in kibboets-camping is iedereen een beetje baas dichtbij fflimentaar i westvorming -1 ïzijwestvorming - 2 iwestvorming - 3 ewestvorming - 4 eerrappo'rten Kampeerders kochten terrein op het weer Wat rustiger kleine poppetjes, grote zorgen Strandverwachting kaviaar behandeling midzomerfeest oorzaak BINNENLAND jjn momenteel in het denken over estuurlijke indeling van ons land romingen merkbaar, die lijnrecht ïlkaar ingaan en elkaar zelfs in zin uitsluiten. De ene stroming om decentralisatie, om kleine ;n teneinde zoveel mogelijk bij de besluitvorming te be- de andere constateert dat het de verbrokkeling over zoveel enten op meer dan één onderdeel iV; het beleid mogelijk is een same4i- end beleid tot stand te brengen, duidelijkste voorbeeld van dat bra1 waarschijnlijk nog het j c aansprekend bij de mensen, die oni soretische gronden zoveel moge- lecentralisalie bepleitten is te >n bij de ruimtelijke ordening, de okkeling bijvoorbeeld van dp Hu ieenheden over een groot aantal «ie kernen, waardoor enerzijds de y edelijking zich als een kanker bijna het hele land heeft uitge- anderzijds heel wat gemeenten oig draagvlak hebben om de bij half verstedelijkte klimaat beho- voorzieningen te treffen. probleem is allang onderkend op ings niveau dat wil zeggen: heel iministers van binnenlandse zaken in het etaleren (en uiteraard bestuderen) van de hierboven ge- ite problematiek de rechtvaardi- (van hun industriële bestaan ge- Maa eindelijk is er dan toch concreet stuk uitgekomen; echter ook weer niet zo concreet, dat vorm van een wetsontwerp kon v «cu, waarin knopen worden door- ö*|kt. Nee, er is een voorontwerp de wet verschenen, waarbij ieder- in de gelegenheid wordt gesteld november zijn (haar) zegje over zaak te doen in de hoop, dat dan van invloed zal zijn op het £5 litieve wetsontwerp. het karakter van dit voorontwerp dc wét betreft; er is een keuze ikt voor grotere centralisatie. De ring probeert dat nu al een beetje erbloemen door te spreken over de dracht van taken van het rijk aan 5 (en daardoor veel kleinere, r-A yjr met meer bevoegdheden toege- e) provincie nieuwe stijl, maar hoe concreet zit is niet helemaal dui- k. Veel duidelijker is welke taken an de gemeenten worden overge- naar de nieuwe provincies. laatste geeft ons de vrijmoedig- >m te concluderen: het gaat hier sterk centraliserende tendens as landsbestuur. Dat is vervelend te moeten constateren. Eigenlijk t er natuurlijk geen discussie over lerd te worden of een misverstand te bestaan: wie principieel kiest democratie, kiest voor de.centrali- Alleen en dat is de laatste wel duidelijk geworden; zie de boven met spijt in het hart weer- ven schets van de feitelijke ont- :eling in de laatste 20 jaar is vijls het leven sterker dan de leer lan is een herbezinning nodig, voorbeelden die het voorontwerp geeft van overbrenging van taken gemeenten naar de provincie (ver en vervoer, gezondheidszorg, de ere industrievestiging, veel ruimte ;ende recreatie, culturele voorzie- ;en als bibliotheken en muziek- olen) gaan de kracht van menige leente te boven en vragen dus om regeling in grotere verbanden. k -radl fei iebb< ar Ra< fll uistt lijkt ons verstandig deze ontwik- ng realistisch onder ogen te zien. wil zeggen: zij moet het met spijt wat verloren ging, toch maar itief gewaardeerd worden. Het lijkt daarom «jok realistisch, niet te en voor een heel nauwkeurige iglementeerde opbouw van die tere bestuursorganen langs de we- van raden of wijken of allerlei Itaken. klinkt wel aardig, maar ook hier t de praktijk dat het echte bestuurs- nt toch al gauw doorstroomt naar organen, waar de echte beslissingen den genomen. Daardoor dreigt al het gevaar dat het karakter van lagere organen wordt bepaald het tweede garnituur. Dat klinkt schien wat onvriendelijk, maar het J illeen bedoeld om frustraties ver- TRC kende slagen-in-de-lucht te voorko- betere oplossing om die 'provin- nieuwe stijl' een eigen gezicht, eigen karakter te geven- waarvoor brede kring belangstelling bestaat, t ons het geven van een eigen astinggebied aan die zesentwintig 'incies; natuurlijk niet door het en van nieuwe belastingen, maar r decentralisatie van de belasting- ing van het rijk naar de provincies iwe stijl. errapporten van gisteravond 7 uur: (r. maximumtemperatuur en neerslag -19 uur: eraa Jllv ,g irfdh; Kni ft zwaar bewolkt 21 zwaar bewolkt 22 half bewolkt 20 loven licht bewolkt 21 ii half bewolkt 21 ingen half bewolkt 21 ssingen half bewolkt 20 ld-Limburg onbewolkt 22 door Dick Ringlever NULDE De glazenwasser repareert het dieselaggregaat, de kantoorambtenaar staat op zijn vrije zaterdag te graven aan een honderd meter lange sleuf voor een nieuwe elektrici teitskabel, de notaris helpt bomen langs de weg in de grond zetten en de markt koopman bedient de tractor om puin weg te voeren. Op de Arierstrand-camping hij Nulde aan het Veluwerandmeer zijn het vrij alledaagse taferelen. Wie even tijd heeft steekt onder het motto 'dóór allen vóór allen' zowel rechter- als linkerhanden uit de mouwen. Niet alleen voor het eigen bedoeninkje, vooral ook voor de gemeenschap. Dat is wet in het recreatie-oord, dat zich graag presenteert als Nederlands eerste kibboets-camping. Of het nu gaat om de verharding van een weg, het timmeren van speel tuig voor de kinderen of het op knappen van de kantine: iedereen springt in principe in als zijn hulp gevraagd wordt. Begin vorig jaar is het vakantie park (9 ha groot, waarvan de helft water en ruim 150 caravans met een kleine 500 bewoners) on der deze vlag begonnen, na vijf jaar lang als commerciële cam ping te hebben gedraaid. De bewoners, die tot dan gewoon huur voor hun kaveltje aan de eigenaar betaalden, namen het project zelf in handen. Ze richt ten een coöperatie op en kochten voor zo'n 1,2 miljoen gulden de hele zaak van de eigenaar. De Rabo-bank, die het als een aanmoediging verdienend experi ment beschouwde leende daarvan acht ton en de rest werd door de bewoners op tafel gelegd, óf door storting van contant geld óf door het verlenen van een hypotheek aan de vereniging. Geen utopie Dat loopt nu zo'n anderhalf Jaar en volgens voorzitter Jan Kaptein Arlerstrand op een zomerdag: van de 500 bewoners i is weinig te merken. (63 en oud-spoorwegman) werkt het systeem 'in zeer grote mate'. Hij constateert achter zijn met administratie bedekte tuintafel: 'Ze hebben in het begin wel eens gezegd: wat jullie als vereniging willen is een utopie, maar in de praktijk blijkt het 'te realiseren. Natuurlijk, je hebt er altijd wel een paar tussen, die alleen voor zichzelf in beweging komen, maar het gros is niet te beroerd om ook voor de gemeenschap wat te doen. En dat aantal wordt steeds groter, de mensen voeden elkaar op'. Op Arlerstrand blijkt dat onder meer uit de vrij strikte naleving van de regels. Als er bij de ingang een bordje staat met 5 km dan rijdt ook vrijwel niemand harder, als er gezegd wordt, dat de toilet gebouwen door de mensen zélf moeten worden schoongehouden omdat er geen geld is om daar voor personeel aan te nemen, blijven die toiletten ook schoon en als er een beroep wordt ge daan om even snel een karwei op te knappen blijken er altijd vol doende vrijwilligers te zijn. Kaptein: 'Een tijdje terug hadden we besloten de zandwegen op het terrein tc verharden. Verschillen de bedrijven hebben we daarvoor aangeschreven. Tenslotte werden het mijnslakken, maar die konden door de leverancier niet verder worden gebracht dan het haventje een paar kilometer verderop. Nou, toen hebben we gewoon een paar vrachtwagens gecharterd en het spul met z'n allen over de wegen uitgestrooid. Erg goedkoop en voor de meesten nog leuk ook'. Wegaanleg Jan Kapitein: 'geen politie agenten nodig'. Datzelfde enthousiasme werd ge toond toen een tijdje geleden een honderd meter lange sleuf voor een nieuwe leiding moest worden gegraven. Leden van de onder- houdscommissie gingen met een 'Joh, kom even helpen' de cara vans langs en binnen een kwar tier stonden er dertig man klaar. In twee uur was het gefikst. Kaptein: "De mensen voelen zich er duidelijk bij betrokken. Wat te zeggen bijvoorbeeld van het lid, dat de verzorging van de dieselag gregaten voor de stroomlevering op zich had genomen? Toen hij merkte, dat hij er niet genoeg van afwist, volgde hij in de winter een cursus. Nu kent hij de machines van binnen en van buiten'. Om zo efficiënt mogelijk te kun nen werken, doet het bestuur als het even kan een beroep op speci alisten. Als een nieuw lid zich aanmeldt, is steevast de eerste vraag 'Wat ben je van je beroep'. Kaptein: 'Natuurlijk, een loodgie ter is van meer nut voor het repareren van verstopte leidingen dan een accountant. Maar die op zijn beurt kan ons weer een hoop adviezen geven als we met statu ten of andere juridische zaken in de knoop raken. En er is vrijwel niemand, die niet vrijwillig en kosteloos zijn beroepskennis of andere kwaliteiten wil inbrengen. Zo hebben we hier een rijke auto handelaar. die ons gratis een tractor aanbood. We hebben er veel gemak van'. Commissies Omdat er nogal wat problemen zijn, die praktische kennis vragen, zijn speciale commissies Van min of meer deskundigen gevormd. Zo is er een onderhoudscommissie, die de dieselaggregaten, de elek trische aansluitingen, de water en gasleidingen voor haar reke ning neemt. Een recreatiecommis sie organiseert weer bingo-, mu ziek-, klaverjasa vonden en een cursus stijldansen. De beplanting geeft adviezen voor tuinaanleg en zorgt ervoor, dat aan de eisen van de gemeente Putten ten aanzien van beplanting wordt voldaan. Vis- expert Arie Legerstee regelt voor de hengelsporters de jonge kweek In het meer. En dat alles gebeurt zonder ran gen of standen. Kaptein: 'Sterren op de kraag kennen we niet. De minimum-loner en de miljonairs (ja, die zitten hier ook) leveren allen eenzelfde bijdrage. Incogni to. Het begrip hiërarchie is onbe kend. Daarom hebben we van on ze club ook geen stichting ge maakt. Dat zou rieken naar zeg genschap van een bestuur. De le den maken hier de dienst uit. En als er een lid is, dat dwars wil liggen, dan zijn er altijd wel an deren, die hem op andere gedach ten brengen'. Die kibboetsprincipes worden ook toegepast als een lid van zijn kaveltje grond af wil. Speculeren met de grondprijs is niet toege staan. Dat is op papier vastgelegd. Wie zijn plaatsje wil verkopen, kan alleen de geldontwaarding extra berekenen. En er wordt nauwlettend op toegezien, dat de prijzen niet worden opgeschroefd door bijvoorbeeld de caravan voor een hoog fancy-bedrag van de hand te doen om op die manier toch nog een voordeeltje te slaan uit een gecombineerde grond-care van-verkoop. Kosten Hoe wordt zo'n bedrijfsmatig ge voerde huishouding bekostigd? Kaptein: 'Daar hebben we nu nog geen problemen mee. Iedereen betaalt zijn contributie. Dat is zo'n 300 gulden per kavel: een deel voor dekking van de exploi tatiekosten, een deel voor algeme ne voorzieningen. En daarmee ko men wè uit. We houden zelfs nog wat over'. Of dat zo zal blijven, is echter de vraag. De vereniging staat op kor te termijn voor vrij kostbare voorzieningen. Eén ervan: de aansluiting van de camping op het provinciale elektriciteitsnet omdat met af wil van de aggrega ten. De provincie wil wel, maar eist dat de vereniging zelf de kos ten betaalt van het naar de cam ping brengen van de leidingen plus de inhoud van het transfor mator-huisje. Dat betekent een aanslag van een halve ton op de kas. Plus nog eens 50 mille voor het aanbrengen van een deugde lijk distributienet binnen de cam ping. Aan de gemeente Putten is al gevraagd deze posten te betalen uit de toeristenbelasting. Maar besprekingen daarover verlopen moeizaam omdat het gemeentebe stuur geen precedent wil schep pen: er liggen nog enkele tiental len andere campings binnen de dorpsgrenzen. Kaptein: 'Maar daar komen we ook wel weer uit. In het uiterste geval kunnen we wellicht een be roep doen op de leden. Tot nu toe is dat altijd nog gelukt. Waarom zou het ook ditmaal niet kun nen?'. Het muisje had nog een staartje. Met die ene trogvormige uitloper van de Schotse depressie (995 mb) waren we niet klaar. Er volgde over de Britse Eilanden nog een kou front dat tot het Kanaal reikte. Het trok in oostelijke richting en lokte op vrij uitgebreide schaal met na me boven de Noordzee buien uit. De wind wakkerde aan tot hard (7 Beufort) en uitschieters tot storm achtig (8 Beaufort). Dit alles langs de noordzijde van een Azoren- uitloper van hogedruk (1020 mb) tot de Golf van Biskaje die zich versterkte. Het was vrij logisch dat de zeilwedstrijden en -tochten in Friesland geen doorgang konden vinden. Voor de Nijmeegse vier daagse betekende de daling van temperatuur: maandag 30 graden, dinsdag maximaal 22 graden, een welkome bijdrage tot lekker lopen. Een veeg teken is maandag geweest de zeldzame wolkensoort cirrus cas- tellanus (kanteelachtige windve ren), die overdag konden worden waargenomen en die de weer kundige E. de Vries te Ede is de eerste geweest die hier destijds op gewezen heeft vooraf pleegt te gaan aan slecht weer, soms nood weer. Ook maandag later op de dag volgde dat, denk aan de grote ha gelstenen maar vooral aan de ver nielende windhoos in noordoost Groningen. Genoemde meteoroloog fotografeerde de bijzondere wolken- soort en merkte op dat hij vrijwel nooit eerder in zijn loopbaan zo'n grillige ontwikkeling in de hogere niveaus had gezien. Ongewoon was ook de snelheid, waarmee zich uit middelbare bewolking een onweers bui vormde. Deze merkwaardige zomer met een deels hogearukgebieden pendelend over Skandinavië la 1959 en 1947, anderzijds met locale wolkbreuken, denk aan de 140 mm van Gouda, gaat deze week door met de pro- duktie van redelijk zomerweer. In grediënten: zonnige perioden, wei- onder redactie van loes smit nig of geen buien en een best bruikbare middagtemperatuur van 20 a 22 graden C. Het is gezegd; een zomer met twee gezichten. Vandaag wordt het gelukkig wat rustiger. Het weer zal in ieder geval beter zijn dan een leger in Hooge veen begin juli in zuid-Duitsland meemaakte: Een staartje van een koude putten. In een plaatsje bij Stuttgart viel toen 90 mm regen. De weerkundigen van Stuttgart wa ren in die fase erg depressief ge stemd met hun verwachting dat het in juli en augustus koud zou blij ven. Ten slotte een blik op de weerkaart op zoek naar wat uitschieters van gisteren: Montelimar in de Rhone- vallei: 35 graden C bij zuidelijke wind, Dresden 30 graden maximaal, Honington (in zuidoost-Engeland) 12 mm onweersregen. De dichtst bijzijnde onweercel om 19.00 uur was ten zuidwesten van Yarmouth op het uiterste zuidoost puntje van Engeland. De barometers in ons land daalden grif onder invloed van deze storing: 2 mb in 3 uur. Hoogste temperatuur op IJsland te weten 16 graden C in Akureyri in het noorden. Vandaag zonnige perioden, weinig of geen buien meer. Wind uit wes telijke richting, geleidelijk afne mend krachtig tot matig. Lucht temperatuur 19 a 20 graden, zeewa ter 16 tot 17 graden. HOOG WATER Woensdag 16 Juli Vlissingen 7.06-19.39; Harlngvlletslulzen 8.50-21.19. Rotterdam 10.05-22.15. Scheveningen 8.08-20.40, IJmulden 8.57-2129, eDn Helder 0.33-12.36, Harllngen 3.00-14.52, Delfzijl 5.14-17.25. Augustus vorig jaar. In de Roe meense hoofdstad Boekarest bui gen afgevaardigden van de lid staten van de Verenigde Naties zich over het bevolkingspro bleem. Hoe de groei te beperken, hoe de nu al aanwezige overbe volking in rechte banen te lei den, hoe en waar moet sexuele voorlichting worden gegeven. In de muffe, bloedhete zalen blijven de afgevaardigden in eindeloze, theoretische discussies steken. Verderop, in een kleiner zaaltje wordt een tekenfilm ver toond, gemaakt door de Toonder Studio's in Nederhorst den Berg. Op het eerste gezicht pure ont spanning, als je langer kijkt erg serieus. Op een uiterst simpele manier wordt duidelijk gemaakt hoe de ellende ontstaat en in welke vormen de overbevolking zich uit. In ons land verscheen zojuist het op die tekenfilm gebaseerde boek met als titel 300.000.000 oorspronkelijk uitgegeven door de Internationale Arbeidsorgani satie (ILO). Vreemde poppetjes (ze lijken het meest op Barbapappa) eten, werken, oogsten en maken ple zier. Ze lijken dus op mensen en staan daar dan ook model voor. Dan komen de problemen. Vader loopt met een mand vol worte len naar huis, komt een aantal hongerige medeschepsels tegen en kan niets doen. Hij heeft het voedsel voor zijn eigen gezin no dig. Een eerste probleem is aan het licht gekomen. Er volgen er meer. Het gebrek aan werkgele genheid. de slechte verdeling aan onderwijs en het kernpro- aan onderwijs n het kernpro bleem, de overbevolking. De komende tien jaren zullen er 300 miljoen mensen meer zijn. die allemaal werk zoeken. Het heeft geen zin meer het kleine gezin als ideaal te stellen (wèl voor de toekomst natuurlijk!); die 300 miljoen zijn al geboren. En als we niets doen, wordt het probleem steeds groter. Een ver antwoorde economische groei kan de oplossing zijn. Maarten Toonder en zijn mede werkers hebben met dit boek, dat eerder in het Engels, Spaans, Frans en Arabisch verscheen, hun steentje bijgedragen aan een betere voorlichting. Een 'must' voor ouders en hun kinderen, onderwijzend perso neel en andere geïnteresseerden. Het boek. dat zeker door het Simplistisch Verbond zal worden goedgekeurd, is verschenen bij Uitgeverij Het Spectrum in Utrecht en kost zes gulden. Als je niet genoeg hebt, moet je geholpen worden door Iemand die meer dan genoeg heeft. Een illustratie uit '300.000.000'. een leuk strip boek over ernstige problemen: die van de overbevolking (zie ook: kleine poppetjes, grote zorgen). Stuk voor stuk zijn de eitjes een tikje kleiner, maar dat is dan ook het enige dat kaviaar van vliegende vissen onderscheidt van die van de traditionele kavi aar aan steur, zegt prof. Melqui- ades Pinto Paiva van het weten schappelijk zee-laboratorium van de rijksuniversiteit in de Brazili aanse stad Veara. Hij en zijn staf hebben tijdens een studie om de visserij in noord-oost- Brazilië op een hoger peil te brengen, ontdekt dat de eitjes van vliegende vissen een min stens even smakelijke kaviaar opleveren als die van de beste Kaspische Zee-steur. Ze zien er net zo uit en wat meer is: de vissen hoeven er niet voor ge dood te worden. De dieren leg gen hun eieren in het water, ook als ze in netten gevangen zijn; laat je ze daarna weer vrij, dan betekent dat een onuitputtelijke hoeveelheid kaviaar, want deze vissen 'vliegen' niet alleen (ze kunnen wel honderd meter hoog komen), maar produceren ook het hele jaar door eieren. Na diverse behandelingen blijft er van honderd kilo verse vliegende vissen-eieren wel 53 tot 56 kilo eersteklas kaviaar over, zodat deze Braziliaanse vissen een ge duchte concurrent van de kost bare steur uit de Kaspische Zee kunnen worden. Een oude dame valt In huls op haar rechterschouder. Op eigen initiatief gaat ze samen met haar buurvrouw naar een zie kenhuis en zegt tegen de portier en de receptioniste dat er een röntengenfoto gemaakt moet worden, wat ook gebeurt, zonder verwijsbriefje of wat ook, want een arts had ze van tevoren niet geraadpleegd. De röntgenoloog, die er ook geen dokter bij haalt, deelt haar daarna persoonlijk mee dat hij niets bijzonders aan de schouder kan ontdekkenl dat ze maar goed moet oefenen met die arm (er mee klimmen en dergelijke zware oefeningen) en na drie dagen even tegugkomen. Nog steeds zonder bij een dokter te zijn geweest, komt de me vrouw bij de Röntgenoloog terug die haar hetzelfde advies geeft om maar flink te blijven oefe nen. Later, na een alsnog nood zakelijk gebleken specialistisch onderzoek, blijkt ze wel degelijk een breuk in de schouder te heb ben. De arts die deze ware gebeurte nis naar het weekblad Medisch Contact stuurde dat het in de rubriek 'praktijkperikelen' plaat ste. vraagt zich enigszins ver bijsterd af wat deze röntgeno loog tot een dergelijke (be handeling) heeft bewogen. Tot in de eerste helft van onze eeuw was het gewoonte dat hele leefgemeenschappen een paar dagen 'midzomerfeesten' vierden. Dorpen, steden en buurtschap pen leefden dagenlang in een feestroes, omdat de langste dag bereikt was, een goede oogst te verwachten of al binnen of om andere vreugdevolle, typisch zo merse redenen. In het buiten land kom je zulke feesten hier en daar nog wel tegen, in ons land zijn ze totaal de mist in gegaan, maar in Oisterwijk pro beren ze de eeuwenoude midzo merfeesten nu nieuw leven in te blazen. Wie op de avond van 1 augustus het gebouw De Weyen- bergh in deze Noordibrabantse plaats binnenstapt, vindt er de Wooltown jazzband en de Streetband Intercity uit Breda, die samen een jazzconcert ge ven. De Zuidnederlandse Operet tespelers en het Trio Withuis verzorgen op 2 augustus een Weense avond, de Alpenecho's uit Oosterhout en het Orkest Scarlet uit Den Bosch op 3 au gustus een Tiroler avond. Ook de rest van De Weyenbergh is in feeststemming en zelf barbecuen mag. Alle avonden beginnen om half negen. Het Trukse stadje Eskisehir heeft het hoogste geboortecijfer van het hele land en de plaatse lijke vereniging voor geboorte controle weet precies hoe dat komt: door het lawaai van over- gierende vliegtuigen van de na bije militaire basis en het gefluit van de treinen op het ook dichtbij gelegen knooppunt van de spoorwegen. Door al dat lawaai, beweert de vereniging, liggen de bewoners voortdurend wakker met alle gevolgen van dien. c&tétwA muov&BY 'Vind je dit niet veel leuker dan samen op de bank zitten?'

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1975 | | pagina 5