'Gangbare denken over
misdadigheid maakt het
probleem onoplosbaar'
artsen
vijftig artsen
Ondankbare rol voor Dankert in Kamer
Antillianen zien
weinig in snelle
onafhankelijkheid
Gedwongen verandering
dienstverband: onrust
bij Wilton-Feijenoord
Prof. Jongman: Cijfers CBS komen ongelukkig over
Gemeenschappelijke Medische Dienst
I/I>l<
Vredeling belooft aan Kamer
zijn leven te zullen beteren
VU-delegatie zou niet
naar Zuid-Afrika willen
PvdA-woord voerder én minister gebruikten over F 16 geen harde woorden
Zo was het
afgesproken
Kamervragen over
hulp van NAVO
aan Zuid-Afrika
Margarine
goedkoper
TROUW/KWARTET ZATERDAG 7 JUNI 1975
BINNENLAND 3
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM De algemeen gangbare manier om over misdadigheid te denken, maakt de proble
men volstrekt onoplosbaar. Ik hoop dat nu echt de discussie op gang komt over hoe het wel moet.
Zo vatte prof. dr. R. Jongman zijn persoonlijke conclusies samen uit het eerste congres van de Ne
derlandse vereniging voor kriminologie.
ADVERTENTIE
De zestien voordrachten over re
cent Nederlands onderzoek hadden
als centraal thema 'geweld in onze
samenleving'. Actueel genoeg aldus
prof. Jongman, want de mensen
worden bang om op straat te lopen,
hoewel het aantal gevallen van
mishandeling eerder af- dan toe
neemt. Waar komt die angst dan
vandaan ?Hij zag twee hoofdoorza
ken.
Het Centraal bureau voor de statis
tiek publiceert cijfers die erg onge
lukkig overkomen. Als het CBS
meldt dat het aantal 'agressieve
delicten' stijgt, hebben ze formeel
gelijk, maar in dat begrip zijn on
vergelijkbare zaken op een hoop
gegooid. Als je gaat sorteren blijkt
vernieling toe te nemen, en mis
handeling minder vaak voor te ko
men. Een wezenlijker bezwaar is
dat de ernst van de gevolgen niet
uit die bruto cijfers blijkt, als er al
iets stijgt, dankzij dat de kleine
gevalletjes.
Ten tweede zijn er bepaalde kran
ten die door hun berichtgeving on
juiste indrukken versterken, aldus
prof. Jongman. Eén 'grote' misdaad
kan een keer of zeven of nog vaker
'groot nieuws' opleveren. Als je
mensen het aantal dodelijke slacht
offers van geweld laat schatten,
komen ze tot duizenden per jaar.
Het zijn er ongeveer honderd. (En
dat is natuurlijk wel degelijk erg,
maar het is niet erger dan vroeger).
Bij het zoeken naar de oorzaken
van gewelddadig gedrag, zag prof.
Jongman de laatste jaren een dui
delijke accentverschuiving bij de
wetenschappelijke onderzoekers.
Concentreerden de criminologen
zich vroeger op de persoonlijkheid
van de dader, ze hechten nu steeds
meer belang aan de omstandighe-
Van een onzer verslaggevers
DE NHAAG Volgens een onderzoek ziet de overgrote meerder
heid (73 procent) van de Curagaoenaars en Arubanen een even
tuele onafhankelijkheid van de Antillen op korte termijn met
zorg en vrees aan.
den waarin hij leeft en werkt.
'Geweld kun je zien als een ver
plaatst antwoord op ongelijkwaar
digheid' .Het is niet voor niets dat
je de daders steeds weer aantreft in
de sociaal-economisch lagere mi
lieus de slachtoffers ook trou
wens. Het is de botsing tussen het
gevoel van eigenwaarde en het
stempel van minderwaardigheid dat
ons maatschappelijk systeem ie
mand opdrukt. De sterke gevoelens
van falen en tekortschieten begin
nen al op school. De daaruit voort
komende machteloosheid wordt la
ter, vooral in de arbeidssituatie,
alleen maar bevestigd.
De reactie daarop, is volgens de
Groningse hoogleraar een zich af
schermen tegen confrontatie met
het maatschappelijk systeem, een
van te voren al opgeven van de
mogelijk e strijd. Maar de onvrede
daarachter veroorzaakt het geweld.
Het niet onderkennen van deze
verbanden is volgens prof. Jong
man de oorzaak dat pogingen om
misdadigheid te voorkomen, steeds
weer mislukken. Wat men in wezen
altijd probeerde, was het aanpassen
van mensen of groepen van men
sen aan ee n situatie die hen nu
juist tot crimineel gedrag brachten.
De oorzaken bleven onaangetast.
Aanpak
Slechts achttien procent van de
bevolking ziet wel wat in onafhan
kelijkheid. Zes procent denkt dat
alles bij het oude zal blijven: onaf
hankelijkheid of niet. Dit blijkt uit
een onderzoek dat drs. W. C. J.
Koot voor het antropologisch-soclo-
logisch centrum van de Universiteit
van Amsterdam in het voorjaar van
1974 op Curagao en Aruba heeft
uitgevoerd.
Opvallend bij dit onderzoek is dat
met name de werkzoekenden (de
laagste sociaal-economische laag)
zich positief uitspreken over onaf
hankelijkheid van de Antillen. Naar
de mening van drs. Koot is de
onafhankelijkheid mogelijk de stro
halm, waaraan deze mensen zich in
hun uitzichtsloze situatie vastklam
pen. Het grootste percentage pessi
misten over de toekomst van de
Antillen wordt vooral gevonden on
der de hoogste sociaal-economische
laag.
Het is opvallend dat bij het onder
zoek zich nogal wat mensen hebben
uitgesproken voor onafhankelijk
heid, hoewel zij tegelijk zeggen be
vreesd te zijn voor de veranderin
gen, die zich daarna zullen voor
doen. Als mogelijke verklaring
hiervoor heeft drs. Koot dat er door
de jarenlange bevoogding van Ne
derland een soort berustende, af
wachtende houding onder de Antil
lianen is ontstaan. Daardoor ont
breekt een grote mate aan initiatief
en wil tot radicale verandering. De
ze houding zou wel eens door een
snelle onafhankelijkheid kunnen
worden doorbroken.
ROTTERDAM Een Amerikaans licensieprojekt van de machine
fabriek Thomassen in De Steeg (Gld.), onderdeel van het Rijn-
Schelde-Verolme-concern, heeft, doordat dit projekt een gedwon
gen verandering in het dienstverband van een groot aantal werk
nemers inhoudt, nogal wat onrust gewekt. Dit vernamen wij van
kaderleden uit de vakorganisaties binnen de werf en machinefa
briek Wilton-Feijenoord.
In een laatste vergadering van de
centrale ondernemingsraad heeft
de directie meegedeeld dat er door
verkrijgen van een Amerikaanse li
centie betreffende de bouw van
stoomturbines werk beschikbaar is
gekomen bij Thomassen. Om dit op
te vangen konden directie en raad
van bestuur twee wegen op: uit
breiden van de fabriek in De Steeg
of overhevelen van een deel van
het project naar Wilton-Fyenoord.
In dat laatste geval zou Wilton-
Fijenoord een deel van het eigen
lopende werk overgeven aan de
eveneens tot het Rijn-Schelde-Ver-
olme-concern behorende Rotter
damse Droogdok Maatschappij. De
directie deelde mee de laatste weg
te hebben gekozen.
Volgens de licentievoorwaarden
moet het dienstverband van de
werknemers van Wilton-Fijenoord,
die aan dit projekt moeten werken,
vervangen worden door een nieuw
dienstverband bij Thomassen, die
tegenover de licensiehouder als
zelfstandige onderneming optreedt.
De betrokken werknemers vragen
zich af wat hiervan voor hen de
consequenties zijn: vooral ouderen,
die reeds vele tientallen jaren in
dienst zijn van Wilton-Fijenoord,
zien zich met deze gang van zaken
plotseling beroofd van htm anciën
niteit en zij vrezen in grote moei
lijkheden te geraken als het Ameri
kaanse projekt bij Thomassen zal
zijn beëindigd.
bepalingen in de CAO, welke over
veranderingen in de verhouding
tussen werknemers en werkgever
nadrukkelijk overleg voorschrijven'.
Het is niet bekend om hoeveel
mensen het uiteindelijk gaat.
Een fundamentele aanpak daaren
tegen, zou gericht moeten zijn op
het opvoeren van de maatschappe
lijke weerbaarheid van de meest
kwetsbaren in de maatschappij. Het
sterk maken van de momenteel
zwakke, door hem zijn eigen onder
drukte krachten te leren kennen.
Dat is een doelstelling op lange
termijn. Maar op de vraag naar
oplossingen op korte termijn wil
prof. Jongman niet of maar met
grote aarzeling antwoorden. Het
haalt zo weinig uit. Snelle maatre
gelen kunnen alleen op het indivi
du gericht zijn en niet op de wer
kelijke oorzaken van het probleem.
En ze worden zo gauw als alibi
gebruikt om de oplossing op lange
re termijn weer uit te stellen. ('Je
opent maar weer een jeugdhonk en
je denkt dat het verder wel goed
zit')
Ernstig bezorgd maakte prof. Jong
man zich ook over de rol van het
geïsoleerde gezin zoals dat vooral in
de steden steds meer voorkomt.
Vroeger was een gezin opgenomen
in een breder maatschappelijk ver
band, waar een duidelijke sociale
controle van uitging. In het geïso
leerde gezin kunnen verhoudingen
scheefgroeien, spanningen zich op
bouwen, tot het niveau waarop ge
weld mogelijk wordt. Typerend is
de situatie waarin een kind of de
vrouw wordt mishandeld, de buren
zwijgen, en de zaak wordt toege
dekt.
Andere stedenbouw
Wat je daaraan moet doen? 'Het is
moeilijk nu al concreet aan te ge
ven. Maar het lijkt waarschijnlijk
dat we steden drastisch anders
moeten gaan bouwen, met de buurt
als centraal element in plaats van
het afzonderlijke gezin, met ge
meenschappelijke ruimten'. Dat
lijkt wat ver te gaan, gaf prof.
Jongman toe. Maar als we op de
oude voet verder gaan, neemt het
aantal geïsoleerde gezinnen toe. En
dat we in juist dat soort gezinnen
het geweld aantreffen, is dus en
symptoom dat we niet mogen nege
ren.
verzoekt alle
deze advertentie met aandacht te lezen.
Bij de Gemeenschappelijke Medische Dienst (GMD) met 28 over het gehele land
verspreide kantoren werken in vast dienstverband o.m. artsen en arbeidsdeskundigen.
In teamverband wijden zij zich aan de begeleiding van gehandicapten bij de revalidatie
en bij het opnieuw inschakelen in het arbeidsproces, o.m. door adviezen inzake
arbeidsgeschiktheid. In goed contact met de behandelende artsen en diverse
disciplines werkzaam op sociaalgeneeskundig of maatschappelijk terrein, zijn zij voorts
ten nauwste betrokken bij het verlenen van voorzieningen, die een helpende rol spelen
in het dagelijks leven en werken van deze mensen.
Mede omdat binnen afzienbare tijd te verwachten is, dat nieuwe taken aan de
Gemeenschappelijke Medische Dienst toebedeeld zullen worden moet de dienst
versterkt worden met ongeveer
die bereid zijn zich de aanvullende kennis van de sociale geneeskunde eigen te maken
en zich in te zetten in het belang en voor het welzijn van de lichamelijk, geestelijk of
sociaal gehandicapte mens. Er wordt gelegenheid gegeven desbetreffende cursussen
te volgen, uiteraard op kosten van de GMD. Geboden wordt een vast dienstverband met
een vijfdaagse (weliswaar drukke) werkweek, een inkomen in de orde van 60.000,
f 80.000,per jaar, een aan de moderne eisen aangepaste pensioenregeling en
andere secundaire voorzieningen.
De Gemeenschappelijke Medische Dienst heeft gemeend er juist aan te doen in het
eerste stadium van informatie-uitwisseling het Bureau Van de Kieft B.V. te Amsterdam
(dat een renommee heeft verworven als intermediair in vacatures van hoog niveau) in te
schakelen. En wel om twee redenen. In de eerste plaats wordt hierdoor de discretie
bewaard voor eventuele belangstellenden; zonder toestemming vooraf van deze
belangstellenden worden geen namen aan de GMD doorgegeven. In de tweede plaats is
het Bureau Van de Kieft wèl en de GMD niet in voldoende mate geëquipeerd om het vele
werk aan een dergelijke campagne verbonden op te vangen. Het zal overigens duidelijk
zijn, dat in een later stadium en met goedkeuring van belangstellenden de verdere
besprekingen worden gevoerd met de leidinggevende functionarissen van de GMD.
Zij dte belangstelling hebben voor meer en uitvoerige
informatie gelieven zich telefonisch of schriftelijk te
wenden tot de heren Drs. J. R. Pinkster, Drs. R. R.
Blomsma of Mr A. A. Kimball van het Bureau Van de
Kieft B.V., Herengracht 414, Amsterdam. Telefoon:
020 - 66838*.
Van onze Haagse redctie
DEN HAAG Minister Vredeling (defensie) heeft de Kamer beloofd, zijn
leven te zullen beteren. Het SGP-kamerlid Van Dis had op een dergelijke
verklaring aangedrongen nadat bekend was geworden dat de minister
vorige week vrijdag langdurig zoek was toen hij de voorlopige koopcon
tracten voor de F-16 moest ondertekenen.
Die ondertekening vond toen pas op het allerlaatste moment plaats. Minis
ter Vredeling zei gisternacht bij het debat over de F-16 in de Kamer: 'Ik
heb in het privé-vlak maatregelen getroffen die mij voldoende zekerheid
geven dat dit soort voorvallen niet meer zullen gebeuren'.
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM De deelnemers
namens de Vrije Universiteit aan
de internationale conferentie van
gereformeerden in Potchefstroom
(in september) overwegen niet
naar Zuid-Afrika te gaan. De groep
stelt zich unaniem achter de pro
testbrief van het college van be
stuur van de VU over het besmet
verklaren van het Christelijk Insti
tuut aan de Zuidafrikaanse rege
ring. De diskwalificatie van Beyers
Naudé's opvattingen door de Zuid
afrikaanse regering is voor de
groep reden om deelname aan de
conferentie te heroverwegen.
door Ferry Mingelen
DEN HAAG De stierenvechter die de stier niet boos mocht maken. Dat was
de rol die de PvdA-defensiespecialist Dankert moest spelen in het kamerdebat over
de aankoop van de F16-straaljager. Een ondankbare rol, maar zo was het afge
sproken door Den Uyl, de baas van het spul, met Van Thijn. diens onderaanne
mer.
Plotseling
Een herstructureringscommissie uit
de centrale ondernemingsraad, die
al lang bezig ls met een studie van
de algemene problematiek binnen
het concern, ziet zich plotseling
geconfronteerd met een totaal an
dere beleidslijn. De vakbeweging is
hevig verontwaardigd over het feit,
dat de directie een dergelijke in
grijpende verandering in status en
dienstverband van de betrokken
werknemers als een eenvoudige
mededeling in de ondernemln~s-
raad heeft geworpen, zonder enig
overleg met de vakbeweging. CNV-
industriebondbestuurder Dick Bijl:
'Dit is volledig ln strijd met de
Hoe zeer de PvdA ook tegen
de F-16 is, het kabinet
mocht niet weg. Vredeling
mocht niet weg en de koop
moest dus doorgaan, als de
Belgen er tenminste ook zo
over denke*. Hoewel het ef
fect van Dankert's optreden
van te voren dus nul kom
ma nul was, maakte hij er
toch nog wat van. In een
hecht doortimmerd betoog
bestookte hij de minister
met zakelijke argumenten
en diende hij de te ver
wachten motie in, zonder
overigens de indruk te wek
ken kwaad te willen. Vrede
ling ontried de Kamer de
motie aan te nemen, maar
gebruikte daarbij geen harde
woorden. Nu de PvdA zo
vriendelijk was, wilde ook
hij niet rot doen.
Hij bestreed zelfs Dankerts
algemene betoog niet dat er
in de toekomst grote finan
ciële problemen bij defensie
dreigen te ontstaan, maar
deelde alleen de conclusie
niet dat daarom nu een
eenvoudiger en goedkoper
toestel, zoals de PvdA wil,
moet worden aangeschaft.
De vrees dat Vredelings
planning voor de defensieuit
gaven vooral in de jaren
1979-1983 veel te optimis
tisch is, heerst overigens
alom en het is opvallend
hoe de verschillende frac
ties, die de regering steu
nen, zich nu al ingraven
voor de strijd die dan wel
licht onder een tweede kabi
net-Den Uyl, kan ontstaan.
De PvdA wijst iedere extra
verhoging van het defensie
budget van de hand en
vindt dat de noodzakelijke
wapenaankopen bij geldge
brek maar uit andere bezui
nigingen op defensie betaald
moeten worden. Vooral de
AR maakt zich daarentegen
sterk voor extra-verhogin
gen tegen die tijd. De frac
tie diende daarover bij het
debat over de defensienota
al een motie in.
AR
De motie waarmee mevrouw
Van Leeuwen gisternacht
kwam was daar een logisch
vervolg op. De AR vindt het
onjuist dat Vredeling reeds
nu de mogelijkheid opent
dat de achttien toestellen,
waarover in 1978 beslist
moet worden om het totaal
benodigde aantal van 102 te
bereiken, niet gekocht wor
den als defensie financieel
in nood komt. Ir. Vredeling
wees ook deze motie van de
hand, maar zal er naar ver
wachting geen moeilijkhe
den over maken als de ka
mer de motie dinsdag toch
zou aannemen. 1978 is nog
ver weg, wie dan leeft wie
dan zorgt, en Vredeling zal
dan in elk geval geen mi
nister van defensie meer
zijn.
Ook de PvdA-motie zal
dinsdag worden verworpen
door de Kamer en zo leverde
het debat eigenlijk dus niets
op, dit tot grote teleurstel
ling van de communist Bak
ker, die de socialisten en de
PPR voortdurend tartte een
strijdbare houding aan te
nemen. 'Het is toch politiek
eigenlijk niet om aan te
zien dat een socialistische
minister gebruik maakt van
de minderheidspositie van
zijn socialistische fractie om
zijn aankoopbeleid door te
zetten', zei deze niet geheel
ten onrechte.
Nu Vredeling gegarandeerd
schadevrij bleef, begonnen
de spelers in de Kamer el
kaar maar aan te vallen.
Bakker nam na de PvdA ook
de PPR in de heupzwaai. Hij
wees erop dat er ondanks
alle geschreeuw in die partij
van werkelijk verzet tegen
de F-16. ook door de PPR-
ministers, niets te merken ls
geweest. De PPR is erin ge
slaagd onder normale aardse
omstandigheden toch een
toestand van gewichtloos
heid te bereiken', zei hij.
Waltmans (PPR) noemde
dat een aanval ln de rug.
waarop Bakkef antwoordde
dat .een frontale aanval erg
moeilijk ls op een partij die
steeds op de terugtocht is'.
Onderwijl probeerde PvdA
en D'66 de WD politiek
beentje te lichten over Wie-
gels uitspraak dat hij een
PvdA-motie tegen de F-16
wel eens kon gaan steunen
als dit tot de val van het
kabinet zou. lelden, hoewel
de VVD wel vóór de F-16 is.
Van Mierlo (D'66) sprak van
politieke onzedelijkheid, een
geschenk van de hemel
overigens want het kabinet
zou door de ingebouwde ver
valsing moreel verplicht zijn
een anti F-16-motie, die
met WD steun wordt aan
genomen, niet uit te voeren.
Vredeling speelde dat spel
letje ook mee. en zei dat de
motie gesteund door de WD
om niet-zakelljke redenen,
door het kabinet zonder
enig verder beraad naast
zich neer zou worden gelegd.
Maar goed, zo ver komt het
niet. Wiegel zal de PvdA-
motie niet meer steunen en
er is dinsdag bij de stem
mingen dus geen wolkje
meer aan de hemel. Met dat
al zijn de vooruitzichten op
sen financieel probleemloos
defensiebeleid de komende
iaren er echter niet zonni
ger op geworden. Vredelings
DEN HAAG De Tweede-Kamer
leden Van der Spek (PSP) en Ter
Beek (PvdA) hebben de ministers
Van der Stoel (buitenlandse zaken)
en Lubbers (economisch e zaken)
schriftelijk gevraagd of het waar is.
dat de NAVO heeft geholpen bij het
opzetten van een militair commu-.
nicatiesysteem in Zuid-Afrika,
waarbij onder meer een NAVO-code
ter beschikking is gesteld.
Van een verslaggever
DEN HAAG De fabrieksprijs van
margarine is met drie tot vijf procent
in prijs verlaagd. De bond van Ne
derlandse margarinefabrikanten
heeft dit gisteren meegedeeld.
De prijsverlaging is het gevolg vah
de daling van de grondstoffen op de
wereldmarkt. De bond wijst erop dat
de detaillist vrij is in de mate en het
tempo waarmee hij deze prijsverla
ging aan de consument doorgeeft. Dr
winkels zullen waarschijnlijk eerst
proberen de oude voorraden te verko
pen tegen de oude prijs.
(ADVERTENTIE)
'n METZLER-
bril: ieders oogmerk!
'Er zit een prachtige pop op
de havermoutdoos. Ik heb er
één gekocht in plaats van de
waspoeder, die u bestelde.'
I
