4
van Commenée bepleit f Y
natiging van looneisen
Middenscholen draaien
proef in Amsterdam,
Franeker en Heythuysen
Overheid geeft 50%
voor onderhoud huis,
Amro Bank helpt u
aan de andere 50%.
De mensen van de Amro Bank
weten er alles van.
dieners wetsontwerp
mkeuring willen
3n criteria inbouwen
orzitter CNV-bond: leiding van ondernemingen kiézen
Ambtenaren wijzen
spreidingsbeleid
van regering/af
Werkloosheid te
bestrijden door
meer werkoverleg?
-verzoek opent weg willekeur'
X.
Deelexperimenten op zes andere scholen
De scholengemeenschappen
die geheel experimenteren
estatie in zaak
rd op chauffeur
vrachtwagen
Meningen verdeeld
over gewijzigdë
regeling 'illegalen'
Eindelijk besluit
nieuwe Willemsbrug
in Rotterdam
'/KWARTET VRIJDAG 16 MEI 1975
dill
BINNENLAND
c t H M1 4
sociaal-economische redactie
CHT 'Als totale bevolking en in het bijzonder als werknemers, zullen wij bereid moeten zijn
linder de nadruk te leggen,op de jaarlijkse procentjes loonstijging, opdat er ruimte overblijft
trkgelegenheidsproblemen en welzijnsaspecten in en buiten de arbeid aan te pakken',
iproep tot matiging van looneisen, was niet de enige opmerkelijke uitspraak, die de voorzitter
Hout- en Bouwbond CNV, de heer D. van Commenée, gisteren op de algemene vergadering
is jubileumvergadering wegens het 75-jarig bestaan) van deze bond deed.
Van Commenée baseerde
ltspraak op zijn gevoel (een
die tevoren ook al door-
in de rede van prof. dr. W.
dat de afremming van de
lische groei met grote zeker-
voorspellen is. Hij tekende
aan, dat de westerse onder
en alleen op deze nieuwe
kunnen inspelen en voor
trachttoer' alleen de nodige
en fantasie kunnen opbren-
s zij weer oog krijgen voor
ns in de consument, de mens
arbeider en de mens in de
;r'. Intussen stelde hij vast,
bedrijven nog té uitsluitend
gezien als instrumenten ter
(ring van de economische
en onvoldoende als instru-
om de eigen verantwo orde-
als mens te kunnen bele-
aarbij tekende hij als zijn
ging aan dat geen mens als
van Gods beeld mag worden
tot een onzelfstandig en
element in een groter ge-
Ingr kiezen
lel voor de komende jaren
fetieprogramma bevat 49 pun-
epleitte hij met name dat er
(kozen leiding In de onderne
mingen zou komen, van hoog tot
laag. De christelijke vakbeweging
meent, dat werkgevers ten opzichte
van hun werknemers (ook) verant
woording hebben af te leggen en
niet alleen aan de aandeelhouders.
Het welzijn van de werknemers
hangt namelijk in belangrijke mate
af van hun werkgevers. Er is echter
ook een verantwoording andersom,
zo hield de heer Van Commenée
zijn gehoor voor, namelijk van
werknemers tegenover de werkge
vers ook voor hun welzijn.
Maar wil men die belde verant
woordelijkheden vorm geven, dan
komt men tot een gezamenlijk
stuur van de onderneming door
werkgevers en werknemers en over-
leg-structuren op alle niveaus, tot
overleg op hét laagste niveau toe.
Alleen al daarom, juichte hij de
vermoge nsaanwasd el ing toe. Hij
noemde het een instrument om de
nze parlementsredactie
HAAG De Tweede Kamerleden Voogd en Haas-Berger
zullen niet ingaan op de wens van de KVP, ARP en CHU
ijhun voorstel de filmkeuring voor volwassenen af te schaf-
)ch enkele criteria te handhaven aan de hand waarvan het
en van films kan worden verboden.
delijk voor de samenleving - zou
kunnen* zijn. De pijnen van de
groei naar een, volwassen maat
schappij zijn te betreuren, maar te
verkiezen boven een samenleving
die van willekeur en censuur geen
afstand kan doen'.
e christen-democratische
hebben tegen de initiatief-
Voogd en Haas-Berger tot
fiug van de filmkeuring
tlwassenen, en invoering van
euw keuringssysteem voor
en meerdere bezwaren. Zij
dat films waarin seksueel
met dieren, seksueel sadis-
zijn ergste vormen, seksueel
k van kinderen en grof en
ich geweld te zien zijn, geen
ut hebben voor de .samenle-
een ernstig gevaar inhou-
or de misvorming van het
éven van velen. Volgens
IRP en CHU lijdt het geen
t op het terrein van de
■afie en het geweld sprake is
i aanzienlijke verharding en
ing. waarmee wordt inge-
op een proces van ontmen-
g dat in onze samenldvlng
antwoord vragen Voogd en
Haas zich af of ongenuan-
van 'verharding en vergro-
kan worden gesproken. Zij
de mening dat er van een
iselijking'sprake is en wijzen
op de apartheidspolitiek, de
op Allende en het lot van de
de Sowjet Unie. Ook heb-
oog voor 'de vaak weerzin-
Kic wijze waarop seksueel sa-
of sadistisch geweld op het
oek verschijnen'. De vraag is
zo vervolgen zij, wie de
bepaalt en of volwassen
niet zelf datgene moeten
:n wat hen afstoot.
eners van het Initiatie f-wet-
rp houden vast aan de me
at volwassen mensen ook als
moeten worden erkend.
bieden wat schadelijk voor
enleving zou zijn, achten zij
ijk, omdat dan de weg wordt
ld voor 'de meest volstrekte
W, voor de meest uiteen lo-
'e interpretaties van wat scha-
Kamerbehandeling
De voorbereiding van de initia tief-
wet tot afschaffing van de filmkeu
ring voor volwassenen, die al in
1970 is ingediend, is nu zover vol
tooid dat deze nog voor de zomet
in de Tweede Kamer zou kunnen
worden behandeld.
;v dv^n D. van Commenée
gezamenlijke verantwoordelijkheid
voor het voortbestaan van de on
derneming, waarin men werkt, te
bevorderen. De kanttekening die
hij plaatste was, dat de opzet zo
wordt geregeld, dat de verdeling
van h^t vermogen aan de eigeiï
werknemers van de onderneming
toevalt. (Dit ls in tegenstelling tot
de veel gehoorde mening, dat alles
in één pot moet worden gestopt).
Meer werkoverleg
Vanzelfsprekend roerde de heer
Van Commenée ook de werkloos
heid met name in de bouw
aan. Behalve praten oVer werktijd
verkorting, bepleitte hij ook te be
zien of in de bouw de werkloosheid
niet bestreden kan worden door
een 'fikse' uitbreiding van het werk
overleg. 'Daarin gaat immers ook
een enorm stuk normale arbeidstijd
zitten'. Een belangrijke kant van
deze gedachte achtte hij dat met
die methode de mensen zinvoller
kunnen werken en hun totale
mens-zijn meer tot ontplooiing
komt.
Als desondanks toch de werktijd
verkort kan en moet worden, «kiest
de heer Van Commenée voor uit
breiding van de vakarttie en vroe
gere pensionering, tenzij de werk
tijd zo kan worden ingekort dat
aan een vier-daagse werkweek
wordt gedacht.
Tevoren had prof. Albeda de Franse
schrijvers Lamour en Chalendrier
aangehaald, die met het voorstel
zijn gekomen iedereen trekkings
rechten te geven op basis van het
pensioen. Zulke rechten zouden de
mogelijkheid geven om gedurende
een beperkte tijd, vooruit te lopen
op een na het 60e of 65e jaar te
nemen pensioen. Dat wil zeggen, op
veertig- of vijftigjarige leeftijd al
een of twee Jaar op te rjemen, die
dan Ln mindering worden gebracht
op de pensioen jaren. Zodat het
pensioen evenzovele jaren ingaat.
Als er minder te verdelen valt
doordat de economische groei weg
valt, dan zal dat niet mogen ver-
hinderen om tóch wat aan een
rechtvaardiger inkomensverdeling
te doen. De heer Van Commenée
voegde hieraan toe, dat als dat niet
kan via de extra toedeling aan lage
inkomens, de bestaande verdeling
moet wórden aangepakt. En dat
betekent, dat té hoge Inkomens
naar beneden moeten om daarmee
de verhoging van'de té lage inko
mens te betalen, i
Opmerkelijk was ook de mening
van de heer Van Commenée, dat de
verhouding tussen hoogste en laag
ste inkomen er niets toe doet. Veel
belangrijker dam zo'n verhouding
vindt hij. dat we met elkaar de
normen vaststellen, waarlangs we
bepalen of het Inkomen rechtvaar
dig is. Over die normen zou hij zich
drukken willan maken, dan over de
verhouding. Eén van die normen
zou zijn dat. het loon niet afhangt
van de intelligentie, maar van de
mate waarin verantwoordelijkheid
wordt gedragen. Een andere norm
noemde hij lichamelijk zwèar en
smerig werk en geestdodende ar
beid zou, hij ook hoger beloond
willen zien dan afwisselend en ple
zierig werk. Als taak voor de toe
komst zag hij (zodoende) om de
mentaliteit van de mensen te ver
anderen en bij het handelen reke
ning te houden met bijbelse nor
men en maatstaven van naasten
liefde en gerechtigheid. In plaats
van het 'mens erger je niet', waar
bij met ellebogen wordt gewerkt,
zou hij graag een ontwikkeling zien
naar het 'halma-spel', waarbij mét
en dóór samenspel met de mede
spelers ln het eigen hokje komt
of beter gezegd tot de eigen
bestemming komt.
Positieve houding
Na opgemerkt te hebben dat de
bezwaren tegen routine-arbeid
niets met de maatschappelijke orde
te maken hebben ('ook in de Sow-
jet-Unie is er vervreemdende ar
beid'), zei prof. Albeda dat het niet
zo gemakkelijk is de kwaliteit van
de arbeid te verbeteren. Al te lang,
zo voegde hij hieraan toe. heeft
men alleen maar aan produktiviteit
en efficiëntie gedacht en de mens
vergeten. 'In het ziekteverzuim en
overdreven verloop wordt ons de
rekening gepresenteerd'.
Hij vond dat een positieve houding
past in het streven de kwaliteit van
de arbeid te verbeteren. Maar het
wil er bij hem niet in, dat het
alleen een zaak zou zijn van de
werkgevers zich zorgen te maken
over de arbeidsvreugde. 'Een vakbe
weging die het om de mens ted oen
is als verantwoordelijk medewerker
Gods, kan zich niet beperken tot
onverschilligheid en nog minder de
kwaliteit van de arbeid te verschui
ven naar de droomwereld van het
socialisme'.
'Neen', zo besloot hij, Tiier past een
vastberaden Houding van het ne
men van initiatieven en het zich
niet door de domme polarisatie van
de voor de hand liggende taken
laten afleiden'.
l v'K
--t'
Van een verslaggever
Rechercheurs van de Gelderse politie halen pakken koffie
weg, die deel uitmaken van een lading gestolen goederen die
in een boerderij in Duiven gevonden zijn.
DEN HAAG De vijf centrales
van ambtenaren hebben de bijzon
dere kamercommissie voro het
spreidingsbeleid gevraagd het be
leid van de regering Inzake de
spreiding "van rijksdiensten van de
randstad naar Oosten, Zuiden en
Noorden van het land af te wijzen.
De vijf centrales zeggen dat het
beïeid. zoals de regering dat heeft
voorgesteld geforceerd, schadelijk
voor de betrokken diensten/ en
kostbaar is. f
De centrales wijzen erop dat de
oorspronkelijke plannen, ook na
uitvoering overjég met bonden en
andere perstjneelsvertegenwodrdi-
gingen, nauwelijks gewijzigd .zijn.
Zij houden dan ook onoverkomelij
ke bezwaren. De centrales zijn niet
tegen elke vorm van spreiding,
maar deze aanpak vinden zij on
aanvaardbaar.
De bezwaren $chten zich ^ooral op
et voledig falen van de overlegpro
cedure, het verschli in financiële
en andere tegemoetkomingen tus
sen ambtenaren die gespreid gor
den en ambtenaren die 'gewóón'
worden overgeplaatst en het gebrek
aan studie op en onderzoek naar
alternatieven.
De kamer zq? de regering moeten
opdragen het overleg met bonden
en betrokkenen te heropenen op
basis van de volgende uitgangspun
ten: overplaatsing moet groei- dan
wel nieuwe diensten betreffen (zo
als de giro-dienst ln Leeuwarden)
en diensten moeten zelf kuAnen
onderzoeken wat zij kunnen doen
aan spreiding door bedrijfsonderde
len over te plaatsen, aldus de cen
trales.
<3UU31U3AaV)
-4
Van onze onderwijsredactïe
ZEIST De eerste drie experimentele middenscholen komen in Amsterdam-Bijlmer, Franeker en
Heythuysen. Minister Van Kemenade is gisteren akkoord gegaan met het advies van de commissie
middenschool die deze scholen had voorgedragen. Hij heeft zes scholen aangewezen voor een deel-
experiment. De scholen moeten voor 8 juni hun hun medewerking aan het experiment bevestigen.
Bij de drie volledige experimenten
gaat het om_ scholen 'die èlle leer
lingen na dë basisschool toelaten
zonder verdere selectie. Deze leer
lingen bijven dan nog vier jaar
ang bij elkaar in gevariëerde ba
sisgroepen. De uiteindelijke school
keus wordt zo vier jaar (van het
twaalfde naar het zestiende) uitge
steld. In de loop van deze vierjarige
middenschool zullen de eeringen
we steeds meer hun eigen weg
kiezen.
onzer verslaggevers
SM Met de arrestatie van 'n
ar uit het Gelderse Duiven
de politie een nieuw spoor te
gevonden in de moord op de
larige transporteur Gerrlt
'it Nij kerk. In de nacht van
ag op dinsdag werd het echt-
e 48-jarige J. van B. en zijn
5e echtgenote, gearresteerd.
!ek in het bezit te zijn van
en afkomstig uit twee gestrien
»agens: koffie, verrekijkers
*e drank. De heer Bouw was
il dood aangetroffen bij een
tfagen bij de rijksweg onder
slachtoffer werd doodge-
1 tijdens de achtervolging van
intwagen, die van zijn eedrijf
t 'tolen. Er zijn volgens de po-
:rke aanwijzingen dat het ge
arde echtpaar betrokken is
bij de moord op de Nij-
transporteur.
Vanaf 15 mei krijgt elke huiseigenaar
een bijdrage van het rijk in de onderhouds
kosten van zijn woning. Dat wil zeggen een
subsidie van 50% tot een maximum van
3.000 gulden, die niet fiscaal wordt belast
Voor de andere 50% - en meer - kunt u
terecht bij de Amro Bank.
Want de Amro Bank stelt de huiseige
naar in staat voor de onderhoudskosten
gebruik te maken van het Amro
Financieringsplan voor Woningverbetering.
Voor bedragen vanaf 3.000 tot 15.000 gulden.
Met een looptijd van 36 tot 96 maanden.
(Rente fiscaal aftrekbaar.)
Als u plannen hebt, ga dan naar de
Amro Bank in uw buurt Doe het wel snel,
voordat het budget van de overheid
(80 miljoen) op is.
Proeven
De zes deelexperimenten zullen ge
richt zijn op speciale problemen in
verband met de middenschool. Zo
zal de rijksscholengemeenschap te
Breukelen een verlengde brugklas
beproeven. De openbare scholenge
meenschap in Diever moet ervaring
opdoen met het doorbreken van de
bestaande sitsing van vakken. De
lagere technische school Nyswiller
moet een vormingsplan maken. De
IVO-mavo in Oosterbeek zal zich
richten op de individuaisering. De
Harmsmaschool in Gorredijk gaat
werken aan 'vertikale integratie' en
de scholengemeenschap in Wychen
moet het vak 'algemene technieken*
verder ontwikkelen.
Naast deze volledige experimenten
en deel-experimenten zijn er nog
28 scholen die als resonansschool
verbonden zijn aan een bepaad
experiment of als contactschool
mee blijven denken over de mid
denschool. In Den Haag en Gro
ningen lopen nog twee afzonderlij
ke onderzoeksprojecten, waaruit
mogelijk nog een volledig experi
ment zal voortvloeien.
De uiteindelijke verantwoordelijk
heid voor de experimenten zal be
rusten bij de besturen van de scho
len. Voorwaarde is dat alle betrok
kenen meedoen in de besluitvor
ming. Op elke school moet een
experiment-groep gevormd worden,
waarin bestuur, schooleiding. pro
jectleiding, personeel, leerlingen en
ouders vertegenwoordigd zijn. De
school zal verder van buitenaf be-
geeid worden door deskundigen.
Open Scholengemeenschap Bijl
mer (OSB) te Amsterdam.
Deze school telt thans bijna 600
leerlingen en zal uitgroeien tot
1200 a 1400 leerlingen. De school is
nu in haar vierde jaar en heeft
6inds de oprichting al gewerkt op
de manier van een middenschool.
De OSB kent nu een tweejarige
brugperiode, waarin alle kinderen
nog bij elkaar blijven. Het is de
bedoeling tot een driejarige brug
periode te komen. Na de brugperio
de zijn er vijf afdelingen: VWO.
Havo, Mavo, LTS en huishoud
school. De vakken Nederlands, re
kenen. aardrijkskunde, geschiedenis
en vanaf augustus ook Engels wor
den door één leraar gegeven. Deze
leraar geeft ongeveer de helft van
het aantal wekelijkse lesuren. De
OSB is een samenwerkingsschoo,
waarin zowel openbaar als bijzon
der onderwijs deelnemen.
Christelijke scholengemeenschap
te Franeker.
Heeft onder begeleiding van het
christelijke pedagogisch studiecen
trum al enkele jaren geëxperimen
teerd met samensmelting van mavo
en lager technisch en agrarisch on
derwijs. De komende cursus zal de,
school 600 leerlingen telen. Terwij
men ln Amsterdam een voorberei
dingstijd van één jaar overbodig
vindt, had men in -Franeker nog
een jaar extra wilen hebben.
R.k. streekschool Heythljysen
(bij Roermond).
Volgens directeur G. W. Beurskens
Is deze school al vijftien j^ar bezig
naar het experiment toe te groeien.
De school heeft destijds gepionierd
met het vierjarig lager technisch
onderwijs. Nu telt de school zeven
honderd leerlingen.
Werkplannen
De commissie-middenschool wil dat
de scholen in augustus beginnen
met de voorbereiding van school
werkplannen. In augustus 1976 kan
dan begonnen worden met de eer
ste leerlingen. Later kan het aantal
experimenten vergroot worden.
De commissie heeft verder een eer
ste ontwerp van een onderwijsleer
plan gemaakt. De middenschool
moet een leef- en werkgemeen
schap worden, waar de leerling een
veelheid van ervaringen opdoet.
Onderwijs en vorming moeten een
breder karakter hebben dan op de
afzonderlijke schooltypen die nu
bestaan. Volgens het advies zal het
onderwijs een emanciperende func
tie hebben. Dat wil zeggen dat leer
lingen hun verantwoordelijkheid
leren kennen en zelf tot een be
wuste keus kunnen komen ln de
sameneving.
De middenschool moet niet te groot
wor.den, al zegt de commissie niet
wat met 'groot' wordt bedoeld.
Voorkomen moet worden dat de
leerlingen op de middenschool al
vast voorgeselecteerd worden. Aan
Van een verslaggever
UTRECHT Het overlegorgaan
van de drie Nederlandse vakcentra
les vindt de gewijzigde regeling van
de regering voor illegale buiten
landse werknemers 'veel menselij
ker'. Door deze versoepeling is aan
een groot aantal bezwaren van de
vakbeweging tegemoet gekomen',
aldus het overlegorgaan.
De vakbeweging vindt, dat op zo
kort mogelijke termijn overleg
dient te komen tussen het overle
gorgaan en de bewindslieden om
trent de praktische toepassing van
de gewijzigde maatregelen.
De voedingsbond NKV, de AVG,
distantieert zich van de verklaring
van het overlegorgaan van de drie
vakcentrales. De nieuwe opstelling
van de regering gaat volstrekt
voorbij aan de bijzondere proble
men van buitenlanders in ambach
telijke en kleine ondernemingen,
aldus de voedingsbond. De illegale
gastarbeiders bij deze bedrijven ko
men volgens de AVG in een onmo
gelijke en oncontroleerbare situatie
terecht. De AVG streeft ernaar dat
een selectief beleid tot stand komt,
waarbij nagegaan wordt waar toe
lating van 'illegalen' wel kan en
waar niet en "-aarb "IJ de buiten
landse werknemers in een contro
leerbare situatie terecht komen.
het eind van de middenschpol moe
ten de eerlingen toelaatbaar zijn
tot alle sopften van vervolgonder
wijs. As zé van de middenschool af
komen krijgen ze een 'proflebe-
schrijvinê' mee, waarin hun kennis,
inzicht, vaardigheden en houding
beschreven staan. Ook moet de
middenschool een advies meegeven
over de meest- geschikte schooljeus.
Op de middenschool zullen niet al-
een tweede en' derde gra»ds «ra-
ren les geven# maar ook eerste
graadsleraren ,(die bevoegd zijn
voor gymnasium en atheneum)..
De inhoud van de leerstof verdeelt
de commissie in vijf gebieden:
communicatie: oriëntatie op soci
aal/cultureel/ecologisch gebied:
oriëntatie op arbeid/techniek/pro-
duktie/consumptie: oriëntatie op
waarden en normen: en creativi
teit. De nu bestaande vakken moe
ten ln die indeling een plaats krij
gen. De vakken moeten zoveel mo
gelijk in samenhang gegeven wor
den. De leerstof zal bestaan uit een
verplicht deel, een deel met gebon
den keus (een bepaade richting)
en een deel met vrije keus. De
leerstof wordt niet vastgepind op
leerjaren. Zittenblijven kan da£r-
ROTTERDAM De gemeenteraad
van Rotterdam-^ "heeft gisteren be
sloten de bijna honderd jaar oude
Willemsbrug, die de beide Maasoe
vers^ en het noordereiland met el
kaar verbindt, te vervangen door
een nieuwe brug. Het plan van een
tunnel gaat hiermee van de baan.
De brug zal 120 miljoen gulden
kosten en rroet ln 1980 klaar zijn.
I
