Prins ere-burger
fan Wageningen
'Tocht uit Saigon beklemmend'
Kamer spreekt over de gezondheidszorg
Massale kraakactie
Utrechtse jongeren
)en Uyl: met viering van
Ie vijfde mei hebben we
looit goed raad geweten
fc
gerestaureerde capitulatiezaal geopend
Veel autoriteiten
bij plechtigheid
Top Drop.
Van Ked Band
Natuurlijk.
Peugeot 204, de kleinste diesel die er is.
Ambtenarenbond kristisch, confessionelen positief tegenover nota
jouw
)UW/KWARTET DINSDAG 6 MEI 1975
BINNENLAND
J in een verslaggever
AGENINGEN Prins Bernhard mag.-zich sinds gisteren ereburger van Wagenipgen noemen,
irgemeester mr. J. van Huis overhandigde de Prins dé oorkonde, die bij deze onderscheiding
lort, tijdens een bijeenkomst die aah de opening van de gerestaureerde capitulatiezaal in hotel
Wereld' voorafging.
ADVERTENTIE
Prins was dertig Jaar geleden in
zaal, destijds de gelagkamer
het hotel, aanwezig bij de ca-
ulatie van het Duitse leger door
neraal Johannes Blaskowitz voor
geallieerden. 1
rgemeester Van Huis legde in
toespraak de nadruk op het feit
de aanwezigheid van "de Prins
bitter gegeven moet zijn ge
lest voor de Duitsers. 'Want u
aliseerde daarbij de plaats van
lerlands verzet en bewees dat de
zetshelden niet vergeefs hun of-
g hebben gebracht', aldus-de Wa-
ïingse burgemeester,
ns "Semihard maakte na de ope-
jg een rondgang door de nieuwe
j, en legde een krans bij het
djdingsmonument, dat tegeno-
het hotel staat. De Prins bekeek
de oorspronkelijke overgavedo-
menten en bezichtigde een ten-
instelling. Na de officiële plech-
Onder de aanwezigen waren de am
bassadeurs van Canada,. Frankrijk,
Groot Brittanië, Rusland, Polen en
de Verenigde Staten,, enkele leden
van het kabinet en oud-strijders
uit binnen- en buitenland. Op het
laatste moment arriveerde ook nog
de Canadese géneraal b.d. George
Kitching, die als chef-staf van het
Canadese eerste legercorps de capi
tulatie bijwoonde.
>Een incident deed zich in de nacht
van zondag op maandag voor, toen
onbekenden de Amerikaanse vlag
hadden weggehaald, die met de
vlaggen van Canada, Frankrijk,
Engeland, Polen en Rusland
beid, nam hij een défilé af van naast het hotel waren uitgestoken.
ningen was zondagnacht om twaalf
uur al begonnen met het ontsteken
van de vlam naast het monument
door burgemeester Van Huis. Hij
overhandigde de toorts aan de
vuurhalers uit Monniokendam,
waarna het bevrijdingsvuur werd
afgegeven aan 1250 vuurhalers uit
93 Nederlandse gemeenten. Een
speciaal ingericht militair veldpost-
kantoor ging gistermiddag open,
waar bijzondere enveloppen en
briefkaarten kunnen worden ge
post.
Gistermiddag werd de gelegenheid
geboden om in een speciaal inge
richt militair veldpostkantoor bij
zondere enveloppen en briefkaarten
te posten. Behalve het veldpost
stempel werd de pöst nog voorzien
van een gelegenheidsstempel, dat
later in de middag werd verbrand.
Prins Bernhard nam de eerste ge
stempelde envelop in ontvangst.
Zeker drie gewonden bij botsing met politie
Van een verslaggever
UTRECHT Ongeveer 150 jongelui hebben in'de nacht van
zondag op maandag tien panden gekraakt, waarvan de politie er
in de loop van de nacht nog zes ontruimde. De politie hield
25 jongeren aan, die gisteren weer op vrije voeten werden gesteld.
Bij de actie zijn zeker drie mensen gewond geraakt.
De kraakactie werd georganiseerd
door de drie maanden geleden op
gerichte 'kraakbond', omdat het
juist vijf jaar geleden was dat de
eerste lege huizen in Utrecht wer
den gekraakt. De 'kraakbond' eist
van de gemeente, dat het binnen
een maand zeven panden aankoopt
voor huisvesting van jongeren. Ver
der wil de bond snel een' regeling
om dirject leegstaande panden te
kunnen' aankopen. Volgens de bond
staan in Utrecht vierhonderd pan
den leeg.
De actie van maandagnacht richtte
zich op drie categoriën panden: op
grote kantoren zoals van de Amro-
bank, de Nederlandse midden-
standsbank en van de industrie
bond NKVverder op grote woon
huizen (voornamelijk in het Wil-
helminapark) die als kantoor te
koop staan, en tenslotte kleine
woonhuizen, die de eigenaars laten
verkrotten.
De grote kantoorpanden zijn door
de politie het eerst ontruimd. Vol
gens hoofdinspecteur J. H. J. Boog-
mans, die de ontruiming leidde,
werden de krakers steeds op heter
daad betrapt.
Klap met koevoet
Bij de ontruimingen kwam het
soms tot heftige botsingen tussen
politie en krakers. Bij een winkel
woonhuis aan de Mariaplaats raak
te een jongeman gewond, toen hij
een klap met een koevoet kreeg. Bij
deze actie kreeg een politieagent
een trap in het onderlijf. Hij werd
overgebracht naar het ziekenhuis,
maar na onderzoek mocht hij naar
huis terugkeren.
Een bewaker raakte aan het hoofd
Onder politiebegeleiding ver
laat een kraker met het meubi
lair onder zyn arm een pand in
de Laurens Realstraat in
Utrecht.
gewond toen hij jongeren op heter
daad betrapte bij het sphilderen
van een pand van Bredero's bouw
onderneming. In( totaal beschil
derden de jongeren dertig panden
met leizen als -'Wij willen wonen'.
Ook hét stadhuis werd met leuzen
beschilderd. De kraakactie was om
streeks zeven uur gisterochtend
beëindigd.
ertig militaire voertuigen, die uit
Tweede Wereldoorlog stammen,
i groot aantal militaire en bur-
lljke autbriteiten woonde de
chtigheden in Wagenlngen bij.
De, organisatoren slaagden er niet
in een vlag van gelijke grootte te
vinden, zodat moest - worden vol
staan met een kleinere vlag.
Het grote bevrijdingsfeest in Wage-
ADVERTENTIE)
Sennocol:
voor een geregelde stoelgang
Sennocol is een laxeermiddel dat óp natuurlijke
wijze - betrouwbaar en doeltreffend - opluchting
brengt. Sennocol werkt na ca. 8 uur. 's Avonds
ingenomen, 's morgens de werking, waardoor u
verzekerd bent van een ongestoorde nachtrust.
Sennocol: een laxeermiddel
waar u de klok op gelijk kunt zetten
- Uitsluitend verkrijgbaar bij drogist en apotheker.
(J) Dagra N.V., Diemen.
UT A
'Eerst loop je te zeuren, dat
je wil gaan vissen en nou
zanik je weer over naar huis
faan.'
(ADVERTENTIE)
En ü,hoe komt u aan uw Amro Privérekening?
wAdministratief ben ik een nul,
ik zou zelf een puinhoop van
m'n boekhouding maken.
En daarom wil ik prettig
geholpen worden, met een beetje
persoonlijk contact, zodat je
rustig dingen durft te vragen en
kan overleggen en zo. Nou,
en destijds dacht ik dat dat wel
zou kunnen bij de Amro en
dat blijkt ook prima te gaan.
Ze regelen alles keurig.VV,
an een verslaggever
V
t MSTERDAM 'Het herdenken van de doden en het herdenken
^in de bevrijding kunnen niet van elkaar gescheiden worden,
mei kan alleen gevierd worden door wie beseft hoeveel leed er
leden is.' Dit zei minister-president Den" Uyl gistermiddag in
n in de RAI gehouden bijeenkomst, waar de bevrijding van ons
nd herdacht werd. De bijeenkomst werd bijgewoond door
iningin Juliana.
heer Den Uyl zei dat Nederland
wit goed raad geweten heeft mét
vijf-mei-viering, misschien om-
we nooit goed raad geweten
bben met wat aan die bevrijding
orafging: onverschilligheid, colla-
iratie, misplaatst vertrouwen dat
t wel mee zou vallen, verkeerd
zicht, ontwijken van de strijd die
boden was, maar ook: verzet en
vervolging, simpelweg je plicht
doen. Het heeft er volgens de mi-
- nister-president veel van weg dat
die werkelijkheid in de achterlig
gende dertig jaar met succes weg
gestopt is, maar het verleden is
niet dood.
De heer Den Uyl zei soms de' in
druk te hebben dat we nu pas een
generatie later, wat in de oorlogs
jaren gebeurd is. scherp kunnen
zien'. Het. is allemaal als de dag
van gisteren, ons falen als volk
tegenover de deportatie van de jo
den, maar ook het offer gebracht
door hen die hun leven hebben
ingezet, hier en in de Japanse
kampen'.
De premier sprak verder over de
verlate gevolgen van wat mensèn
In het .verzat en in kampen hebben
ondergaan. Dei regering erkent te
genover hén' een plicht tot solidari
teit. 'De zin van de'bevrijding ligt
in het betrachten van solidariteit.
Vrijheid van dwang, van terreur,
van. bedreiging, moet elke dag op
nieuw veroverd worden, ze is aan
de orde van Moskou tot Washing
ton. Ze' moet bevochten worden
overal waar mensen en staten en
economische macht misbruiken om
te heersen ..over mensen, overal
waar onderdrukking bestaat', aldus
drs. Den Uyl.
Vervolg van pagina 1
Vietnamezen komen. 'Toen de bus
voorreed', vertelt Cees Gravendaal,
'kreeg je taferelen te zien, die je
niet geheel koud lieten, zoals het
feit, dat de helft van een gezin wel
in de bus wist te komen, terwijl de
andere helft achterbleef. Ook som
mige journalisten moesten zich de
bus invechten om een plaatsje te
kunnen bemachtigen. Er volgde een
zeer spannende rit door Saigon,
waarbij eerst nog de andere bussen
opgezocht moesten worden, waar
mee in konvooi naar Tan Son
Nhoet zou worden gereden. Men
passeerde de Amerikaanse ambassa
de, de Franse jen overal zag men
honderden mensen, die- in paniek
op de vlucht waren geslagen.
Geschoten
Soms werd er op de bussen gescho
ten door in opstand gekomen mili
tairen, die aggressief reageerden op
de bussen, waarin ook Zuidvietna-
mese geëvacueerden zaten. Tenslotte
ging de stoet onder gewapend ge
leide van nog gedisciplineerde.
Zuidvietnamese militairen naar hét
vliegveld. 'Tijdens de tocht namen
veel mensen op straat een- dreigen
de houding aan, toen we passeer
den. De bussen reden over het
vliegveld, terwijl kleine raketten
van 105 millimeter overal neervie
len, olievaten in brand stonden en
auto's fikten'.
De mensen werden in een gebou
wencomplex gebracht onder rate
lend afweergeschut. Er brak toen
paniek uit en kinderen werden on
der de voet gelopen. Binnen op de
gangen werden de mensen in groe-
,pen van veertig tot vijftig verdeeld.
Alle bagage moest achterblijven.
Alleen wat handbagage mocht mee
genomen worden. Om de zoveel tijd
verscheen aan de achteringang een
grote helicopter en op een sein
moest de ene na de andere groep
naar het toèstel stormen, terwijl
marihiers met het geweer in de
aanslag het toestel bewaakten.
Nauwelijks was de laatste evacué in
het toestel of er werd opgestegen.
'En toen maar "hopen dat het toe
stel niet werd neergeschoten', aldus
Cees Gravendaal.
Er werd over Saigon gevlogen en in
Konvooi naar de, Amerikaanse ze
vende vloot koers,1 gezet, die twintig
mijl buiten de kust lag. Het gezel
schap, met daarbij de Nederlandse
verslaggevers, landde op het Ameri
kaanse schip United States Steamer
Mobile. 'Eenmaal aan boord geko
men, viel de spanning merkbaar
van de mensen af, maar ik keek
mijn ogen uit, toen ik zag op wat
voor vreselijke manier de mensen
aankwamen. Er deden zich situaties
voor, waarbij een kleine helicopter
23 mensen aan boord bracht en een
grote heli, waarin normaal plaats is
voor zestig personen, wel 127 man
nen, vrouwen en kinderen aflever
de'.
De dag daarop kwamen vissers
bootjes en andere schepen bij de
zevende vloot aan met mensen, die
geen kans gezien hadden een
plaatsje in een helicopter te be
machtigen. Ook deze voertuigen
soms waren het niet meer dan
wrakken zaten afgeladen vol.
Gravendaal: 'De eerste dag en
nacht werd de Amerikaanse vloot,
bestaande uit zo'n dertig schepen
en het commandoschip Blue Ridge,
bewaakt door straaljagers, terwijl
op veilige afstand naar verluidt on
derzeeboten ook gereed werden ge
houden. Dit in verband met even
tueel agressief optreden van de
Zuidvietnamese marine, maar toen
schepen hiervan naderbij kwamen,
bleken de mensen te willen over
stappen op de Amerikaanse vloot.
Er was een marihebootje bij met
zevenhonderd man in plaats van de
gebruikelijke tweehonderd'.
'Zelf kwamen we dinsdagmiddag
omstreeks vijf uur aan boord;
woensdag tegen de avond arriveer-
f den de eerste vissersbootjes. Dat is
doorgegaan tot vrijdagmiddag en
zelfs daarna zijn nog marinesche
pen achtergebleven om eventuele
vluchtelingen Op te pikken. Iri to
taal zijn zo'n 45.000 mensen Aange
voerd met heli's, bootjes en heli
copters van de Zuidvietnamese
luchtmacht. Deze laatste werden na
de.landing overboord gegooid om
dat aan dek daar geen plaats voor
was.
Niet de armen
Gravendaal: 'Als je mij vraagt wel
ke mensen er nu geëvacueerd zijn,
dan kan ik wel vertellen, dat het
hier niet om arme Zuidvietnamezen
i ging: Het waren allemaal mensen,
die een behoorlijke baan hadden
gehad, werkzaam waren geweest bij
de marine of de luchtvaart of bij
een of andere hulporganisatie, die
uiteindelijk voor de Amerikanen
werkte. Goed beschouwd zou je het
collaborateurs kunnen noemen, ze
ker gezien vanuit het oogpunt van
de VRR. De arme Zuidvietnamezen
kWamen er niet aan te pas'.
Over deze evacuatie zelf merkt hij
nog op, dat deze goed georganiseerd
was, maar 'dat mocht dan ook wel'.
Samen met Reitsma van Elsevièrs
Magazine heeft hij van de Neder
landse verslaggevers er het langste
gezeten: viereneenhalve week. Af
gelopen zondag kwam hij op de
Philippijnen aan en gisteren op
Schiphol. Hij is blij weer thuis te
zijn en nadat hij de kranten van
de afgelopen weken heeft doorge
bladerd, kan hij alleen maar zeg
gen, dat er geen letter teveel in
heeft gestaan. Overigens is het niet
de eerste keer, dat Gravendaal geë
vacueerd is. Vorig jaar op Cyprus
overkwam hem dit ook, maar, zo
zegt hij, 'dat stelde vergeleken bij
wat ik nu heb meegemaakt, niets
voor. Dit was-erop of eronder'.
'Enorme paniek'
Op Schiphol vertelde tijdelijk zaak
gelastigde mr. Van Rooijen nog na
de benoeming van Grote Minh ge
dacht te hebben te kunnen blijven,
wanneer inderdaad onderhandelin
gen met de VRR zouden zijn be
gonnen. 'Dinsdagmorgen hoorde ik,
dat er definitief geen onderhande
lingen zouden komen en dat ver
moedelijk het offensief op Saigon
van de VRR zou beginnen. Toen
hebben wij, mede op advies van de.
Amerikanen, besloten te vertrek
ken'. 'Ik kon niet meteen weg. We
moesten eerst de Nederlanders, die
in Saigon nog 'aanwezig waren,
waarschuwen en we moesten code-
apparatuur kapotslaan en geschrif
ten verbranden. Toen we 's mid
dags bij de Amerikaanse ambassade
arriveerden om daar vanaf het dak
van het gebouw met een helicopter
te vertrekken, heerste er een enor
me paniek. Honderden Vietname
zen drongen voor de hekken en'"de
mariniers konden ons niet meer
doorlaten', zo zei de heer Van
Rooijen.
Later in de middag konden de Ne
derlandse zaakgelastigde en zijn
Mr. J. H. R. D. van Rooijen
ambassade-secretaris zich aanslui
ten bij een kolonne van de VN, die
onderweg was naar het vliegveld
van Saigon. Een helicopter bracht
de beide Nederlanders naar het
Amerikaanse vliegdekschip 'Mid
way', dat hen na twee en een halve
dag in Thailand aan wal bracht. De
heer Van Rooijen kon nog niet
meedelen of_hij naar Zuld-Vietnam,
waarvan, het nieuwe bewind inmid
dels door de Nederlandse regering
is' erkend, zal terugkeren.
(ADVERTENTIE)
Kompakt van formaat, ekonomisch in 't gebruik. Toch royaal en kom
fortabel van binnen. Dat is de Peugeot 204 Sedan'diesel met schuifdak
(f 14.295.-). Peugeot heeft een komplete serie diesels en 15 jaar diesel
ervaring.
Imp. Gebr. Nefkens' Automobielmij. N.V. Antwoordno. 204 - Utrecht PEUGEOT
Tel. 030 - 449711. Prijs inkl. BTW, af utrecht. een wonder op wielen
Van onze parlementsredactie
DEN HAAG De Tweede Kamer behandelt vandaag en morgen de structuur
nota gezondheidszorg van staatssecretaris Hendriks. De staatssecretaris wil met
deze nota komen tot verbetering van de gezondheidszorg en tot een efficiënter
gebruik daarvan.
Om tot die verbetering te
komen onderscheidt de nota
twee lagen in de gezond
heidszorg. De eerste laag
omvat alle niet-gespeciali-
seerde voorzieningen. Cen
trale figuur bij deze voorzie
ningen is de huisarts. De
tweede laag omvat alle ge
specialiseerde voorzieningen,
^owel in de lichamelijke als
in de geestelijke gezond
heidszorg. Toegang tot deze
tweede laag is alleen moge
lijk via de huisarts.
Als tweede punt om tot her
structurering te komen
noemt de bewindsman in
zijn nota de regionalisering
van de gezondheidszorg.
Hiermee wil hij bereiken dat
alle voorzieningen binnen
één gebied op elkaar worden
afgestemd.
De staatssecretaris wil bo
vendien een deel van de ge
zondheidszorg verplaatsen
van binnen naar buiten zie
kenhuizen en inrichtingen.
Als de heer Hendriks zijn
Drs. A. D. W. Tilanus
zin krijgt zal het aantal zie
kenhuisbedden drastisch
worden verminderd tot on
geveer vier per duizend in
woners (nu 5,6).
De Algemene Bond van
Ambtenaren (ABVA) heeft
vorige week op dit Idee van
de staatssecretaris felle kri
tiek laten horen. 'Als dit
wordt doorgezet, zal het
aantal werklozen ln de ge
zondheidszorg met vijftig
duizend worden verhoógd',
aldus de ABVA.
Het Tweede Kamerlid Tila
nus (CHU) noemde deze re
denering averechts. 'Je kunt
geen ziekenhuisbedden in
standhouden voor de werkge
legenheid. Het belangrijkste
criterium voor het aantal
bedden is de behoefte daar
aan'. Drs. Tilanus was bo
vendien niet zo bang voor
een sterke vergroting van de
werkloosheid als gevolg van
deze maatregel. 'Als er meer
nadruk wordt gelegd op de
zorg bulten de ziekenhuizen
(poliklinieken enz.) dan is
daarvoor meer personeel no
dig'. Hij opperde daarnaast
de mogelijkheid om het
aantal personeelsleden per
ziekenhuisbed te vergroten.
Punten van kritiek
De ARP. KVP en CHU staan
in grote lijnen positief tegen
over de nota, hoewel er bij
deze partijen wel enige pun
ten van kritiek zijn. Zo is de
KVP bang, dat de verminde
ring van het aantal zieken
huisbedden zal leiden tot de
sluiting van kleinere zieken
huizen. 'Dat is voor ons on
aanvaardbaar. We zullen de
staatssecretaris dan ook om
een duidelijke uitspraak
hierover vragen', aldus het
KVP-kamerlid Aarts.
Mevrouw Van Leeuwen
(ARP) pleitte voor de inte-
grering van de lichamelijke
en de geestelijke gezond
heidszorg binnen één depar
tement en dan het liefst dat
van volksgezondheid. Dat zal
volgens haar de efficiency
en de kwaliteit van de ge
zondheidszorg ten goede ko
men. Ook legde zij er de
nadruk op dat er zo snel
mogelijk moet worden be
gonnen met de uitvoering
van de in de nota naar vo
ren gebrachte ideeën.
'Oppervlakkig'
Ook- de VVD staat in princi
pe positief tégenover de po
ging van de staatssecretaris
om de problemen binnen de
gezondheidszorg aan te pak
ken. Het Tweede Kamerlid
van deze partij, mevrouw
Veder-Smit, noemde de nota
echter wel wat oppervlakkig.
'Er worden geen essentiële
dingen gezegd over de wer
kelijke oorzaak van de hoge
kosten. Er wordt bovendien
te weinig aandacht besteed
aan wat de medewerkers
aan de gezondheidszorg
kunnen doen aan de kosten
beheersing', aldus mevrouw
Veder. Ook zij is niet bang
voor de vergroting van de
Staatssecretaris. Hendriks
werkloosheid bij verminde
ring van het aantal bedden.
'Het vrijkomende personeel
uit de ziekenhuizen wordt
wel opgevangen door de po
liklinieken en de sterker
wordende gezondheidszorg
bij de patiënten thuis', aldus
het VVD-Tweede Kamerlid.
