijl buiten de echte stad liggen en
die alleen bereikbaar zijn met kost
bare en tijdrovende busritten. Er
zijn geen tekenen dat hierin veran
dering komt.
Het rapport van de Canadese kerk
stelt vast dat ook de kerk in Zuid-
Afrika diep betrokken is in het
racisme. Onder de blanke kerkleden
zijn er maar weinig, die meer dan
paternalistische gevoelens hebben
tegenover de zwarten. De zwarte
kerkleden willen verandering. 'Hun
teleurstelling en ongeduld is hoog
opgelopen. Soms vragen zij: 'God
aan welke kant staat u?'
Rondgang van de kerk der Acht Zaligheden.
Buijten en Schipperheijn te Amsterdam staat be kend als een uitgever van degelijke 'gereformeerde-
gezindte'-lectuur. Opmerkelijk is het dan ook, dat nu al het tweede boek van de rooms-katholiek
B. G. Henning over het Heilige Land bij deze uit gever is verschenen.
Na 'Jeruzalem, wandelen door stra
ten en eeuwen' kwam nu uit 'Met
Schrift en spade door het bijbelse
land'. Aan de hand van de schrijver
maakt men negentien tochten. De
titel is bij wijze van spreken na
tuurlijk, want zonder vergunning is
graven streng verboden.
Henning kan veel vertellen (en
goed tekenen: de vele illustraties
zijn van hemzelf). Daarbij vestigt
hij de aandacht van zijn lezers
hoofdzakelijk op de relikwieën van
de na-bijbelse tijd, de talloze pel-
grtmskerken en andere monumen
ten van christelijke vroomheid door
de eeuwen heen. Met verve verde
digt hij zelfs de bouw van de kost
bare Latijnse kerk van de Annunci
atie in Nazareth in 1969. Wie daar
tegen bezwaar maakt, deelt zich
daarmee in in 'de rebellerende club
onder leiding van een zekere Ju
das', die bij de zalving te Bethanië
ook al sprak van verkwisting. 'Op
deze plek kwam het Woord Gods in
ons menselijk vlees! Mogen we dat
misschien herdenken met een beet
je waardig monument?'
Kortom, Henning verloochent zijn
rooms-zijn niet. Over de overdadige
inrichting van de Geboortegrot in
Bethlehem schrijft hij: 'Eigenlijk is
het een gewettigd verlangen naar
UTRECHT Vorige week is in de
Utrechtse jaarbeurshallen de jaar
lijkse districtsvergadering van Je
hovah's Getuigen begonnen onder
het thema 'goddelijke soevereini
teit'. De congresleiding verwacht op
deze bijeenkomst, die over drie pe
rioden is verdeeld, meer dan 40.000
bezoekers, onder hen zijn 30.000
Jehovah's Getuigen, de anderen
zijn belangstellenden. Op de eerste
dag waren opvallend veel baby's en
kinderen aanwezig.
Dagelijks worden gemiddeld zes
toespraken gehouden, afgewisseld
met drama, lied en muziek. Voorzit
ter G. Versteege opende het con
gres donderdag met een toespraak
'dankt Jehovah voor zijn liefderijke
goedheid'.
De bijeenkomsten duren telkens
vier dagen. De laatste bijeenkomst
is 3 augustus afgelopen. In het
zwembad De Hommel zullen nieuwe
gelovigen, na een opleidingspro
gramma in bijbelstudie te hebben
gevolgd, worden gedoopt. De con
gresvoorlichting gelooft dat deze
doopplechtigheden minder massaal
zullen zijn dan andere jaren, omdat
sinds kort een eigen congreshal in
Bennekom staat, waar wekelijks
2.000 getuigen bijeenkomen en
waar wekelijks wordt gedoopt.
Over de gehele wereld worden dezer
dagen districtsvergaderingen als in
Utrecht gehouden.
Interieur Van Josef's graf te
Sichem.
uitingen van verering. Die goede
mensen hebben echt nog de kin
derlijke smaak van de kerstboom.
Neem het ze niet kwalijk, en zeker
niet in de kerk van kerstmis!'
Het zal de reformatorische klant
van het Buijten en Schipperheijn-
fonds ook even vreemd aandoen, in
dit boek te lezen dat het oud
steentijdperk in Kanaan reeds in
het jaar 200.000 voor Christus be
gon en dat (maar dat is meer voor
de fijnproevers) de uittocht uit
WENEN De gedelegeerden van
het wereldcongres der zevende-dags
adventisten, hebben door het aan
vaarden van een vredesresolutie
hun zorg uitgesproken over de
steeds meer verslechterende we
reldsituatie. De resulutie vermeldde
onder meer dat 'wij ervan over
tuigd zijn dat geweld nooit een
blijvende vrede kan brengen
Heel veel ellende in deze wereld
zou in de sfeer van de vrede opge
lost kunnen worden.'
De menslievende dienst van de
kerk aan de wereld, die zich vooral
concentreert op medische hulp in
de zendingsgebieden en hulp in
rampgebieden, werd nadrukkelijk
onderstreept. De adventisten wer
ken vanuit meer dan driehonderd
ziekenhuizen en klinieken. Het
werkgebied wordt sterk uitgebreid
door het gebruik van meer dan
vijftig zendingsvliegtuigen en me
dische posten.
Egypte hier gedateerd wordt in
1200 voor Christus.
Maar ala, dit boek wil ook niet in
een Hollandse huiskamer gelezen
worden. Het is bedoeld als reisgids.
Wie met vakantie naar Israël gaat
en zich vooral interesseert voor de
christelijke spiritualiteit van eeu
wen, heeft in Henning een vaardige
en enthousiaste reisleider.
Sn.
Met Schrift en spade door het bij
belse land, door B. G. Henning.
Uitgave Buijten en Schipperheijn
te Amsterdam; 204 pag.; prijs 25
gulden. Het boek is zeer royaal
geïllustreerd met tekeningen van
de schrijver; de hierbij afgedrukte
zijn uit het boek overgenomen.
OSLO De meerderheid van een
twaalf man sterke commissie, die
in 1971 door de Noorse regering
werd ingesteld om verslag uit te
brengen over de verhouding tussen
kerk en staat heeft zich uitgespro
ken voor de beëindiging van het
systeem van de staatskerk. De com
missie heeft evenwel niet gezegd
binnen welke tijd haar plan zijn
beslag zou moeten krijgen.
De conclusies van de commissie
heeft velen verrast, omdat alge
meen verwacht werd dat de com
missie niet verder zou gaan dan
een meer of minder vergaande wij
ziging binnen een vooortgezette re
latie tussen kerk en staat voor te
stellen.
Volgens het christelijke blad Vaart
Land hebben de meeste politieke
partijen de uitkomst van de studie
positief gewaardeerd. Dat hoeft
evenwel niet te betekenen, dat de
band tussen kerk en staat in Noor
wegen nu snel zal worden doorge
sneden. Ook in Zweden deed zich
enkele jaren geleden een vergelijk
bare situatie voor, waarna premier
Olof Palme de hele zaak in de
ijskast legde, omdat onder de be
volking nog velen niet aan een
scheiding tussen kerk en staat toe
waren. Sinds kort is echter ook in
Zweden de zaak weer opgerakeld.
In Noorwegen worden nu eerst een
jaar lang de reacties ingezameld op
het rapport dat nu is uitgebracht,
waarna een voorstel gedaan zal
worden aan het parlement. De zaak
zal mogelijk in de verkiezingen van
1977 een rol spelen.
De kwestie van de verhouding tus
sen kerk en staat in Noorwegen
werd in juni verscherpt, toen bis
schop Per Lönning zich terugtrok
als leider van het bisdom Borg. Hij
protesteerde daarmee tegen de door
het parlement aangenomen libera
lisatie van de abortuswetten.
Lönning is voorstander van een
scheiding tussen kerk en staat.
NOG EEN VERTELD VERHAA1 jf
Iemand die ter gelegenheid vaip]
zevenhonderdjarig bestaan
Amsterdam gewapend met de n
doos de stad was ingegaan k0-6
op een bepaald moment terecl^
een klein koffiehuis. Het droeg
geïmproviseerd karakter, dus zo
de gladheid van het gerenomn
de restaurant. Zij vertelde mij':
eens ging ik luisteren naar wi
stem achter mij zei. 'Nou, en
hadden de Israëlieten 't natui ;el
behoorlijk voor hun kiezen, 't
de Filistijnen (lees: Egypten:ok
zaten hen op de hielen. Affijr
kwamen bij de Rooie Zee en
leek het of ze niet verder koifr^
maar Mozes sloeg erop en toen 1Q;
't, water zomaar uit elkaar zod
er lekker doorheen konden ko^
Ja, en moet je horen. toenee
Filistijnene er ook door wi ef,
kwamen ze in het water om,
't viel meteen op ze. Nou ja,
Dat vertelde de juffrouw. En
ik zei: Nou. dat kan ik echt rt,
geloven, toen pakte ze me be«,n
werd ik in het kolenhok gestopLg,
zien 't al. 't water van de Zuid0r,
gaat ineens op. Zoiets moete m
mij niet proberen wijs te ma,ul
Op dat moment zette ieman L
jukeboks op volle toeren, zodayg
verhaal afgelopen was. Zeven et
derd jaar Mokum en nog komini
juffrouw opdraven met het k in
hok. Ik heb geen reden om e
twijfelen aan zulke verhalen
kunnen misschien wel verm
vuldigd worden. Maar veel bel
rijker vind ik dat nog altij
Mokum, dat al zo oud is, op s
en in het koffiehuis, hoe dan
de Israëlieten aan bod komei
ook de Filistijnen en de Egypt
ren. En vooral wat bevrijding
je 't gelooft of niet.
NED. HERV. KERK
Bedankt voor Wezep: J. H.
bertsen te Boven-Hardinxveld.
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Beroepen te Aduard: A. Veld)
kand. te Kampen.
GEREF. KERKEN
Overleden: L. W. Korvin-us
jaar) te Soestdijk. Miss prei
Kebumen (uitgez. door Heeg)
versum (hulpd.) en Nijmegen.
in 1968. Actuarius raad van sai,0]
werking zending, sectie Java
matra van Indon. orgaan.
s
c
lt
di
NAIROBI De felle aanvallen T(
de leiders van de raad van chi',
lijke kerken (ICCC) op de we
raad van kerken heeft een sc
protest ontlokt aan de anglicaT
kerk van Kenia.
De anglicaanse kerk heeft een
roep gericht tot ICCC-voorzitte
Carl Mclntire om de 4000 confo.
gangers uit 86 landen ook te ve
len over de onderdrukking vai
zwarte bevolking in Zuidelijk
ka en over de duizenden in
nam, Cambodja en Korea die
dogenloos door Amerikaanse
ten zijn vermoord. 'Dr Mcli^"
moet niet vergeten dat Keni«ej
voor hun vrijheid hebben gev^
ten. Hij moet Kenia niet gebruvj
als een podium om Afrika te ve
len dat het verkeerd is om
heidsstrijders te helpen' aldus
Anglicaanse verklaring.
Ook de (In Nederland gevesti t
Zuidmolukse evangelische ker
niet erg gelukkig met de aa
van de voorzitter van de ICCC
de bevrijdingsbewegingen. Nai
de vier afgevaardigden van
kerk, die lid is van de ICCC,
klaarde ds. J. Rutumalessy datj]
vrijheidsstrijders in zijn land
degenen die niet van hen gec
zijn guerrillastrijders worden
noemd. 'Zij vechten voor de bei
ding van de Zuid-Molukken uit
overheersing van Indonesië,
staan volledig achter hen'. De Z
molukse delegatie heeft een opibaa
gericht tot de Organisatie vam
Afrikaanse Eenheid om de Zuid
lukse eis op zelfbeschikking
steunen.
Het lijk in de Haarlemmer
tuinen, door Janwillem van de
tering. Uitg. Bruna, Utrecht,
pag. prijs 14,50.
Dit is het eerste van een
verhalen met de Amsterdams!
chercheurs Grijpstra en De Gil
de hoofdrollen: een sympathie}
naar me voorkomt, deskundig
schreven politieroman waarin
onderzoek (naar een moord, ai
handel in verdovende middelen]
de voet gevolgd wordt. De aui
die al een paar 'gewone' werkei
zijn naam heeft staan, heeft I
hardgekookte flauwekul nodig
pikante uitbundigheden, maar
in een volgende aflevering
breedsprakigheid wel wat mo
bedwingen. Een voorbeeld hiel
op pag. 114: 'Een mooi pand,
juist gerestaureerd door Stad:
stel en weer in zijn zeventk
eeuwse pracht teruggebracht
de hele voorname sfeer van vri
werd hier weer opnieuw gebi
rode stoplichten omgespro)
Ook kan zuiniger met de kat
De Gier en met het wachten
worden.
Si
s<rbo
clei
aa ans
n<
nj'
da£
i
I
