5
De Paulusianen, daar komen ze an'
de plaat
hebben het beloofd aan
inze stervende vriendinnen'
Oorlogs-ver j aardagskalender
e verbroedering stijgt bij het afscheid ten top
Een 'lawina' in Venetië
lijf
W
Prima debuut
van Red
White 'Blue
lUW/KWARTET ZATERDAG 3 MEI 1975
BINNENLAND
17
jor Loes Smit
,chtig meter boven ons ziet
t zwart van de mensen. De
piter, achter een loodsbootje
izichtig zijn weg zoekend door
twintig meter smalle Straat
n Korinthe met aan weerszij-
n de hoge, steile rotswanden
dichtbij dat je er haast je si-
ret op kunt uitdrukken, trekt
orm veel bekijks. De bomen
el hoog op de brug over het
naai blijken van dichtbij in-
as allemaal mensen te zijn,
juichen en zwaaien naar de
nderden Paulus-gangers die
h op de dekken verdringen en
tzelfde terugdoen.
Is een kakafonie van bewegin-
en uitroepen en tegelijk zo'n
tje een symbolisch afscheid van
ie kanten: het laatste land dat
op deze Paulusreis bezocht heb-
1, wuift ons nu uit en de Paulus-
igers zwaaien naar de laatste
ende wezens die ze buiten de
liter nog zullen zien voordat ze
Venetië definitief het schip zul-
verlaten.
ochtend zijn we zelf nog over
brug geweest, per bus naar de
;ravingen van Korinthe, op weg
irheen de groepsleider 1 Korin-
13, het hoofdstuk der liefde,
lit voorgelezen. Dat was het laat-
uitstapje en vanaf nu zal er
roerig afscheid genomen worden,
lit zo langzamerhand hebben
1 wat mensen elkaar wat beter
•en kennen. Behulpzaam blijken
ook voor elkaar. Gisteren nog,
de Akropolis, zag je oudere
nsen aan de arm van stoere
flereizig(st)ers over stapels ste
il naar het Parthenon klimmen,
i oude man, die in Efeze al
>gd had dat hij 'die puinhopen'
op wilde, was midden tussen
brokstukken zijn groep kwijt,
terend op zijn groepsleider
le man loopt veel te hard voor
L oude mensen') werden hij en
i volgzame vrouw op een blok
mer midden in het Parthenon
eponeerd. waar hun groep hen
er weer oppikte. Op het hoogste
t van de Akropolis, waar de
ppen even van het uitzicht over
inig Athene genoot, pelde een
reus-mevrouw voor de dorstigen
sinaasappeltje, welwillend af
taan door groepsleider Pietersen.
De zo goed als verlaten open promenade op het Apollodek van de Jupiter, waar tijdens de hele reis
druk gewandeld en over de reling gehangen is. Het zal nog één keer vol worden, bij de ontscheping
in Venetië, en daarna zal het er maar een stille boel zijn.
laatste volle dag (en nacht) op
een maandag, wordt behalve
dag van afscheid nemen ook
van koffers pakken, alle limo-
des, koffie en nog pittiger drank-
betalen die tijdens de hele reis
rekening zijn gekocht, en na-
irlijk zijn er voor het laatst bij-
ikomsten. Eerst groeperen Petrus,
olios, Barnabas en al die andere
ilus-delingen zich nog éénmaal
idom hun herders om de afge-
oken fooien voor het scheeps-
soneel af te dragen en instruc-
voor de ontscheping te ontvan
gen, wat zich opnieuw voltrekt in
ruimten als de bioscoop.
De Marcusgroep heeft op het schip
de pas verschenen 'reizen van de
apostel Paulus' óp de kop kunnen
tikken bij iemand die het net kers
vers van huis had meegenomen en
biedt dat wika Pietersen aan uit
waardering voor zijn leiderschap.
Er is een haastig in,elkaar geflanst
rijm bijgemaakt met de cadans van
een sinterklaasvers; zowel boek als
rijm worden in grote dank afgeno
men.
In de namiddag is er een forum,
waar onder voorzitterschap van top
leider Groeneveld, prof. J. N. Se-
venster, ds. L. Kievit en Paulus-
specialist ds. Aalbers vragen over
leven en werken van de apostel
beantwoorden. Wel vijfmaal wordt
het forum de vraag voorgelegd hoe
het toch komt dat je overal alleen
nog maar puinhopen ziet. In Klein-
Azië, merkt iemand op, vind je
niets meer van het christendom
terug. Een ander heeft zich ver
baasd over het werken op zondag
in Griekenland en vraagt hoe de
Grieks-orthodoxe kerk eigenlijk
functioneert. Een aantal mensen
tracht het forum tot een technische
uiteenzetting te verleiden over de
klassieke architectuur, waaruit zul
ke omvangrijke bouwwerken zijn
voortgesproten.
Niet iedereen is naar dit forum
paulusianum gegaan, maar vol was
het wel al en zodoende moet een
deel van degenen die nog wel even
naar de afscheidsspeech van de
heer Groeneveld willen luisteren,
zich buiten de zaal op trappen,
aangesleepte verandastoelen en op
de vloer installeren. Uit het aan
houdende applaus binnen valt op te
Paulusgangers tussen
de Griekse goden
maken dat iedereen die er aan
meegewerkt heeft om deze cruise
prettig te doen verlopen alle
Paulusgangers inclusief leiders dus
eigenlijk wordt bedankt. Ook
zijn er brokstukken op te' vangen
van wat wika Groeneveld verder
zegt: dat er, wat de organisatie
betreft, nog veel fouten aan deze
reis kleven, dat de eerste Paulusreis
dan ook een experimenteel karak
ter had, ook extra avontuurlijk was
voor het instituut en dat 'we veel
van deze reis geleerd hebben'.
Aan tafel is de verbroedering zoals
steeds groot, maar op deze laatste
dinerzittingen toch weer groter dan
ooit. Misschien doordat de drankre
keningen meevielen de hele dag
hebben twee officieren zo intensief
koersen zitten omrekenen dat ze nu
haast geen nul meer van een één
kunnen onderscheiden maar
toch meer doordat vanavond het
kapiteinsdiner wordt geserveerd.
Met champagne, met in het donker
hoog opvlammende ijstaarten en
met een toespraak van de kapitein,
allemaal zaken waarnaar eenparig
gekeken en geluisterd en waarvoor
broederlijk geklapt wordt.
Eigenlijk klappen al die mensen
met tijdelijk bijbelse namen voor
zichzelf, want kapitein Assanakis
prijst de Paulusreizigers uitbundig,
omdat ze altijd zo correct op tijd
aan boord waren: nog maar zelden,
zegt hij, heeft hij meegemaakt dat
het schip steeds op tijd kon uitva
ren.
Na het diner haasten de mensen
van de eerste zitting zich naar de
Titanenlounge om een goed plaats
je te bemachtigen, want er is een
voorstelling beloofd van Griekse
dansen, uit te voeren door een paar
bemanningsleden. Dat wordt wach
ten, want de voorstelling zal pas
beginnen als de mensen van de
tweede zitting er ook bij kunnen
zijn. Er is wel iemand onder de
aanwezigen die de wachtende me
nigte zolang wil vermaken: de al
grijzende, Haagse aardrijkskundele
raar Van Alkemade grijpt de mi
crofoon om een paar liedjes te
zingen. Helaas wil de microfoon
niet meewerken en dus moet Dirk
Witte's 'eerste meisje van de zang
vereniging' maar zonder. Hier en
daar wordt het refrein wat gieche
lig meegezongen. Hij heeft nog een
meezinger in petto, een zelfgedichte
ballade over de Paulusreis.
Het verdichtsel beschrijft letterlijk
alles, vanaf het vertrek uit Arnhem
tot en met het leven op het schip,
waaronder twee coupletten met de
mededeling dat twee reizigers el
kaar in de voetsporen van Paulus
voor het leven hebben gevonden.
Bijbelteksten ontbreken in de bal
lade niet. De zanger sleept er met
het oog op het voorafgaande na
tuurlijk 1 Korinthe 13 bij en verder
Handelingen 20 vers 1-12, waar
Paulus zijn rede uitstrekt 'tot mid
dernacht', een voor sommigen niet
ongebruikelijk ontspanningsuurtje
in de lounge. Het refrein is niet
moeilijk. Dat gaat op de melodie
van 'daar komen de schutters'
zo: 'De Paulusianen, daar komen
ze an Amateurtheologen van
Neêrlands stam Gelukkig zijn er
ook dominees bij Die behoeden
de kudde voor ketterij'.
De tweede zitting barst nu los en
het wordt weer passen en meten
om iedereen een plekje te bezorgen.
De omvangrijkste groepsleider pro
beert zich tussen twee stoelen op
de grond te laten zakken, maar hij
blijkt te optimistisch over zijn
slanke lijn en daarom deelt een
dame bereidwillig haar stoel met
hem. De dansers, drie mannen en
één vrouw, bijgestaan door het
bandje van Lily, zingen en dansen
zich in het zweet, zoals de toe
schouwers zich in de inmiddels
snikhete zaal in het zweet zitten te
zitten.
Bij de vissersdans, een Griekse po
lonaise, waarmee de voorstelling
eindigt, worden de kijkers onver
hoeds letterlijk van hun stoelen ge
rukt om mee te doen. Een soort
zwaan-kleef-aan met dominees, lei
ders, wika's, leidsters en alles en
iedereen door elkaar, die hand in
hand in een lange sliert door de
hele zaal hopsen. Tot middernacht
eigenlijk is het dan al één uur,
omdat deze avond de horloges weer
een uur teruggezet moesten worden
voelen velen de behoefte om de
laatste drachmen en ook alvast
maar weer wat Nederlands geld in
iets drinkbaars om te zetten.
kun je eigenlijk het dek niet op.
Toch zijn de stoelen druk bezet en
wordt er heel wat afgepraat. Een
mevrouw vertelt een beetje ont
daan, dat haar man haar in de hut
heeft opgesloten toen ze sliep; ze
moest tegen de deur bonzen tot
iemand van het personeel haar ein
delijk hoorde en bevrijdde. Zoiets
kan gebeuren als Je samen soms
met z'n vieren maar één sleutel
bezit. Over het weer gaan de ijse-
lijkste verhalen: alle passen tussen
Zwitserland en Italië zouden dicht-
gesneeuwd zijn en er zou geen
trein meer door kunnen.
-E_2£
Een katterig dagje is het, die dins
dag dat we in Venetië aan zullen
komen. Alle koffers staan gepakt
voor de hutten, de obers hebben
niet zo'n zin meer, waardoor de
verstrekking van een kopje koffie
eindeloos kan duren, maar een
voordeeltje zit er aan deze dag toch
ook vast. Eigenlijk zijn we te laat
uit Arnhem vertrokken de offi
ciële vertrekdag was maandag en
het werd vroeg in de dinsdagoch
tend en die 'schade' halen we
nu ruimschoots in: Venetië zal pas
tegen de avond in zicht komen,
uren later dan voorzien.
Een extra dag dus om nog een
uurtje op het dek rond te hangen
en misschien nog één keertje bij
kapster Diane Scott binnen te
stappen. Zolang en zo vaak er
klanten zijn, moet haar benauwde
kappershokje van twee bij twee
open blijven en tijdens deze reis
heeft ze dan ook niet veel vrij
kunnen nemen.
Je kunt merken dat we dichter bij
huis komen: het is zonnig, maar er
waait een frisse wind en-zonder jas
Voorlopig staat de Trouw/Kwartet-
trein toch aan het station Santa
Lucia in Venetië te wachten. Een
paar zieken mogen er met een
bootje heen, de rest gaat wande
len. Bij de ontscheping is het al
tegen donker. Er is ons een wande
ling van twintig minuten voorspeld,
maar dat valt tegen. Langs de ka
nalen. door halfduistere, smalle
straatjes met ongelijk plaveisel
gaat het bruggetje op, bruggetje af.
We voelen ons met z'n paar hon
derden net een troep vluchtelingen
met alleen wat handbagage. Opge
schoten Venetianen praten aan de
kant duidelijk hoorbaar grinnikend
over 'truppe' en 'lawina'. Een enke
le groepsleider voelt zich genoopt
de vermoeide horde tot grotere
spoed aan te manen, omdat de
trein gehaald moet worden. Achter
af blijkt dat nonsens, omdat de
bagage nog zeker een half uur op
zich laat wachten. Hier en daar
staan onderweg mensen tegen een
muur uit te rusten; de wandeling
blijkt voor hen slopender dan de
klim door Efeze of over de Akropo
lis. Velen doen er veertig minuten
tot drie kwartier over en komen
murmurerend en doodop op het
station aan'.
Zo omstreeks half elf zet de trein
zich in beweging en daardoor loopt
het diner, dat veel Paulusgangers
thuis al van tevoren besteld had
den, een tikje in de soep. Het
wordt nu souperen voor hen, tussen
twaalf en half twee 's nachts. De
anderen eten, de meesten al in hun
couchette, om half twaalf nog een
broodje en proberen te slapen, wat
knorrig omdat de soupeerders nogal
luidruchtig door de gangen lopen.
De volgende ochtend, als iedereen
tegen kwart voor zeven al heen en
weer drentelt naar wasgelegenheid
en toilet, blijken alle vermoeidheid
en boosheid verdwenen. Grollen en
grappen vliegen over en weer en in
de loop van de dag stapt iedereen
andere coupé's binnen om handen
te schudden. Allemaal praten ze er
over, hoe prachtig deze reis wel
was. De mevrouw van 83 uit de
Marcusgroep vindt het 'erg interes
sant om gestaan te hebben op
plaatsen waar Paulus geweest is. Ik
heb zoveel moois gezien!'
Een Paulusganger kan best tegen
een stootje.
Dit is het laatste van vier artikelen.
De voorgaande zijn geplaatst op 26,
2 en 30 april.
lijf strijden voor een rechtvaardiger wereld
ivrouw E. H. van Keekem-Coerts, wonende in het bejaardencentrum 'Heidestein' te r- am
injit ons;
We hebben onze stervende vrien
dinnen in Ravensbrück beloofd, dat
als we eenmaal het geluk zouden
hebben om in ons dierbaar vader
land te mogen terugkeren, wij alles
in het werk zouden stellen, om de
jaren 1940-1945 nooit te zullen la
ten terugkomen. Ik heb veel strijd
gevoerd, maar ben nu niet meer in
staat iets te doen, zowel lichamelijk
en door mijn zenuwgestel, dat erg
heeft geleden. Daarom hoop ik ook
vurig, dat de jonge mensen van nu,
het overnemen en zullen blijven
strijden voor een rechtvaardige we
reld, en zullen vechten tegen on
recht en fascisme.
Mijn man en lik lezen op het ogen
blik 'Trouw', ook al omdat deze
krant in de beruchte jaren '40-'45
aan de goede kant stond, en aan
het verzet deelnam, evenals 'Vrij
Nederland'. Maar het moet mij van
het hart, waarom wordt het dag
blad 'De Waarheid', altijd doodge
zwegen'? Na dertig jaar bevrijding
kan dat gewoon niet meer, ook de
communistische partij ging vooraan
in de strijd tegen het fascisme. Ook
zij heeft vele moedige vrouwen en
mannen verloren.
Bundelen
Ik ga van het standpunt uit: Zie
wat ons bindt, en niiet wat ons
scheidt. Dat is: de gezamenlijke
bundeling van alle krachten in on
ze samenleving, die zich willen in
zetten voor vrede, en vechten tegen
het opkomende fascisme, waar ook
ter wereld.
Een artikel in 'Trouw' van de Bel
gische journalist Stan Lauryssens,
bewijst wel hoe de oud-naai's in
Duitsland, zelfs op hoge posten, nu
nog een verering hebben voor de
moordenaar Hitier. Waakzaamheid
blijft geboden.
Ik zou gaarne zien, dat u dit artikel
plaatste. Er zijn nog zoveel mensen,
vooral jongeren, die niets of weinig
weten van wat we doorgemaakt
hebben. Ze zullen nu misschien
met respect denken aan al die
vrouwen, voor wie het monument
in Amsterdam is opgericht.
van 'Trouw', heb ik het
fcel gelezen over de onthulling
tl het monument voor de vrou-
n van Ravensbrück', te Amster-
m. Als ex-gevangene van het be-
shte vrouwen-strafkamp, wil ik
jme enlige kanttekeningen plaat-
ie-en-een half Jaar zijn we ge-
ifronteerd met kou, honger, pijn,
>st, uitbuiting, vernederingen,
affen enz., altijd de SS met de
ölvers in onze ruggen. We moes-
hard werken (boerenlandar-
d, bosarbeid, beerputten leegha-
met kleine emmertjes), en dat
twintig graden kou en met wei-
J kleren aan, nog steeds huiver
bij de gedachte aan dit afgrijse-
i werk, dat we dagelijks moesten
richten.
moesten 's morgens heel lang
appèl staan in de kou. Dan
am de SS en wees willekeurige
luwen aan, die moesten worden
"gast in het crematorium, of er
rden er vele doodgeschoten,
angsten die we dan uitstonden,
1 nauwelijks te vertellen. Daar-
kunnen we ook nooit genoeg
Nieren aan deze beestachtighe
den aan de gevaren van het
'cisme. Als we dan in de kranten
Ki. dat de drie beruchten van
moeten worden vrijgelaten.
dat voor mij, én de andere
'egere gevangenen, niet te verte-
Het zijn geen haatgevoelens
1 mij, maar ik vind, dat deze
e grote beulen niet mogen en
[men worden vrijgelaten.
In eerste joodse man en mijn
Ne joodse schoonfamilie zijn
East in Auschwitz, en duizenden
x hen. Daaraan hebben deze lie-
J meegewerkt. Het blijven voor
•en voor velen met mij. diepe
naen, die nooit meer geheeld
^nen worden. Daarom, laten deze
e misdadigers in de vergetelheid
'c'g sterven in Breda. Ze hebben
goed leven, en hebben
i1mst van honger, ontberingen,
uciluizen, kleerluizen, hoofdlui-
schurft en dat hongerige rat-
s nachts op hun gezichten zul-
komen om daaraan te knabbe-
(zoals de toestand in ons kamp
De onthulling van het monu
ment in Amsterdam.
was). Wij moesten hiermede leren
leven. Ik heb de eer gehad om in
1954 het woord te mogen voeren
namens de Vrouwen van Ra
vensbrück, toen prinses Wilhelmina
te Winterswijk, het standbeeld ont
hulde voor de moedige verzetstrijd
ster mevrouw Kuipers-Rietberg
(tante Riek). Helaas is ook zij in
Ravensbrück omgekomen.
Moedig
Het is het jaar van de Vrouw; laten
we deze en met haar vele moedige
vrouwen, onder meer de studente
Hanny Schaft en Reina Prinsen
Geerling, en al de duizenden vrou
wen over de gehele wereld, die het
leven lieten in de strijd tegen het
fascisme, eren in hun lichtend
voorbeeld.
Een beeld waaruit (voor wie die tijd uit persoonlijke herinnering kent wellicht ten overvloede)
blijkt dat in de bezettingsjaren ondanks alle ellende ook de humor opleefde. Deze prent kwam voor
op een verjaardagskalender die speciaal voor het ondergrondse 'Trouw' vervaardigd is en door
medewerkers van 'Trouw' verspreid werd tijdens de hongerwinter.
door Willem-lan Martin
Na vorige week een der oudste
Nederlandse groepen, de
Bintangs, in het zo langzaamaan
welverdiende zonnetje te hebben
gezet, ditmaal ruim baan voor
het waarschijnlijk meest recente
popconglomeraat van eigen
bodem: Red White 'N Blue een
gezelschap dat het talent
kombineert van de notoire
Assenaren en ex-Blizzards Harry
'Cuby' Muskee (zang) en Eelco
Gelling (sologitaar), ex-Q 65
Frank Nuyens (gitaar), drummer
Herman van Boeyen (eerder
onder meer actief in Panda, Tee
Set en Super Sister en bassist
Lou Leeuw, tot voor kort op de
loonlijst van de noordelijke
formatie The Rocking Tigers.
Van meet af aan is de wording
van Red White 'N Blue (de
naam is een vondst van Earring
George Kooymans, die ook de
'producing' van de debuut-elpee
verzorgde) door menigeen met
een meer dan normale
belangstelling gevolgd. Dat heeft
naar alle waarschijnlijkheid
vooral te maken met het feit,
dat de vorming van RW B het
al zo lang gewenste her
optreden van het met enig
overdrijven toch wel
legendarisch te noemen duo
Gelling-Muskee impliceerde. Een
tweetal, dat een kleine tien jaar
terug de 'Nederblues' tot een
begrip maakte, en van wie Eelco
Gelling met zijn betrekkelijk
zeldzame gitaaraanpak (niet
teveel noten, het juiste gevoel)
gold (en nog steeds geldt) als
een van de betere gebruikers
van dat instrument, en Harry
Muskee anderzijds destijds
imponeerde met een misschien
niet geheel toonvast, maar wel
zeer doorleefd stemgeluid,
waarachter zich een wereld van
allerhande menselijke
problematiek deed vermoeden.
Het eerste, simpelweg naar de
groep genoemde werkstuk van
Red White 'N Blue (Polydor 2925
034) rechtvaardigt de
hooggespannen verwachtingen
volkomen, en dat niet alleen
door de hier wederom uiterst
overtuigend naar voren komende
kwaliteiten van Muskee en
Gelling. Van eminent belang ook
zijn de steunende activiteiten
van de motorische tandem
Leeuw-van Boeyen, welk tweetal
op elkaar reageert alsof het
samenspelen reeds een kwestie
van jaren is, en Frank Nuyens'
voornamelijk akoestische
inbreng (slag, Incidenteel
spetterend weerwerk tegenover
de puike riedels van Gelling).
Met elkaar creëert het vijftal
een fris, soepel en heider-
gestructureerd muzikaal geheel,
dat de Blizzards-elementen van
weleer (De Blues, hier en daar
'bijgemengd' met meer
'landelijke', wat
melancholiekerige trekken)
koppelt aan een
'moderniserende', af en toe
tegen groepen als de Allman
Brothers aanleunende aanpak:
de ritmiek, dat losse, en toch
steeds zeer geladene, en vooral
ook het ekonomische, elastische
gebruik van de gitaren (zoiets
als in voetbaltermen 'de
bal het werk laten doen', dit ter
onderscheiding van het virtuoos,
maar meestal vruchteloos
gepriegel op de vierkante
centimeter).
Hoogtepunten
Het debuut van Red White 'N
Blue is een uitstekend stuk
muziek, dat per keer beluisteren
nog aan attractiviteit wint.
Compositorisch kent de plaat
een paar minder sterke stukken
(Master Of Planning, Country
Life), maar dat wordt
ruimschoots goedgemaakt door
de resterende nummers, met als
absolute hoogtepunten het
waarschijnlijk op single uit te
brengen Happyville, Perfection
en het stevige, met een vette
slide-gitaar opgesierde
Freewheeler. Het motto voor
deze dagen derhalve: Koop
Uitsluitend Neerlandsch
Fabrikaat!
Verder met Who-dummer Keith
Moon. Two Sides Of The Moon
(Track 2460 248) is het eerste
solo-product van dit
onberekenbare heerschap, die
daartoe de assistentie inhuurde
van een macht aan begeleidend
talent (hou Je vast: Jo Jo
Gunne, Joe Walsh, Rick Nelson
en zijn Stone Canyon Band,
Fanny, Flo and Eddie, Nilsson
en nog vele anderen). Het
resultaat van dit alles wordt
misschien nog het aardigst
verwoord door Ringo Starr, die
hier ook af en toe een nootje
meetikt. In het jongste nummer
van het muziekperiodiek Oor
geeft deze vrolijke oliebol
desgevraagd te kennen: 'Er
staan een paar aardige nummers
op. Dat zijn de nummers waarin
ik zelf meespeel' 'Nee..ach,
het is een aardige plaat.voor
een dummer. Solid Gold moeten
ze als single uitbrengen. In In
My Life klinkt Moon als de
nieuwe Rex Harrison. Keith
Moon is de nieuwe Rex
Harrison. Schrijft dat maar op'.
Waarvan akte.
