meer voor BVD werken
Oud-krijgsgevangenen na 30 jaar bijeen
Zonder noodzaak mag
de politie voortaan niet
Rijkspostspaarbank
HRISTUS
en Uyl in alle rust
i Paramaribo aangekomen
Ruim de helft wil liever
niet in Amsterdam wonen
J- HE RPS, U
HOEHOOGZbNJE
RENTETARIEVEN
OP'TO&ENBUK'?
GOED HOOG !l
IKHBBZ6NBT
- OP'NRyrJE
GEZET! m\
uw nationale spaarinstelling
•n METZLER-
Vooral vroegere beroepsofficieren naar reünie in Breda
INKSTERZENDINGSCOLLECTE
Nog duizend
zijn in leven
eerdere rellen ging demonstratie niet door
Kamercommissie waarschuwt minister
i ZATERDAG 17 MEI 1975 BINNENLAND
Jeugd
sparen
Spaar-
deposito's
Gewoon sparen
Termijn sparen
Rente
rekening
(voor houders
vaneen
postrekening)
Plus
rekening
(voor houders
van een
postrèkenirtg)
RPS-
spaar-
rekening
(zonder
boekje)
Beleggingsrekeningen met opzegtermijn
Beleggingsbewijzen
Zilvervloot
sparen
met10%
premie
RPS-
boekje
coupures van
1.000,- en J 5.000,
1e inleg minimaal 1.000,-; voor jongeren t/m 20 Jaar 100,
Opzegtermijn
3 maanden
Opzegtermijn
1 jaar
Opzegtermijn
2 jaar
Opzegtermijn
3 jaar
Direct opvraagbaar zonder kosten
4 jaar vast
ADVERTENTIE
Wilt u meer weten? Ook over de direkte opvraagbaarheid van het termijnsparen? *Bel gratis 0017
Vraag informatie bij het postkantoor ★Schrijf - zonder postzegel - naar de Rijkspostspaarbank, Amsterdam.
la^MARIBO In het holst van de nacht is minister-president Den Uyl gisteren op het vliegveld
erij aangekomen en per auto met politie-begeleiding naar de stad gereden. Door dat late uur is
:g; ;ts terecht gekomen van het plan van Hindostanen en Javanen de Nederlandse minister-presi-
'ri een petitie te overhandigen bij de ingang van de stad.
Jan Kuijk
Jil
Itejs donderdagavond weer vrij
rustig geworden in de stad,
duidelijk werd dat Den Uyl
a middernacht zou aankomen.
Eu ite tijdstip is düs zeker bevor-
g|k geweest voor de rust in de
k maar het is voor velen ook
evestiging geweest van de in-
dat Den Uyl liever het Suri-
«Ise volk uit de weg gaat.
yUyl. houw je niiet schuil' staat
op een muur gekalkt en er
^ongetwijfeld heel wat Surina-
zijn, die grif geloven dat Den
lit eigen beweging de bevol-
uit de weg gaat.
het is duidelijk dat de Surl-
se regering geen enkel risico
•men. Den Uyl en met hem
idere Nederlandse bewindslie-
De Gaay Fortman, Pronk. De
Kooymans en Van Lent
goed opgesloten in het streng
ikte hotel Torarica, waar zij
!tyn en waar de conferentie
gehouden,
nlwijfeld zal Torarica een oord
'ei waar het goed toeven is voor
v?r van houdt: één van die
nfle hotels, zoals het moderne
me die bij duizenden over de
heeft uitgestrooid: met een
■ntuin, een zwembad met
ilanw water, een casino
nds en 'shachts bij een half
bar een floorshow. maar
Suriname natuurlijk niet en
Javanen bijvoorbeeld zul-
niet in doordringen,
lags om drie uur hadden zij
il in de stad opgesteld bij hun
-artier, waar de Nederland-
Surinaamse en de rood-witte
lesische vlag uithing veel
er stille, zeer bedeesde en
vi'Chijnlijk zeer arme mensen:
HP in traditionele kleding en
5 en oud met een rood-wit petje
raat om die Javanen, die zich
niet vertegenwoordigd weten door
de politieke partij KTPI (met twee
ministers in de coalitie-regering
vertegenwoordigd), maar die zich
geschaard hebben achter Salim So-
mohandjo een statenlid van de
(Creoolse) Nationale Partij Surina
me. Hij is deze' week echter officie
el uit de fractie gezet, omdat hij
zich tegen de regering en de onaf
hankelijkheid heeft verklaard.
Naar Nederland
Somohardjo kwam een paar maan
den geleden in het nieuws, omdat
hij aankondigde en schip te z.ullen
charteren om zijn Javaanse volgen
lingen naar Nederland te brengen.
Hij verzekerde mij gisteren dat dat
plan nog steeds niet van de baan
is. Vooral zijn mensen is een pasp-
port aangevraagd (de brand in het
bevolkingsregister interpreteerde
hij dan ook als een tegen de Ja
vanen gerichte actie! en in princi
pe is in Panama al overeenstem
ming bereikt over het huren van
een schip.
'Moeten die mensen hier nu al die
tijd, misschien wel tien uur, wach
ten op Den Uyl en hebben ze wel
te eten?', vroeg ik, hem verontrust.
'Wij kunnen wachten mi hebben al
zoveel honger geledeü, dat één
maaltijd overslaan niet erg is',
meende Somohardjo, maar zijn
woorden zijn grootspraak gebleken.
De teleurstelling zal echter wel
groot zijn.
Ook de Hindostaanse actie is mis
lukt, nadat vroeg in de avond een
resoluut optredende politiemacht
(rieten schilden, wapenstokken,
traangas) samenscholingen van
Hindostanen uit elkaar had gesla
gen. Ook oppositieleider Lachmon
werd het slachtoffer van traangas
en tegelijk daarmee mislukte het
politiek gesprek tussen oppositie en
(Advertentie)
Daardoor weten Christenen in Indonesië, Afri-
Daardoor weten Christenen in Indonesië, Afri-
regering dat voor die avond was
vastgesteld.
Gesprek mislukt
Lachmon namelijk had het gesprek
even onderbroken om naar zijn
partijbureau te gaan om 'zijn men
sen' toe te spreken. Dat mislukte
(door dat traangas) en toen hij
weer bij de besprekingen terecht
kwam. was premier Arron opge
stapt. Hij had niet langer kunnen
wachten.
Nu heeft Lachmon voor maandag
opgeroepen tot een grote demon
stratie. Teder, die geen schade on
dervindt in zijn broodwinning' (zo
als hij het voorzichtig formuleert)
wordt opgeroepen^ naar het stand
beeld van mahatma Gandhi in de
binnenstad te komen om daar te
demonstreren. Een staking dus van
het vervoer en de markthandel, dde
in handen zijn van Hindostanen.
Lachmon zelf zegt tot deze opro'ep
te zijn getart door de regering, die
hem h&d verweten een leider zon
der volgelingen te zijn. Maandag
wil hij nu bewijzen in hoeverre dat
waar is. waarbij slim genoeg is een
voorgehoud in te bouwe: 'Je mag
tonen mijn volgeling te zijn. maar
laat het je alsjeblieft geen geld
kosten'. Hij kan maandagavond
zijn demonstratie vrijelijk interpre
teren.
Ontwikkelingshulp
Gisteren en vandaag wordt 'er in
Torarica gesproken over het belan
grijkste punt van het slotverleg,
namelijk de ontwikkelingshulp. De
Surinaamse minister-president Ar
ron heeft inmiddels al laten weten
dat er wat hem betreft geen be
zwaar is tegen controle van Neder
landse zijde op de besteding van de
ontwikkelingsgelden, mits de Suri
naamse prioriteiten gehandhaafd
blijvëh.
Minister Cambridge an opbouw (de
RECTIFICATIE
In ons artikel over de emancipade
(de krant van gisteren) stond abu
sievelijk dat driehonderd vrouwen
de jaarlijkse ontmoetingsdag van
de bond van gereformeerde vrou
wenverenigingen bezoeken. Dat
aantal is ongeveer drieduizend.
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG Agenten van de rijks- en gemeentepolitie, die voor de Binnenlandse Veiligheidsdienst
(BVD) werken, moeten een s.cherpe grens trekken tussen de eigen plaatselijke inlichtingentaak en
het werk voor de BVD. De. Tweede Kamercommissie voorde BVD, die bestaat uit de fractievoorzitters
van de grootste partijen, doet deze aanbeveling in haar twee-jaarlijkse verslag van de Kamer over
de aktiviteiten van de Nederlandse veiligheidsdiensten.
man die het grootste deel van dat
geld zal moeten uitgeven) heeft
gezegd, dat niet zozeer de hoogte
van het bedrag van belang is. als
wel de geest waarin het gegeven
wordt een rijkelijk vage uitdruk
king, die misschien goed bedoeld is,
maar die de minister toch niet
overal in Suriname, zelfs niet bin
nen de regering, in dank zal zijn
afgenomen.
Minister Bruma van economische
zaken houdt er heel andere opvat
tingen op na en hij is eveneens bij
het gesprek aanwezig. Dat twee
daagse overleg over de ontwikke
lingshulp wordt typisch een zaakje
van ministers onder elkaar. Er zul
len, op aandrang van Nederland,
geen ambtenaren bij aanwezig zijn.
Dat betekent dat er een hard ge
sprek zal worden gevoerd: twee da
gen uitsluitend over principes en
beginselen van de ontwikkelingssa
menwerking en niet over details en
uitwerkingen. Het is rijkelijk lang
en het' zal niet eenvoudig zijn.
Deze scherpe grens is nodig, aldus
de Kamercommissie.- om -onnodig
en daarmee ongewenst optreden
van de politie voor de BVD te
voorkomen. Verder brengt, de com
missie nog eens met nadruk onder
de aandacht van de regering, dat
politie-agenten volgens de voor
schriften aliieen in 'nauw. en voort
durend overleg' met het hoofd van
de BVD voor deze dienst kunnen
werken.
Geen verplichting
Ambtenaren, die niet tot de politie
behoren, zo hééft" de minister de
commissië desgevraagd verzekerd,
hebbén geen enkele' verplichting
om aan de BVD mee te werken.
Ambtenaren hoeven zelfs de vragen
van de BVD niet te beantwoorden.
De Kamercommissie heeft zich in
de afgelopen twee jaar verder uit-
vuerig bemoeid met de kwestie van
de bij Vrij Nederland werkzame
journalist Rudie van Meurs, over
wie de BVD bij een collega van
hem inlichtingen inwon. Die in
Van een verslaggever
AMSTERDAM Van alle volwassen Nederlanders wil 57 procent beslist
niet in Amsterdam wonen. 33 procent heeft" er geen uitgesproken mening
over en tien procent zou er best willen wonen. Dit blijkt uit een onderzoek
dat het Nederlandse Instituut voor de Publieke Opinie heeft ingesteld.
Van alle Amsterdammers ipoont 64 procent graag in de hoofdstdd, dertig
procent zou xpel weg willen. Wat betreft de politieke voorkeur van de on
dervraagden: van de PPR-stemmers wil vijftien procent graag in Amster
dam wonen ten de PPR ligt met deze pro-Amsterdam groep voorop) van de
VVD-stemmers elf procent, van de CHU-stemmers nog niet één procent.
Voor 'juist niet in Amsterdam' sprak 75 procent van de ARP-stemmers
zich uit, gevolgd door 65 procent van de VVD-aanhangers. Van de (915)
ondervraagden was negentig procent wel eens in Amsterdam geweest, zes
procent was zelf Amsterdammer en 88 procent wist dat Amsterdam dit
jaar zevenhonderd jaar bestaat.
lichtingen wilde de BVD hebben in
verband met een publicatie van de
ze journalist.
De minister verzekerde de commis
sie echter, dat de BVD géén be
langstelling had voor Van Meurs
wegens zijn journalistiek werk.
Men interesseerde zich voor hem in
verband met zijn relaties met de
rode jeugd. Dit antwoord overtuig
de de Kamercommissie echter niet
onverdeeld. De BVD zou op gespan
nen voet hebben gestaan met de
vrijheid van nieuwsgaring.
De commissie komt tenslotte tot de
conclusie, nadat ook het bestuur
van de Nederlandse journalisten
vereniging het probleem met de
minister had besproken, dat de
BVD op de grens stona van het
inbreuk maken op de vrijheid van
nieuwsgaring. Het ging namelijk
om de bescherming van de bron
van de journalist. Aan de andere
kant was de bescherming van de
democratische rechtsorde in geding.
V ertron wensf uncties
De Kamercommissie doet verder
een duidelijke aanbeveling aan de
regering om een mogelijke wille
keur als' gevolg van het onderzoek
van de BVD naar ambtenaren, die
voor een zogenaamde vertrouwens
functie solliciteren, te beperken.
Bij dit veiligheidsonderzoek moet
de BVD niet- alleen letten op de
contacten van de sollicitant en de
staatsgevaarlijke aktiviteiten, maar
ook rapporteren over de 'persoon
lijke gedragingen en opistandighe-
den'. Deze laatste formulering is
zeer subjectief. Daar kan men alles
mee doen. De commissie heeft
daarom de minister gevraagd om
Advertentie
bril: ieders oogmerk!
een strakkere formulering, die min
der ruimte laat voor willekeur
Een andere suggestie is om het
aantal vertrouwensfuncties, dat nu
rond de 65.000 bedraagt, te vermin
deren. De commissie vindt het wel
wat overdreven. Bij de ministeries
van buitenlandse zaken en van de
fensie worden alle functies ook
de boden en portiers vallen er on
der als vertrouwelijk aange
merkt.
JJit het verslag van de commissie
blijkt verder, dat ze het niet eens is
met de conclusie van de minister"
van binnenlandse zaken, dat de
BVD zich niet kan bezighouden met
de intimidatie van buitenlandse
gastarbeiders in Nederland door
vertegenwoordigers van buitenland
se dictatoriale regiems. De minister
ontkent overigens niet, dat deze
politieke druk wordt uitgeoefend.
De commissie heeft de minister te
verstaan gegeven,, dat het hier gaat
om meer dan de veiligheid van de
staat: het gaat hier om de integri
teit van de Nederlandse staat, na
melijk om het ongestoord functio
neren van de Nederlandse rechtsor
de.
(Advertentie)
van de Vrouw
20 mei t/m 8 juni
Dagelijks geopend van
10.00 tot 18.00 uur (ook in de
weekends) en op donderdagavond tot
22.00 uu
Jaarbeurs
Utrecht
Voordelige trein-tocgangbiljetten
op vele stations verkrijgbaar.
ka en Nederland zich nauw met elkaar ver
bonden.
Deze weken vertrokken weer enkele predikan
ten, artsen en een anthropoloog naar hun
standplaa ts-overzee
Het werk gaat door!
Kerken helpen kerken!
Maar niet ponder uw bijdrage!
RAAD VOOR
DE ZENDING
DER NEDERLANDSE
HERVORMDE KERK
Leidsestraat.weg 11
Oegstgeest
Giro 6074
Bank ABU-Leiden
nr. 56.67.45.577
Van een onzer verslaggevers 11
BREDA Naar schatting vijfhonderd voormalige Nederlandse krijgsgevangenen
uit vier Duitse kampen zullen elkaar na dertig jaar terugzien op een reünie, die
op vrijdag 30 mei in de Koninklijke Militaire Academie' te Breda zal worden ge
houden.
De samerïkomst Is 'georgani
seerd voor alle (oud-officie
ren, adelborsten, cadetten
en overige militairen van de
drie krijgsmacht-onderdelen
die in de jaren 1942 tot 1945
gevangen zaten in de kam
pen Colditz, Nthnberg-Lang-
wasser, Stanislau en Neu-
brandenburg/Tittmoning. In
totaal hebben in deze vier
kampen ongeveer tweedui
zend Nederlandse krijgsge
vangenen gezeten, van sie
er naar schatting nog dui
zend in leven zijn. Het
voorbereidingscomité onder
leiding van ir G. van Am-
stel heeft tot nu toe ruim
350 aanmeldingen binnen
gekregen; naar verwachting
zal dat aantal oplopen tot
ongeveer 500.
Het betreft hier voorname
lijk beroepsofficieren, aan
wie kort na de capitulatie in
mei 1940 door de Duitsers de
keuze werd gelaten in
krijgsgevangenschap te
gaan. dan wel een ere
woordsverklaring te teke
nen, dat zij niets tegen de
bezetter zouden onderne
men. Een groep van onge
veer zeventig offlciéren wei
gerde dit en werdd Irect af
gevoerd naar het krijgsge
vangenenkamp Colditz. De
overige beroepsofficieren te
kenden die verklaring wel,
waarbij hun werd meege
deeld dat zij op gezette tij
den ter controle zouden
worden opgeroepen. Dit ge
beurde de -eerste keer in
1941, waarna zij weer naar
huis kondenterugkeren.
De tweede controle-oproep
vond plaats mei 1942. Ir.
Van Amstel: 'Toen zijn we
eigenlijk allemaal in de val
gelopen. We moesten ons op
kazernes melden, dat was al
wat vreemd, en voordat we
het wisten werden we inge
sloten en af-gevoerd. Later
begrepen we waarom de
Duitsers deze maatregel
hadden genonfen. Er was
namelijk aan het licht geko
men dat een groot aantal
officieren zich had aange
sloten bij verzetsbewegin
gen. Dat bleek bijvoorbeeld
duidelijk tijdens de straf
processen tegen de O.D. en
üe Geuzen'.
Ir. Van Amstelz egt wel een
verklaring te hebben voor
de massale ondertekening
van de erewoordsverklarin
gen aan de bezetter: 'Het
ontbrak ons gewoon aan
duidelijke richtlijnen en in
structies over wat te doeni n
tijden van oorlog en bezet
ting. Daarbij kwam nog dat
er sprake was van een totaal
gebrek aan oorlogservaring.
Sedert Napoleon had Neder
land geeno orlog meerm ee-
gemaakt. Men was mentaal
noch materieel voorbereid'.
'Ook bestond er in die tijd
nog steeds een misplaatst
vertrouwen in de goede
trouw van de bezetter. Pas
bij de jodenvervolgingen
gingen onze ogen open.
want gezegd moet worden
dat de bezetter zich vóór die
tijd aan de afspraken hield.
Ook kregen wij in die perio
de eenc irculalre van wijlen
generaal Winkelman, des
tijds de hoogste in Neder
land aanwezige bevelhebber,
waarin -verklaard werd dat
tegen het ondertekenen van
de erewoordsverklaringen
geen bezwaar bestond. Later
bleek pas dat generaal Win
kelman die circulaire nooit
ondertekend had'.
De reüniez al worden opge
luisterd door een diaverto
ning van ontvluchtingspo
gingen. een tentoonstelling
van tekeningen en souvenirs
uit de kamptijd en tenslotte
muziek van het Fanfare
korps der Genie. Behalve uit
Nederland worden ook reü
nisten verwacht uit Spanje,
Engeland, Zwitserland, Bel
gië. en zelfs Nieuw-Zeeland.
(Advertentie)
