riti-Amerikaanse
cidenten in Laos
Wapenhandel floreert door
itbreken van wereldpolitie
prtugal verkleint
ikomensverschillen
Eigen briefpapier,daarover zal
uw lieve moeder blij verrast zijn.
Afrikaans
socialisme
krijgt hulp
Wereldbank
Jdat: VS bij machte
dden-Oostenprobleem
middellijk op te lossen
Spanning in Baskenland
®J
stigingen hulporganisaties geplunderd
Niet-alledaags aanbod voor
nieuwe Amro spaarders:
wereld is een schietgrage wildweststad'
Verandert beleid?
Opperbevelhebber
Argentijnse
leger treedt af
Grote Gnork.
Gratis van
de Amro Bank.
Voor nieuwe
spaarders die al
eigen briefpapier
nebben, gj
/KWARTET DONDERDAG 15 MEI 1975
BUITENLAND
ANEl (AP, Reuter) Groepen Laotiaanse studenten en onderwijzers hebben gisteren in
llende stedwen vestigingen van de Amerikaanse hulporganisatie USaid geplunderd. In de
[avanüakhet worden drie functionarissen van USaid vastgehouden in het huis van de provin-
luverneur.
(testen richten zich vooral
aanwezigheid van Ameri-
in Laws en een aantal bin-
idse roiisstanden zoals de in-
:n de (hoge voedselprijzen. De
raars van de Amerikaanse
ngen tzouden na hun acties
rraden rijst en ander voedsel
■aat hebben uitgedeeld. De
:aanse| zaakgelastigde Chris-
Jhapnuan heeft in een nota
Laotjiaanse premier Soevan-
oema geprotesteerd tegen de
konirugstad Loeang Prabang,
\D, BAGDAD, BEIROET, TEL AVIV (UPI, Reuter, AP) De
n igde 'Staten kunnen als zij willen een onmiddellijke oplos-
H /an iiet Midden-Oostenvraagstuk afdwingen aangezien Is-
leven van de VS afhangt. Dit heeft de Egyptische president
Sada.t verklaard na afloop van zijn bezoek aan Koeweit.
_id|zei verder een standpunt van
erikaanse president Ford, die
pig mende maand in Oostenrijk
it, te zirllen verlangen over
njenoemde veilige grenzen van
Het gaat hier om de vraag
i kjVS Israiël grenzen van voor
pl log van 1967 willen bescher-
le f die waarbinnen ook het
Arabische gebied ligt. 'Als
duidelijk antwoord krijg zal
mij moeilijk worden ook
za iets van gewicht voor een
aan te voeren', aldus Sadat.
Sadat probeert Israël tijd
oen en e>en oplossing van de
in het Midden-Oosten tot
i jaar uit te stellen. Dan
ne l er in die VS namelijk ver
en gehouden en zal het voor
jk jsident ontmogelijk zijn welke
jongen daix ook te nemen. De
iche president stelde dat een
1 een van het Geneefse top-
over het (Midden-Oosten een
BON (APyReuter) De Portugese regering heeft maat-
n genomen om de inkomensverschillen in het land kleiner
;en. Tevens zijn nieuwe nationalisaties afgekondigd.
300 kilometer ten noorden van
Vientiane werdende ruiten van de
Amerikaanse vestigingen ingegooid
en werden meubilair en dossiers
vernield. Nadat ook andere winkels
waren geplunderd gingen de beto
gers naar het radiostation van de
stad en wisten het korte tijd bezet
te houden. In boodschappen werd
onder meer het aftreden van de
rechtse gouverneur Bouhon Sovandi
geëist. De acties werden uitgevoerd
door zo'n 3000 studenten, onderwij
zers en rlksja-eigenaren.
De Verenigde Staten hebben beslo
ten de personeelsbezetting van hun
ambassade in Laos tegen het eind
van deze week in te krimpen van
wege het gevaar dat de Amerikanen
momenteel zouden lopen. Een
woordvoerder van de ambassade in
Vientiane vertelde dat er begin de
ze week al twintig Amerikanen uit
Loeang Prabang zijn teruggeroepen.
Hij ontkende dat er een totale eva
cuatie van de 1200 Amerikanen in
Laos op handen ls.
Het Laotiaanse kabinet heeft zich
gistermiddag beraden over de ver
anderingen in de coalitie. Het op
perbevel van de veiligheidstroepen
in Vientiane gemengde cofn-
mando's van Pathet Laostrijders en
'officiële' soldaten is van een
vertegenwoordiger van rechts over
gedragen aan een neutralist. Stu
denten hadden het aftreden van de
vorig opperbevelhebber geëist.
De commissie voor de neutralise
ring van Vientiane heeft gewaar
schuwd dat alle onruststokers in de
hoofdstad streng zullen worden ge
straft, aldus heeft het persbureau
van de Pathet Lao meegedeeld. De
commissie is in het leven geroepen
op grond van het vredesakkoord
van 1973 en bestaat uit vertegen
woordigers van rechts en links.
Betrekkingen
oorlogssituatie tot gevolg eindigd.
zou kunnen hebben.
De Russische minister van buiten
landse zaken Gromiko heeft tijdens
een bijeenkomst in Moskou de mis
sies van de Amerikaanse minister
Kissinger in het Midden-Oosten
veroordeeld als een stap van de
vrede weg. Hij leek het; aantal eisen
van de Sowjet-Unie" aan Israël, als
tegenprestatie voor een garanderen
van een veilig bestaan voor Israël,
op te voeren door onder meer te
vragen, dat Israël het recht van de
Palestij nen op een eigen staat er
kent.
Israëlische troepen deden gisteren
voor de derde maal deze week een
inval in het zuiden van Libanon.
Beiroet heeft gezegd een klacht te
zullen indienen bij de Veiligheids
raad van de Verenigde Naties. De
Israëli's doorzochten twee huizen in
het grensdorp Aita Ash-Shaab. Na
artillerie-gevechten tussen Libane-
zen en Israëli's werd de actie be-
Functionarissen van de nieuwe
Zuidvietnamese regering hebben te
kennen gegeven dat zij bereid zijn
betrekkingen aan te knopen meldde
Verenigde Staten, aldus is gisteren
In Saigon bekendgemaakt. Saigon
wil het initiatief echter overlaten
aan de Verenigde Staten. De verte
genwoordiging zou moeten bestaan
uit een kleine missie, die zich bui
ten de zaken van Zuid-Vietnam zou
moeten houden.
De Sowj et-Unie heeft zich bereid
verklaard grootscheepse economi
sche hulp te geven aan denieuwe
regering in Saigon. In een overeen
komst heeft Moskou de verplichting
op zich genomen chemicaliën,
kunstmest, vrachtauto's, levensmid
delen, textiel en andere goederen
te sturen, aldus heeft het Russische
partijblad Prawda meegedeeld.
Laotiaanse militairen op zoek naar mijnen op het dak van een kazerne.
BILBAO (Reuter, AP) De spanning in Baskenland is weer he
viger geworden na een schietpartij waarbij vier mensen werden
gedood. Het wemelde gisteravond van politie in de straten van
Bilbao. De Baskische afscheidingsbeweging (ETA) heeft gedreigd
nog meer politiemannen te zullen ombrengen.
was de vierde politöemam die in iets
meer dan een maand werd gedood.
De vijfde verloor het leven bij de
schietpartij rond het huis. Daarbij
werden tevens drie leden van de
ETA gedood, onder wie een vrouw.
Het vuurgevecht van gisterochtend
ontstond toen de politie een huis in
Guerica doorzocht. Dit gebeurde
nadat leden van de Baskische be
vrijdingsbeweging (ETA) opnieuw
een politieman hadden gedood. Hij
(ADVERTENTIE)
ld mag na aftrek van belas-
meer dan 35.000 escudo's
eer 3.500 guSlden per maand
en) overhooden. Alle sala-
boven de 12.000 escudo's
eer 1.200 gulden) per maand
>r de rest van het jaar
Het minimumloon zal
verhoogd- met 21 procent,
draagt nu 4.000 escudo's (400
Ongeveer de helft van de
mers verdient het mini-
en »n.
ngen
2eJ i waarnemers; zijn de maat-
j genomen met het oog op de
ende onrust in het land. De
tijd zijn er steeds meer sta
voor hogere lonen. Het ver-
an de regering om offers te
iefii in het belaag van de revo-
or aat kennelijk niet aan.
1K, irto staken al een week ge
meente- en overheidspersoneel.
Hun voornaamste grief is dat de
koopkracht door de inflatie steeds
kleiner wordt.
Loonsverhogingen hebben tot nu
toe een deei van de ontevredenheid
weggenomen, maar aan de andere
kant de onvrede bij het bedrijfsle
ven groter maakt. Kleine- en mid
delgrote bedrijven krijgen steeds
meer moeite de loonkosten op te
brengen. Daar komt bij dat geen
bedrijf een werknemer mag onts
laan zonder grondige reden, dit ter
beoordeling van de overheid.
De genationaliseerde industrieën
zijn de cement-, papier- en tabak
sindustrie. Twintig grote bedrijven
in deze sectoren worden door de
staat overgenomen. Over compen
saties is niets bekend gemaakt.
Eerder waren al genaast het tran
sportwezen, banken, verzekerings
maatschappijen, massamedia, 1o
oMe-, de chemische en de farma
ceutische industrie.
Iedereen die vóór 7 juni a.s.
een spaarrekening opent bij
de Amro Bank, kan z'n eigen
briefpapier bestellen.
100 Velletjes met op 't
briefhoofd uw persoonlijke
gegevens gedrukt met daarbij
passende enveloppen.
U betaalt er weliswaar
f 10,- voor, maar de Amro
stort ook meteen f 5,-op uw
nieuwe spaarrekening.
En heeft n al briefpapier,
dan kunnen we ook gewoon
f 5,-op uw rekening zetten,
of een gekke grote Spaar-
Gnork geven.
Maar dat briefpapier, dat is
natuurlijk wel het aardigste.
Vooral ook omdat er keuze
is uit 6 verschillende
mogelijkheden.
Margot Rasch - van der Hoeven
Beukenstraat 68
Nieuw Loosdrecht
Uon.
ap>L i^s
-l». Ureu. je "tocU. mu jreg tra HMdaeh etw 0U4 fcntfji
uout p. pmekttee CodeoxL.
fc SW .iUfc et WAitw u-esk. uftü
CWj~ 'rM 's ojfONCU Uoanew «j de luwden willew
*r -Uee lM de
INGTON (DPA) Mocht
hebben geziacht dat de
kaanse wapenindustrie bij
ideren van het einde van
lochinese oorlog zich zor-
ou hebben gemaakt, dan
men het mils. Integendeel,
iel logsindustiüe van de Ver-
)eStaten haalde opgeruim-
lem naar mate Washing-
te ch verder uit de oorlogs-
erugtrok.
het einde van het Indochi-
onflict naderde, beleefde de
ndustrie een hausse als
evoren. Het nieuwe magische
is 'petrodollar*,
ipenkamer' het Midden-Oos-
zijn immer explosieve pro-
heeft de Amjetrikaanse wa-
rifport zo'n vlucht doen nemen
•rimping van die levering aa*i
v Jnenlandse markt geboden
s« aders dan in het verleden,
o' ie regering in Washington
dikwijls wapens
of leverde op voordelige
1, is nu het motto 'boter
vis'.
ervloed van petrodollars en
itieke crisis heibjben in het
De modernste gevechtsvliegtuigen worden tegenwoordig te koop
aangeboden. Hier de Northrop F-5E jager.
Midden-Oosten tot een wapenwed
loop zonder weerga geleid. Produ
centen als de Verenigde Staten, die
in 1975 met 54.4 procent de groot
ste exporteurs ter wereld waren,
maken van de situatie dankbaar
gebruik om hun betalingsbalans
gunstiger te maken.
In het fiscale jaar 1974 bestelden
136 landen Amerikaans oorlogsma
teriaal tot een bedrag van 8.3 mil
jard dollar. Het leeuwedeel hiérvan
ging naar Iran (Perzië) met 3.8
miljard dollar. Daarna volgden Is
raël met 2.1 miljard dollar en Saoe-
di-Arabië met 588 miljoen dollar.
In tegenstelling tot vroeger gaan al
lang geen oude of technische ach
terhaalde wapens meer naar de
buitenlandse kopers. Amerika levert
bijvoorbeeld hypermoderne TOW-
antitankraketten aan Israël, Liba
non en Jordanië. De Amerikaanse
vliegtuigindustrie biedt de modern
ste vliegtuigen te koop aan, zoals
de nieuwe YF-16 van General
Dynamics (onder meer aan België.
Nederland, Denemarken en Noor
wegen), de Phantom F-i5 van
Mcdonnell-Douglas en het lichte
gevechtsvliegtuigen F-5E van Nor
throp.
Vreugde
Ondernemingen als Mcdonnell-
Douglas of Bell Helicopters steken
hun vreugde over de gang van za
ken niet onder stoelen of banken.
Door de verkoop aan het buiten
land is de winst van het absolute
dieptepunt van 1.8 pet in 1971 naar
3.4 pet in 1974 gestegen. Nog altijd
niet geweldig, maar voldoende om
de werkgelegenheid in stand te
houden en de ontwikkelingskosten
te drukken waardoor aan het Pen
tagon gunstige prijzen kunnen wor
den geboden.
Deskundigen zijn niettemin van
oordeel dat de toekomst van de
Amerikaanse wapenindustrie bij
een radicale 'marktverandering' ln
het Midden-Oosten onzeker kan
worden en ook door de agressieve
verkooppolitiek van andere landen
als het Verenigd Koninkrijk en
Frankrijk beïnvloed wordt. Op bin
nenlands gebied baart de houding
van het Congres, dat altijd op het
defensiebudget wil beknibbelen, de
oorlogsindustrie steeds zorgen.
Een negatieve houding van het
Congres ten opzichte van het Ame
rikaanse dèfensiebudget kan lucra
tieve opdrachten zoals de ont
wikkeling van de strategische bom
menwerper B-l die de B-52 moet
opvolgen —vertragen of zelfs ver
hinderen. Rockwell International
die de B-l ontwikkelt, zou een ge
voelige slag kunnen krijgen.
Geen wereldpolitie
De vervanging van oude wapens
door nieuwe wapensystemen in de
NAVO en het Midden-Oosten hou
den echter vooralsnog goede belof
ten in voor de Amerikaanse oorlogs
industrie. Daar komt nog bij dat
ook de landen van de derde wereld,
ondanks hun sociale en economi
sche problemen, steeds grotere af
nemers v/orden. Volgens de gege
vens is de Amerikaanse export van
wapens naar de derde wereld van
1964 tot 1973 gestegen van 1.5 mil
jard dollar naar 7.7 miljard.
Welko Gasich, vice-president van
de Northrop-vliegtulgfabrieken, zei
laconiek en zelfverzekerd; 'Zolang
wij geen bona fide wereldpolitie
hebben, blijft het zoals in de
schietgrage wildweststad Dodge
City en iedereen heeft dan graag
een geweer boven zijo deur han
gen'.
door Nico Kussendrager
Robert McNamara
In 1944 werd de Wereldbank op
gericht om mee te werken aan
herstel van oorlogsschade en
ontwikkeling van &lle landen.
Om daarvoor geld te krijgen
leent de bank op de geldmark
ten en ontvangt zij bijdragen
van leden-landen.
In de loop der jaren heeft de
Wereldbank nogal wat kritiek
gehad. Zij zou te weinig werken
in het belang van de arme lan
den en te veel westerse (vooral
Amerikaanse) belangen dienen.
De bank zou ook te zeer' nadruk
leggen op groei in ontwikke
lingslanden die ten goede komt
aan een bovenlaag van de bevol
king en aan buitenlandse bedrij
ven, niet aan de grote massa. Te
weinig geld zou de bank beste
den aan de kleine landbouw,
aan industrie die werkgelegen
heid biedt, aan onderwijs, aan be
perking van bevolkingsgroei.
Verklaringen lagen voor de
hand: rijke landen hadden meer
stemmen bij de bank dan arme
en de directeur was per definitie
een Amerikaan.
Ook de nieuwe man ln 1968
kwam uit de Verenigde Staten,
Robert McNamara, minister van
defensie onder de presidenten
Kennedy en Johnson. Sinds hij
de leiding in handen kreeg heeft
hij geprobeerd het imago van de
Wereldbank te veranderen. Er
wordt wel gezegd dat McNamara
zijn 'Vietnam-verleden' zwaar
ging drukken en dat hij daarom
op zijn nieuwe post wérkelijk
wilde handelen in het belang
van de arme landen. Deze na
men in het begin tegenover de
nieuwe man op zijn minst een
afwachtende houding aan. Nu,
zeven jaar later, ls veel scepsis
weggenomen. Er zijn een aantal
ontwikkelingen ten goede ge
weest, mede door toedoen van
McNamara.
Ean van de jongste is de steun
die de Wereldbank zal geven aan
landbouwontwikkeling in socia
listische Afrikaanse landen: Al-
ggerijen, Ethiopië, Somalië en
Tanzania.
Volksverhuizing
Tanzania krijgt 310 miljoen dol
lar in harde en zachte leningen.
In dit Oostafrikaanse land is op
het ogenblik een grote volksver
huizing aan de gang. Zes tot
acht miljoen Tanzanianen moe
ten uit hun gehuchten naar
nieuwe 'plandorpen'. Alleen als
de mensen bij elkaar wonen in
dorpen in plaats van her en der
verspreide vlekken, kan de rege
ring iets doen aan watervoorzie
ning, onderwijs, gezondheids
zorg, landbouwvoorlichting.
De landbouwproduktie ln Tanza
nia is de laatste tijd nogal te
gengevallen: door de verhuizin
gen die tijd kosten, doordat
Tanzanianen die elkaar nog riiet
kennen in d^ nieuwe dorpen
moeten samen werken, maar
vooral vielen de oogsten tegen
door de droogte die het land
teistert.
De Wereldbank had weinig ver
trouwen in de ontwikkelingen ln
Tanzania. Het doorzetten van de
bouw van de nieuwe hoofdstad
Dodoma was de druppel die de
emmer deed overlopen: de We
reldbank begon te dreigen met
het intrekken van leningen.
Landhervorming
Ethiopië (dat 370 miljoen dollar
krijgt) is thans bezig aan de
grootste landhervorming uit de
Afrikaanse geschiedenis. Grond
die tot nu toe eigendom was van
landheren en de kerk komt nu
toe aan kleine boeren. Ook hier
dreigt als in Tanzania
eerst een terugslag: het gevaar
bestaat dat de boer die altijd
extra moest produceren om zijn
landheer te betalen nu niet
meer zaait dan hij en zijn gezin
nodig hebben. Bovendien: past
de Ethiopische boer die veelal
nog in de Middeleeuwen lijkt te
leven zich aan binnen de land
bouwcoöperaties die de nieuwe
regering opzet?
Somalië (60 miljoen dollar)
voert een politiek van 'weten
schappelijk socialisme' om haar
drie miljoen inwoners veel
nomaden betere levensom
standigheden te èeven. Het radi
caal-socialistische Algarije ten
slotte (305 miljoen) is bezig aan
de ontwikkeling van de indus
trie, die het land een economi
sche macht moet maken die kan
wedijveren met het westerse be
drijfsleven.
In een onlangs verschenen
boekje (een bundeling van be
werkte toespraken) 1) zegt McNa
mara dat de activiteiten van de
Wereldbank in Afrika moeten
worden uitgebreid. Veel van on
ze armste leden, constateert
McNamara zelf, hebben de min
ste hulp gehad. In Afrika moe
ten meer, maar kleinere projec
ten worden opgezet. Ontwikke
ling van de landbouw moet de
kleine boeren ten goede komen.
Aldus de Wereldbank-president
in dit informatieve boekje waar-
dn ontwikkelingsproblemen hel
der worden beschreven en bena
derd vanuit het standpunt van
de Wereldbank. McNamara
Schrijft over bevolkings- en
voedselproblemen, financiering
en internationale economische
samenwerking, sociale gelijkheid
en economische groei (gelijkheid
gaat vóór groei), stedelijke en
agrarische ontwikkeling.
Kleine boeren
Wat betreft dat laatste: in een
in februari verschenen studie 2)
.stelt de Wereldbank dat steeds
meer landen (Ethiopië, Somalië,
Tanzania) de landbouw coöpera
tief aanpakken, al vallen de op
brengsten tegen. Alleen door een
gezamenlijke aanpak kan op den
duur iets bereikt worden. Deze
landen geven de stuwkracht aan
de agrarische ontwikkeling, die
moeilijk op een andere manier
bereikt kan worden.
Volgens haar statuten mag de
Wereldbank geen politiek stand
punt innemen en mag zij alleen
leningen verstrekken die veilig
zijn. Toch lijkt er langzamer
hand iets te veranderen: de be
langen van de derde wereld wor
den door de WERELD bank
steeds sterker onderkend.
Eigenbelang roepen critici dan
meteen. De arme landen worden
voor de westerse wereld van le
vensbelang als grondstoffenle-
veranciers. En: steun aan de
kleine boeren wordt gegeven om
vat op hen te krijgen, om revo
luties te voorkomen. Maar:
waarom dan juist steun aan po
litiek betrekkelijk onbelangrij
ke (met uitzondering van Alge
rije) Afrikaanse landen, met re
latief weinig grondstoffen. En;
smeulen boerenrevoluties niet
meer in Latijns Amerika dan in
Azië. Laten we de Wereldbank
ondanks haar optreden in het
verleden langzamerhand het
voordeel van de twijfel geven.
1) Robert McNamara: One hundred
countries, two billion people. Uitgege
ven door Pall Mall Press. Londen.
Prijs 2, In Nederlandse vertaling
uitgegeven door Keeslng ln Amster
dam. Prijs 16.
2) Rural Development. Gratis aan te
vragen bij de Wereldbank, 66 Avenue
d'Iéna. Parijs.
BUENOS AIRES (Reuter, DPA)
Generaal Leandro Anaya, opperbe
velhebber van het Argentijnse le
ger, is afgetreden op verzoek van
de minister van defensie, Adolfo
Savino, aldus ls officieel bekend
gemaakt.
Volgens de bekendmaking zal de
52-jarige generaal Anaya, die in
december 1973 door de toenmalige
president Peron werd benoemd,
vervangen worden door generaal
Alberto Numa Laplane.
Hoewel geen reden is gegeven voor
Savono's verzoek menen politieke
waarnemers dat de wijziging ten
doel heeft, krachtiger steun van de
militairen te verkrijgen voor de Pe-
ronistische regering. Van de 50-
jarige generaal Numa Laplane ls
bekend, dat hij nauwe betrekkin
gen onderhoudt met de hoogste
raadgevers van president Maria Es-
tela Peron. Numa Lapkane. bevel
hebber van het eerste legerkorps,
gaat door voor een conservatief.
Politieke waarnemers menen, Tüat
de wisséling ln het opperbevel van
het leger duidt op een verdere ruk
naar rechts van het Peronistlsche
bewind. De regering en de militai
ren zouden het er over eens zijn,
(ADVERTENTIE)
dat een krachtiger militair optre
den tegen linksextreme guerilla-
groepen wenselijk
