Sartre kan
nog spreken
2-Delige
prijsoBgel!
pijltjes
C&olii
tocAiSvoideêioekf
Aantal gevallen van
besmetting mindert
Kleuter (1) in
lavet verdronken
elektriciteitstarieven
VLIETSCHOOL
VOORBURG
TROUW/KWARTET DINSDAG 1 JULI 1975
H8
door prof. dr. R. Bakker
In Trouw van 24 juni j.l. werd van het tragische feit melding
gemaakt dat de bekende Franse filosoof en schrijver J. P. Sartre
niet meer kan lezen en schrijven. Maar hij kan nog terugvallen op
zijn laatste mogelijkheid: spreken.
Daarom zal ik. als de televisie een
oplossing voor de financiering
vindt, een reeks uitzendingen ver
zorgen waarin ik zal proberen over
de 75 voorbije jaren van deze eeuw
te spreken'zo citeert TROUW Sar
tre. Dit zal hij doen met de even
zeer befaamde schrijfster en filoso
fe Simone de Beauvoir en met de
maoïst Pierre Victor en de journa
list Philippe GavL
Met deze laatste, minstens veertig
jaar jongere personen heeft Sartre
de laatste jaren nauwe contacten
gehad. Zij hebben vorig jaar een
boek gepubliceerd onder de titel:
'On a raison de se revolter' (Men
heeft gelijk als men in opstand
komt). Het bevat een anderhalf
jaar durende discussie over politie
ke vraagstukken die in Frankrijk
na 1968 aan de orde zijn geweest
en die van de drie gesprekspartners
een duidelijke stellingname verei
sen. Dwars door deze politieke de
batten beluistert men opmerkingen
van zeer persoonlijke aard die een
helder licht werpen op de filosofie
en de levensproblematiek die de
ouderdom (Sartre) met zich brengt.
De discussie is treffend door de
maximale betrokkenheid op de aan
de orde gestelde vraagstukken en
de scherpte waarmee vragen en
antwoorden worden geformuleerd.
We weten, dat Sartre's filosofie van
meet af aan een politieke inslag
had. maar sinds 1960, het jaar
waarin zijn studie 'Critique de la
Raison Dialectique' verscheen,
heeft hij zijn filosofie duidelijk ge
koppeld aan zijn politieke inzich
ten. In dit werk trachtte hij het
existentialisme, dat hij reeds voor
de oorlog in Frankrijk introduceer
de, met het marxisme te verbinden,
zoals hij dit in zijn ideale vorm
opvatte. Een marxisme dat de vrij
heid van het individu op het spel
zet, zoals dit in de communistische
overweldiging van Hongarije duide
lijk werd getoond, is voor Sartre
een wangestalte van het zuivere
marxisme. In het gezuiverd marxis
me blijft hij de grote kampioen van
het menselijk streven naar vrijheid
zien. Vrijheid houdt in de politieke
filosofie van Sartre het laatste
woord.
Mei-revolutie
Het is bekend dat Sartre's politieke
activiteiten in de tweede helft van
de zestiger jaren een grote omvang
hadden. In 1964 weigerde hij op
politieke gronden de Nobelprijs
voor literatuur. De beroemde Mei
revolutie in Parijs van 1968 gaf
hem de gelegenheid openlijk zijn
sympathie te betuigen voor de
links-radicalen. Fel verzet hij zich
tegen elke vorm van dictatuur en
onderdrukking, onverschillig of de
ze afkomstig is uit het rechtse of
linkse kamp. Zijn streven is gericht
op de politieke mondigheid van de
massa. Hij blijft ijveren voor de
zelfbeschikking van het volk. Als
hoofdredacteur van 'La Cause du
Peuple' streeft hij ernaar, de voor
onderstellingen van het humanis
tisch socialisme in een voor een
ieder begrijpelijk taaleigen duide
lijk te maken. De Communistische
Partij in Frankrijk heeft naar zijn
mening volstrekt gefaald, is haar
uitgangsprincipes ontrouw gewor
den en heeft daarmee de massa's
van het volk van zich vervreemd.
Zijn manifeste adhesiebetuiging
met de doelstellingen van de anar
chistische Baader-Meinhof groep in
Duitsland spreekt boekdelen: Tegen
de adviezen van de artsen ging hij
enkele maanden geleden naar
Duitsland, waar hij zich liet voor
lichten door eon vertegenwoordiger
van dit 'terrorisme' in de gevange
nis die door een waar leger van
politiemannen werd 'beveiligd'. Met
dit bezoek van Sartre bleken de
nazaten van het Derde Rijk be
paald niet gelukkig te zijn. On
danks zijn zwakke gezondheid en
zijn slecht gezichtsvermogen gaat
hij onverdroten door met zijn po
gingen, aan zijn humanistische
ideeën een concrete gestalte te ge
ven.
Vrijheid
De vrijheid stond in het middel
punt van de discussie. Men zou
Van een verslaggever
LEEUWARDEN Hoewel er dit
weekeinde bij de Friese meren nog
enkele dode eenden werden gevon
den, ontwikkelt de situatie met be
trekking tot het botulisme zich
gunstig.
Dit heeft het provinciaal bestuur
van Friesland gisteren meegedeeld.
Tijdens een beraad van het bestuur
met vertegenwoordigers van het
ministerie van volksgezondheid
werd ook de verwachting uitgespro
ken, dat de zwemverboden in de
besmette gebieden over enkele da
gen opgeheven kunnen worden.
Van een verslaggever
LEEUWARDEN In haar ouderlij
ke woning te Peins (Friesland) is
zondagavond de veertien maanden
oude Tanja Glatama in een lavet
verdronken. De moeder had het
kind in bad gezet toen zij naar de
woonkamer ging om schone kleer
tjes op te halen. Toen de vrouw in
de doucheruimte terugkwam, bleek
haar dat het metsje in het lavet
onder water was gegleden en ver
dronken.
kunnen zeggen dat de debatten
tussen Sartre, Cousin en Gavi het
pogen belichaamden, de vrijheidsidee
te definiëren. Zij geven de manier
weer, aldus Sartre waarop ieder
van ons de mens verstaat in zijn
totaliteit, waaraan vrijheid ten
grondslag ligt. 'Als er een revolutie
moet komen, kan zij alleen maar
de toegang van de mensen tot de
vrijheid betekenen' (p.260).
Sartre is wel de filosoof van de
vrijheid genoemd. Aanvankelijk
werd de vrijheidsconceptie in nau
we samenhang gebracht met de
leer van het zijn (L'être et le né-
ant, zijn hoofdwerk van 1942). De
mens is wat hij van zichzelf maakt.
Van een gedetermineerdheid van de
mens kan naar zijn overtuiging
geen sprake zijn. De mens is in
absolute zin vrij.
Deze centraalstelling der menselij
ke vrijheid valt te verklaren uit het
verzet in de tweede wereldoorlog,
waaraan Sartre een werkzaam aan
deel had. Maar zijn opvatting der
vrijheid had een abstract karakter.
Hier heeft zijn aanvankelijke me
destander Merleau-Ponty op gewe
zen: deze verwijt Sartre, dat hij
steeds verder de weg van het ratio
nalisme is opgegaan en dat hij
daarmee de sfeer van het typisch-
menselijke achter zich gelaten
heeft. In het rationalisme een
wijsgerige stroming, die ervan uit
gaat dat de gehele werkelijkheid
met de ratio (rede) te verklaren is
kunnen alleen maar absolute waar
heden bestaan. De waarheid mist in
Sartre's denken de werkelijkheid
der dialectiek; zij is dogmatisch:
Het communisme is de waarheid,
de communistische partij is de be
lichaming van de toekomst en het
proletariaat is de drager van de
geschiedenis.
Sartre's vrijheidsbegrip, zo meent
Merleau-Ponty, beweegt zich in het
volstrekte of-of schema: men is
vrij of men is het niet. Determine
rende faktoren worden volledig
buiten beschouwing gelaten of zij
worden filosofisch weggeredeneerd,
liever nog: weggerationaliseerd.
De verandering die zich in Sartre's
filosofie voltrokken heeft, is wel
deze dat de vrijheid niet meer een
'lege vorm' is. die op verschillende
manier kan worden gevuld, zoals
Victor hem nog voor de voeten
werpt (p.142): het is nu een vrij
heid die zich zeer concreet mani
festeert in de opstand tegen de
heersende, onderdrukkende structu
ren.
Kennis van politiek
Men moet een zekere kennis van
de politieke ontwikkeling van
Frankrijk hebben om dit boek met
vrucht te lezen. En dan is het
uitermate interessant vast te stel
len dat zich in deze discussie van
November 1972 tot maart 1974 bij
elk van de drie veranderingen heb
ben voorgedaan.
Lange tijd heeft Sartre een gedul-
digde dialoog met de communisten
willen voeren. Maar wie 1956 (Hon
garije). 1968 (Praag) en mei 1968
(Parijs) heeft meegemaakt, zal aan
de geloofwaardigheid van het or
thodoxe communisme met recht
twijfelen. Als Merleau-Ponty nog
geleefd had, zou hij hebben kunnen
constateren, dat zijn oordeel over
het absolutistisch rationalisme van
Sartre geen gelding meer heeft. De
Communistische Partij is voor hem
niet langer de objectieve vertegen
woordiger van het proletariaat.
In het gesprek komt Sartre tot de
conclusie, dat de marxisten en met
name de communisten de dialectiek
van de vrijheid hebben ingeruild
voor een mechanistisch determinis
me, waarin de menselijkheid van
het socialisme overvleugeld werd
door een dogmatisme dat aan de
individuele vrijheid de pas afsneed.
Duidelijk heeft Sartre zich uitge
sproken inzake de vraag wat voor
hem de waarheid van de ethiek is:
'Ik acht een arbeider moreel door
hetv simpele feit, dat hij een ver
vreemde 1s die de vrijheid voor
hemzelf en voor de ander opeist'.
Sartre's filosofie is veranderd en
niet veranderd. De vrijheid is ge
bleven. maar heeft een ander, een
menselijker gezicht gekregen.
'On a raison de se revolter' geeft
ons een duidelijk beeld van het
a -tuele denken van deze filosoof
die aan grote scherpzinnigheid een
ongeëvenaarde geestkracht en een
ongekende mate van onafhanke
lijkheid paart
Prof. dr. R. Bakker ia tiooaleraar in
de wijsbegeerte aan de universiteit
van Groningen.
'n Fijne, fliederdunne
zomerkombinatie
rok met overbloes.
Alléén de rok
is luchtig
gevoerd. 100%
Polyester.
38-46
L 36 h
nog steeds
actueel
goed
reclame
medium
gezellig
en krities
strips
en hoedjes
iedereen
komt aan
bod
HOOGHEEMRAADSCHAP I
VAN RIJNLAND
Op het bureau financiën van de secretarieafdeling financiële en
personele zaken kan worden geplaatst een aankomend
MEDEWERKER(STER)
Vereist wordt een MAVO-diploma en enige kantoorervaring. Het
bezit van een HAVO-fliploma strekt tot aanbeveling.
Salaris afhankelijk van leeftijd, opleiding en ervaring tot maximum
1.814,per maand excl. 45,ingevolge de machtigingswet.
De bij de overheid gebruikelijke secundaire arbeidsvoorwaarden zijn
van toepassing, waaronder regelingen voor studiekostenvergoeding
en studieverlof.
Sollicitaties binnen 10 dagen na het verschijnen van dit blad te
richten aan de secretaris-rentmeester van Rijnland, Breestraat 59
te Leiden.
VOORKOM TELEURSTELLING
U leest het dagelijks, de één is nog voordeliger dan de ander. Op elektronisch gebied is alle regel zoek, zeker in
de prijzen. MAAR U kunt zelf het heft in handen houden door te controleren welk merkU koopt.wat zijn de
functies en welke garantie hebt u na de koop. Wij leveren U b.v. de BROTHER
ELEKTRONISCHE REKENMACHINES INCL. TASJE NU 65.-
8 cijfers, procent toets, vierkantswortel, konstante omkeertoets. konstante factor, optellen, aftrekken, vermenig
vuldigen, delen enz. REMINGTON cap. 2 maal 6 cijfers 81.90 REMINGTON cap. 16 cijfers met geheugen 150.86
REMINGTON ELEKTRONISCH MET TELR0L 399.57
vanzelf is dit een zware kantoormachine, groottotaal, constante factor, verm. en delen, een eenvoudige el. telma
chine kost meer. SCHRIJFMACHINES Triumph vanaf 250.- Standaarschrijfmachines elektrisch merk TRIUMPH
598.- Zware ROYAAL elektr. schrijfmachines 695.-
STALEN HUISHOUDREKKEN GEEN 55.- NU 34.48.
een rek voor al uw opbergproblemen. met 4 verstelbare legborden 160x80x30 cm. Stalen moderne schrijfbu-
reaux met 2 maal 3 laden of met laden voor hangmappen, direct uit voorraad 340.52, 429.31 mej PALI, LINO
of TEAK, BLADMAAT 150x75 cm. Kantoorstoelen grote sortering. KANTINE STOELEN beresterk 25.86. SOR-
TEERREKKEN 8-delig 43.10. PRULLEBAKKEN 12.50. LADENKASTJES met 3. 5. 7. 9. 12. 15 of 20 laden. Nieu
we brandveilige kasten 250.-. 345.-, 550.- enz. BRANDVEILIGE 3 ladige dossierkasten 1650.-. KOOP VEI
LIGHEID VOOR WEINIG GELD. Zware LIPS kasten één deurs, brand- en inbraakvrije NOTARISKASTEN. IN-
BOUWKLUIZEN 44 maten van 145.- af. Wij zijn alle dagen geopend van 9 tot 6 uur. ZATERDAGS sluiten wij ge
durende de zomermaanden JULI en AUGUSTUS om EEN UUR. Al deze artikelen EXCL. B.T.W.
BIJ KAPTINO GEEN MAKRO MAAR MIKROPRIJZEN
LAAN VAN N.O. INDIË 10 en 12, DEN HAAG. TEL. 83.94.46 (Bijna hoek Bezuidenhoutseweg)
R. v. SPRONSEN
HUISARTS
Afwezig 30 juni
tot 21 juli.
Waarn. dokterstel.:
32 17 80.
G. KORTHOF
chirurg
AFWEZIG
1 juli t/m 31 juli
Het bestuur van de Vereniging der Christelijke School
van Zoetermeer. vraagt voor haar nieuw te stichten
Koningip Julianaschool voor basisonderwijs, in de
nieuwe wijk Buytenwegh de Leyens, per 1 augustus
a.s. of zo spoedig mogel ijk daarna
ONDERWIJZERS(ESSEN)
WIJ bieden: geïntegreerde kleuter - basisschool.
Wij zoeken: personeel die het Christelijk onderwijs uit
overtuiging is toegedaan.
personeel dat in teamverband meedenkt en meewerkt
aan verantwoorde onderwijsvernieuwing.
Het huisvestingsprobleem is steeds naar tevredenheid
opgelost.
Inlichtingen bij de schoolleider de heer M. v. d. Meu
ten. telefoon 01899-18005. (thuis). Afwezig tot 21 juli.
Of bij de administrateur de heer H. J. Kooij, telefoon
079-169411 (kantoor) of 079-165798 (thuis).
Sollicitaties kunt u richten aan het bestuur van de Ver
eniging, Postbus 113 te Zoetermeer.
Gemeente
Alphen aan den Rijn
De in het voorzieningsgebied van de
gemeente Alphen aan den Rijn gelden
de elektriciteitstarieven worden in ver
band met de sterk gestegen grondstof-
prijzen vanaf de 4e verbruiksperiode (1
juli-augustus 1975) tijdelijk verhoogd
met 0,6 cent per kWh.
Deze maatregel zal gelden tot en met
de 6e verbruiksperiode 1976 (novem-
ber-december).
Voor het tweede halfjaar 1975 zal de brandstof
toeslag worden verhoogd van 2,6 tot 4,4 cent per
kWh.
De voorlopige verrekenbedragen zullen hier
door niet automatisch worden gewijzigd.
Water- en Lichtbedrijven
W. J. Nieuwland,
directeur.
Kolthof-Renault-Kolthof
occasions div. merken
ANWB-gekeurd Bovag garantie
Showroom: Westduinweg 186B
Dagelijks geopend 9-18 uur. dond. tot 21 uur.
Achter 2e Binnenhaven, Scheveningen
telefoon 55.26.00-54.92.13.
woonruimte aangeboden
Zoekt u naar kamers of etages en
div. andere woonruimten of kan
toorruimten, kom dan naar het ka
mer- en etagebemiddelingsbednjf
..Centrum" op woensdag, donder
dag en zaterdag a d. Van Baer-
lestr. 24. Den Haag. tel. 070-
654778. Steeds van 11.0018;00
uur. T105
woonruimte gevraagd
Uw flatwoningen, villa s en bunga
lows. kantoorruimten en etages
worden snel verhuurd of verkocht
door kamer- en etagebpmidde-
lingsbedrijf
Centrum B.V.
op woensdag, donderdag en za
terdag a.d. Van Baerlestr. 24, Den
Haag, tel. 070-654778. Steeds van
11.00-18.00 uur T106
Jongeman, b.b.h.-h., zoekt WOON
RUIMTE, evt. gemeubileerd, in
Den Haaq Postbus 292. Veenen-
daal. Tel. 08385-14621. T106
Vrijblijvend prijsopgave, behang-,
wit- en schilderwerk Gedurende
de wintermaanden 20 pet korting.
Gebr. Heystek, L v. Meerdervoort
392, Den Haag, tel. 070-451197.
PARAPLU-REPARATIE
(ook opvouwbare)
WANDELSTOKKEN. INVALIDEN-
STOKKEN, RUBBERDOPPEN. Re
paraties worden alleen aan de
zaak aangenomen. Paraplu-maga-
zi|n Van Oerle. Haarlemmerstraat
95. Leiden, tel. 071-23458 T109
meubilair en huisraad
HEUGAFELTTEGELS alle kleuren,
direct uit voorraad leverbaar Ge
makkelijk zelf te leggen. Tijdelijk
Stanleymes cadeau bij aankoop
van min. 20 tegels.
SMITS woninginrichting. Mare 98
en Vrouwensteeg 9, telefoon
23913. T112
TE KOOP diepvrieskiSten met 5
jaar garantie. 10 tol 30 pet. kor
ting. Inhoud: 200 I ƒ550 -, 300 I
700.-, 420 I 825.-, 600 I 1025 -
Prijzen incl. 16 pet BTW. Uit
voorraad leverbaar. Inhoud verze
kerd. Inl. Weber Koeltechniek.
Hoofdstraat 110, Leiderdorp. Tel.
071-31726. T112
Deuren
n moderne glassoorten.
(eventueel met uitzagen van panelen.)
Glasindustrie J. J. Poppinkjr,
Rotterdamseweg 60. Deltt. Tel. 015-561500.
Geslepen tafelbladen
uit voorraad leverbaar
8 mm dik 90 cm rond 95,—
100cm rond 100,—
140 cm x 60 cm van 125,—nu voor 95,
80 cm x 80 cm van 98,80 nu voor 65,
Glasindustrie J. J. Poppink,
Rotterdamseweg 60. Delft Tel 015-561500
auto's en autobenodigdheden
□ATSUIM ££LER
AUTOBÉDRUF BROERTJES
SASSENHEIM O 02522-12921
foto, film en optiel
Inkoop - inruil
taxatie
Tevens voor nieuw verkoop tegen
de meest scherpe prijzen o.a. Mi
nolta. Cannon, Nikkon, Leitz. Ze
nit enz. Elke donderdag avondver
koop. PROFOTO, Loosduinseweg
687. Tel. 325418. Vlierboomstraat
461.tel.231177. Den Haag. T128
4*
AFDELING PARTTIME
MARCELLUS EMANTSLAAN 19
VOORBURG
Aanmelding leerlingen voor de cursus 1975-1976
Opleidingen in het kader van o.a. de leerlingstelsels. Deze opleidingen kunnen, o a.
door partieel leerplichtigen gevolgd worden na het verlaten van de LTS, LEAO, MAVO
enz.
Opleiding kan plaatsvinden in de volgende vakrichtingen:
Metaal Bemetel
Electro VEV
Motorvoertuigen VAM
Administratie Ecabo
Ook voor 16-jarigen een 2-dagenprogramma
1e dag volgens leerlingstelsels, zie boven.
2e dag keuze/schakelprogramma. Hierbij kan de cursist een keuze maken uit:
o.a. handelscorrespondentie (Nederlands en vreemde talen)
boekhouden
typen, steno
auto/bromfietstechniek
elektrotechniek
metaaltechniek enz.
De keuze- en schakelprogramma's dienen ter bevordering van de algemene ontwik
keling/vorming van de cursist.
De cursus handelscorrespondentie vormt een afgerond geheel en kan worden afge
sloten met een erkend examen
Dit is voor de desbetreffende cursist zeer aantrekkelijk.
Inlichtingen en aanmelding bij de administratie van de school. Van Tuyll van Seroos-
kerkenstraat 2. Voorburg, telefoon 070 - 87.36.30 of 69.40.71
iedereen leest
de krant
altijd en overal.
