|p
Tussen socialisten en
confessionelen blijft
samenwerking mogelijk
•j Ki ui )I
'Tragisch dat er geen Israëliërs zijn'
Demonstratie tegen
abortus trok bijna
duizend deelnemers
PPR verzoend met
Pier van Gorkum
(1)
Ondanks kritiek op Den Uyl meent Andriessen
België gaat gas
van Rusland kopen
Compromis over taakverdeling
Huiswerk klaar...
Fijn boek...
En een Kingetje..
(Het leven is zo kwaad nog niet.)
Prof. dr. I. Sjahak in Amsterdam
V/KWARTET MAANDAG 23 JUNI 1975
BINNENLAND
pimentaar
1VP heeft, tegelijk met veel
kiezers, haar zelfvertrouwen
ieke identiteit verloren. Kader
zijn in een volstrekt isole-
•echtgekomen. De partij is aan
eigenlijk al gestorven.' Zijn
lalende tegenstanders van KVP
iten-democratie die dit vernieti-
oordeel hebben geveld over wat
grootste, meest zelfbewuste
•an het land is geweest? Waren
ijd tot afbraak en ontluistering
publiciteitsmedia? Of was
ichien de afgetreden KVP-
:r De Zeeuw?
'an dit alles. Het was de nieuwe
:er van de KVP, de heer W. J.
die zaterdag, even na zijn-
zifeing, constateerde dat zijn partij
rven na dood is. Het ontbreekt
r Vergeer blijkbaar niet aan een
0 e, onverschrokken kijk op de
poed die zich in eigen kring aan
uitrekken is.
'as bij ons weten voor het eerst
een KVP-vergadering zó onbe-
eerlijk en zonder verkrampt
sinstmatig optimisme de toestand
Dje partij onder ogen werd gezien.
niet meer alleen de groep
jfai de ex-voorzitter, maar nu
l( lar ook de partijtop die 'veront-
is 'en dat niet langer probeert te
'gen. Het coriflict, dat de laatste
glen binnen de partij heeft ge-
heeft kennelijk tot een loute-
roces geleid. Als dat zo is, dan
conflict tenminste nog ergens
voor geweest.
Van onze parlementsredactie
BREDA Mr. F. H. J. J. Andriessen, fractievoorzitter van de KVP in de Tweede Kamer, heeft zater
dag premier Den Uyl en de PvdA gewaarschuwd, de verantwoordelijkheid voor compromissen niet
meer op de partners in het kabinet af te schuiven.
P
(2)
ïinste wat men de afgetreden en
a gens hardhandig aan de kant
e heer De Zeeuw moet nageven
hij dit louteringsproces op gang
gebracht. Het is blijkbaar zijn
at hij een scherper zicht heeft o^
roblemen dan op de oplossing
dat zijn visie op hoe het eens'
kunnen worden wel hoog en
is, maar zijn methode om het te
soms verward en dikwijls
end.
kan daar tegenover stellen, dat j
de overige partijleiders, fractie-
Andriessen niet uitgezonderd,
'eer het omgekeerde geldt: zij
ijmeesters in het dagelijkse, laag-
-grondse maar in de politiek on-
ire peuteren en millimeteren,
saai, conformistisch en zelfs
ïlijk in vormgeving en presentatie
[politieke idealen voor de lange
jn. Wat de heer De Zeeuw teveel
'heeft de heer Andriessen te wei
de laatste wordt daardoor niet
het kader van zijn partij, maar
loor de kiezers bestraft.
nde partijraad zijn vroegere voor
heeft afgewezen, is mogelijk niet
echt. Maar de partij is er niet
i ekkelijker door geworden. En
r: elk gevoel van triomf over
'overwinning' is misplaatst.
Tijdens tie vergadering van de
KVP-partijraad in Breda zei mr.
Andriessen, dat premier Den Uyl
niet tegen de Industriebond NW
mag zeggen, dat de inkomensnota
een vaag stuk is, onder meer omdat
er compromissen moesten worden
gesloten die samenhangen - met de
aard van het kabinet. 'Premier Den
Uyl vergeet dan de positie die hij
zelf heeft gekozeij, namelijk tussen
de denkrichtingen van socialisten
en christen-democraten in het ka
binet. Met dergelijke uitlatingen
Jciest premier Den Uyl dan weer
voor de rol van partijganger', aldus
mr. Andriessen.
Ondanks de kritiek op de PvdA ziet
mr. Andriessen wel mogelijkheden
voor samenwerking tussen socialis
ten en christen-democraten, zowel
voor de tweede fase van het kabi
net-Den Uyl als op langere termijn.
De PvdA moet zichzelf dan wel
weten te relativeren, de PvdA moet
Oproep hogere huren
niet te betalen
STADSKANAAL Het bestuur van
de huur- en woonbelangenvereni-
ging Onstwedde - Alteveer - Mussel
heeft haar leden geadviseerd de op
1 juni ingaande acht procent huur
verhoging niet te betalen. Volgens
een circulaire van het ministerie van
volkshuisvesting aldus de vereni
ging mag er voor de panden van
de stichting woningbouwgemeente
Stadskanaal geen' huurverhoging
plaatsvinden. Het advies betreft wo
ningen in Onstwedde, Alteveer en
Mussel.
dan ook bereid zijn de christen
democraten niet alleen te beschou-,
wen als onmisbare supporters voor
uitoefening van macht en de socia
listen zullen dan ook de christen
democraten in hun waarde moeten
laten, zoals de christen-democraten
ook de socialisten in hun waarde
laten. Ondanks duidelijke ideologi
sche verschillen, is dan wel samen
werking mogelijk.
Volwaardig'
De nieuwe voorzitter van de KVP,
de heer W. J. Vergeer, zei zaterdag
tot de partijraad dat in 1977 over
een voortzetting van de huidige co
alitie slechts valt te denken 'indien
dit zal geschieden met een volledig
CDA en dan als een volwaardige
partner. Aan randfuncties, van wel
ke kleur ook, hebben wij niet lan
ger behoefte.'
De heer Vergeer erkende, dat het
slecht gaat met de KVP: de partij
heeft haar zelfvertrouwen en haar
politieke identiteit verloren, als
oorzaken noemde hij de nog steeds
voortgaande deconfessionalisering,
de jarenlange strijd die de KVP
met zichzelf heeft gevoerd over de
identiteit van de christen-democra
tie en het gebrek aan organisatori
sche leiding binnen de KVP. Door
dit laatste, aldus de heer Vergeer, is
er nauwelijks nog sprake van con
tact met de basis.
De groep, rondom de ex-voorzitter
dr. D. de Zeeuw is, na haar neder
laag van vrijdagavond, zaterdag
niet op de partijraadsvergadering
teruggekeerd. vDe stemming was er
verbitterd. Zoals gemeld vergadert
zij donderdagavond in Utrecht over
de groep nu te doen staat. In het
radioprogramma van de VARA 'in
de rooie haan' zei zaterdag drs. B.
Gribnau, die ondér De Zeeuw direc
teur van het partijbureau Is ge
weest, dat de groep zorgvuldig zal
gaan overwegen of er gesprekken
zullen worden gehouden met ande
re politieke groeperingen, zoals
D'66, restanten van DS'70 en het
Liberaal Actiecentrum van drs. E.
Nypels die nu nog Kamerlid voor
D'66 is.
Oud-premier P. J. S. de Jong zei
vrijdagavond laat op de partij
raadsvergadering, dat hij De Zeeuw
'minder geschikt' had gevonden als
partijvoorzitter, maar -wel 'uiterma
te geschikt als een partijlid dat wij
niet kunnen missen.' De Jong ver
klaarde zich wel eens te hebben
afgevraagd wat De Zeeuw als voor
zitter nu eigenlijk wilde. De heer De
Zeeuw hoort met zijn feeling voor
de toekomst en met zijn charisma
meer aan de wetenschappelijke dgn
aan de executieve kant thuis', aldus
de oud-premier die het partijbe
stuur dan ook in overweging gaf de
ex-voorzitter een functie bij het
centrum voor staatkundige vorming
te geven. De Zeeuw kreeg na het
speechje van De Jong een ovatie
van de partijraad.
De Rotterdamse bisschop Sim'onis en pater Leopold Verhagen bevonden zich zaterdag onder de on
geveer duizend demonstranten van de anti*-abortiis manifestatie in Den Haag. Op de foto: tweede
van links, op stoel, de bisschop met naast Vm, evenseen op stoel, pater Verhagen.
s hagen. prof. dr. W. H. Velema en
prof. dr. Jac. van Essen, die ieder
ongeveer een half uur spreektijd
vulden. Ook werd daar een geza
menlijke maaltijd gebruikt.
Voor abortus
Ongeveer twintig personen, voorna
melijk vrouwen, demonstreerden
zaterdag voor de Britse ambassade
in Den Haag voor. abortus. Zij de
den dit uit solidariteit met de deel
nemers aan de Londense manifes
tatie van de National Abortion
Campaign. De manifestatie in Lon
den wordt gehouden om te protes
teren tegen een wetsvoorstel, dat
de mogelijkheden tot verkrijgen
van abortus in Engeland zal beper
ken. 'Gezien het feit. dat we ons
hier in Nederland in een dergelijke
situatie bevinden, voelen we ons
ten zeerste verbonden met de, be
weging in Engeland', aldus het
pamflet dat de demonstranten in_
Den Haag uitdeelden.
Van een verslaggever
DEN HAAG Voorafgegaan doeg een geluidswagen, die doods-
klokgelui liet horen, hebben ongeveer duizend mensen zaterdag in
Den Haag deelgenomen aan een nationale demdnstratie tegen de
abortus. Na een stille tocht werd een petitie aangeboden bij het
ministerie van justitie. Hierin werd gevraagd om onmiddellijke
stopzetting van 'het opzettelijke doden van de meest weerlozen on
der ons, de ongeborenen.'
BRUSSEL België is van plan met
de Sowjet-Unie een langlopend con
tract te sluiten voor de levering van
aardgas. Rusland zal België jaarlijks
vijf miljard kubieke meter gas leve
ren, gedurende twintig jaar.
Het is het grootste gasleveringscon
tract dat België ooit heeft afgeslo
ten. De totale som van het contract
zou een bedrag van 14 miljard gul
den belopen.
Ex-KVP-voorzitter De Zeeuw (links) heeft kennelijk meer moeite met een
brede lach dan zijn opvolger Vergeer (midden) en de fractievoorzitter
Andriessen.
Mr. L. Oranje, loco-secretaris-gene-
raal van het ministerie, nam de
petitie in ontvangst. De meeste
deelnemers droegen een met een
zwart kleed overdekte doos met
zich mee bij wijze van lijkkist van
een ongeborene. Op ieder kistje lag
een geknakte roos. De rozen wer
den -bij het ministerie op de stoep
gelegd. De demonstranten droegen
spandoeken en borden met zich
mee met leuzen als 'sociale hulp.
niet doden'. 'God is baas in eigen
scheppen', en 'stop deze kinder
moord'.
In de petitie werd ook aangedron
gen op handhaving en nakoming
van/le bestaande abortuswetgeving,
tevens op 'de werkelijke bescher
ming van de ongeborenen vanaf de
conceptie en op 'effectieve hulp en
eerlijke voorlichting aan aanstaan
de moeders met behoud-. van het
leven van het kind'. Ook willen zij
dat 'de aborteurs en allen die deze
laffe aanslag goedpraten of propa
geren, tot de orde worden geroe
pen'. Eerder hadden de deelnemers
op het- MalieVeld geluisterd naar
toespraken van pater Leopold Ver-
Van onze parlementsredactie'
UTRECHT Het voorlopige
compromis dat dr. Pier van Gor
kum en de rest van de Tweede
Kamerfractie van de PPR heb
ben bereikt over de vervulling
van zijn taken binnen en buiten
het parlement, geeft precies de
grenzen aan waartoe beide par-
Advertentie)
T (3)
is de oorzaak van het verval van
roeger zo trotse KVP? De nieuwe
litter had het in zijn eerste toe-
ik weer over 'deconfessionalise-
een gemeenplaats en niet de
die hij voor ons had opgeschre-
waarmee hij 'wel zal hebben
:ld, dat de rooms-katholieke ker
ke hiërarchie haar greep op het
ieke en maatschappelijke gedrag
de gelovigen heeft verloren. De
vigen zijn aan de oude bevoogding
napt en zwerven, ongeremd door
ieke scholing uit het verleden,
en rechts langs de ene partij na
indere. Hun beweeglijkheid heeft
weerspiegeld in wat Vergeer heeft
»fcmd '<je strijd die de KVP met
zelf heeft gevoerd over de identi-
van de christen-democratie', de
d over de vraag of het CDA links
het midden, juist in het midden,
weer ergens anders zou moeten
den gesitueerd. De heer Vergeer
blijken, dat het met die discussie
afgelopen zal zijn: voortaan zal bet
ook en vooral 'aan de basis'
er politiek gaan.
is te hopen, dat de nieuwe voor-
er in de gaten heeft dat het één
w samenhangt met het ander. Als
goed is, komt bij een discussie
inhoudelijke politiek de plaatsbe-
ng van het CDA er vanzelf uit.
is goed dat de heer Vergeer zich
ft voorgenomen, dit gesprek op
te brengen, maar wie of wat
ft hem ervan weerhouden het zelf
ast te beginnen?
heer Andriessen hield zaterdag
!r een van die uitputtende verhalen,
arin de accenten kwamen te liggen
zorgvuldig naar links en rechts
oseerdc kritiek op andéren. Wie of
heeft hem verhinderd, die anderen
laten rusten om het hart te doen
tbranden voor wat het CDA-belëid
zijn ogen zal moeten betekenen?
t zo'n verhaal had eindelijk de
dverbreide indruk kunnen worden
ggewist, dat het CDA voor de KVP
een maar een vluchtheuvel is, een
jkplaats voor de eigen misère. En
kan de bedoeling toch niet zijn.
en kan niet van een dodelijke kwaal
»men. door alleen maar zijn initia-
te veranderen.
tijen kunnen gaan. 'Dit was
voor hen zowel als voor ons het
alleruiterste', zo verklaard^ za
terdagmiddag Dolf Coppes, vice-
voorzitter van de fractie, op een
vergadering van de PPR-kern-
groep in Utrecht. 'Als een van
beide partijen zich hier niet aan
zal houden, dan is het uit', voeg
de hij hier nog aan toe.
Van Gorkum had zijn takenpakket
binnen de fractie aan de orde ge
steld nadat het PPR-congres tegen
zijn zin had besloten medeverant
woordelijkheid te blijven dragen
voor het kabinet-Den Uyl. Van
Gorkum liet na dit congres weten
dat hij 'buitenparlementair kamer
lid' zal worden, maar het bleeik dat
dit voornemen voor de rest van de
fractie niet aanvaardbaar was. Cop
pes. zei zaterdag in de kerngroep
vergadering zelfs, dat het 'flauwe
kul' is wanneer een lid van de
Kamer zijn verkiezing gebruikt om
uitsluitend werk buiten de Kamer
te gaan doen.
Begrip
"im- i=>&/=>ef-m cjnt
Natuurzuivere pepermunt
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM De Israëlische Liga voor de rechten van de mens heeft het sinds
zijn stichting in de dertiger jaren nooit gemakkelijk gehad, maar vooral in de ja
ren na 1967 zijn haar activiteiten en vooral die van haar voorzitter prof. dr. I.
Sjahak haar bepaald niet in dank afgenomen. Prof. Sjahak, hoogleraar schei
kunde aan de Hebreeuwse Universiteit in Jeruzalem, zal zich nimmer neerleggen
bij de scheikunde die hij ziet toepassen in de Israëlische samenleving.
Het begrip Israëliër bestaat
niet voor de wet, zegt hij, er
zijn alleen Joden en niet-
Joden, die tot in de produk-
tiestatistieken toe geschei
den worden gehouden. Zo
kan men zelfs te weten ko
men, welke hoeveelheden
Joodse en niet-Joodse toma
ten er in een jaar geprodu
ceerd zijn. 'Waar ik in Jeru
zalem en overal tegen vecht,
en waar ik ieder bewust
staatsburger oproep tegen te
vechten, dat is het in cate
gorieën opdelen en dieno
vereenkomstig behandelen
van mensen. We hebben
niet alleen het recht, maar
ook de plicht om daarover
te spreken'.
Dat zei prof. Sjahak vrijdag
avond op een bijeenkomst
in Amsterdam, belegd door
de afdelingen van de PPR
en de PSP. Met zijn toe
spraak toonde hij zich - een
uitdagend volhouder, want
een soortgelijk optreden in
Amsterdam in oktober 1974
deed in Israël een storm op
steken waarbij het woord
'verraad' niet van de lucht
was. Hij had toen gespro
ken voor het Nederlands Pa-
lestina-Comité waarbij hij
overigens naast zijn felle
kritiek op de toepassing van
Israëls militaire wetten in
de bezette gebieden, ook zijn
afkeer had betuigd van het
programma van de Pales
tijnse bevrijdingsprganisatie
PLO.
'Verraad'
Of het nu vanwege dit op
treden voor het Palestinaco-
mité was, of vanwege het
getuigenis dat hij een half
jaar eerder haf gegeven voor
de Amerikaanse Congres
commissie voor buitenland
se aangelegenheden prof.
Sjahak werd in de Israëli
sche pers en in de Knesset
(het parlement) ongekend
hevig aangevallen. Men eiste
zijn ontslag als hoogleraar
en men eiste een proces we
gens landverraad tegen hem.
De minister van onderwijs.
Jadlin. noemde hem een on
evenwichtig persoon en de
Jerusalem Post schreef:
'Wat zullen we met de arme
professor doen? Naar een
psychiatrisch ziekenhuis? Of
een beetje van het terroris
me dat hij waardeert? Mis
schien een landmijn achter
de deur van zijn laboratori
um?'
Prof. Sjahak sprak zelf vrij
dag in Amsterdam van 'een
klein vervolginkje' en riep
zijn hoorders op zjch liever
de situatie van 'Arabische
bewoners voor te stellen. Hij
beschreef de plotselinge de
portatie van een vriend van
hem. de hoofdredacteur van
het Arabische blad Asja'ab
in Jeruzalem, Al Khatib, die
van de ene op de andere
dag uit Israël werd geban
nen, met achterlating van
zijn vrouw en zijn zeven
kinderen.
Nadrukkelijk verklarend dat
hij zich slechts op feiten
wenst te baseren die nie
mand in Israël kan ontken
nen. wees nij op vele dui
zenden Inwoners van de Ga-
zastrook en de Westelijke
Jordaanoever. die in de ge
vangenis zijn gezet op basis
van het Defensie-reglement
van 1945. 'Een niet-rechter,
een militaire bevelhebber,
vaardigt bulten aanwezig
heid van de betrokkene een
administratieve maatregel
uit, die deze voor zes of
twaalf rpaanden in de ge
vangenis doet belanden, een
maatregel, die ook alweer
buiten aanwezigheid van de
betrokkene naar beljeven
kan worden verlengd: Een
mij bekende Arabier, Nairn
El A'sjaab, had op die ma
nier al 38 maanden gezeten,
toen hij van de gelegenheid
gébruik besloot te maken
om vrijwillig in ballingschap
te gaan'.
Zuiverheid
Vermeldenswaardig uit Sja
haks betoog was ook de toe
nemende neiging die hij
constateerde, om de afstam
ming van Joden in Israël te
onderzoeken, wanneer er
door wie dan ook twijfel is
gewekt of zij wel tot in de
vier eeneraties terug een
Jood Tnocdr>r h m ge
had H >n'pn.
die ni"> n ge
dacht dan d.. 'ij I ids wa
ren, overkomen dat. er een
niet-Joodse voorouder in de
vrouwelijke lijn wordt •aan
getroffen en dat zij ten
zij zij zich bekeren hun
burgerrechten verliezen zo
als het dragen van een Is
raëlisch paspoort, het bekle
den van een overheidsfunc
tie of van een bevelvoerende
functie in de strijdkrachten.
Op onze vraag of Israëls
huidige situatie zijn inwo
ners niet veeleer noopt de
rijen te sluiten en elkaar
niet met zulke onderzoeken
lastig te vallen, zei prof.
Sjahak. dat er ook een ster
ke neiging is om een onver
dachte zuivere kern te hou
den. 'Het is als in Nederland
in het laatste deel van de
tachtigjarige oorlog', aldus
prof. Sjahak, 'toen de calvi
nisten in het belang van de
natie meenden de remon
stranten te moeten gaan
vervolgen, ook al waren deze
bond?ppoten in de strijd.
Dat was ook niet in over
eenstemming met wat Wil
lem van Oranje voor ogen
stond'.
Coppes verklaarde dat de fractie er
blij mee is dat er tenslotte met Van
Gorkum een regeling kon worden
getroffen waarbij deze 'in d£ volle
zin van het woord parlementariër
blijft', omdat zij zijn inbreng op
sociaal-economisch gebied niet wil
missen. Coppes had er ook begrip
voor dat Van Gorkum het er moei-
lijkA mee heeft, 'telkens weer te 1
moeten discussiëren met mensen
als Boersma en Lubbers'. Coppes
voegde daaraan nog toe dat het
voor hem ook moeilijk is, steeds
weer'te maken te moeten hebben
'met mensen zoals staatssecretaris
Hendriks, die ik al heb afgeschre
ven'.
Uit het venhaal dat Coppes de
kerngroep vertelde, bleek overigens
dat er in de weken die aan het
PPR-congres voorafgingen aanzien
lijke moeilijkheden in de fractie
zijn geweest. Hij sprak van 'een
enerverende periode', van 'een af
schuwelijke affaire', en 'een einde
loos conflictT Meer in het bijzonder
blijkt het te hebben gespannen tus
sen Van Gorkum en de fractievoor
zitter dr. B. de Gaay Fortman, die
aldus Coppes 'niet voor elkaar on
derdoen in het bespelen van de
publiciteit, zodat de andere fractie
leden achter elke radiouitzending
en krantenpubllkatie aan holden om
te kunnen weten wat zij de volgen
de fractievergadering moesten be
slissen'. Coppes hoopte zeer dat het
met deze praktijken definitief is
afgelopen, maar zei erbij dat hij er
niet gerust op is.
Dr. Van Gorkum zelf heeft de kern
groepvergadering niet bijgewoond
hoewel zijn kwestie op de agenda
stond. Hij vond het belangrijker,
zaterdag in contact te treden met
de bezetters van Gasolip in Leeu
warden. waar hij dan ook de hele
dag heeft vertoefd. Van Gorkum
belde alleen de tekst van een ont-
werpmotie door, waarin van de
PPR-ministers wordt gevraagd zich
binnen het kabinet sterk te maken
voor het uitkopen van het bedrijf.
De motie werd aangenomen maar
er was toch nogal wat ergernis bij
de vergadering over het wegblijven
van het Kamerlid., Er werd een
motie Ingediend waarin Van Gor
kum werd gemaand voor het parle
mentaire werk te kiezen en anders
als Kamerlid te bedanken, maar
deze uitspraak werd ingetrokken
nadat Coppes had meegedeeld dat
'n augustus binnen de fractie zal
worden overlegd over een definitie
ve onderlinge taakverdeling.
Dr. De Gaay Fortman heeft de ver
gadering niet kti;-£<yoond omdat hij
deelnam aan overleg van progres
sieve fractieleiders met geestver
wante bewindslieden.
