Zomaar'n Zomeravond. Bij P&C.
Teresa Berganza in
Liederen en opera
Harnoncourt, knap
Our late night: geen
gezellig avondje
restaurateur van
oude muziek
Peek &Cloppenburg
Huisartsen krijgen
65,47 voor elke
ziekenfondspatiënt
Frontale botsing: dode
TROUW/KWARTET DONDERDAG 5 JUNI 1975
KUNST PS13/RH15
door Adr. Hager
SCHEVENINGEN Vorig jaar gaf de Spaanse mezzo-sopraan
Teresa Berganza als afsluiting van haar festivaloptreden met het
Concertgebouw Orkest als toegift een Carmen-aria van Bizet.
Merkwaardigerwijs diende deze zelfde opera-aria dinsdagavond als
eerste toegift nar haar liederrecital in een goeddeels bezet Circus
theater.
Gaf zij met deze keuze niet zelf
aan. dat zij toch ln de eerste plaats
operazangeres is? Het antwoord op
die vraag bleef niet uit. Carmen
diende ook voor de tweede toegift.
Eerst, bij drie en vier keerde zij
terug tot haar uitgangspunt: de
Spaanse componisten met De Falla
als climax.
Teresa Berganza staat zo'n twintig
jaar op de planken en zij vertoeft
al jaren aan die top waarvan iedere
zangeres droomt. Haar carrière
geeft aan dat zij zich niet in een
bepaald vakje Iaat stoppen. Liede-
renrecitals en operarollen wisselen
elkaar af, en waar zij zingt oogst
zij stormen van applaus. Terecht,
zij is een begenadigd vocaliste.
Achter de eenvoud in haar optre
den. achter haar schijnbaar moeite
loos zingen schuilt een enorm raf
finement.
Met een minimum aan uiterlijk
vertoon bereikt zij een maximum
aan expressie. Die voordracht, dat
enkele gebaar, die mimiek stempe
len haar tot operazangeres en de
vonk van podium naar zaal sloeg
eigenlijk eerst bij Bizet volledig
over. Ook in zo'n Cherubini-aria is
het de operazangeres, en dat een
Rostropowitsj toch
naar Nederland
AMSTERDAM De Russische cel
list-dirigent Matislav Rostropowitsj
zal toch bij het concert van het
Rotterdams Philharmonisch Orkest
op 20 juni aanwezig zijn. Aanvan
kelijk zou hij als dirigent en als
solist optreden. In verband met
zijn gezondheidstoestand had hij
deze medewerking afgezegd, en zou
helemaal niet komen. Het schijnt
nu echter wel zeker dat hij in
Rotterdam uitsluitend als solist in
een celloconcert van Haydn zal op
treden. Het hele concert wordt dan
verder gedirigeerd door de Ameri
kaan Lawrence Forster.
Pianist-pedagoog Jaap
Callenbach overleden
ARNHEM In het Ned. Hervormd
Diaconessenhuis in Arnhem is
dinsdagavond de heer J. R. (Jaap)
Callenbach uit Blaricum overleden.
Hij werd 70 jaar. De heer Callen
bach, die als pianist en pedagoog
grote bekendheid in muzikale krin
gen in Nederland genoot, werd
vrijdagavond onwel in Arnhems Mu
sis Sacrum, waar een van zijn oud-
leerlingen Louis van Dijk met het
Gelders Orkest als solist optrad. De
heer Callenbach werd getroffen
door een hartaanval. Hij begon zijn
carrière als pianist, maar ging in de
loop der Jaren steeds meer tijd
besteden aan de opleiding van an
deren. Hij was vele jaren hoofdle
raar piano aan de conservatoria
van Utrecht, Rotterdam, Tilburg,
Amsterdam en Arnhem.
naam als Donizetti op het program
ma voorkomt valt dan ook in het
geheel niet te verwonderen.
Was de keuze van Wolf-liederen
een concessie aan het publiek? Te
resa Berganza en Hugo Wolf ston
den in de liederen op teksten van
Mörike en in de liederen uit 'Ein
Spaniisclies Liederbuch' toch wel
ver van elkaar. De dramatiek die
zij bijvoorbeeld in een lied als Ver
borg enheit, legde was gedacht van
uit een operageest. Natuurlijk,
technisch volmaakt met een juweel
van een stem, maar Wolf werd wel
als operacomponist in het Spaanse
kleed gestoken.
Een geste tegenover haar vaderland
was de keuze na de pauze met
liederen van de 20ste eeuwse com
ponisten Guridi. Granados en
Montsalvatge. Zij speelde hierin ui
teraard haar hoogste troeven uit
met als hoogtepunt het slaapliedje
van het negerjongetje.
Echtgenoot en begeleider Felix La-
villa vormde bij dit geheel de vol
maakte achtergrond. Ook hij zette
Wolf naar zijn hand met een soort
spinetachtige begeleiding. De toe
giften stonden klaar op de vleugel,
de heer en mevrouw Lavilla waren
voorbereid op een festivalpubliek,
dat gaarne bereid blijkt ovaties aan
te bieden in ruiil voor toegiften.
PvdA: omroepen
niet samenvoegen
Van een verslaggever
TILBURG De PvdA is uegen het
door VARA-voorzitter Kloos geop
perde idee om twee of meer omroep
organisaties samen te voegen met
behoud van hun gezamenlijke
zendtijd. Die samenvoeging zou er
volgens de VARA moeten komen
als één vande omroepen op grond
van het ledental zendtijd zou moe
ten afstaan, terwijl ze samen wel
het vereiste ledental zouden halen,
aldus de PvdA.
De PvdA voelt daar weinig voor,
aldus Jan Nagel, lid van het dage
lijks bestuur van de PvdA woensdag
op een gewestelijke vergadering
van zijn partij in Tilburg. Nagel
wees erop dat tien jaar geleden
juist het idee van fusies en ook van
spreiding van omroepen nadrukke
lijk is afgewezen. Het zou bete
kenen dat een in tweeën gesplitste
AVRO ook twee maal zoveel zend
tijd zou krijgen als nu. 'Bovendien',
aldus Nagel, 'zouden uitsluitendd e
twee kleurloze en rechtse zendge
machtigden AVRO en TROS iets
met de voorgestelde regeling kun
nen doen. Als voorstander van een
duidelijk pluriform systeem ziet de
PvdA geen voordeel in een dergelij
ke regeling'.
mum
TP
door Ber Huising
AMSTERDAM The Manhattan Project kwam uit New York naar
het Holland Festival met vier stukken en de eerste daarvan, Our
Late Night, zagen wij dinsdagavond in Amsterdams Mickery.
door R. N. Degens
SCHEVENINGEN Meer lekker ruig opgeborsteld dan zorgvuldig gladgepoetst, zo zou je huiselijk
de manier kunnen typeren waarop Nikolaus Harnoncourt de muziek uit de tijd van de Barok pre
senteert. Het succes dat deze in 1929 in Berlijn geboren specialist voor oude muziek met zijn eigen
ensemble 'Concentus Musicus Wien' de laatste jaren oogst, is ten dele verklaarbaar als reactie op de
strakke, dorre opvattingen die musicologen vóór hem als de alleenzaligmakende authentieke uit
voeringspraktijk predikten. Wat óók weer een reactie was op de romantische verpakking waarin,
sinds Mendelssohn de muziek van Montverdi tot Bach voor een breed publiek toegankelijk werd ge
maakt.
Harnoncourt (gevolgd door talloze
bewonderende collega's) doet het
nu duidelijk anders. Dat hoort ie
dereen met normale muzikale oren.
Voor de fijnproevers valt er te ge
nieten van de manier waarop hij
dat bereikt: met liefst oude, of
naar oude modellen gebouwde, In
strumenten, met een bijzondere
streek-techniek, met het weer an
ders uitwerken van al dan niet
aangegeven versieringen, met een
zeer markante profilering van ge-
puncteerde ritmen, met een nage
noeg vibrato-loos spelen door de
strljikersgroepen en met diverse an
dere, op de oude uitvoeringsprak
tijk teruggaande technieken.
Dat is allemaal al eerdere gedaan
,maar Harnoncourt doet het met
aanzienlijk meer overtuigingskracht
en met een aanstekelijke musiceer-
drift, die zowel bij de toehoorders
als bij de uitvoerenden onweer
staanbaar aanslaat. Wat de uitvoe
renden betreft kan dat beslist niet
het gevolg zijn van Harnoncourts
dirigeerbewegingendie bestaan in
hoofdzaak uit een driftig molenwie
ken met twee armen. Maar deze
oud-cellist van de Wiener Sympho-
niker (tot 1969) weet zijn inzichten
tijdens de repetities kennelijk
overtuigend over te brengen.
Dat bleek dinsdagavond in bet
Scheveningse Kurhaus waar hij
met een groep strijkers en blazers
uit het Residentie Orkest muziek
van Purcell (Suite uit The Rairy
Queen), Bach (Cantate Weichet
nur, betrtibte Schatten, en Ouver
ture in D) en Hellendaal (Concerto
Grosso in g) uitvoerde. Het meest
verbazingwekkende daarbij was
misschien wel, dat hij in een korte
voorbereidingstijd deze groep musi
ci tot zulke overtuigende pleitbe
zorgers voor zijn opvattingen had
weten te maken.
Bij de inzet van Purcell en in het
laatste deel van Bachs Suite leek
het van puur enthousiasme weieens
uit de hand te lopen, en soms
vergaten de strijkers nog dat zij
hun hedendaagse instrumenten an
ders moesten behandelen dan zij
gewend waren. Maar over het ge
heel was het een musiceren waaro
ver niet een oppervlakkig laagje 'old
finish' was aangebracht, maar dat,
ondanks het gehanteerde moderne
gereedschap- vele kenmerken van
het degelijke en liefdevolle oude
handwerk vertoonde.
Alleen de wat dunne, schrale stem
van de Amerikaanse sopraan Benita
Valente leek een daarbij niet pas
send ornament. Wat uiteraard niets
afdoet van de kwaliteiten van Ni
kolaus Haroncourt als restaurateur
van oude muziek: en het het ple
zier dat dit concert de zeer talrijke
en terecht enthousiaste toehoorders
heeft geschonken. Al was het alleen
maar om de verrassende stilistische
opknapbeurt van de 'Air' uit de
Ouverture van Bach; die daarmee
radlkaal was ontdaan van de
grauwsluier die er over is gekomen
door het misbruik dat Nederlandse
orkesten ervan maken als ze het als
een snotterig herdenkingsstuk voor
overledenen gebruiken.
Met bewondering voor het spel.
Daar werd door die zeven op en om
de zitbank geweldig geacteerd in
een eenakter over een Amerikaan?
visite-avondje met pijnlijke ge
sprekken onbenulligheden, eten en
seks. Vooral over seks niet te
verwarren met liefde in een on
beschaamde openhartigheid en
woordkeuze, die wij tegenwoordig al
wel gewend zijn, maar waarom ve
len nog moeten giechelen.
Nu waren de uitgesproken ervarin
gen en wensen ook wel aan de
belachelijke kant, maar echt vrolijk
kon het niet worden. Dat was de
bedoeling ook niet. Want al dat
gepraat kwam eigenlijk voort uit
onvermogen, uit gebrek aan bevre
diging. Het was geen praten uit
lust, maar eerder uit onlust, meer
om wederzijdse weerzin dan zin te
wekken.
Wallace Shawn die het schreef
werd geïnspireerd door Peer Gynt,
staat in het programma, en Peer
was een egoïstische halfgare fan
tast die dromen najoeg en tenslotte
verbitterd en mislukt terugkeerde
naar zijn trouwe liefdevolle Solveig,
waarbij hij het geluk had kunnen
vinden.
Maar Ibsen gaf Peer dromen die
verder gingen dan de slaapkamer,
en de burgerlijke zielepoten van
Shawn komen hun sexobsessie niet
uit. Ze praten bijna nergens anders
over en ze worden er misselijk van.
Onbeheerste woede-uitbarstingen,
oprispingen en braken horen er
dan ook bij. De een na de ander
moet overgeven.
Een gezellig avondje was het dus
niet. De gastheer en zijn vrouw
kregen daarna in het nachtelijk
donker dan ook ruzie tot aan 'ik
zou je kunnen vermoorden' toe en
sliepen verder zeer slecht. Wat door
regisseur Andre Gregory met talrij
ke lichtflitsjes op het stel werk
zaam werd verbeeld. Our late Night
duurde nog geen uur, zodat het
voor ons geen laat avondje werd.
Auteur Wallace Shawn kreeg voor
dit stuk de 'Obie'-onderscheiding,
en ik zal niet beweren dat het
slecht geschreven is integendeel
maar als het om zo'n avond
visite gaat, geef mij De Babyfoon
van Herman Lutgerink, bij toneel
groep Centrum, dan maar. Dat is
voller, dieper, ruimer, menselijker,
dramatischer en langer. En wordt
ook prachtig gespeeld.
Wat het spel betreft zijn die van
The Manhattan Project voortreffe
lijk. Het kan niet beter lijkt me.
Daar zijn zeven duidelijke karak
ters, zoals zij denken te zijn en
zoals ze langzamerhand een beetje
boosaardig worden afgetakeld. Ze
praten langs elkaar heen en reage-
Scène uit Our late night
ren toch op elkaar, eerst nog be
leefd welwillend, later spottend of
met een toenemende afkeer. Ze
worden, zonder enige overdrijving,
hun eigen caricaturen. Ze spelen de
komedie van het op-visite-zijn net
echt en tegelijk dan nog de bittere
werkelijkheid daaronder. Die is om
te lachen soms, maar niet opwek
kend.
Van een verslaggever
UTRECHT De ziekenfondsorga
nisaties en de landelijke Huisartsen
Vereniging hebben overeenstem
ming bereikt over de tarieven voor
1975. Per ziekenfondsverzekerde
krijgt de huisarts nu ƒ65.47 (vorig
jaar ƒ60.02. Dat bedrag bestaat uit
een netto-honorarium van j 38.19,
Van een verslaggever
LELYSTAD De 49-jarlge W.
Troost uit Nunspeet is met zijn
auto op de Gooimeerdijk in de Fle-
vopolder frontaal op een tegenlig
ger gebotst en omgekomen.
een bijdrage in de pensioenpremie
van 5.91 en een kostenvergoeding
van 22.27. De vergoeding van
65.47 geldt voor de eerste acht
tienhonderd verzekerden voor alle
volgende verzekerden krijgt de hui
sarts 45.25.
Bleu katoenen tentjurk met
steekzakken in de zijnaden.
Mt.34 t/m 42.
Katoenen maxi-jurk in
folklorestijl. In marine/wit,
groen/wit en rood/wit.
Mt. 34 t/m 42.
Katoenen doorknoopjurk in kleurrijk streepdessin.
O.a.rood, marine en groen. Mt. 34 t/m.42. g(J_
