Vlaak een reservaat van de wegbermen'
(euring van autobussen hier zeer streng
PO» OP
do plaat
Middelburg:
voorbeeld
van hoe
het kan
"bemen langs wegen nü weer aangetast door verkeerd maaien
Wilde flora bloeit in volle glorie
jouringcar veiliger dan vliegtuig en eigen auto,
De SHF-band:
een falende
legpuzzel
'W/KWARTET ZATERDAG 21 JUNI 1975
BINNENLAND
Huib Goudriaan
iENINGEN De kleurrijke
ten van onze vaderlandse
irmen krijgen nog niet al-
Ègen de eer, die ze toekomt,
sèrekend in een tijd, dat de
'lora niet meer zo onbarm-
wordt doodgespoten als
joor enkele jaren (en opge-
wordt vastgesteld, dat de
irmen weer opfleuren)
|t op heel wat plaatsen te
gemaaid.
is vreemd, dat nu de houding
over de natuur een verande-
ondergaat, dit te vroege maai-
it voor de bermflora weer ver-
t'. Deze verzuchting slaakt P.
irwijk, volgens velen Neder-
wegberm-kenner nummer
die als hoofd van de afdeling
ïidkunde en -bestrijding van
antenziektenkundige Dienst in
ningen, al een aantal jaren
(hoe vreemd dit in zijn funk-
het eerste gezicht moge klin-
voor een ingetogen optreden
het 'onkruid'.
jaar na een interview in
itus 1971 voor deze krant
ie heer Zonderwijk, waarin hij
am voor een verantwoord ge-
van herbiciden, waarbij niet
i wordt doogespoten, en
in hij concludeerde dat terwil-
an onze wilde planten een
aliteitsveranderlng nodig was.
n we hem of er veel ten goede
Wegberm-kenner Zonderwijk:
...maaien op het juiste tijdstip...
is veranderd.
Zonderwijk: 'Sindsdien is er wel
een duidelijke mentaliteitsverande
ring gekomen, maar als u mij
vraagt of ik tevreden ben, ant
woord ik: Ja. hoewel het irritant is,
dat toch ook dit voorjaar in een
aantal gevallen op wegbermen ls
gespoten. Ik heb de indruk, dat
waar dat gebeurt, onze voorlichting
de mensen niet heeft bereikt'.
De heer Zonderwijk is de afgelopen
jaren zodanig onder de indruk ge
komen van de rijkdom en verschel-
denheid aan plantensoorten op on
ze wegbermen, van de reservoir
functie van deze bermen en het
toevluchtsoord, dat zij vormen voor
plant èn dier (onder meer insecten!.
wegberm, zoals veel Nederlanders die de laatste tijd
lemen: troosteloos kaal
dat hij nu een idee wil lanceren,
dat het overwegen waard ls. Hij zou
een deel van de dertigduizend hec
tare Nederlandse wegbermen een
reservaatsfunctie willen geven, zo
als ook natuurreservaten dat heb
ben. Wegbermen met een waarde
volle begroeiing zouden een beheer
moeten krijgen, dat de levensge
meenschap (biotoop) in die weg
bermen in stand laat en zo moge
lijk verbetert, overigens zonder dat
het verkeer of de landbouw daar
door wordt geschaad
Adders
Zonderwijk: 'Het is een fabeltje dat
echte natuur vèr verwijderd is van
onze verstedelijkte cultuur. In
Drenthe vinden we adders in de
wegbermen en in Ede kan ik u
maanvarens langs de weg laten
zien. Er zijn wegbermen met heide-
anjer, blauwe morgenster, dubbel-
kelk. bunias. Engelse alant en
grote pimpernel.
Als particuliere natuurbescher
mingsorganisaties en ook de over
heid zich moeite getroosten om re
servaten aan te kopen, dan vraag
ik me af: moeten we sommige weg
bermen, met plantensoorten die
zich niet in natuurreservaten laten
opsluiten, ook geen reservaatsfunc
tie geven? Zo vind je bijvoorbeeld
de wilde cichorei niet in dergelijke
natuurreservaten, maar wel vlakbij
de weg, omdat daar waar de be
groeiing kort wordt gehouden, de
cichorei zich het best ontwikkelt.
Daarom wil ik het idee opwerpen
sommige wegbermen dét beheer te
geven, dat die bijzondere soorten in
stand houdt. Een niet minder be
langrijke kant van de zaak is na
tuurlijk, dat we dan tevens de
mensen 'bloemrijke' wegen geven'.
Beheer
Wat de heer Zonderwijk op het.
ogenblik bijzonder ontstemt is het
voor de betrokken flora
maaien op een onjuist tijdstip.
'Het maaien gebeurt soms te vroeg
en soms weer te laat.
Nu weet ik dat het moeilijk is een
kant en klaar maaischema voor el
ke situatie te geven. Toch moet in
principe pas worden gemaaid, als
de belangrijkste voorjaarsbloemen
en met name de tweéjarige planten
de tijd hebben gehad om zaad te
vormen De mogelijkheid tot voort
planting van bijvoorbeeld het twee
jarig streepzand wordt nogal twij
felachtig als het voor de rijping
wordt onthoofd. In de nazomer of
herfst, als voor de tweede keer
wordt gemaaid, moet ook worden
gewacht tot de zomerbloemen hun
zaad hebben kunnen laten vallen.
En dan de manier waarop het
maaien gebeurt.Verantwoord is
om de berm een meter vanuit de
weg te maaien, zodat de weggebrui
kers de reflectoren op de berm-
plankjes kunnen zien. Maar hoe is
het mogelijk, dat Juist als het flui-
tekruid bloeit, een berm over de
volle breedte wordt gemaaid en het
toch al weinige rijpe zaad tot moes
wordt- geslagen door het gebruik
van een zogenaamde klepelmaaier?
Het maaien moet gebeuren op het
juist tijdstip, met een voor het doel
geschikt werktuig. Het hooi moet
een week tot tien dagen blijven
liggen, zoals dat vroeger in het
hooiland ook gebeurde: de zaden
kunnen dan vallen. Een bijzonder
nadelig gevolg van het maaien met
de klepelmaaier ls ook. dat het
fijngeslagen hooi doorgaans op de
berm blijft liggen, waardoor dit als
voedingsstof fungeert en grond rijk
Wedts de Swart langs de Middelburgse singels: herstel van planten en terugkeer van vogels...
MIDDELBURG Neerlands wilde
planten bloeien in volle glorie op
het Bolwerk en langs de singels
van Middelburg: een voorbeeld
van hoe het ook kan. Drie jaar
wordt er al niet meer gespoten,
langs de singels ivordt slechts
eenmaal per jaar gemaaid en op
het Bolwerk zijn vakken uitgesp
aard. waar de zeis nooit wordt
gehanteerd. 'In 1971 werd hier
nog ontzettend veel gemaaid en
ook gespoten', zegt J. C. Wedts de
Sivart. die in dat jaar een brief
aan B. en W. van Middelburg
richtte, met het verzoek de wilde
flora te sparen.
'Ik woonde toen op het Bolwerk
en constateerde, dat ook de riet
kragen werden bespoten, met als
gevolg dal het grote aantal kare-
kieten. dat hierbroèide. ver
dween. Gelukkig reageerden B. en
W. positief op mijn verzoek: er
zijn nu weer tachtig paren karc-
kieten. en ook de waterhoentjes,
die in het riet schuilen, zijn te
ruggekeerd. Een ander gevolg is,
dat door de stevige rietkraag geen
kinderen van de steile oever in
het water rollendoor de afwezig
heid van riet gebeurt dit in
brandvijvers in de nieuive wijken
wel. Daarom wordt nu ook daar
riet geplant'.
De 45-jarige Wedts de Swart, be
ambte bij de Rijksverkeersinspec
tie. coiistateert ook een grote
vooruitgang van de wilde flora.
'In het voorjaar zie ik de terug
keer van bloemen als brunel, klei
ne ereprijs. sti7ilcende gouwe, gui
chelheil. robertskruid. ooievaars-
bek. reigersbek en look zonder
look en natuurlijk bloeien er flui-
tekruid, de klavers, margriet en
kamillen en pinkstêrbloe7n. Van
de zomerbloemen noemt Wedts de
Swart onder meer de zeldzame
kaardebol, groot en klein kaasjes
kruid, marjolijn. St. Janskruid,
tormentil, teunisbloem en pasti-
naak. 'We hebben nu langs de
singels een bloemborder van drie
kilometer lang en zeve7i meter
breed: 't is een monument!'
houdt. Terwijl Juist naar een ver
schraling van de grond moet wor
den gestreefd. Verschraling bete
kent namelijk een grotere verschei
denheid aan soorten. Over twee
maanden komt een boekje uit,
waarin een zodanig beheer wordt
geadviseerd. Dit boekje is samenge
steld door de Werkgroep Wegber
men en Erosiebestrijding van de
Stichting Studiecentrum voor de
Wegenbouw. We zijn in Wagenin-
gen ook bezig maaischema's voor
bepaalde bijzondere vegetatietypen
aan te geven.
Zou uw afdeling onkruidbestrijding
voor het hele land aan verantwoor
delijke instanties, die bermen behe
ren. mogelijk adviezen voor het
maaien kunnen geven?
'Dat zouden ook andere diensten
kunnen doen. Overigens wordt een
dergelijk advies zonder meer ver
strekt, als daarom wordt gevraagd;
zeker ook als het om begroeiingen
gaat, waarbij het wegstuiven van
zaden door de landbouw als hinder
lijk wordt ervaren. Helaas bereiken
dergelijke verzoeken om advies ons
veel te weinig. Het valt mij op dat
arrondissementen van Rijkswater
staat en sommige provinciale wa
terstaten zo weinig om adviezen
vragen voor dit soort zaken. Men
handhaaft dan het oude systeem
van maaien op een ontijdig ogen
blik over de volle breedte van de
berm.
De heer Zonderwijk kan nog een
voorbeeld noemen van een organi
satie, die als volledige dienst goed
naar zijn adviezen luistert. 'De Ne
derlandse Spoorwegen passen op
ons advies slechts een chemisch
onkruidbestrijdingsmiddel toe op het
zogenaamde ballastbed. waarop
bielzen en rails rusten. De steile
spoorwegtaluds en emplacementen
met de zaldzame plantensoorten
worden ongemoeid gelaten. Het ls
verheugend dat bij de NS de ge
dachte aan de waarde van bijzon
dere planten en dieren steeds meer
gaat leven.'
>r Dick Ringlever
i HAAG Nog voor het vakantieseizoen goed is begonnen,
de eerse ongelukken al gebeurd. In nog geen week tijd haal-
vijf busrampen met enkele tientallen doden en gewonden de
•pagina's van de kranten. Is reizen per touringcar werkelijk zo
aarlijk als uit deze gebeurtenissen zou kunnen blijken?
de Koninklijk Nederlandse
iniging van Transportonderne-
[en KNVTO in Den Haag
nt men de vrees van sommigen
een busreis begrijpelijk, te-
omdat bij velen ook de ram-
van vorig jaar in Joegoslavië
inland nog vers in het geheu-
liggen.
r aan de andere kant wijst men
lok op. dat de meeste van die
ilukken buitenlandse bussen
overkomen. En wanneer men
rampen met Nederlandse tou-
^cars daar uitlicht en deze rela-
aan het aantal vakantiegan-
en het totale aantal verreden
dan springt de Neder-
se bus er zelfs in verhouding
andere vervoermiddelen nog
gunstig uit.
'TO-secretaris mr. J. W. Th.
en Stuart: 'Als je nagaat, dat
jaar zo'n 2 5 miljoen Nederlan-
voor vakantie of dagtochtjes
ie bus stappen (van wie er 1.6
oen over de grens gaan) en dat
mensen samen zo'n viermiljard
meter afleggen, dan mag je ze
niet over grote risico's spreken.
e&en per touringcar blijkt dan
lger dan vliegen en véél veiliger
rijden in je eigen auto.'
ondernemers willen graag on-
itrepen. dat de tijd van de
nhazerij. het rijden met verou
derd en afgeschreven materiaal de
finitief voorbij is. De resultaten
van onderzoeken die aantoonden,
dat de oorzaken van de meeste
ongelukken veel meer zijn terug te
voeren op fouten van de chauffeur
dan op technische mankementen,
lijkt hen op dat punt gelijk te
geven.
Strenge regels
Dit dan vooral dank zij de strenge
regels, die de rijksdienst voor het
wegverkeer hanteert. Ongeacht het
aantal verreden kilometers moet el
ke touringcar tweemaal per jaar
worden gekeurd. Die controle is
veel strenger dan de technokeurin-
gen van de ANWB. Valt er ook
maar iets aan te merken op de
staat van de bus dan mag die niet
de weg op voordat een herkeuring
(acht procent van de bussen moet
die ondergaan!) heeft aangetoond,
dat de mankementen zijn verhol
pen Gebeurt dit niet. dan loopt de
ondernemer een goede kans zijn
vergunning kwijt te raken.
Diezelfde strenge eisen stelt de
dienst ten aanzien van nieuwe bus
sen. die in dienst worden genomen.
Mr Cohen Stuart: 'In maar weinig
landen zijn die zo stringent als in
Nederland Er zijn voorwaarden ten
aanzien "an het gewicht, er moeten
Een foto uit 1969: de bus die in Dinant in de Maas reed en waarin
21 mensen omkwamen.
noodiluiken en een nooddeur in zit
ten en ook aan de constructie wor
den eisen gesteld, onder meer aan
de dikte van de spijlen. Vandaar,
dat een ondernemer lang niet altijd
zómaar een kant-en-klare bus uit
het buitenland kan kopen. Meestal
moet daaraan verbouwd worden. En
wee degene, die daar de hand mee
ligt. De controle van de rijksver
keersinspectie is zeer intensief. Het
is bijna uitgesloten dat je daar
doorheen glipt.'
Chauffeurs
Maar hoestaat het met de eisen,
die aan de chauffeurs worden ge
steld? Op dat gebied blijken er in
Nederland aanmerkelijk minder
voorwaarden t? bestaan. In feite
kan iedereen, die het rijbewijs BA
voor vrachtwagens heeft gehaald de
volgende dag al achter het stuur
van een touringcar gaan zitten en
gelijk zo'n vijftig mensen naar
Oostenrijk rijden.
Weliswaar bestaat er een aanvul
lende opleiding van de KNVTO en
kan men sinds enige tijd ook te
recht bij de Stichting Vakopleiding
Chauffeurs, maar deze diploma's
zijn wettelijk niet verplicht. Boven
dien ligt het accent ervan meer op
de theorie (motorkennis, aardrijks
kunde. omgaan met passagiers) dan
op het rijden zélf. De kandidaten
moeten wel e?n rijproef afleggen,
maar dat gebeurt dan in vlak Ne
derland en niet in de bergen, waar
in de praktijk moet worden gere
den
Bij de KNVTO zegt men aan het
onbieken van wettelijke regels ech
ter niet te tillen omdat de ervaring
heeft geleerd, dat de ondernemin
gen er zélf wel voor uitkijken on
bedreven chauffeurs de weg op te
sturen.
Mr. Cohen Stuart: 'Behalve dat de
meeste chauffeurs zelf die aanvul
lende opleiding willen omdat ze
dan in een hogere salarisschaal te
rechtkomen. doen de ondernemers
er ook een hoop aan. De meeste
nieuwe chauffeurs worden eerst ge
traind door oudere collega's en
gaan na de eerste binnenlandse
ritten een paar keer als bijrijder
mee naar het buitenland. In de
praktijk blijkt dat uitstekend te
werken.'
Dat neemt overigens niet weg, dat
de wet de mogelijkheid laat het
zonder die voorbereiding te doen.
In theorie kan een ondernemer in
noodgevallen (bijvoorbeeld als in
eens een paar chauffeurs door ziek
te wegvallen) straffeloos een free
lance vrachtwagenchauffeur op zijn
bus zetten.
Vooral voor kleinere ondernemers
(dat zijn er veel: een derde van de
350 bedrijven werkt met drie tot
vijf touringcars) lijkt dat een voor
stelbare oplossing van de proble
men.
Rijtijden
Een andere oplossing: de chauf
feurs langer laten rijden dan is
toegestaan. De verplichting tot het
aanbrengen van ten tachograaf in
de bussen, waarop automatisch
wordt geregistreerd hoe lang en
hoe snel men rijdt en hoe lang de
rusttijden zijn is er nog niet
(waarschijnlijk pas op 1 februari
voia,'id Jaar) En zo lang dat appa-
rait nn verpli-ht is kan met het
njiijdei.ucsluit de hand worden ge-
licht.
Volgens de KNVTO is het aantal
overtredingen van die wet echter
gering. 'En dan beperken ze zich
meestal nog tot maar een uurtje te
lang rijden. Werkelijke grove over
tredingen zijn bij ons niet bekend',
aldus mr. Cohen Stuart.
Directeur J Voerman van het reis
bureau Speedwell, dat als een van
de weinige ondernemingen die ta
chograaf al wél heeft ingevoerd,
vult daarbij aan: 'De meeste passa
giers zouden het trouwens niet ne
men. dat urenlang achtereen werd
doorgereden. Dagreizen naar Oosten
rijk mogen niet alleen niet. je zou
ze ook niet meer kunnen maken. Dat
zou tot opstand in de bus leiden.
Trouwens, de nu gestelde limieten
worden in de praktijk niet eens
gehaald. Volgens de wet mag je
vier uur achtereen rijden, dan moet
tenminste een kwartier worden ge
pauzeerd. Maximaal mag je per dag
maar tien uur op de weg zijn. Maar
In de praktijk komt dit neer op
nooit meer dan acht uur. De mees
te passagiers willen om de twee uur
een pauze. Bovendien: als je die
limieten overschrijdt, loop Je kans
op een forse boete. Niet alleen in
Nederland, ook in het buitenland.
En daar kijken de meeste onderne
mers wel voor uit.'
Gauw vergeten
Hoe reageert het publiek op de
recente ongelukken? Mr. Cohen
Stuart: 'Na zulke gebeurtenissen is
er altijd een zekere aarzeling merk
baar. 't Gaat net als in de lucht
vaart: als er een vliegtuig neer
stort. zitten de TEE-treinen vol.
Maar onze ervaring is. dat zulke
rampen ook weer gauw zijn verge-
-ten.'
door Willem-lan Martin
Dat Trouble in Paradise
(Asylum Records 'JE-1036
Stereo), de tweede velpee van
The Souther Hillman Furay
Band, volgens de jongste
berichten waarschijnlijk ook als
hun laatste kan worden
beschouwd, behoeft op zich niet
zoveel verbazing te wekken. Valt
er over de precieze ooraken
achter het vroegtijdig
uiteenvallen van deze. ooit als
supergroep aangekondigde
formatie, alleen maar te
speculeren: Feit is, dat de
oprichting van de SHF Band
ruim een jaar geleden door ndet
weinigen uit de 'business' meer
beschouwd werd als het resultaat
van het persoonlijk drijven van
Asylum-baas Davld Geffen een
soort tweede Eagles te creëren,
dan als uitdrukking van het
bewust streven van de drie
genoemde muzikanten hun her
en der opgelopen frustraties
produktief te verwerken tot een
popgroep van (wereld)formaat.
Laten we het maar eens
proberen, moeten Souther
(onderschat solo-artiest, mee*
succescol als songschrijver-
producer), Hlllman (ex-Flying
Burrito Bros en -Byrds net
opgestapt uit Stephen Stills
falende Manassas-konstruktie)
en Furay (ex-Buffalo Springfield
en daarna jarenlang de'
drijvende kracht achter Poco,
zonder al te veel resultaat)
gedacht hebben. Maar een eerste
gelijknamige elpee maakte het
kunstmatige van Geffens
plakwerk vrij schrijnend
duidelijk. Aan het werk waren
drie-individuen-met-begelei
ding, stuk voor stuk best tot een
aardig muziekje in staat, maar
als geheel door het ontbreken
van voldoende groepscohesie
niet bij machte de inspiratie op
te brengen, die deze aardige
werkjes tot pop van klasse had
kunnen verheffen. Het bleef zo
een uiterst plichtmatig gebeuren,
dat tenslotte door Richard
Podolors weinig strakke
'producing' net niet helemaal
om zeep werd geholpen.
Trouble in Paradise heeft beslist
het voordeel van een andere
producer: Tom Dowd is geen
effekten-maniak. en dat
betekent dat de bedoelingen van
de SHF Band dit keer stukken
direkter in de groeven terecht
zijn gekomen. Maar voor het
uverige toch kleven aan deze
plaat exact dezelfde bezwaren
als aan zijn voorganger. Het is
een matte en vlakke vertoning,
zonder een duidelijk herkenbare
lijn. Per nummer demonstreert
het gezelschap een ander
gezicht, al naar gelang het
groepslid dat aan de beurt ls om
zijn stukje uit te voeren (er
worden trouwens ook hier geen
nummers samen geschreven,
hetgeen bepaalt niet duldt op
een hevig groepsbewustzijn).
Zo kan het gebeuren, dat men
na enig vrij melancholiek
gestemd werk, waarvoor met
name Furay en Souther tekenen,
plotseling gekonfronteerd wordt
met de hiermee in geen
verhouding staande hoempa
achtige muziek van Chris
Hillman. om dan vervolgens
even abrupt weer af te zakken
naar triestere sferen. Daarbij
komt dat geen van de drie
heren, net zo min als op de
voorgaande elpee, ook maar een
moment het peil bereikt van de
stukken, die vóór dit
samenwerkingsverband werden
geschreven.
De konklusie kan al met al geen
andere zijn dan dat Geffens
legpuzzel wederom een falend
produkt heeft afgeleverd.
Mochten de geruchten over de
opherflng van de SHF Band
Inderdaad op waarheid berusten
(en daar heeft het, getuige de
wijze van adverteren met
Trouble In Paradise, alle schijn
van), dan hoeft niemand hier
een traan om te laten, sterker
nog: het verdwijnen van de SHF
Band lijkt me een noodzakelijke
voorwaarde voor het heropleven
van de bij deze drie heren
beslist aanwezige creatieve
potentie.
Verder deze week James Gang
met Newborn (Atlantic SD 36-
112), Black Oak Arkansas en
Ain't Life Grand (Atlantic SD 36
III), Initiation (Bearsville BA
55.504) door Todd Rundgren, en
Metamorphosis (Decca Stereo
6367 116) van The Rolling
Stones. Bij deze laatste elpee
gaat het om zestien stuks oude
opnamen van genoemd
gezelschap, die nooit eerder voor
'release' in aanmerking kwamen
(in veel gevallen terecht, dat
betreft dan de met zoet
strijkwerk opgesierde produkties.
waarin de welbekende Andrew
Loog Oldham de hand had),
hetzij in gewijzigde versie
werden uitgebracht (Out of
Time. Heart Of Stone, Memo
From Turner). Aardig als
'collectors-item', maar voor de
rest.
