Dat een buitenlander hier voor Beyers Naudé moet pleiten Vandaag Kerk bespreekt kernenergie Opvang Vietnamezen vooral kerkewerk Dr. Kruyswijk terug uit Zuid-Afrika Onze adressen Thuisblijvers leven wel mee met kerk Chauffeur reed in op stakers Interview kard. Suenens Beroepingswerl 'Kerk en Vrede' stuurt telegram naar Beyers Naudé n BOND TEGEN HET VLOEKEN ZOEKT 5000 MEDESTANDERS TROUW/KWARTET DINSDAG 24 JUNI 1975 KERK/BINNENLAND door Aldert Schipper De gereformeerde predikant dr. A. Kruyswijk uit Enschede, de vroegere voorzitter van de gerefor meerde synode, is vorige week teruggekeerd uit Zuid-Afrika, waar hij als afgevaardigde van zijn kerk aanwezig geweest is op de synode van de (zwarte) Nederduitse Gereformeerde kerk in Afrika, die gehouden werd in Worcester. 'Een bijzonder bezoek, gezien ons verlangen de spanningen in Zuid- Afrika te helpen overwinnen'. Aan het verblijf van dr. Kruyswijk werd ook in de Zuidafrikaanse pers aandacht besteed en vooral zijn verdediging van het Christelijk In stituut haalde kranten. "Het was natuurlijk niet goed mogelijk, in het openbaar de politiek van de regering aan te vallen. Dat zou in strijd geweest zijn met de regels van de gastvrijheid, juist van déze kerk. Maar Ik heb in mijn groet- woorden nadruk gelegd op onze 1 sympathie voor het werk van het Christelijk Instituut en vooral ook op de bijbelse legitimatie en de waarachtige zelfverloochening van dr. Beyers Naudé. Dat werd in de synode op prijs gesteld. Iemand riep uit: Dat een buitenlander in onze synode voor Beyers Naudé moeten pleiten! En Naudé zelf zei dat dit meer waard was dan tien telegrammen. Volgens dr. Kruys wijk zijn zeer veel synodeleden lid van het Christelijk Instituut. 'Van de mensen uit Zuid-Transvaal, het gebied van Johannesburg en Sowe- to. is tachtig percent lid van het Christelijk Instituut, zo werd me verzekerd'. Bezwaar Vorster Onder het gehoor van dr. Kruys wijk bevond zich de leider van de blanke gereformeerden, dr. Koot Vorster. Een reactie op de rede van Kruyswijk gaf de Zuidafrikaan niet. Voor Je blanke kerkleider was overigens de synode in Worcester geen pretje. Dr. Kruyswijk: 'Vorster Dr. A. Kruyswijk kerken om te zetten in een volledig lidmaatschap. Hij zei dat de zwar ten eerst met "de blanke moeder kerk zouden moeten overleggen. De jonge synodescriba Sam Buti rea geerde toen door te zeggen dat de blanken ook niet met de zwarten hadden overlegd, alvorens de Ne derlanders een ultimatum te stel len. Deze reactie van Buti acht dr Kruyswijk een teken voor het nu snel toenemende gevoel van onaf hankelijkheid van de zwarte doch terkerk. 'Ze beschouwen dominee Vorster niet langer als een machti ge grote broer, maar als een gelijk waardige. Vroeger kwam het wel voor dat de zwarte synode zich liet imponeren door Vorster. Dat is nu helemaal anders. Die kerk vertoont een heel nieuw beeld. Ze doet nu haar mond open tegen de apartheid in de kerk en tegen de trekarbeid. Sinds de kerk twaalf jaar geleden officieel zelfstandig werd, is met de Nederlandse gereformeerden een nauwe band ontstaan', aldus dr Kruyswijk. 'Ze vertrouwen ons vol ledig. zulks in tegenstelling tot de moederkerk'. 'Ze stelt zich volwassen op, dat wil zeggen dat zij zichzelf ziet als een gelijkwaardige kerk. die de vroegere moederkerk zal moeten helpen aan een nieuwe houding De oude zen- dingstaak draait'. Zo bracht een spotprent in het Zuidafrikaanse blad Die Burger de conclusie van de Grange-comniis- sie inzake de buitenlandse steun voor dr. Beyers Naudé in beeld. maakte bezwaar tegen het voorstel Afhankelijkheid (dat later werd aanvaard) om het gastlidmaatschap van de raad van Intussen blijft de zwarte kerk nog steeds met financiële banden af hankelijk van de blanke kerk. De zwarte kerkleden zijn arm en zijn niet gewend dat de kerk veel geld nodig heeft. De erg lage salarissen van de zwarte 'leraars' en andere kerkelijke kosten gaan ver boven de draagkracht van de zwarte kerk uit, zodat hun tekort door de blan ke kerk moet worden aangezuiverd. De zwarte kerk ziet toch geen kans, op korte termijn in haar eigen kosten te voorzien. Zouden de Ne derlandse gereformeerden niet kun nen helpen, onafhankelijk te wor den van de blanke Zuidafrikanen? Dr. Kruyswijk: 'Ik heb gezegd dat als op ons een beroep gedaan zou worden, wij naar mogelijkheden zullen bijspringen. Maar er moeten eerst van die kant aanvragen ge daan worden'. Is daar over gesproken? 'Ik heb van enkele mensen particu liere verzoeken gekregen. Als er aanvragen zouden - komen voor steun in predikantstraktementen. dan zou dat natuurlijk door ons overwogen worden'. Wat zou de blanke N.G.-Kerk daar van zeggen? 'Zij besteedt nu ongeveer 25 mil joen gulden aan zending. Dat is 25 gulden per hoofd. Je mag dus ver wachten dat de blanke kerk blij zal zijn, als ook wij aan de zwarte kerk hulp geven. Dat verlicht alleen maar het blanke takenpakket'. 'En Ik vind dat wij als zusterkerk onze steun in de eerste plaats te richten hebben op deze zwarte ge meenschap, omdat dit kan bijdra gen aan de zwarte zelfontplooiing op christelijke basis, iets dat voor de toekomst van Zuid-Afrika van betekenis kan zijn'. Gespannen De verhouding tussen de Neder landse en de blanke Zuidafrikaanse gereformeerden is de laatste tijd zeer gespannen. Omdat de -Neder landers steun geven aan het pro gramma tot strijd tegen het racis me van de wereldraad van kerken hebben de Zuidafrikanen gedreigd de relatie met de Nederlanders door te snijden. Een situatie die aanlei ding geeft tot de vraag, wanneer de Nederlanders nu eens het moment gekomen achten om -zelf met de blanke kerk te breken. De Kruyswijk: 'Nu ik deze zwarte synode heb meegemaakt, geloof ik dat wij het contact met de blanke kerk nooit zullen kunnen verbre ken, tenzij met volledige instem ming van de zwarte kerk. Aan de stem van deze zwarte kerk mogen we wel een geweldige inspraak ge ven'. En als de zwarten zouden zeggen: je moet kiezenzouden de Neder landers dan voor de zwarten kiezen? 'In de huidige omstandigheden ge loof ik dat ik die vraag bevestigend moet beantwoorden'. FUGA Voor mij liep het kind. Nu ja, lij zoals een kind dan loopt. Wr eigenlijk doet een kind alles beh' ve lopen. Het hangt aan moed hand, het huppelt zelfstandig, h< rent, zwerft in een gevaarlijke z: zag door alles heen of zweeft, kind voor mij zweefde. Ze raakte straatstenen nauwelijks aan haar voeten. Haar gang was vers. een melodie. Een meter of i voor haar liep haar moeder. E was duidelijk te zien want o haar arm hing het jasje dat 1 kind had uitgedaan. De moeder v. een charmante verschijning, j zweefde weliswaar niet meer o j het trottoir, maar toch lag er i ranks in haar gang. Dat lichte v haar loop werd nog geaccentue» door de^ hoge hakken. Voor m besef liep daarvoor weer iema die best de grootmoeder van kind kon zijn. Een dame van m delbare leeftijd, maar nog met h die levensblijheid en onden mingslust in haar gang die je va ziet bij mensen die met een flir tas gewapend naar de markt tr< ken. Ze zullen eens even dit en en nog veel meer. En dat m allemaal gebeuren voor dat w dat andere gedaan moet word Bij het stoplicht stond voor m besef de overgrootmoeder. Niet groot. Zelfs tegen mij moest ze e beetje opkijken. Haar benen kro den wat. Ook zij had een tas zich. Toen het licfrt groen w< keek ze wat hulpeloos rond en v< wachtte ze duidelijk dat ik ev met haar mee liep omdat je zé met groen licht nooit zeker b< dat er niet een brommer of e haastige chauffeur een uitschie maakt. Ze keek me dankbaar a en toen ik omkeek kwamen ze alle drie achteraan. Even vormd ze een groepje, om onmiddell - daarna bij de overkant allemi hun eigen weg te gaan. VAN LEZERS Opus Dei In uw recensie van het boek Op mars naar het Vierde Rijk spreekt u over de verhouding tussen de nazi-organisatie De Spin en het Opus Dei in Spanje. Het Opus Del is echter een vereni ging van gelovigen met uitsluitend geestelijke doeleinden: de leden daarvan streven naar de volheid van het christelijke leven midden in de wereld, in de uitoefening van hun beroep. Het Opus Dei biedt aan zijn leden de bovennatuurlijke vor ming en de noodzakelijke geestelij ke middelen, opdat ze op een con crete manier en met persoonlijke vrijheid en verantwoordelijkheid midden in de wereld het leven van een christen leiden, die probeert met zijn geloof consequent te zijn. Wat politieke zaken betreft, denken en handelen de leden met volledige persoonlijke vrijheid, een ieder is dan ook individueel aansprakelijk voor zijn meningen en handelin gen, zodat men van een effectief pluralisme kan spreken. Gezien dus, dat. het Opus Dei geen politieke oogmerken bezit, bestaat er geen relatie tussen De Spin (of welke andere politieke groepering ook) en het Opus Dei. Het Opus Dei is niet slechts in Spanje gevestigd, maar ook in alle landen van West-Euro pa en Amerika, en in verschillende landen van Afrika. Azië en Oceanlë. Amsterdam dr. H. J. Steinkamp Stichtelijke rijmen 3 In de beschouwing 'Stichteliike rij men' worden de gedichtenbundels van Nel Benschop door de heer Fokkema 'afgekraakt'. Dat vind ik verdrietig en onbegyiroeiijk. Vol gens mij heeft de schrijver geen Korte, duidelijk geschreven, liefst aan één kant getypte, brieven kunnen worden gestuurd naar: Secretaris Hoofdredactie Trouw/ Kwartet, Postbus 859, Amsterdam. Bij publikatie wordt de naam van de schrijver vermeld. door_^Ider^Schi£per_ HOOFDKANTOOR: Nieuwe Zijds Voorburgwal 276-280, Amserdam. Tel. 020-220383. Postbus 859. ROTTERDAM/DORDRECHT: Westblaak 9-11, Rotterdam. Tel. 010-115588. Postbus 948. DEN HAAG/LEIDEN: Parkstraat 22, Den Haag. Tel. 070-469445. Postbus 101. GRONINGEN: Nieuwe Ebbingestr. 25, Groningen. Tel. 050-125307. Postbus 181. ZWOLLE: Melkmarkt 56, Zwolle. Tel. 05200-17030. Postbus 3. flauw benul hoeveel ernstig zieke, en stervende mensen naast de Bij bel zoveel kracht en steun aan veel van de gedichten van Nel Benschop hebben, en hebben gehad. Ik spreek uit ervaring vanuit een 'ziekenwijk' maar ook in mijn eigen persoonlijk verdriet komen deze gedichten vaak dagelijks als een 'schouderklop van God' naar mij toe. Laten wij dank baar zijn dat er zo'n dichteres is als Nel Benschop, die zelf zegt. dat ze God bidt om het zo te zeggen, dat het troost geeft en sterkte in het zware kruis dat velen van ons te dragen hebben. Utrecht Fokje J. van Gelder-de Jong Verbeteren (2) Lenin predikte ook al, dat je de mens kunt veranderen, door de maatschappij te veranderen. Jezus leert echter, dat je de maatschappij verandert door de mens te veran deren. P. ten Cate-Kroon Rijswijk GRONINGEN In sommige wijken van de hervormde gemeente te Groningen blijkt het aantal men sen. dat op enigerlei wijze mee werkt, groter dan het aantal gere gelde kerkgangers. Om te weten hoeveel meelevenden er ongeveer zijn. moet het aantal kerkgangers zeker met twee. zo niet met drie vermenigvuldigd worden. Aldus is gebleken bij de behandeling van het prognose-rapport in de centrale kerkeraad van de hervormde ge meente te Groningen. Anders dan vroeger, zo wordt ge constateerd. is er een steeds groter wordende groep van mensen, die wel iets willen doen en ook wel een losse, door de kerkvoogdij niet ge registreerde bijdrage geven, maar slechts latent, onzichtbaar, meele ven. Daarnaast zijn er jongeren, soms ook ouderen, die meer door de geloofsbeleving van bepaalde groe pen als b.v. Youth for Christ wor den aangetrokken. Zij verbreken daarom nog niet elke band met de kerk. Als er binnen de kerk open heid genoeg blijkt te zijn, zou deze groep wel eens bevruchtend en sti mulerend voor de kerk kunnen werken. IGTUNA Heeft de kerk en hebben christenen iets te maken met onze toekomstige energievoorzie ning? En zo ja, hoe hebben zij dan te staan tegenover de zeer vele plannen om kernenergie te gaan gebruiken? Over dit soort vragen houdt de afdeling kerk en samenleving van de wereldraad van kerken deze week in het Zweedse Igtuna een hoorzitting. De voorzitter van de hearing is de Nederlandse prof. dr. H.B.G. Casi- mir, de voorzitter van de Konin- lijke Academie van Wetenschap pen en van de Europese vereniging van natuurkundigen. Onder zijn leiding spreken vijfendertig des- kühdigen op het terrein van de kernfysica, theologen, sociologen en economen met elkaar. De bijeenkomst heeft plaats om de vijftigste verjaardag te herdenken van de eerste oecumenische bijeen komst van kerk en samenleving, die in 1925 in Stockholm bijeenge roepen werd door de Zweedse bis schop Söderblom. De oorsprong van deze hearing is het verzoek van het centraal comité van wereldraad, gericht aan de staf in Genève, een onderzoek te verrichten naar het risico en de mogelijkheden van een uitbreiding van het gebruik van kernenergie. Het centraal comité reageerde hiermee positief op een voorstel van de conferentie inzake wetenschap en technologie voor de menselijke ontwikkeling, die vorig jaar in Boekarest plaats had. Gesprekken De directeur van de wereldraadaf deling voor kerk en samenleving, de Amerikaan dr. Paul Abrecht, heeft in de afgelopen winterperiode talrijke gesprekken gehad met kernfysici die verbonden zijn met het VN-agentschap voor kernener gie in Wenen. Deze gesprekken hebben de urgentie van de kwestie benadrukt, omdat overal ter wereld plannen voor kerncentrales op de tekentafels staan. Daar is in de eerste plaats het olie embargo van 1973, gevolgd door de snelle prijsstijging van die. Voorts is plotseling het Inzicht algemeen door gebroken dat de voorraden fossiele brandstof niet onbeperkt- zijn. Voor talrijke regeringen waren deze feiten aanleiding om ineens haast te maken met. de plannen voor kernenergie. Men kan aanne men dat over tien jaar er al heel wat energie in kernenergiecentrales gemaakt zal worden. Een idee dat sommige deskundigen koud laat, maar waar anderen wakker van lig gen. Gevaarlijk WEERT Enkele stakers van het taxi- en ambulancebedrijf Ratax uit Weert zijn gistermiddag bijna over reden toen zij probeerden een werknemer van het bedrijf In een Volkswagenbusje- die zich van de stakers niets aantrok- tegen te hou den. De chauffeur reed op de man nen in, die zich haastig uit de voe ten maakten om een ongeluk te voorkomen. Wel deden zij aangifte van het voorval bij de politie. De staking - is inmiddels ten einde. In elk geval zal er in de toekomst een veilig systeem uitgedacht moe ten worden om het nucleaire afval op te slaan, om de grondstof te beheren en om te voorkomen dat Cartoon van Arend van Dam uit het door hem en dominee Hans Bouma samengestelde boekje 'Verduiveld handig', gericht tegen het Kalkarproject (uitg. Wereldvenster, Baarn). NEW YORK De opvang van vluchtelingen uit VietnaiA in Amerika blijkt vooral op religieuze instellingen neer te komen. De evacuatie van de naar schatting 131.000 Vietnamezen en Cambod- janen kwam zo plotseling, dat de kerkelijke hulpinstanties, die van oudsher een belangrijke rol spelen in de zorg voor vluchtelingen, ook in de Verenigde Staten zelf aanvankelijk het probleem niet aan konden. AMSTERDAM Door een techni sche fout is in ons blad van gisteren de inleiding tot het interview met de Belgische kardinaal Suenens wee- gevallen. Daarin stond vermeld dat Fem Rutke met hem sprak naar aanleiding van het rooms-katholö-k charismatisch congres dat onlangs In Rome is gehouden. Het vereiste ongeveer een maand om wat orde op zaken te krijgen. Maar nu begint er schot te komen in de bemoeienissen van de katho lieke bisschoppenconferentie, de af deling werelddiakonaat van de na tionale raad van kerken, de luther se raad en de verenigde HIAS (de Joodse hulpinstelling). Voor de m?n> n uit Indochina, die opeengepakt zitten in opvang kampen of nog wachten op trans port naar de Verenigde Staten, zoeken de kerkelijke hulporganen sponsors, die borg dienen te staan voor plaatselijke opvang van gezin nen. voor huisvesting, werkgelegen heid en onderwijs, veelal in lokale kerkelijke gemeenten en parochies. Omstreeks veertig procent van de vluchtelingen is rooms-kathollek. 59 procent boeddhist en een pro cent protestant. onverantwoordelijke personen en groepen met plutonium en andere stoffen aan de haal gaan, waarmee gevaarlijke wapens gemaakt kun nen worden. Zo'n systeem is er nog niet, hoewel de ontwikkeling eigen lijk al niet meer tegen te houden is. Mogelijk zal dit ertoe leiden dat ons hele maatschappelijke systeem omgegooid wordt. De beroemde Amerikaanse kernfysicus Alvin Weinberg schrijft hierover in het voorbereidingsmateriaal voor de hearing in Sigtuna: 'Wij mensen van de kernenergie hebben een weddenschap afgesloten met de maatschappij, die aan Faust doet denken. Aan de ene kant bieden wij een onuitputtelijke energiebron aan. Zelfs op korte termijn, wan neer we nog geweone reactors ge bruiken, hebben we energie aan te bieden die goedkoper Is dan energie uit fossiele brandstof. Bovendien is deze energiebron bij Juist gebruik nauwelijks vervuilend. Maar de prijs, die wij aan de maatschappij vragen voor deze wonderbaarlijke Instellingen, die wij helemaal niet gewoon zijn, is hoog De kerk De kerk kan ln dit geval de ont wikkeling rustig laten voortgaan, met alle risico's daaraan verbon den, maar zij kan ook van de mo gelijkheden, die er nu wellicht zijn, gebruik maken om bij te dragen aan een denken op wereldschaal, dat aangepast is aan de vragen waar we voor staan. Dat denken vindt reeds ln beginsel plaats in de bestaande internationale organen, maar het is een bekend feit, dat deze zich niet laten afschermen te gen politieke belangenbehartiging. Bij platforms die de kerk organi seert, is gebleken dat hier soms de kloven tussen de groepen overbrugd kunnen worden, iets dat zeker no dig is op dit terrein, waar de ge voelens zo sterk tegenover elkaar staan. Aan de ene kant zijn er mensen, die kernenergie ln welke vorm dan ook van de hand wijzen. Zij vinden de gevaren van de fabricage, de opslag van grondstof en afval te groot. Zij vinden dat er risico's zijn voor nog ongeboren kinderen. En dat de economische betekenis nog aangetoond moet worden. Zij vre zen dat het milieu te zwaar belast zal worden als gevolg van de koe ling van de centrales. Aan de andere kant zijn er mensen, die al dit soort gevaren wel Inzien, maar die menen, dat er overal wel een oplossing voor te vinden Is. Hoe makkelijker men over die op lossing denkt, des te minder moeite heeft men met het aanvaarden van kernenergie. Ethiek Het gebruiken er van zal ongetwij feld invloed hebben op hoe de mensen in de toeomst zullen leven. Hier komen wij op het terrein van de ethiek. Bij de kerken leeft wel eens de zorg dat de ethische kant van het aanboren van nieuwe tech nische mogelijkheden verwaarloosd wordt en aan de andere kant is het tevens mogelijk dat de deskundi gen. die tenslotte de handelingen moeten verrichten, teveel met hun ethische beslissingen alleen worden gelaten. Hier in Sigtuna, een stad in de nabijheid van de plaats waar Z wed ens nucleaire toekomst gestal te lijkt te krijgen, zullen mensen uit de kerk met deze deskundigen samen zoeken naar antwoorden. BEROEPIN GS WERK HZ XED. HERVORMDE KERK Beroepen te Amersfoort: H. Vre kamp te Oosterwolde. Aangenomen naar Grootegast: van Twist, kand. te Groningen. Bedankt voor Kolderveen: A. Fl kand. te Dieren: voor Nieuw Le kerland: P. Molenaar te Jaarsvel voor Vriezeveen (toez.): T. Tijsxj te Marrum. GEREF. KERKEN Beroepen te Rotterdam-C: A. Kornet te Nijverdal. Aangenomen naar Aalten: Dijkslag te Winsum. Naar Dlnxpt loo: P. A. de Bres te Brouwersb ven, die bedankte voor Nieuw Ve nep; naar streekgemeente Midd Betuwe: J. A. van Netten te Leld< dorp, die bedankte voor Veendaa naar Bleiswijk: J. van Wattum Nunspeet die bedankte voor St. A na Parochie. Benoemd tot godsdienstleraar Emmen, chr. scholengemeensch Zuid-Oost Drente: Z. Ramaker Blija die deze benoeming he< aangenomen. GEREF. KERKEN VRIJG. B.V. Beroepen te Ermelo in combina! met Voorthuizen J. D. Janse Haarlemmermeer Oostzijde. VRIJ EV. GEMEENTE Beroepen te Nieuwvliet in buiten dienst voor werk onder de milita ren: H. E. van der Bij, legerpred. Nunspeet. AMERSFOORT 'Kerk en Vredi de Nederlandse afdeling van de 'li ternational fellowship of reconcü ation', heeft naar aanleiding van i moeilijkheden, waarin het Christ lijk Instituut van dr. Beyers Nam is komen te verkeren door de 'b smetverklaring' van de kant d Zuidafrikaanse regering, heeft h volgende telegram gezonden a( Beyers Naudé. 'Delen uw mening dat de geweld! ze revolutie vanuit het evangelie juiste weg is en wellicht ook I meest effectieve mander om same: leving van gerechtigheid en vret te verkrijgen. Konstateren dat jui de geweldloze strijd het verborg» geweld van de machthebbers blo legt en ontmaskert. Weten ons sol dair met uw strijd'. Advertentie (dit stond in de krant van woensdag 18 juni jl.) Bent u daar al bij? Voor 10 of hoger bedrag per jaar. Giro aan Bond tegen het vloeken no. 852091 te Den Ham (O). Adres secr. Sportlaan 19, 's-Graven- hage, tel. 070-331142.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1975 | | pagina 2