Minister Van Agt erkent fout handelen Industriebond trekt gelijk op met NVV redenen Zuidmolukse jongeren vragen 'begrip' Progressieven laken handelwijze minister Van Agt Lubbers ziet kans voor beleid tegen wegwerp-econom ie Niet met Den Uyl overlegd Groenevelt onthult Paasbestand 1973 'Pret er af na ontslag Glastra van Loon' RITA Prijsverhoging sigaretten 'om DE KUYPER EXPORT Jonge Jenever te schenken 7. ...Omdat ie zo lekker is. Grondstoffen beter benutten Open brief vanuit twee huizen van bewaring TROUW/KWARTET WOENSDAG 4 JUNI 1975 BINNENLAND Van onze parlementsredactie DEN HAAG Premier Den Uyl en minister Van Agt menen bei den dat de minister-president eerst goed had moeten worden in gelicht, voordat Van Agt staatssecretaris Glastra van Loon het vertrouwen opzegde. Den Uyl zei dit gisteravond in de Tweede Kamer tijdens het debat over het conflict op het departe ment van justitie. Minister Van Agt herhaalde het zelf ook nog eens nadrukkelijk en verklaarde daarbij dat hij terecht op zijn vingers is getikt, wegens het feit dat hij zon der overleg heeft gehandeld. Overigens liet Van Agt blijken dat dit overleg wat hem betreft weinig zal hebben uitgehaald: 'De minis ter-president is geen station die een van vertrouwen ontledigde ac cu weer uit voorraad leverbaar kan opladen', zei de minister. Hij had de gevolgen van de interviews met staatssecretaris Glastra van Loon als onherstelbaar beoordeeld. Maar. aldus Van Agt: 'Hoe diep die over tuiging ook was, zeker van deze premier mocht niet van te voren worden uitgesloten dat hij mij tot bekering had kunnen brengen'. Trammelant Hij zei ook dat de toepassing van het beginsel van hoor en wederhoor weinig zou hebben uitgehaald, om dat er Immers geen feiten meer behoefden te worden vastgesteld: de interviews waren met volle in stemming van de staatssecretaris gepubliceerd. Van Agt verklaarde dat hij de politieke gevolgen van het conflict niet voor mogelijk had gehouden. Wel had hij enige tram melant voorzien en dat was dan ook de reden geweest dat hij zijn christen-democratische collega's in het kabinet zo tijdig mogelijk op de hoogte had proberen te stellen. Premier Den Uyl zei zich met de ontslag-kwestie te heben bemoeid omdat het politieke evenwicht waarop het kabinet berust in het geding was of kon zijn. Hij was pas akkoord gegaan met het ontslag, nadat hem was gebleken dat het onmogelijk was een minimale basis van vertrouwen te herstellen. Wel was minister Van Agt op een gegeven moment bereid de staats secretaris te handhaven, maar dan onder voorwaarden die de heer Glastra van Loon 'onterend' had gevonden. Den Uyl liet die term voor rekening van de afgetreden staatssecretaris naar meende zelf ook dat deze die voorwaarden niet behoorde te aanvaarden, omdat dit TT zijn politieke herkenbaarheid zou VOOrgJUlgGr hebben geschaad. Van onze sociaal-economische redactie ROTTERDAM Ter wille van de eenheid binnen het NW ziet de Industriebond NVV er voorlopig vanaf om in de statuten vast te leggen dat 'de beschikkingsmacht en het eigendom van de produk- tiemiddelen in de handen van de gemeenschap dienen te worden gelegd. Ook de vraag naar 'een planmatige ordening van het bedrijfsleven' komt niet in de statuten. In de fractiekamer van D'66 volgen Hans van Mierlo (links) en mr. Glastra van Loon via de luidspreker het debat in de Tweede Kamer over het ontslag van de staatssecretaris. het de taak is van de omstreden secretaris-generaal Mulder om het evenwicht te vinden tussen de wensen van de bewindslieden en het beschikbare budget. Hij wijtte de achterstand in dè uitvoering van de gevangenisstraffen dan ook o.a. aan een tekort aan geld. 'Laakbaar' Overigens achtte ook de premier de uitlatingen van de staatssecretaris 'laakbaar' voor zover zij een aanval op de minister inhielden en 'beden kelijk' voor zover er sprake was van afwenteling van verantwoordelijk heden. Minister Van Agt ontkende nog eens dat het hier een conflict van persoonlijke of beleidspolitieke aard gold. 'Het gaat erom dat het naar mijn mening niet kan op deze ma nier ambtenaren en het beleid van de minister te diskwalificeren', al dus Van Agt. Hij zei wel 'van de daken hebben willen schreeuwen' dat hij met een staatssecretaris van zijn eigen partij net zo zou hebben gehandeld. Voorts verwierp Van Agt de kritiek op de ambtenaren en verdedigde hij de structuur van zijn departe ment, met een verwijzing naar de bekende verklaring van de oud bewindslieden van justitie. Minister Van Agt benadrukte dat DEN HAAG De PvdA is niet van plan het vertrouwen in mi nister Van Agt op te zeggen. Verder dan deze verklaring wil de de PvdA fractieleider Van Thijn gisteren in het debat over het ontslag van staatssecretaris Glastra van Loon niet ingaan op de verhouding met de minis ter. 'Wij hebben er geen behoef te aan ons vertrouwen in de mi nister op een politiek vriendelij ker manier uit te drukken', zei hij. PvdA, D'66 en PPR hekelden, nog niet eens zozeer het ontslag zelf, als wel de manier waarop de minis ter dat had behandeld en met name de weigering van de minister het ontslag nog eens met zijn staats secretaris te besproken. 'Je ontslaat een staatssecretaris in deze tijd niet met één pennestreek, het is geen rolletje drop', zei Van Thijn. Hij verweet de minister geen enke le rekening te hebben gehouden met de politieke gevolgen die zijn besluit had kunnen hebben. 'Als er iets ls dat dit kabinet bedreigt zijn het niet zozeer de politieke me ningsverschillen maar de niet-poli- tieke daden van ministers die vriend en vijand voor besluiten plaatsen zonder op de gevolgen te letten. Ik ben ervan overtuigd dat de minister het kabinet niet wilde laten vallen, maar hij had meer op de gevolgen moeten letten', zei Van Thijn. De D'66-fractlelelder Terlouw con stateerde bitter dat het kabinet wel iswaar niet gevallen is maar, zo zei hij, 'de pret is er voor een groot deel af. Mogelijk leeft het kabinet nog lang, maar na deze zaak be paald minder gelukkig.' De Gaay Fortman (PPR) vroeg mi nister Van Agt of hij niet meer aan de huidige regeringssamenwerking hecht .gezien zijn behandeling van het ontslag. De CHU-fractieleider Kruisinga verzocht premier Den Uyl om maatregelen om dit soort incidenten in de toekomst te ver mijden. De heer Jongeling (GPV) constateerde dat de echtvereniging tussen progressieven en christen democraten een 'vechtvereniging' was geworden. Reorganisatie 'Goed, Rita, het was geen overtreding. Ik wist niet, dat het jouw bal was.' Gratiëring De minister vond de kritiek van Glastra van Loon op zijn voorgan ger niet terecht. Ook onder zijn verantwoordelijkheid zijn er nog gedeelten van gevangenissen o.a. in Scheveningen, gesloten. Hij wees er verder op dat er op dit moment al veel wordt gedaan om het gevange niswezen te verbeteren. Zo zijn er dit jaar al 325 nieuwe personeelsle den aangenomen- Minister Van Agt zei over zijn ver houding tot de progressieve fracties nog: 'Ik acht het vertrouwen van de progressieve fracties aanwezig zolang het tegendeel niet is bewe zen. De liefde van hun kant is verflauwd maar dat is ook mijner zijds het geval', aldus minister Van Agt. Van onze Haagse redactie DEN HAAG De Nederlandse siga rettenindustrie heeft bij het ministe rie van economische zaken een prijs verhoging van het pakje sigaretten gemeld. Deze verhoging van vermoe delijk een kwartje per pakje is nog niet door het ministerie goedgekeurd. De berekeningen, die de noodzaak van de verhoging moeten aantonen, waren nog niet ontvangen. Een prijsverhoging moet een maand van tevoren worden gemeld. De siga rettenindustrie heeft met het oog op de nieuwe banderolles een langere tijd nodig om de verhoging mogelijk te maken. De verwachting is daarom, dat het pakje sigaretten niet voor september duurder zal worden. Op het drie-daagse congres van de Industriebond NVV, dat in Rotter dam wordt gehouden, verwierp de overgrote meerderheid van het con gres een voorstel van deze strek king van het district Friesland. Hoewel de industriebond in de bro chure 'Fijn is anders' wél uitspreekt te willen streven naar een socialis tische maatschappij heeft het con gres op uitdrukkelijk verzoek van het bondsbestuur ervan afgezien om de gevolgen van deze opvatting nu in de statuten te laten doorklin ken. Het aannemen van dit voor stel zou volgens het bondsbestuuur betekenen dat de industriebond NW in de grootste moeilijkheden zou kunnen komen te verkeren té genover de NVV Conflict Bondsvoorzitter Arie Groenevelt wees er de congresgangers op dat er wordt gewerkt aan een visie c programma van het NW. Dit pro- otclKingGn ject zal in 1977 worden afgesloten. Aanvaarding van een statutenwijzi ging zou niet alleen een belemme ring voor deze interne discussie be tekenen, maar bovendien kunnen leiden lot een conflict met het NVV. De statuten van het NW, die niet op socialistische idealen maar op de Universele verklaring van de rechten van de mens zijn geba seerd, bevatten namelijk de bepa ling dat de statuten van de aange sloten bonden goedkeuring behoe ven van de verbondsraad van het NW. Die goedkeuring zou volgens de, heer Groenevelt nogal wat moeilijkheden kunnen opleveren. Hij wees er de congresgangers op dat de anti-kapitalistische marsrou te van de industriebond vandaag zal worden vastgelegd in 'Fijn is anders' en dat het al dan niet aanvaarden van een statutenwijzi ging geen invloed zal hebben op die marsroute. 'Hoewel ook wij vinden, dat de discussie binnen het NW langzaam gaat, willen we de discussieresulta ten toch afwachten, aldus Groene velt. Aan het eind van de tweede con gresdag maakte de heer Groenevelt bekend dat de actie van de indus triebond voor de bevrijding van Namibië (Zuidwest-Afrika) 221.199 gulden heeft opgeleverd. Ook werd bekend gemaakt dat de industrie bond de tweehonderdduizend leden heeft overschreden. Er zijn er nu 200.216. Bij de besprekingen van het verslag over de afgelopen drie jaar maakte bondsvoorzitter Groenevelt bekend dat de grote stakingen —met de nivellering als inzet in 1973 om twee redenen zijn geëindigd: geld gebrek en onenigheid tussen de vakbonden die uiteindelijk leidde tot het zogenaamde Paasbestand. De staking kostte anderhalf a twee miljoen per dag en er dreigde een financiële catastrofe als de stakings acties niet zouden worden beëin digd. 'Een van de fouten die is gemaakt is dat de hoogte van de uitkeringen aan stakers vele malen hoger ls dan in het buitenland. Het is voor gekomen dat stakers aan stakings uitkeringen meer mee naar huls kregen dan zij met werken verdien den', aldus de heer Groenevelt. De gebeurtenissen rondom het. Paasbestand noemde de heer Groenvelt een van de zwartste bladzijden van de geschiedschrij ving van de Nederlandse vakbewe-^ ging. Om een eind te maken aan de staking besloten de industrie bonden drs. J. W. de Pous voor-' zitter van de Sociaal-Economische Raad te vragen via de televisie en beroep te doen op de stakers. Daarvoor was een oproep door de heren Andriessen, Aantjes en Den Uyl als 'te doorzichtig' van de hand gewezen. De heer De Pous bevond zich in het kantoorgebouw van het CNV in Utrecht, waar bestuurders van de actievoerende bonden door de ach terdeur binnenkwamen, om mogeC lijk aan de voorkant wachtende journalisten om de tuin te leiden». Ondanks deze omzichtigheid kwam er toch in een krant een bericht waarin stond dat er tot een Paas bestand was besloten. Stakers, die uiteraard niets van zo'n bestand wisten, beklaagden zich erover datZ zij niet waren gepolst. 'Het geld_ raakte op We moesten daarom wel", meedoen, maar het was een bittere - periode', zo besloot de heer Groene- T velt. (ADVERTENTIE) KVP, AR, CHU en WD verweten de progressieve fracties op hun beurt het conflict tot een politieke zaak te hebben opgeblazen. Mr. Aantjes (ARP) vond dat minister Van Agt redelijkerwijs tot de con clusie kon komen dat de vertrou wensrelatie met Glastra van Loon was georoken, doordat deze zijn eigen falen op het gebied van het gevangeniswezen op anderen, de minister en de ambtelijke top pro beerde af te schuiven. 'Het is jam mer dat deze zaak op geforceerde wijze in de tegenstelling tussen progressieven en christendemocra ten is getrokken. Die tegenstelling is vals, want steeds heeft vastge staan dat de nieuwe staatssecretaris uit D'66 moest komen.' VVD en CPN vroegen zich overi gens af of de staatssecretaris wel zo nodig vervangen moet worden. 'Zijp belangrijkste taak, de grond wetswijziging, is door de tegenstand in de Kamer toch al uitgehold en minister Van Agt kan zelf het ge vangeniswezen wel doen', werd van die kant aangevoerd. 1. Het is een zuiver natuurprodukt, zoals alle De Kuyper-produkten. 2Uw gasten mogen best weten dat U niet op een paar-centen-per-glas kijkt om hen echt te verwennen en... dat U weet wat een goeie borrel is. 3. DE KUYPER EXPORT Jonge Jenever laat U extra genieten, zelfs als U, om welke reden ook, slechts één of twee glaasjes wilt drinken. 4. Dit Wasse-produkt wordt geleverd in de historische, taps-toelopende vierkante jeneverfles. "Square face" noemen zé to in het buitenland. 5. Zonder prijsverhoging ook verkrijgbaar in originele stenen kruik, Zo'nvolle kruik is een leuk cadeau. 6Met de lege kruik of fles doet U altijd iemand een plezier. Jong en oud verzamelt ze! De progressieve fracties vroegen van minister Van Agt duidelijkheid over zijn plannen ten aanzien van reorganisatie van de structuur van zijn departement en van het ge vangeniswezen. 'Niemand maakt mij wijs dat van alle kritiek die erop de organisatie van justitie is geuit niets waar is', zei Terlouw. 'Laat dit conflict dan in ieder geval op dat terrein nog iets positiefs tot gevolg hebben.' Het PvdA-Kamerlid Roethof wees uitvoerig op de probleme nin die organisatie. 'De secretaris-generaal schermt de politieke top van de ambtelijke basis af. Hij fungeert als een soort flessehals.' KVP en WD bestreden dat de ambtelijke struc tuur van justitie de huidige moei lijkheden in het gevangeniswezen heeft veroorzaakt. Zij noemden uitsluitend het zwakke beleid van Glastra van Loon als oorzaak. Overigens herinnerde de KVP- woordvoerder Van Schalk minister Van Agt wel aan een eerdere toe zegging dat er over de problemen in het gevangeniswezen dit jaar nog een nota zal worden ingediend bij de Kamer. Jonge Jenever/DE KUYPER EXPORT STEENGOED Van onze parlementsredactie DEN HAAG Minister Lubbers van economische zaken meent, dat de regering een concreet beleid kan formuleren tegen de weg- werpeconomie. vooral, dat de algemene vraag naar produkten in de wereld terugloopt. Dat betekent minder werk. Het ge volg daarvan is weer, dat het deel van de werkende bevolking, dat ook voor de anderen moet verdienen, kleiner wordt. Hierdoor worden de arbeidskosten weer duurder en, zo betoogde de minister pessimistisch, gaan weer arbeidsplaatsen verloren. Dit alles heeft niet zoveel met ho gere loonkosten te maken. Het komende jaar zal de nog be staande welvaartsgroei in beginsel voor de laagstbetaalden zijn. Bij welk inkomen de nullijn zal liggen, kon de minister niet zeggen. Daar over zal nog onderhandeld worden. Van de regering kan men geen dramatische pogingen verwachten, om in een jaar de inkomensverhou dingen drastisch te wijzigen. Over de door de regering voorge stelde vermogensaanwasdeling zei minister Lubbers, dat de invoeriüè nadrukkelijk in relatie moet wor den gebracht met de werkgelegen heid. De VAD ls naar haar aard, omdat het gaat om de overwinst, gekoppeld aan het bedrijf. Maar er bestaat ook een collectieve koppe ling, waarover nog onderhandeld moet worden. De minister geeft de voorkeur aan de vermogensaanwasdeling boven het investeringsloon (zoals prof. Albeda wil), omdat dit loon de bedrijven direct geld kost. Op het ogenblik is daarvoor geen financiële ruimte. Minister Lubbers was het met de ARP-senator eens, dat het investeringsloon een beter instru-, ment is om de spreiding van eco nomische macht te bewerkstelligen. Maar het is nu niet ln te voeren. Hij heeft geconstateerd, dat en in de Tweede Kamer en in de Eerste Kamer overeenstemming bestaat om van de traditionele economie af te stappen en een beleid te voeren, waardoor de grondstoffen beter worden benut. Dat kan onder meer bereikt worden door meer voorlich ting aan de consumenten. In zijn betoog in de Eerste Kamer zei de minister overigens niet. hoe dat nieuwe beleid er ongeveer uit zou zien. De minister van economische zaken voorspelde, dat de maatregelen van de regering om werkgelegenheid te scheppen en de economie aan te zwengelen nu htm uitwerking krij gen. Voorkomen wordt een desas treus afzakken van de economie. Dat geldt vooral voor de bouw. In het derde kwartaal hoopt de rege ring met haar maatregelen een aansluiting te vinden op het econo misch herstel, dat in het late na jaar wordt verwacht. Wat het pom pen van nog meer geld in de eco nomie betreft, is de regering aan het eind van haar latijn. Overigens zal minister Lubbers in het kabinet een warm pleidooi voe ren, hoewel de financiering moei lijk is, de lastenverlichtingen te laten voortbestaan. Dat zal ook het geval zijn met de bijdragen van de regering in de sociale verzekeringen. Deze bijdragen, aldus Lubbers, kun nen ln wezen niet tijdelijk zijn. Werkloosheid Na het herstel van de conjunctuur, legde de minister verder uit, zal er toch een grotere werkloosheid blij ven bestaan. De moeilijkheid is KVP AR en WD waren het ook niet eens met de oplossing die Gla stra van Loon heeft voorgesteld om de overbezette gevangenissen te ontlasten. Deze wilde door collec tieve gratiëring de mogelijkheid openen maximaal veertien dagen gevangenisstraf in een geldboete van 350 gulden om te zetten. Het Kamerlid Van Dam (ARP) wees erop dat die boete voor de één makkelijk te dragen is, terwijl een ander ervoor krom moet liggen. Hij stelde daarom voor in plaats van boetes, veertien dagen van de straf voorwaardelijk te maken. Minister Van Agt zei gisteravond laat wel positief tegenover deze sug gestie te staan. Hij wil echter eerst het advies van de rechtelijke macht afwachten alvorens een definitieve beslissing te nemen. Van een verslaggever DENHAAG 'Wij vragen niet om medelijden maar om begrip voor de achter gronden waardoor velen van ons 'het geweld' te hulp hebben geroepen om de aan dacht te vestigen op onze situatie. Wij kunnen zo niet verder'. Dit staat in een open brief die een groep Zuidmolukse jongeren vanuit de huizen van bewaring in Utrecht en Arnhem heeft geschreven aan het Nederlandse volk. De groep was be trokken bij een actie tegen de Indonesische ambassade en bij plannen om de Koningin te ontvoeren. Voor de rechtbank in Arnhem begint op 10 juni de behan deling van deze 'gijzelingspoging'. De brief ls geschreven na gespreksiagen in Arnhem, geleid door gevangenispredi kant H. J. ter Haar Romeny. In de brief staat onder meer: 'Vanaf onze geboorte zijn wij opgevoed met de geschiedenis over Ambon, die onze ouders ons verteld hebben. Het land Ambon of de Zuid-Molukken kennen wij niet dan uit de verhalen van onze ouders. Wij heben steeds gehoord dat onze ou ders hier onvrijwillig' geko men zijn met de 'belofte' een tijdelijk verblijf totdat alies opgehelderd is, en de R M.S. een feit zal zijn.' 'Ri tussen zitten wij hier nog steeds te wachten en er ge beurt niets. Het enige wat wij te horen krijgen is dat wij er niet op hoeven te rekenen dat er in Indonesië ooit een vrije staat Zuid- Molukken zal komen. Misschien zou alles anders zijn als er meer communica tie over ons probleem ge weest was. Maar in feite is het probleem van onze aan wezigheid in Nederland al tijd doodgezwegen. Thuis hoorden wij dagelijks van de ons toegezegde beloften. Wij hebben bij elkaar ge woond in barakkenkampen. De meesten zijn nu verspreid over nieuwbouw wijken, maar al is de huis vestiging intussen veel verbe terd, wij hebben toch nog allemaal het wachtkamer- gevoel bij ons.' Alles wat wij doen hier is tijdelijk, in af wachting van de definitieve oplossing. In deze situatie is het leven voor ons niet vol te houden. Niemand is geïn teresseerd ln ons probleem. Wij moeten het maar zelf uitzoeken. En dat terwijl de R M.S -zaak wel degelijk een politieke zaak is, zon der religieuze achtergron den, zoals zovelen misschien denken.' 'Zelfs Nederland durft niet openlijk over dit onderwerp te praten. Waarom niet? Schuldgevoelens soms? Waarom is er dan door de Nederlanders zo gretig ge bruik gemaakt van de dien sten van onze vaders aan het Nederlandse gezag? Waarom hebben zij ons ge loofd dat wij niet ln de steek gelaten zouden wor den? Dat wij eens een 'on afhankelijke' staat zouden worden? Dit is beloofd en er is zelfs nooit 'sorry' gezegd. Onze ouders liepen altijd braaf aan het handje van de Nederlandse rege ring, maar wij willen zo langzamerhand weten waar wij aan toe zijn. Wij zijn niet vrijwillig naar Neder land gekomen, daarom wor den wij moeilijk en doen wij dingen die uitkering ge ven aan onze spanningen over de gang van zaken.' 'Desparado's' 'Elke keer werden wij ln on ze omgeving als Ambonezen gezien in de geest van des perado's, relschoppers. Als wij samen naar een dancing gingen en wij daar wegge keken werden, voelden wij ons gekrenkt en gehoond.' 'Vindt u het een wonder dat wij, jongeren, nu aggressie- ver handelen en met geweld proberen de Ned. regering wakker te schudden omtrent de 'gedane beloften', toen ge daan aan onze ouders en dus ook aan ons? 'Wij heben het gevoel, dat u, Nederlanders, ons tege moet moet komen met wat anders dan ontwijkende blikken of schouderophalen voor onze Idealen. Wij wil len praten, maar open en zonder het verleden te ver doezelen, om werkelijk iets te doen waar wij vertrouwen in kunnen hebben.' 'Dan zijn wij van onze kant ook bereid onze fouten in te zien als die misschien in onze opvattingen aanwezig zijn. Maar wij menen toch dat wij, gelet op de geschie denis, iets anders verdiend hebben dan als oud vuil aa;ü ie kant gezet te worden. Wat wij gedaan hebben, daarover oordele de Neder landse rechter. Laat men niet denken dat wij vechten tegen het Nederlandse volk of haar koningin.' 'Wij bie den onze verontschuldigin gen aan voor wat wij ge daan nebben, maar zeggen er bij dat wij in onze situa tie niets anders meer kun nen en dat het geduld van velen begint op te raken. Wij zijn ook mensen en wil- len als mensen behandeld worden. Laat men ons be- oordelen op de spanningen, waarvoor de situatie waarin wij verkeren voor een be langrijk deel debet is.' Aldus een groep Zuidmolukse jon geren vanuit de gevangenis.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1975 | | pagina 3