'HET GAAT OM MENS
Wie is Ewald
Kooiman?
Wildgroei op
het grondvlak
brieve^
Werkgroep biedt
een publikatie aan
Onze
adressen
Beroepingswi
Uit
VAN LEZEp
TROUW/KWARTET ZATERDAG 21 JUNI 1975
In nauw onderling overleg
werken de hervormde raad
voor de catechese en de
gereformeerde werkgroep voor
de catechese aan de
totstandkoming van de
'Handleiding voor de
catecheet', een gezamenlijke
uitgave van Kok te Kampen
en het Boekencentrum te Den
Haag. Er zijn al verschillende
series verschenen en aan de
nog te verschijnen
afleveringen wordt hard
gewerkt.
Al studerend en werkend
werd beide werkgroepen
duidelijk, dat de catechese
nog teveel geïsoleerd staat
van de rest van het leven der
gemeente. Zou de catechese
niet een onderdeel van het
leerhuis moeten zijn en
zouden ook de dienst- of doe-
groepen niet wat meer in de
aandacht moeten komen?
Moeten al die activiteiten en
ontmoetingen niet hun
stempel zetten op de viering
van de erediensten? Kortom:
is coördinatie van alle werk
en belevingsvormen in de
gemeente niet voorwaarde om
tot echte gemeente-opbouw te
komen?
Als bijdrage aan deze
coördinatie biedt de
gereformeerde werkgroep voor
de catechese een publikatie
aan, die als thema heeft: 'Het
gaat om mensen' en die
bedoeld is als handleiding
voor een zogenoemd
'totaalproject' in een
plaatselijke gemeente. We
hebben daarom drs. G.
Manenschijn, lid van deze
werkgroep en
wetenschappelijk medewerker
aan de Vrije Universiteit te
Amsterdam gevraagd op de
achtergrond van het thema
nader in te gaan.
'Jongeman, nu moet je er
eens mee ophouden steeds
maar over de gemeente
te praten als over de
oppositiel'
(uit Punchvan 12 april 1961)
door drs. G. Manenschijn
Hoewel er de laatste 25 jaar belangrijke vorderingen zijn gemaakt
op oecumenisch terrein, is toch niemand zo optimistisch te denken,
dat alleen nog maar de officiële kerkmuren behoeven te worden
gesloopt om de eenheid van de christenen tot stand te brengen.
We zijn in tegendeel allemaal een beetje pessimistisch geworden.
We hebben namelijk de belangrijke ontdekking gedaan dat de te
genstellingen tussen de gelovigen in de eigen wijkgemeente of de
eigen landelijke kerk vaak groter zijn dan tussen de verschillende
kerken onderling. De verdeeldheid zit allereerst in de eigen kring
Zoals het wel wat plechtstatig wordt gezegd. Elke kerk wordt ver
scheurd door het polarisatieproces.
Wat ls polarisatie precies?
Het is niet de bedoeling van dit
artikeltje op deze vraag diep in te
gaan. Maar ik dacht dat één van de
belangrijkste oorzaken van het hui
dige kerkelijke onbehagen (waarop
de term 'polarisatie' betrekking
heeft) zou kunnen zijn dat we te
veel met meningen zijn bezig ge
weest en te weinig met ménsen.
Om toenadering mogelijk te maken,
zochten we naar formuleringen van
de leer, waarin ieder zich zo goed
mogelijk kon vinden. 'Confessionele
overeenstemming' heette dat. En
we Juichten als die was bereikt.
Maar de ménsen waren er ook nog!
Mensen geloven niet op de wijze
van formuleringen, maar door en
in ervaringen. Ze kunnen die erva
ringen soms helemaal niet goed
onder woorden brengen. Daarop
verkeken we ons: wie het best kon
formuleren kreeg de prijs. Maar de
ervaringen zijn beslissend, niet de
formuleringen. Een lied, een psalm,
een uitspraak van de profeten of
een verhaal over Jezus doét Je iets.
Je ervaart er iets bij dat van blij
vende aard is. Zoals Mozes God in
de woestijn bij de brandende
braambos. De Godservaring blijft
dan alUJd verbonden aan de erva
ring van een struik, die in brand
staat maar niet verteert.
meenschap der heiligen. De werke
lijkheid is anders. Ik kreeg het
volgende verhaal te horen: 'Laatst
werd hier een voorstel gedaan iets
te veranderen. Maar dat voorstel
kwam van broeder X. En nu wil
het geval, dat niemand broeder X
mag. Dan kun Je zó uitrekenen, dat
zijn voorstel geen schijn van kans
maakte. Ze keken niet eens of er
wat goeds in zat.' In zo'n geval is
het goed personen van zaken te
scheiden.
Geen 'zaak'
Maar iemands geloof is nooit een
zaak. Het is een persoonlijk bezit.
Ook het in een 'leer' tot uitdruk
king gebrachte geloof van een the
oloog. Je kunt dat niet losmaken
van de man zelf. Uit mijn kinder
jaren herinner ik me de term 'de
zaak kandidaat-Schilder.' Maar het
ging niet om een zaak. maar om
een méns. Om de méns Schilder,
die kandidaat in de theologie was
en het ergens niet mee eens was.
We hebben niet een zéék Wiersin-
ga. maar een méns Wiersinga, die
op een bepaalde manier zijn geloof
tot uitdrukking brengt. We hebben
niet de zé&k van de verontrusting.
maar we hebben mensen, die er
gens over verontrust zijn en er
recht op hebben serieus te worden
genomen. In de tijd van de kerk
scheuring (1944) werden bepaalde
opvattingen of meningen veroor
deeld. Het ging nooit tegen men
sen. De brieven, waarin de menin
gen werden veroordeeld, waren in
'broederlijke toon' gesteld. Maar de
mensen, die deze brieven ontvin
gen, voelden zich diep gekwetst.
Want niet slechts een méning was
getroffen, ook een méns.
Vakmensen op het gebied van de
menselijke relaties houden ons
voor, dat verstandelijke overwegin
gen lang niet alles zeggen over wat
de mens ten diepste beweegt. Als
een mens niet tot zijn recht komt,
niet vrij kan zijn. uit zich dat het
duidelijkst in gekwetste gevoelens.
Dat gekwetst-zijn beïnvloedt dan
weer meestal negatief de ver
standelijke overwegingen. Zouden
we in de kerk niet wat meer munt
kunnen slaan uit deze ontdekking?
Zouden we niet moeten proberen
de mensen nog méér tot hun recht
te laten komen dan nu al gebeurt?
Het gaat er niet om de waarheid te
kort te doen. Het gaat om de er
kenning, dat de ontdekking van de
waarheid niet slechts plaatsvondt
op het niveau van de geformuleerde
leer. Ook de gevoelens van de mens
en het handelen van de mens zijn
wegen, die toegang geven tot de
waarheid. Want de waarheid is
tenslotte een persoon: Jezus Chris
tus.
Handreiking
Dit alles nu staat als overweging en
uitgangspunt achter de Jongste pu
blikatie van de gereformeerde
werkgroep voor de catechese, die
als 'totaalproject' het land Ingaat.
De publikatie is niet een verlossend
antwoord op alle onbehagen in de
kerk. Het wil en kan niet meer zijn
dan een handreiking aan al die
mensen, die geen vrede hebben met
de huidige kerkelijke situatie, en
die geloven dat niet zozeer een
'leer' wordt bedreigd, als wel men
sen. Mensen dreigen er onderdoor
te gaan, welke 'leer' ze ook hebben.
Er is verlangen naar een ontmoe
ting van mensen, maar we lopen te
vaak vast in een botsing van me
ningen.
Wie de poging durft te wagen (als
predikant, kerkeraad, jeugdleider of
zo maar gemeentelid) om inder
daad mensen bij elkaar te brengen
in de hoop dat ze elkaar ontdekken,
vindt in het 'totaalproject' onge
twijfeld voldoende materiaal om
iets op te zetten. Er is niet gedacht
aan een hele winter, maar aan een
periode van vier tot zes weken. Dat
heeft het grote voordeel dat de
mensen niet voor een te lange pe
riode worden gevraagd.
De publikatie omvat 68 gestencilde
(goed leesbare) pagina's en kent
vier rubrieken: Inleiding, (met ach
tergrondinformatie), Eredienst,
Leerhuis en Ontmoeting. Wél moet
worden opgemerkt, dat ieder het
materiaal moet beoordelen op
bruikbaarheid in de eigen situatie.
Je kunt niet iets aanbieden voor
een gemeente in het algemeen,
want die bestaat niet. De schetsen
en aanwijzingen doen dan ook
voortdurend een beroep op de vin
dingrijkheid van de lezers.
De prijs is zo laag mogelijk gehou
den (op basis van onkostenvergoe
ding) en bedraagt 7,50 per exem
plaar (per post) of ƒ5,25 (afge
haald). Bestellen per postrekening
234641 tm.v. de theologische hoge
school te Kampen onder vermel
ding van 'Catech. Centrum. ex.
totaalproject.' Het adres is: Oude
straat 6 te Kampen.
Verpakt
Je kunt óók zeggen: het geloof van
de mensen zit verpakt in hun ge
voelens en emoties. Willen we de
mensen recht doen dan moeten we
hun emoties recht doen.
Met een voorbeeld kan ik dit nog
wat verduidelijken. In mijn wijkge
meente bleek confessionele over
eenstemming met de hervormde
buren voor wat betreft de viering
van het avondmaal gauw gevonden
te zijn. Maar een voorstel om de
vorm van de viering te veranderen
bleek op grote bezwaren te stuiten.
Iemand zei me: 'Ik kan het niet
goed zeggen, maar ik voel nu een
maal. dat die nieuwe manier niet
eerbiedig is.'
Gevoelens hebben niet het laatste
woord, maar waarom zouden ze niet
evenveel bestaansrecht mogen heb
ben als verstandelijke overwegin
gen?
Er is een oude vuistregel voor ker
kelijke vergaderingen: 'Je moet za
ken van personen scheiden.' Voor
zover die regel bedoeld is om zon
der aanzien des persoons met el
kaar om te gaan en tot besluiten te
komen, is dat een goede zaak. Ik
preekte eens in een piepkleine ge
meente. waar iedereen iedereen
kent. Sommigen vinden dat erg
aantrekkelijk en denken dat dit
iets te maken heeft met de ge-
HOOFDKANTOOR:
Nieuwe Zijds Voorburgwal
276-280, Amsterdam.
Tel. 020-220383.
Postbus 859.
ROTTERDAM:
Westblaak 9-11, Rotter
dam. Tel. 010-115588.
Postbus 948.
DEN HAAG:
Parkstraat 22. Den Haag.
Tel. 070-469445.
Postbus 101.
LEIDEN:
Steenstraat 37, Leiden.
Tel. 071-31441.
Postbus 76.
DORDRECHT:
Scheffersplein 1. Dor
drecht. Tel. 078-33370.
Postbus 118.
GRONINGEN:
Nieuwe Ebbingestr. 25.
Groningen.
Tel. 050-125307.
Postbus 181.
ZWOLLE:
Melkmarkt 56, Zwolle.
Tel. 05200-17030.
Postbus 3.
door A. J. Klei
Af en toe krijg ik De Orgel-
vriend thuisgestuurd, een blad
waarin veelvuldig wordt ge
preekt over de tekst: wie niet
voor Feike Asma is, is tegen
hem. Ik kleurde van genoegen
toen ik bemerkte dat mijn per
soon verheven was tot voorwerp
van discussie in de ingezonden
stukken. Bij een lezer had de
gedachte postgevat dat ik geen
orthodoxe aanhanger van Asma
was. Tot dit inderdaad zorgwek
kend denkbeeld was de inzender
gekomen op grond van het ge
rucht dat ik Frits Mehrtens ook
mooi vond. Gelukkig legde de
redactie uit dat waardering voor
Mehrtens niet in mindering
hoeft komen op bewondering
voor Asma. En zo ls het maar
net.
In het laatste nummer van De
Orgelvriend dat ik ontving trof
ik een vet omlijnd stukje aan,
waarboven met forse letters
stond: wie is Ewald Kooiman?
Eerst meende ik dat Ewald zijn
collega Asma te na was gekomen
en daarvoor nu op z'n donder
kreeg, maar nadere beschouwing
leerde mij dat het ging om een
levensbericht, dat gevoegd was
bij een verhaaltje over de door
Ewald Koolman geredigeerde
reeks orgelbespelingen op zondag
avond voor de NCRV. Je kon er
uit opmaken dat Ewald met
vrucht de lagere school heeft
doorlopen en ook daarna goed
zijn best is blijven doen. Vooral
op Frans en de orgelles.
Aan de mededelingen in De Or
gelvriend kan ik toevoegen dat
Ewald Kooiman niet alleen van
wege zijn orgelspel met officiële
loftuitingen op zak loopt (prix
d'excellence en prix de vlrtuosi-
té), maar ook zijn kandidaats
en doctoraal examen Frans cum
laude deed. Mooi is ook dat
Ewald. als je hem met enig ont
zag voor deze dubbele carrière
benadert, terstond met grote na
tuurlijkheid een houding aan
neemt. die precies op de goeie
plek zit tussen quasi-beschei-
den en nadrukkelijke zelfbe
wustheid.
Er stond ook lets ln De Orgel-
vriend dat ik nog niet wist. na
melijk dat Ewald Koolman (36
Jaar) binnenkort zal promoveren
aan de Vrije Universiteit te Am
sterdam, waaraan hij als weten
schappelijk medewerker en als
organist van het Couperin-orgel
verbonden is. Ik belde hem ero
ver op en vernam dat de plech
tigheid donderdagmiddag 26 juni
om half vier plaats zal hebben.
Drs. Kooiman verdiepte met het
oog hierop zich grondig in Frans
proza uit de veertiende eeuw
(heiligenlevens) en ik overwoog
hoe goed het was dat hij on
langs in de Rotterdamse Lau
rens kerk een concert gaf met de
fluitist Jean Pierre Rampal,
want dan kon hij met die man
z'n hedendaags Frans nog wat
ophalen.
Zeer terecht nam Ewald aan dat
ik door het onderwerp van zijn
studie niet in Journalistieke op
winding zou geraken. Een dolko
mische laatste stelling was er
ook niet bij, maar hij had wel
wat anders voor me. dacht-ie:
de opmerkelijke jubileumuitgave
van de vereniging van organis
ten der gereformeerde gemeen
ten. de VOGG. Ik hapte toe en
we spraken af dat we deze zaak
nader zouden bekijken ln een
erkend koffiehuis.
Enige dagen later trad Ewald
Kooiman me daar tegemoet, nu
ln de gedaante van vice-voorzit-
ter van de NOV, de Nederlandse
organistenvereniging, die graag
wat aardigs kwijt wil over de
prestaties van een Jongere zuster
organisatie. Ik was benieuwd, ik
had maar éénmaal ln mijn leven
een gereformeerde gemeente-or
gel en nog nooit een gerefor
meerde gemeente-organist mee
gemaakt. In het dorp waar ik
opgroeide was in het kerkje van
de gereformeerde gemeente het
harmonium opgedoekt en een
orgel geplaatst. Een bescheiden
Instrument, snel in elkaar gezet
door een gewillige fabriek. Er
zat een fikse tremulant op en de
vriendelijke voorganger die mij
de nieuwe aanwinst toonde,
bleek zeer gesteld op het gebruik
daarvan. Maar ik zei streng
fwant ik heb ook mijn strenge
jaren gehad) dat orgelgebibber
niet ln de kerk. maar in de
bioscoop thuishoorde. 'Maar
Jong. dat wist lk heus niet', ant
woordde de voorganger ver
schrikt.
Achteraf heb lk natuurlijk spijt
Ewald Kooiman
van mijn eigenwijze preutsheid,
maar afgaande op hetgeen
Ewald Kooiman me laat zien
van de VOGG moet ik zeggen
dat door een tremulant voortge
dreven zoetigheden toch niet
veel kans hebben gekregen bij
de gereformeerde gemeenten. De
VOGG biedt bij haar vijfentwin
tig-jarig bestaan een degelijke
bundel met tien koraalpartita's
(koraal met variaties) aan. Deze
feestbundel, ook naar het uiter
lijk ongewoon fraai verzorgd,
behelst composities over negen
psalmen en de avondzang, van
vakmensen als Jan J. van den
Berg, Klaas Bartlema. Cor Kee
en Arie J. Keijzer. Ewald is er
nogal geestdriftig over, het is
lang geleden dat dergelijk werk
van dit peil op de Nederlandse
markt, is verschenen. Liefhebbers
kunnen deze bundel (met een
verschillende moeilijkheids
graad) bestellen als ze 27.50
storten op giro 33.44.106 ten na
me van de penningmeester der
commissie jubileumuitgave
VOGG, H. van Viandestraat 6.
Amersfoort.
Gehoorzaam teken ik alles op
ook de lovende woorden ('heel
behoorlijk niveau') die Ewald
heeft voor bet VOGG-maandblad
'Kerk en muziek'. Wel doet het
me allemaal weinig gereformeer
de gemeente-achtlg aan 'Dat
is makkelijk re verhelpen', troost
Ewald. Hij pakt een nummer
van 'Kerk en muziek' op en leest
me een paar royaal door de tale
Kanaëns gevoede volzinnen
voor, zodat lk het etablissement
verlaten kan in de zekerheid dat
de VOGG ondanks die partita's
haar eigenheid overeind heeft
gehouden.
door dr. C. Rijnsdorp
Het begon in Latijns Amerika, toen een oud vrouwtje ter gelegen
heid van een kerkvisitatie tegen de bisschop zei: 'Met kerstmis wa
ren de protestantse kerken vol licht en vol mensen. Wij konden
hun liederen horen... onze katholieke kerk was dicht, donker,
want we konden geen priester krijgen voor de mis'.
Moest alles stilstaan, als er geen
priester was? Onderwijzeressen van
lagere scholen namen op zich met
de arme en onontwikkelde mensen
tenminste iets te doen. Uit een
veraf gelegen gebied schreef men:
'Monseigneur, op ons eiland hebben
we nu voor het eerst de goede week
gevierd. Deze viering ls verzorgd
door een Jonge onderwijzeres'. Zo
werden in Brazilië reeds in 1956
dusgenaamde coördinators aange
steld, die alles mogen doen wat aan
een leek ls toegestaan. Men kende
zondagen zohder mis, missen zon
der priester. De coördinator doopte
in geval van nood, stond stervenden
bij. Men kwam bijeen ook ln zalen,
die tevens als leslokalen dienden.
Kerkelijke basisgemeenschappen
dus, experimenten met lekenapos-
tolaat in reusachtige parochies met
grote sociale noden en godsdiensti
ge behoeften. Het officiële priester
schap werd geconfronteerd met de
oerchristelijke opvatting van het
priesterschap aller gelovigen. Het
kerkelijk grondgebied was van bo
ven af ingedeeld, maar deze (met
een vreemd woord) territorialiteit
werkt niet meer zoals vroeger. Dit
is dus een functieverlies in de
breedte. Maar er ls ook een verti
caal functieverlies. De vele honder
den basisgemeenschappen riepen
en roepen nog steeds spanningen
op met de kerkelijke hiërarchie.
Want die gemeenschappen binnen
of aan de rand van de roomse
wereldkerk zijn niet tot achterlijke
landen beperkt. In Noord-Amerika
kent men de 'underground church',
de ondergrondse kerk. In Spanje is
de beweging clandestien en wordt
van officieel kerkelijke zijde heftig
aangevallen. Ook in Italië heeft het
tweede Vaticaans Concilie krachten
op het grondvlak losgemaakt. De
traditionele parochie voldoet de
militante christenen niet. In Frank
rijk heeft de studentenopstand
van 1968 de voosheid van veel ge
vestigde instellingen aangetoond.
De term basisgemeenschap (com-
munauté de base) schijnt zelfs hier
te zij« ontstaan. Er ls een algeme
ne kritiek op de samenleving en de
institutionele kerk. In Duitsland
spreekt men reeds van 1968 af van
solidariteitsgroepen.
Grensvragen
In 1971 is te Straatsburg op acade
misch peil gesproken over de infor
mele groepen ln de kerk. Ook ln
Leuven vond in datzelfde jaar een
internationale gedachtenwlssellng
(collequium) over dit onderwerp
plaats. Rooms-katholieke Intellec
tuelen in West-Duitsland hebben
de 'Bernsberger Kreis' gevormd, eeq
kring die zich hoofdzakelijk bezig
houdt met wat men noemt 'grens
vragen' cp het gebied van maat
schappij, politiek en kerk. Deze
kring heeft een memorandum op
gesteld onder de veelzeggende titel
Open gemeente.
Ik kan maar enkele dingen noemen
uit de uitvoerige Informatie, die
Concilium, internationaal tijd
schrift voor theologie, onder de ti
tel Basisgemeenschappen brengt
met 18 bijdragen van 15 auteurs uit
verschillende landen. Het is een
uitgave van De Horstink te Amers
foort (prijs 19,90). Tegenover de
kerk als ambtelijk instituut is aan
de basis een wildgroei ontstaan, met
als voordeel spontaniteit en echt
leven tegenover verstarde oud£ vor
men.
Dit proces ls nu al zo'n jaar of
vijftien aan de gang; de basisge
meenschappen vertonen een grote
verscheidenheid en zijn nog maar
een beperkte realiteit (bl. 87), maar
ze hebben de kracht van een teken.
Adembenemend
Wie niet gevangen zit binnen een
Nederlands kerkelijk provincialisme
leest deze verhalen met een Intense
belangstelling. Want alles wat in de
Romana gebeurt, raakt ook ons
protestanten. Het is adembenemend
om te zien hoe structuren die In
zeg zeventien eeuwen zijn ontstaan
en geconsolideerd, nu gelijken op
dat Schotse kasteel, waarvan Ge
rard Rothuizen in zijn Schots dag
boek (Kampen, 1975) dicht:
Dit was een kasteel
evenwichtsoefeningen
doen nu de wanden.
Men wil van valse gewichtigheid en
officiële heiligheid af, maar dan
zonder ontkerstening: men zoekt
maximum aan beleving binnen een
minimum aan structuren. Het beeld
van de kerk moet worden herzien.
Er ls twijfel gerezen aan het kleri
kale monopolie van macht en ken
nis. Weliswaar strijden in de basis
gemeenschappen soms verwarring
en enthousiasme om de voorrang,
maar toch is de basisgemeenschap
zelf kerk. De kerkelijke werkelijk
heid immers is niet een voldongen
feit, maar een nog te scheppen
werkstuk. Overeenkomstig de oud
ste christelijke traditie wil" men
arm zijn met de armen, verlangt
men naar gemeenschapsleven en
maakt men zich op tot dienst aan
de wereld. 'De clerus denkt in ter
men van waarheid, orthodoxie en
strijd. Een volk denkt in termen
van leven en liefde' (72).
Mens centraal
De basisgemeenschap stelt de mens
centraal, niet het kerkinstituut.
Men wil gemeenschappen, geen
ghetto's. En zoals overal elders ver
tonen de basisgemeenschappen
twee gezichten: één naar binnen
gekeerd, op stichting gericht en on
derlinge warmte, en één naar bui
ten kijkend, naar misstanden in
kerk en staat. Verzet tegen mis
bruik van kerkelijke macht leidt
gemakkelijk tot verzet tegen mis
bruik van macht in maatschappij
en staat. Stichting en protest laten
zich moeilijk van elkaar scheiden,
wanneer ze tenminste beide echt
zijn.
Zal de romelnse wereldkerk erin
-slagen deze wildgroei aan de basis,
die zich onmogelijk meer laat ne
géren of négeren, van boven af te
regelen, ln te kapselen of te inte
greren? Wat lukte met Franciscus
en Ignatius, zal dat ook nu ge
lukken? Of haalt men dan het
paard van Troje binnen? Ik geloof
dat we met een volstrekt nieuwe
situatie te doen hebben, die samen
hangt met het einde van onze
typisch-westerse cultuur, die het
eeuwenlang voor het zeggen heeft
gehad. 'Het uur van de volkeren,
het tijdperk van de derde wereld, is
een onbetwist feit' (91). De arme
volkeren en de armen van de vol
keren roepen om liefde, troost,
recht en brood. Ook aan de basis
van de kerk.
IK HEB MIJN ZAAK IN I
HANDEN GELEGD
Jeremla is geen getapte fig i
weest. Dat was ook geen g
Hij zei de dingen anders d i'
ders. En hij zei ook andere u
Dingen die met Gods oor g
maken hadden. Hij had eei
lijke opdracht, hij moest U 1
gangbare mening in verki g
dat de toekomst er helema
rooskleurig uitzag. Zulke
zijn niet populair. Als zijn v
hem aan zagen komen dan
ze bij wijze van spreken hor
gen: daar heb Je die w
schrikker, die vreemde pani
er. De schrik van rondom, a
onze vertaling. Laten wij he
brengen, dan is die stem tei
gesmoord. Jeremia leefde
sfeer van angst en haat. D<
sen willen zijn woorden nie
hebben en voeden tegelijkertT
hij wel eens gelijk kon
Maar dan staat daar Iets te,
De Heer is bij mij als een i
strijder. Hij staat niet alle<
de opdracht die hij op ziel
rusten. Het is zijn uitvindid
slotte niet. Er staat iemand
hem, iemand die sterker ls
mensen. Ik heb mijn zaak
handen gelegd. Dat is het 1
soms het enige dat je
kunt. Niet om er vanaf
maar juist om te kunnen 1
den. De stemmen worden 1
sterker dat er toch niets i
wereld en de menselijke saf
ving te doen is. Soms overst j
ze alles en wordt het don
zonder hoop. Dan is het gjj
luisteren naar deze man die
een en ander heeft meegema Q;
heb mijn zaak, mijn opdracse
heel de moeite en het verdi
van, in uw handen gelegd. N c
er vanaf te zijn, maar om ej
adem te komen en strak: et
verder te gaan. Dat doen i>P
vaak, als ze naar de kerk
(Jer. 20, 10-15).
NED HERV KERK
Beroepen te Noordhorn: E. I
naar te Werkendam.
Aangenomen naar Bodegrat
de Vreugd te Haaften.
GEREF KERKEN
Benoemd tot geest. verz. v
chr. verzorgingstehuis De K
te Amsterdam: A. C. Schrj
Andel (Gr.), die deze ben<
heeft aangenomen.
Beroepen te Drachten: G. Oj
te Voorthuizen.
CHR GEREF KERKEN
Beroepen te Vlaardingen:
Romph te Naarden.
GEREF GEMEENTEN
Beroepen te Randburg (ZA):
Vliet te Aagtekerke.
BAPT GEMEENTEN
Beroepen te Amsterdan-W:
Wier te Emmen.
Overleden J. W. Weenink (8!
pred. te Stadskanaal. Was p
Stadskanaal en te Haarlem.
tl
Verbeteren
lt!
Verbeteren'Het zijn niet alle r
structuren de maatschap])
omstandigheden die ver j
moeten worden, maar ook de
van die structuren, de mens'.
E. van Dijk, voorzitter Indi
bond CNV. Deze uitspraak kato
bruikt worden als excuus vo<
willigheid en het falen in he u
ken naar die betere struc
want de mens verandert nih(
wij verbeteren hem niet. We
ons met het verbeteren der st s
ren moeten behelpen. Deze z< q
bijstellen dat de mens, met aleu
hebbelijkheden en onhebbel t
der, als mens tot zijn rech|n<
komen.
Hengelo
Joh. Lfv
Guatamala-koffie (2)
De door u gepropageerde
heeft toch kennelijk een 'smi
Zou het niet zó kunnen zijl t
dit smaakje een politiek sn e
en met name een marx4«
smaakje is. dat wij gerefornu
niet goed kunnen pruimen?
werkgroep nieuwe levensstijl
de raad van kerken wellicht
ditzelfde sausje overgoten
haar pogingen om te kom*
een nieuwe levensstijl presi
als een bijdrage aan een
waarin politieke beslissingen
nen worden genomen?
Bergen
J. W. KI
Guatamala-koffie (3)
De heer Klei verbaast zich
dat veel gereformeerden met
boog om de wereldwinkel h«
pen. Voor een beter begrip
dienstig niet uit het oog te
zen, dat de grote baas en stl
van het instituut van de w
winkels Piet Reckman in Sjal
Odljk. Men kan er over lezi
zijn boek 'Sociale Aktie'. Enke
Het ene moment verkopen ze
tlg-toelichtend produkten in
wereldwinkel, het andere mo
provoceren ze het gezag,
weer verstoren ze de orde va
vrije markt, een kerkdienst, o
politieke meeting. Ze kunnen
rol spelenwaarheid spreke
liegen...' (pag 131) Amstelv»
J KI
