ongersnood
•eigtin
idochina
Italiaanse socialisten
vallen communisten bij
UeTijd
--VlTf ^T,v' X
nqeqraven wo kenkrabber
1 w -
zuivert rioolwater beter
Kernproef wegens
wind uitgesteld
«ordenaar
President Giscard in Polen
Verontwaardiging in
West-Duitsland over
publikatie in 'Stern'
Weekblad
I
steal
Shoofd
?e;se deelstaat
brat heeft
fe regering
Kwikvergiftiging
dreigt in Brazilië
Links wil grotere regeringsinvloed
w:
Moskou waarschuwt
Japan tegen
verdrag met China
Jezuïeten groeien
sterk in derde wereld
Eind juli
Europese top
in Helsinki
en Libië
en front
Nieuwe aanpak kan kosten besparen
R II 1 L L
wSrik dBKH i
Wetenschap
KWARTET DONDERDAG 19 JUNI 1975
BUITENLAND
;OK, HONG KONG (Reuter, AP) De nieuwe regeringen
Kt [Vietnam en Cambodja doen alle moeite om een dreigende
lood in de beide landen af te wenden.
jon maakte gisteren be-
hongersnood op het ogen-
'Otf belangrijkste probleem in
Volgens functionarissen
Verenigde Naties in de
iofdstad Bangkok wordt er
IJ a op grote schaal hon-
„en. Sommige deskundigen
devolgens het Amerikaanse
üifcu Associated Press gezegd
Oambodja de komende 18
ruim een miljoen mensen
s ter kunnen omkomen,
.productie in Cambodja
lens de oorlog een gevoeli-
gekregen toen vele boe-
het oorlogsgeweld uit
en zich in de steden ves-
Toen de Rode Khmer het
regiem van Lon Nol uit de Cam
bodjaanse hoofdstad verdreef,
schatten Amerikaanse diplomaten
dat de stad nog genoeg rijst had
om de meer dan twee miljoen be
woners, (meer dan de helft was
vluchteling) nog ongeveer een
maand te voeden. De Rode Khmer
stuurde enkele dagen na de overna
me de bevolking van de grote ste
den naar het platteland om de
voedselproductie ter hand te ne
men. Tijdens deze grote uittocht
stierven velen aan de ontberingen.
Aanmoediging
DPA, AP) De moorde-
koning Feisal van Saoedl-
glsteren in het openbaar
De 27-jarige prins Feisal
j (saed Abdel Aziz stierf op
_li voor het gouverneurspa-
ej£ hoofdstad Riaad in aan-
'ëp van een applaudiserende
•van duizenden.
:n voor de execu/tde was
door een hoog religieus
jof (de Sharia) ter dood
"eld. Een medisch comité
:laard dat de prins volledig
Ingsvatbaar was geweest
lop 25 maart zijn oom dood
pe uitspraak werd bekend
door radio Riaad, die te-
tneldde dat het vonnis nog
I dag zou worden uitge-
prect daarna begon zich
rafegte te verzamelen op het
de executie.
Ti'thoofding werden lijk en
aajn de prins nog enige tijd
enpteeld.
ee, motieven van de moorde-
erftaat nog steeds onzeker
heid staat dat hij geen deel
ode van een samenzwering,
it de theorieën is dat hij de
bré ziJn oudere broer Khalid
ikpken. Deze kwam in 1966
rkpen bij een betoging tegen
van televisie, die door
i [veiligheidstroepen uiteen
Ireven.
lei
(Reuter, AFP) In
iase deelstaat Goejarat,
de verkiezingen de Con-
j van premier Indira
jpen geolige nederlaag leed,
i fen een kabinet gevormd
Mding van Baboedhai Patel,
iv van het Janata volksfront,
~ljf rechtse voormalig oppo-
'"jjen zijn verenigd.
°%ta-front behaalde bij de
°%en op 8 en 11 juni 86 van
- etels in het deelstaatparle-
le Congrespartij zag haar
al teruglopen van 144 tot
6 nieuwe regering gaat het
men met de onafhankelij-
le kleine 'landarbeiders- en
./tij'.
IJjse Congrespartij heeft gls-
ar vertrouwen uitgesproken
ter Gandhi en gezegd dat
Jerschap 'onmisbaar' is voor
gd. Zes dagen nadat het
michtshof mevrouw Gandhi
[g corrupte verkiezingspraktij-
e veroordeeld gaven haar
igloten unaniem steun aan
oitie waarin zij wordt ver-
in&n te blijven. Deze motie
irmeel geen enkele invloed
[netelige probleem wat er
febeuren wanneer het Indiase
ro: gerechtshof mevrouw
rvt eveneens schuldig bevindt
haar hangende de
toch beveelt af te
Radio-Saigon maakt bekend dat
hongersnood één van de vele wrede
gevolgen ls van het neo-koloniale
economische beleid van de voorma
lige regering. De" honger die in de
stad heerst vormt voor vele mensen
een aanmoediging om naar hun
woonplaatsen in de provincie terug
te keren en het land weer te gaan
bewerken. Volgens de radio zullen
de bewoners van Saigon er zeker in
slagen de moeilijkheden te boven
te komen.
In New York heeft een woordvoer
der van de Verenigde Naties giste
ren meegedeeld dat ruim 2500
Cambodjaanse en Zuidvietnamese
vluchtelingen de wens te kennen
hebben gegeven naar hun land te
rug te keren. Volgens de VN-woord-
voerder zal hun repatriëring niet op
korte termijn verwezenlijkt kunnen
worden. Het aantal Vietnamezen en
Cambódjanen dat na de machtswis
seling in hun landen de wijk heeft
genomen bedraagt ongeveer 167000.
De Zuidvietnamese regering zal de
terugkeer van de vluchtelingen
niets in de weg leggen.
Ngoejen Van Thieu
Ex-president Ngoejen Van Thieu
van het dbde bewind in Saigon wil
zijn ballingsoord Taiwan verlaten
en zich vestigen in de VS, zo
schreef gisteren de Washington
Post. Volgens het blad proberen
Amerikaanse diplomaten Thieu te
overreden daar nog even mee te
wachten, omdat het verleden nog
te vers in het geheugen ligt en zijn
aankomst in Amerika zou kunnen
leiden tot betogingen.
SALVADOR (Reuter) Kwikafval
van een chemische fabriek geeft
aanleiding tot ernstige vrees voor
massale vergiftiging in de stad Sal
vador in het noordoosten van Bra
zilië. De situatie ls vergelijkbaar met
de ramp die in het Japanse Minamta
duizenden slachtoffers maakte, do
den en ongeneeslijk zieken. Er zijn
in Salvador officieel nog geen
vergiftigingsgevallen vastgesteld,
maar kranten berichten over
symptomen die sterk aan de Mina-
mata-ziekte doen denken huid
afwijkingen en verlammingen.
In schaaldieren in de Tainheiros
kreek zijn kwikgehalten tot 95 mil
ligram per kilo vastgesteld, twee
maal zo' veel als de hoogste waar
den die in vis de Japanse ramp
veroorzaakten. De schaaldieren ma
ken voor de inwoners van de krot
tenwijken rond de kreek soms de
helft van hun voedselpakket uit.
Er is nu een visverbod ingesteld,
maar dat wordt geregeld ontdoken.
Veel mensen staan toor de keus om
op lange termijn dood te gaan door
kwikvergiftiging, of op korte ter
mijn door de honger.
De chloorfabriek Reconcavo die de
afgelopen acht jaar kwikhoudend
afvalwater loosde, is gesloten voor
wijzigingen in het produktieproces.
De Franse president Valéry Giscard d'Estaing brengt een officieel bezoek aan Polen. Gisteren was
hij in het mijngebied rondom de stad Katowice. Hier onderhoudt de Franse president zich met en
kele Poolse mijnwerkers.
ROME (UPI, Reuter) De Italiaanse socialisten hebben gisteren gedreigd hun steun aan de regering
van premier Aldo Moro te zullen opzeggen als de communisten geen invloed op de nationale rege-
ringspolitiek wordt gegeven.
De voorlichter van de socialistische
partij, Fabrizio Cicchatto, vertelde
de pers gisteren dat zijn partij om
een wijziging in de regeringspoli-
tiek zal vragen na de forse winst,
die links boekte bij de regionale
verkiezingen van begin deze week.
De huidige christen-democratische
regering van Italië heeft de steun
van de socialisten, die bij de afge
lopen verkiezingen een winst van
bij na twee procent behaalden. De
grote overwinnaars van deze week,
de communisten, zitten in de oppo
sitie.
De socialistische woordvoerder Cic-
chitto legde uit dat er wat zijn
partij betreft twee mogelijkheden
zijn. De eerste is dat beide grote
linkse partijen de regering met
christen-democraten steunen. Voor
waarde is dan dat deze laatsten
Papoea-Nieuw Guinea
wordt in september
onafhankelijk
PORT MORESBY (Reuter) Het
huis van afgevaardigden van Pa
poea-Nieuw Guinea in Port Mores
by heeft gisteren officieel 16 septem
ber van dit Jaar goedgekeurd als
dag waarop het land onafhankelijk
wordt.
De datum was voorgesteld door eer
ste minister Michael Somare. 'Er
staat ons niets meer in de weg. On
ze grondwet is geformuleerd en kan
in behandeling genomen worden
voor de datum van onafhankelijk
heid, aldus Somare.
Papoea-Nieuw-Guinea, eertijds een
Australisch gebied, kreeg op 1 de
cember 1973 intern zelfbestuur. Het
heeft een inwonertal van bijna drie
miljoen zielen.
hun politiek drastisch wijzigen. De
tweede mogelijkheid is dat zowel
communisten als socialisten de op
positie kiezen 'als een democratisch
alternatief voor het christen-demo
cratische machtsapparaat', zoals
Cicchitto het uitdrukte.
De socialistische partijvoorzitter
Pietro Nenni liet eveneens door
schemeren dat zijn partij premier
Moro niet langer zal steunen als de
communisten niet worden geraad
pleegd over het nationale beleid.
Hoe kan de regering aanblijven na
zo'n gebeurtenis, zo vroeg Nenni
zich af in zijn reactie op de verkie
zingsuitslag. 'Hoe kunnen wij het
kabinet blijven steunen'.
De communisten gedragen zich
nogal behoedzaam na hun prachtig
verkiezingsresultaat, kennelijk om
te voorkomen dat het verrassende
communistische succes zal leiden
tot een opleving van de vrees voor
"het rode gevaar'. Armando Cossut-
ta, één van de communistische par
tijbonzen, verduidelijkte gisteren
nog eens, dat zijn geestverwanten
niet streven naar ministersposten
in de regering. De communisten
wdllen alleen maar inspraak bij de
regering van Italië. 'Het gaat er
niet om een ander regeringspro
gramma te bewerkstelligen, maar
om een ander beleid te krijgen,
zelfs binnen het kader van de kapi
talistische economie', aldus Cossut-
ta.
Hij zei dat dit nieuwe beleid Italië
meer bussen, woningen, scholen en
ziekenhuisbedden' moet brengen.
En vooral zal er een eind moeten
komen aan 'de corruptie en de
bevoogding, waar de macht van de
christen-democraten op gesteund
heeft', zo zei de communist Cossut-
fca.
Een andere hooggeplaatste commu
nist zei dat de christen-democraten
in elk geval partijleider Fanfani
BONN (Reuter, AP) Zowel de
regering als de oppositie in
West-Dultsland heeft veront
waardigd gereageerd op de pu
blikatie in het tijdschrift Der
Stern van een afgeluisterd tele
foongesprek tussen CDU-leider
Helmut Kohl en CDU-secretaris
Kurt Biedenkopf.
Helmut Kohl, zelf leider van de
Westduitse oppositie, sprak van
een 'misdadige aanslag' op zijn
wettelijk beschermde particulie
re" sfeer. Hij vond dat er een
duidelijke uitspraak van bonds
kanselier Helmut Schmidt moest
komen. De regeringswoordvoer
der Klaus Boelling vertelde later
dat Schmidts kabinet de zaak
woensdag had besproken. Het
vond het afluisteren van het te
lefoongesprek en de publikatie
daarna In Der Stern 'schokkende
gebeurtenissen'. Voor Boeling
stond niet vast of publikatie
door Stern wel illegaal was.
Stern publiceert in de uitgave
van deze week het telefoonge
sprek dat Kohl en Biedenkopf op
3 oktober vorig Jaar met elkaar
voerden over de strategie van de
Christen-Democratische Unie.
Wie het gesprek heeft afgeluis
terd en heeft vastgelegd is nog
steeds niet bekend, ondanks een
uitgebreid onderzoek van de Jus
titie. Stern heeft een tekst van
het gesprek toegestuurd gekre
gen van een anonieme afzender.
Daarvoor was papier gebruikt
dat veel lijkt op formulieren
van de Amerikaanse inlichtin
gendienst CIA. De Amerikaanse
ambassade heeft categorisch
ontkend dat de CIA lets met de
zaak te maken heeft en er zijn
verder ook geen aanwijzingen in
die richting. De justitie neemt
aan dat het zogenaamde CIA-
papier een vervalsing is.
Verbod
Stern ls tot publikatie overge
gaan ondanks een rechterlijk
verbod. Kohl had in een kort
geding een Hamburgse recht
bank gevraagd Stern te verbie
den de tekst af te drukken.
Dinsdagmorgen stelde de rechter
de CDU-1 elder In het ongelijk.
Helmut Kohl
Gistermorgen verklaarde Stern-
hoofdredacteur Henri Nannen
dat de rechterlijke uitspraak te
laat kwam om publikatie nog te
verhinderen. Het weekblad met
de verboden tekst was al gedrukt
en naar de verkooppunten ge
bracht. Hij ontkende dat hij
Kohl eerder had beloofd niet tot
publikatie te zullen overgaan In
afwachting van de rechterlijk#
beslissing.
Helmut Kohl, de belangrijkst#
kandidaat voor het kanseliers
schap binnen de CDU, zei dat
Stern er alleen op uit was hem
en zijn partij te schaden. De in
Stern gepubliceerde tekst bevat
overigens weinig opzienbarends.
Enkele uitlatingen van Kohl
zouden enige opwinding binnen
de partij kunnen veroorzaken en
Kohls positie tegenover zijn ri
vaal Frans Josef Strauss kunnen
verzwakken. Binnen de CDU
heeft Kohl nog niet de steun
van Strauss, de sterke leider van
de Beierse CSU, die zeer nauw
samenwerkt met de CDU.
moeten vervangen. Ook binnen zijn
eigen partij wordt er aangedrongen
op het aftreden van Fanfani, die
veel meer uitgesproken anti-li niks is
dan premier Moro.
MOSKOU, TOKIO (Reuter, UPI)
De Sowjet-Unie heeft Japan giste
ren met nadruk gewaarschuwd te
gen opneming van een omstreden
bepaling in het vredes- en vriend
schapsverdrag dat China en Japan
willen sluiten.
De Russen spreken in een verkla
ring de hoop uit dat de 'Japanse
regering niets zal doen dat de be
trekkingen tussen de Sowjet-Unie
en Japan nadelig kan beïnvloeden'.
China wil in een verdrag een bepa
ling opnemen waarin alle pogingen
van derde landen om hun hegemo
nie in Azië te vestigen, worden
veroordeeld.. De Russen spreken ln
hun verklaring van een 'bepaling
die, zoals de Chinese leiders zelf
toegeven, in de eerste plaats tegen
de Sowjet-Unie is gericht'.
Inmiddels heeft de Japanse premier
Takeo Miki al geprobeerd de Sow
jet-Unie gerust te stellen door in
het parlement te verklaren dat het
voorgestelde verdrag met China
niet tegen de Sowjet-Unie gericht
is. 'Japan wil vriendschappelijke
betrekkingen met alle landen', al
dus Mlki. Westerse diplomaten ln
Moskou menen dat de Sowjet-Unie
bang is dat het verdrag spoedig zal
worden ondertekend en dat Moskou
hoopt met haar waarschuwing te
bereiken dat Japan de onderteke
ning zal uitstellen.
(ADVERTENTIE)
Overal te koop voor 1,80
BUENOS AIRES (Reuter) Twee
schutters hebben gisteren een voor
malig vakbondsleider, Fidel Quiros,
doodgeschoten toen deze zijn huis
verliet in het stadje Tigre in de pro
vincie Buenos Aires. Zij konden ont
komen voordat de politie arriveerde.
LONDEN (Reuter) In Londen ls
bekendgemaakt dat de Russische
patrij leider Leonid Breznjew een
biref aan premier Harold Wilson de
hoop heeft uitgesproken dat de top
conferentie over de Europese veilig
heid tegen het einde van de maand
juli in Helsinki gehouden zal kun
nen worden.
Finland heeft laten weten dat zij de
vertegenwoordigers van de 35 deel
nemende landen tussen 28 en 31
Juli kan ontvangen.
Intussen wordt in Genève hard ge
werkt om de voorbereidende bespre
kingen voor de ontmoeting in Hel
sinki tot een goed einde te brengen.
Er zijn echter nog enige onopgeloste
vraagstukken.
NEVADA (UPI) Een zware ondergrondse kernproef in de woestijn van
Nevada is door de Amerikaanse autoriteiten uitgesteld wegens de ongun
stige windrichting. Een krachtige noordenwind blies over het proefterrein
recht naar de 190 kilometer verder gelegen stad Las Vegas. Hoewel de
bedoeling van een ondergrondse kernproef is, dat alle radioactieve stoffen
ook ondergronds blijven, gaat dat wel eens een beetje mis.
fuptie, of
gjrocedure
NO (AFP) De premier van
ir blonel Abdel Salam Jalloed
•klaard dat Libië en Irak ge-
de strijd zullen aanbin-
;n hen die zionistische aan-
|d erkennen en hen die mee-
toenaderingspogingen tot
aarmee ook de deelnemers
réneefse conferentie worden
:he premier verklaarde dat
Libië een 'Arabisch ge-
>nt' in het leven hebben ge
ils een overkoepelende orga-
tan 'hen die geloven ln de
hg van Palestina, die weige-
vrede te onderhandelen en
izigheid van de zionistische
erpen.'
wr ww aam wr a a a m a ww* a
ttti/* rtv, v,1.1 aam irwiioivin* ia kaiicttavi f.i.nrtv, aam nrallranlrvokko— art aav\ miittarlnn'pmetnllopel tfqt1 ppniri ifHp dtf Tflpr.
rfll»' Mlf' 1 ^fT
--- ~rFïïgW_"*^-— nil gi
tie voor rioolwater heeft ontegenzeggelijk een oorspronkelende geest. Zo'n ding bestaat sinds een
jaar, in het uiterste noorden van Engeland, en naar mijn gevoel lijkt het bovendien op het ei van
Columbus.
ko naar Italië
(AFP) De Russische ml-
■fen buitenlandse zaken, Gro-
;>£1 op 27 en 28 juni op uit-
ul van de regering. Italië be-
EDit heeft het ministerie van
ijndse zaken meegedeeld. Er
giet gezegd waarover gespro-
DBWordcn.
d regeringskringen waren de
ti^en voor het bezoek al getrof-
tdf de regionale verkiezingen
j/lag en maandag, waarbij de
;«istische partij groot succes
Om dat gevoel toe te lachten, moe
ten we even de historische pntwlk-
keling langs. Vroeger, toen alles
nog mooi en goed was, zuiverde het
water zichzelf (of niet —en dan
stonk het). Dat 'zelfreinigende ver
mogen' van het oppervlaktewater,
waar nogal eens roofbouw op ge
pleegd werd en wordt, berust op de
bezigheid van bacteriën, die veront
reinigende stoffen ajs voedsel ge
bruiken.
Daar hebben ze zuurstof bij nodig,
die in het algemeen gesproken uit
de lucht moet komen. En daar zit
de beperkende factor, want die
lucht lost maar in een heel be
seheiden tempo in het water op, Is
het water erg vies, dan groeien en
eten de bacteriën door tot de in het
water opgeloste zuurstof op is. en
dan leggen ze het loodje. Er gaat
op dat moment nog wel steeds
zuurstof uit de lucht in het water
over, maar dat gebeurt veel te
langzaam om de snel groeiende
bacteriën te bedienen. Het zelfreini
gend vermogen wordt overschre
den: het water raakt door en door
veruild.
In een zuiveringsinstallatie wordt
de beperkende factor in het na-
tuurlijke reinigingwproces opgehe- OmVSPlQ
ven. In grote bassins wordt met
zetten. (En het technisch Neder
lands werd intussen verrijkt met
het o navolg bare woord puntbe luch
ter).
kunstgrepen extra lucht in het wa
ter gebracht, zodat de bacteriën on
geremd en zelfs in versneld tempo
hun heilzame werk kunnen voort-
Doordat het proces veel intensiever
verloopt, kan het zich op een vrij
beperkt oppervlak afspelen, maar
zuiveringsinstallaties zijn toch nog
aardig omvangrijke dingen. De
hierbij afgebeelde installatie be
slaat ongeveer twee hectare. Het
ligt voor de hand dat men zich
heeft afgevraagd of het zuiverings
proces niet nog intensiever kan
worden gemaakt, waardoor de in
stallatie kleiner en dus goedkoper
kan worden.
Een paar jaar geleden is al eens
het idee opgekomen en in deze
rubriek beschreven om aan het
afvalwater geen lucht toe te voe
ren, maar zuivere zuurstof. Dat
werkt in principe vijf keer zo snel
als lucht, want lucht is een meng-
vijfde stikstof. En het gaat de bac
teriën alleen om die zuurstof. Het
stikstofgas dat mee het water ln
gewerkt wordt, ls puur ballast.
Dat idee wordt hier en daar wel
toegepast, maar alleen (nog?) maar
bij de zuivering van (erg vuil) in
dustrieel afvalwater. Voor rioolwa
terzuivering bleek het toch niet lo
nend. Voor de levering van zuurstof
Is een aparte luchtscheidlngsinstal-
latie nodig, en het beluchtingsbas
sin moet overdekt worden uitge
voerd. Die extra kosten wegen niet
op tegen ruimte- en tijdwinst.
Overzicht van een typische zuiveringsinstallatie voor afvalwater volgens
de nu gebruikelijke techniek (Haarlem-Schalkwijk). In de vierkante be
luchtingsbassins (midden) vindt de biologische reiniging plaats. Op de
voorgrond de voorbezinkbassins. In de achterste bassins zakt het gevormde
slib uit, dat elders wordt verwerkt.
Waterdruk
Dat ligt misschien anders voor de
woLkekrabber-filosofle die technici
van Imperial Chemical Industries
(ICI) hebben ontwikkeld. Het idee
is zo oud als Manhatten: wanneer
je op een beperkt oppervlak veel
wilt doen, dan ga je over op hoog
bouw. Alleen de proefinstallatie die
ICI gebouwd heeft bij BelHnggam
heeft niets met een watertoren ge
meen, want het bleek handzamer
om de hele zaak onder de grond te
laten verdwijnen. Het zuiverings
proces speelt er zich af ln een
tientallen meters diepe schacht.
Daarmee worden minstens twee
vliegen ln een klap geslagen. Niet
alleen wordt er een forse ruimte-
winst geboekt, maar bovendien kan
op die manier veel meer lucht veel
efficiënter in het water worden ge
bracht. De lucht wordt namelijl on
der in de schacht ln de vorm van
kleine belletjes aangevoerd, en daar
zorgt de waterkolom die er boven
staat voor een druk van en iele at
mosferen. De belletjes bevatten dus
samengeperste lucht, en dat bete
kent dat er per belletje ook meer
zuurstof aanwezig ls, en dat dat
sneller in het water oplost.
Door die eeficiëntere zuurstof-
overdracht, meldt ICI, is het rende
ment van de Installatie vijf tot tien
keer zo groot als dat van een op
pervlakte -bassin. De installatie is
verder de eenvoud zelve, want de
opstijgende luchtbelletjes zorgen
bovendien dat het water ln de
schacht geroerd wordt en ordelijk
circuleert.
De zuivering loopt zelfs zo goed dzt
de voorbezinkbassins kunnen ver
vallen. Daarin laat men in een
'normale' zuiveringsinstallatie eerst
de vaste verontreinigingen uitzak
ken. Die hoeven dan niet door het
tragere biologische proces te
worden afgebroken. Maar ln het
diepe-schachtproces van ICI wordt
alles ln een keer aangepakt.
Slib
En als klap op de vuurpijl blijkt de
nieuwe installatie minder sïlb te
produceren dan de nu gebruikelij
ke. En slib is een onderwerp waar
elke zuiveringsteohnicus wel eens
nachtmerries van krijgt. Het ls om
vangrijk, onhandzaam en duur om
kwijt te raken. Hoe minder hoe
mooier dus. Het lijkt erop dat de
Britten een erg mooi systeem heb
ben bedacht. Ze zijn dan ook druk
bezig met de rchaalvergrotlng die
van hun proefbedrijf naar installa
ties van parktijkgrootte moet lelden.
