Met Pasen varen we op
het meer van Tiberias
Lintjesregen overvloedig
Trouw in uw
vakantiebrievenbus
Bij binnenrijden van Jeruzalem weerklinken geestelijke liederen
Bestuur tehuis
wijst adviezen
stuurgroep af
Kosten gijzelingen:
Den Haag wil ruim
zes ton van het Rijk
Rijke schakering
TROUW/KWARTET WOENSDAG 30 APRIL 1975
BINNENLAND 11
door Loes Smit
i.6
Bovendien blijven we daar een
nachtje over, zodat we de tweede
Israël-dag in elk geval alle tijd KaUlUSQa FlOerS tUSSen
zullen hebben.
Van de gespannen toestand in het -J
land is niet veel te merken, behalve
dan dat we vooral in Jeruzalem
nogal wat surveillerende soldaten
met het geweer in de aanslag te
genkomen en bij de aankomst in
Haifa. Weliswaar hebben we vanaf
de Jupiter, die aanvankelijk ver
van de kade moet ankeren, een
schitterend uitzicht op de stad en
de Karmel-bergketen, maar het
duurt wel anderhalf uur voordat we
eindelijk aan de kade mogen afme
ren.
Veiligheidsagenten
Intussen onderzoeken kikvórsman-
nen de kiel van het schip en
neemt een heel legertje veiligheids
agenten het schip zelf grondig on
der handen. Extra strenge veilig
heidsmaatregelen vandaag, omdat
juist gisteren in Jeruzalem bom
aanslagen zijn gepleegd. De doua
ne onderzoekt snel en effectief alle
handtassen en fototoestellen; zelfs
de beschermdop moet van de lens
van filmapparaten. De tien bussen,
die evenveel Paulusgroepen vervoe
ren, zetten er flinke vaart achter
om tijd in te lopen. Dwars door
velden en dalen van Galilea gaat
het naar het noorden, richting Ti
berias, snel door Nazareth, nu een
flinke stad met nog altijd de Mari-
abron, het enige nog authentieke.
Waarschijnlijk, zegt groepsleider
Pietersen, heeft Jezus als kind hier
nog wel eens water gepüt voor zijn
moeder.
de Griekse goden
Kana laten we links liggen; het is
vermoedelijk toch niet het echte
Kana, waar water wijn werd, dus dat
is niet belangrijk. Op het meer van
Tiberias, ook wel meer van Galilea
of Genesareth genoemd, met in de
verte de besneeuwde top van de
berg Hermon, wordt nu niet alleen
gevist, maar druk aan watersporten
gedaan. Er wordt veel gezwommen
- ook onze wika neemt een duik -
je ziet er racebootjes en water
skiërs. Ook wij. Paulusgangers, zit
ten op een gegeven moment mid
den op het meer van Tiberias in
een (veer-)bootje om naar de over
kant te varen, waar vlakbij de Go
lan-hoogte de kibboets Engev ligt.
Midden op het meer heeft iedereen
een lunchpakket verorberd, een zo
goed gevulde plastic zak dat een
deel van de inhoud aan de vissen
gevoerd moet worden. Engev, dat er
uitziet als een villadorpje met
speelplaatsen, bloemen en veel pret
makende kinderen, is omgeven
door bordjes met 'verboden toe
gang'. maar dat weerhoudt nie
mand om een kijkje binnen te ne
men. Er wordt ons trouwens geen
strobreed in de weg gelegd.
In de bus
Omdat we ook nog moeten zien
waar de wonderbare spijziging zou
hebben plaatsgevonden, schalt
langs de oever van het meer van
Galilea al gauw het Apollos, Barba-
bas en Titus: de leiders zoeken hun
schapen bijeen. Op de plek, waar
broden en vissen aan een menigte
uitgedeeld moeten zijn, staat nu
een kerk met oude mozaïeken die
de geschiedenis uitbeelden. Hier, in
Tabgha, waar onlangs paus Paulus
nog geweest is, is zo'n etende me
nigte maar moeilijk voor te stellen.
Veel mensen zijn er wel, allemaal
toeristen, die het leider Pietersen
onmogelijk maken zijn plan om
hier het bijbelverhaal te lezen uit
te voeren: dat gebeurt dus maar in
de bus. Vanuit Tiberias terugrij
den, passeren we een stukje Jor-
daan, hier naet meer dan een sloot,
waar juist een motorvletje door
heen tuft. Rijdend door Galilea
heffen enkele passagiers liederen
over Jeruzalem aan. De chauffeur
zet daarop het van jeugdverenigin
gen welbekende Salom maleikum
aan. daar dat schijnt niemand zich
te herinneren.
Er wordt wel hartstochtelijk voor
de chauffeur geklapt, want Paulus-
Mimespeler Rob van
Reijn: ridder Oranje Nas
sau.
Schilder Kees Verwey: of
ficier Oranje Nassau.
Mr. C. J. van Schelle, am
bassadeur in Brussel
(vroeger particulier secre
taris van prinses Beatrix
en prins Claus)comman
deur Oranje Nassau.
Harpiste Phia Berghout:
officier Oranje Nassau.
Hoe groot sommige Paulusgangers maatschappelijk gezien ook zjjn, tussen de brokstukken van het
oude Efeze zjjn het allemaal maar nietige figuurtjes. Door de straat waar eertijds Paulus en Deme
trius gelopen hebben, is 'Marcus' hier op weg naar groepsherder Pietersen, die zijn schapen rondom
zich verzamelt boven aan de trappen die naar een gymnasium geleid hebben.
Het komt prachtig uit dat de
Paulusgangers precies met Pa
sen in Israël aankomen: eerste
paasdag opnieuw een volle
dag op zee e,u paaspreek en
op tweede paasdag meteen de
plaatsen bezichtigen waar de
bijbelse geschiedenissen zich
hebben afgespeeld.
Zondagochtend is er een kerkdienst
in de grote lounge en de mensen
die niet van het zonnige dek kun
nen scheiden, zijn op de vingers
van één hand te tellen. De overigen
komen in drommen naar de 'kerk'
om daar op elkaar gepakt naar ds.
C. B. Bavinck (die van het depu-
taatschap evangelie en Israël) te
luisteren en naar een aantal ande
ren dat de liturgie verzorgt. Men
heeft echt een 'kerks' gevoel over
zich: ondanks de warmte zijn de
meesten op z'n zondags gekleed, in
zondagse jurken, colbertjes, over
hemden, en stropdassen. Je hebt
geen idee op zee te zitten en ook in
de preek valt daar geen woord over.
Het is een gewone kerkdienst,
waarin op pepermunt gesabbeld
wordt en waarin gezongen en ge
collecteerd wordt. Alleen de micro
foon van ds. Bavinck is dezelfde die
's avonds bij Lily en haar dansor-
kestje in gebruik is. De collecte is
bestemd voor de weduwen en we
zen van de laatste oorlog in Israël.
Ook op de tweede zondag op zee zal
voor ditzelfde doel worden ingeza
meld; de twee collecten brengen
samen zo'n 2500 op. Na de dienst
en een zondags kopje koffie houden
velen ook op het zonnige dek hun
zondagse kleren aan. Een oudere
heer is met een keurig donker
stropdasje om in een ligstoel in
slaap gevallen. Zijn kleur wordt
roder, zijn mond zakt steeds verder
open, totdat hij 'm met zo'n luide
snurk sluit dat hij er zelf wakker
van wordt.
In Israël zullen we het heel wat
kalmer aan kunnen doen dan in
Rome. Door, volgens de leiding, on
voorziene omstandigheden als een
fout in de berekening van de vaar-
tijd, het drukke verkeer en het
onverwacht grote aantal pelgrims
vanwege het heilige jaar hebben we
bijvoorbeeld in twintig minuten op
een drafje de Sint Pieter moeten
doen; op Kreta, waar de overblijf
selen van de Tituskerk op het pro
gramma stonden, was geen tijd om
onderweg in een schilderachtig
dorpje te stoppen, maar naar ver
wachting zullen we ap de tweede
paasdag vroeg in Haifa arriveren.
Vervolg van pagina 9
ringskamer te Apeldoorn, jhr. mr.
N. W. de Brauw, de heer L. van
Stolk te Rotterdam, onder meer
voorzitter van de vereniging Sophia
Kinderziekenhuis, mr. dr. J. Winse-
mius te Delft, dijkgraaf van het
hoogheemraadschap Delfland en ir.
J. W. Tops, directeur-generaal van
Rijkswaterstaat. Projectleider bij
de Nederlandse ontwikkelingshulp
C. H. Poulus werd officier Oranje
Nassau.
Militairen
Militairen werden dit jaar weer
ruimschoots bedacht, evenals bij
'Defensie' werkzame burgers. Rid
der Nederlandse leeuw werden de
vice-admiraals B. Veldkamp en F.
H. Heckman, luitenant-generaal
jhr. W. H. de Savornin Lohman,
generaal-majoor jhr. R. H. Boreel,
gen. majoor G. Mensink, gen. ma
joor (tijdelijk luitenant-generaal) J.
E. van der Slikke, generaal-majoor
(tijd. luit.-generaal) E. Gïtz en lui
tenant-generaal A. J. W. Wijting.
Daarna volgt een lange lijst 'defen-
sie'-onderscheidingen, die onder
meer via hoofdlegeraalmoezenier E.
H. M. Vallen (officier O. N.) eindigt
bij de bronzen medaille van me
vrouw A. Walther-Morel. aardappel
schilster bij de Marinekazerne in
Amsterdam.
Huishouding
Tenslotte: wie dacht dat 'huishoud
ster' een uitstervend beroep was,
vindt deze veronderstelling aller
minst bevestigd in deze bijzondere
staatscourant: bij de naam van ze
ker tien onderscheiden wordt dit
beroep vermeld. Het zijn: mej. A.
M. van Cruchten. huishoudster bij
de fam. Stassen-Bremmers te
Maastricht (zij kreeg een gouden
medaille) en mej. J. H. de Keyzer
(bij de fam. J. Straver te Den
Haag), mej. H. L. Gielen (bij de
fam. Smeets, Maastricht), mej. A.
Faber (bij fam. Pestman, Slochte-
ren), mej.A. H. M. Loeffen in Reek
(gem. Schaijk, bij pastoor J. E.
Schepens te Eindhoven), mej. Th.
A. Peijs (bij de heer M. Daniëls te
Duizel, gem. Eersel) en mej. L.
Nootboom (bij de fam. H. Dam,
Barendrecht). Al die laatstgenoem
den kregen de zilveren eremedaille
van Oranje Nassau. Een bronzen
medaille ging naar vier 'hulpen in
de huishouding': mej. N. Bien te
Volendam (bij mevr. A. Schardam-
De Boer te Edam), mej. G. Bosman
(bij de fam. Lijfering te Bedum):
mej. H. A. van Jaarveld (bij mevr.
Smits-Albers in Amstelveen) en mej.
E. de Groot, huishoudelijke hulp in
Huize De Reeve van de St. Lucas-
stichting te Kampen. Ook onder de
onderscheidenen in de Nederlandse
Antillen bevindt zich een 'huishoud
ster': mevr. B. Everon van het San
Pedro Hospitaal. Daar ontmoeten
we ook een aanduiding die we on
der de onderscheldenen in Neder
land niet tegenkwamen: twee
'dienstmeiden', J. A. Maris en R.
Petronella, kregen een bronzen me
daille van Oranje Nassau.
Ds. G. Samsom. herv. predikant te
Rotterdam: officier Oranje Nassau.
Hagedonk bijft onrustig
Van een verslaggever
PRINSENBEEK Het bestuur van
het verzorgingstehuis Hagedonk
heeft de voorstellen van de stuur
groep Hagedonk, om tot een oplos
sing van de problemen in het te
huis te komen, van de hand gewe
zen. De stuurgroep heeft geadvi
seerd dat het bestuur beter kan
aftreden en dat de bewoners enkele
afgevaardigden in het bestuur moe
ten hebben.
Het bestuur verwijt de groep, waar
mee ze overigens niets meer mee te
maken wil hebben, alleen aandacht
te hebben besteed aan de struc
tuurvorm en zich nauwelijks bij het
bestuur te hebben georienteerd.
De suggestie van de stuurgroep om
de bewonerscommissie nieuw leven
in te blazen is wel door het bestuur
overgenomen. De bewoners zijn
hierdoor meer betrokken bij de al
gehele gang van zaken en kunnen
hun zegje doen op bestuursvergade
ringen. Eventuele opengevallen
plaatsen in het bestuur worden in
gangers vormen een klaplustig pu
bliek. Het is al donker als we Haifa
binnen rijden en de groepsleider
stelt een extra uitje voor: de Kar-
mel op, die een schitterend uitzicht
biedt over de verlichte stad en de
feestelijk geïllumineerde Jupiter.
Bovenop de berg blijkt Silas ons
net een buslengte voor te zijn.
Hondepenning
'Willen de passagiers met num
mertje zoveel zich even op het
bord komen ophangen' Een steeds
terugkerende vraag door de micro
foon, telkens als de passagiers van
een uitstapje terug zijn. Dat bete
kent dat de walkaart, ook wel hon
denpenning genoemd, op het num
mertjesbord geprikt moet worden,
zodat te zien is of iedereen al dan
niet aan boord is.
Tot twee maal toe is een drager
van zo'n hondenpenning te laat
thuis gekomen, en omdat de bijbe
horende naam tegelijk werd omge
roepen wist meteen het hele schip
wie de boosdoener was. Niet leuk
voor liet slachtoffer, maar het helpt
wel. De nummertjes gaan al heel
vroeg - half zeven - mee van boord
op de dag dat de tien bussen naar
Jeruzalem rijden. Iedereen is nog
wat duf van het vroege opstaan en
ontbijten (kwart voor zes) maar
dat verandert na de ontvangst van
handenvol zoete sinaasappelen van
een plantage, waar we even gekeken
hebben hoe de vruchten worden
gesorteerd en ingepakt.
Er is nog een halte voor Jeruzalem:
de vesting Caesarea. waar nog zui
len staan die in stukken door de
Romeinen vanuit de Soedan hier
heen gesleept zijn. De kruisvaarders
die wel even het christendom zou
den brengen, hebben trouwens een
flink aandeel gehad in wat er nu
nog aan muren, brokstukken van
tempel en agora en andere delen
van de oude stad staan. En verder
vind je er natuurlijk het onvermij
delijke souvenirwinkeltje, café en
restaurant.
Als we Jeruzalem binnenrijden,
voelen veel mensen zich gedrongen
om een lied te zingen. Het wordt 'U
alleen, u loven wij' en 'Jeruzalem
dat ik bemin', waarvan aanvanke
lijk de eerste regel zoek is. Langs
het dal van de Kidron met in de
verte de Dode Zee gaan we eerst de
Olijfberg op. een prachtig punt om
van boven af Jeruzalem te befcij-
overleg met de commissie aange
vuld.
Na het ontslag van het echtpaar
Loose (directeur en adjunct direc
trice) en enkele personeelsleden en
de daaropvolgende bezetting van
het tehuis door de bejaarden, is er
volgens de directie veel verbeterd.
De bejaarden denken daar anders
over. Dat bleek maandagavond toen
een klein deel van de bewoners het
standpunt van het bestuur aan
hoorde en daarop weigerde te rea
geren. De bejaarden sloegeh ook
een aangeboden consumptie af.
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG De twee gijzelingen,
waarmee Den Haag vorig jaar te
kampen had, namelijk in de Franse
ambassade en de Scheveningse
strafgevangenis, hebben de ge
meente totaal 633.271 gulden ge
kost. Het college van B. en W.
heeft besloten minister De Gaay
Fortman te verzoeken deze kosten
aan de gemeente te vergoeden.
Burgemeester en wethouders menen
dat dit bedrag niet kan worden
gefinancierd" uit de normale uitke
ringen van het rijk. 'Bovendien be
treft het hier zaken van nationaal,
of zelfs Internationaal belang', al
ken, maar niet iets dat herinnert
aan Jezus dagen.
Er heerst nu een soort kermisstem-
ming, veroorzaakt door mannetjes
die de toerist proberen te verleiden
tot een ritje op een kameel of een
ezeltje, en kleine en grote kinderen
die kaarten, dia's kettingen en veel
prullaria aan de man trachten te
brengen. Er is een stalletje waar je
iets kunt drinken, maar geen toilet,
waar sommigen zo langzamerhand
hevig naar verlangen. Dat wordt
gauw goedgemaakt in een kosjer
restauarant ('verzoeke op zaterdag
niet te roken') waar in sneltempo
de lunch gebruikt wordt.
Al of niet onder leiding dwalen de
Paulusgangers bij een temperatuur
van boven de dertig graden door de
oude stad, de Arabische bazarwijk,
de sjoek. en over het Tempelplein,
waar eerst de handtassen gecontro
leerd moeten worden. Bij en voor
de Klaagmuur is het druk. Gelovi
gen en ongelovigen zwermen door
elkaar, orthodoxe joden bidden in
tussen rustig door. In de vrouwen
afdeling dreunt een meisje van
een jaar of zes rituele gebeden op
voor een kleintje dat ze uit het
hoofd moet leren, hoewel ze nau-
weljks praten kan. Stopt de kleine
een momentje, dan wordt ze met
een por tot de orde geroepen.
Sjleke wijk
Vanaf de Jaffapoort rijdt de bus
door de sjieke wijk van Jeruzalem
waar veel hoge regeringsfunctiona
rissen wonen, langs de Knesseth en
de nieuwe nationale bank. die gek
scherend 'de nieuwe klaagmuur'
wordt genoemd. Onderweg - het is
Wie gedacht en gehoopt had dat het
kabinet-Den Uyl in het jaar van de
vrouw het onderscheidingen-beleid wat
royaler ten opzichte van de vrouw zou
yperen, moet vandaag wel teleurge
steld zijn.
Het kabinet heeft ongeveer 2.500 per
sonen kunnen vinden om die aan de
vorstin voor te dragen voor een ko
ninklijke onderscheiding (ongeveer
tweehonderd meer dan in 1974). Bij
deze 2.500 zijn 250 vrouwen. De
conclusie ligt voor de hand: mannen
onderscheiden zich in deze samenle
ving althans op grond van deze
cijfers negen maal zo vaak als
vrouwen.
Niet alleen worden vrouwen weinig
onderscheiden; als ze een lintje krijgen
opgespeld is het bijna altijd een ere
medaille in goud, zilver of brons.
Voor officier en ridder om van de
commandeurs en de grootkruizen maar
te zwijgen zijn de dames zelden
uitverkoren.
Wie de vijftien pagina's tellende bui
tengewone editie van. de Nederlandse
staatscourant doorloopt, zal ook lich
telijk verwonderd zijn over de merk
waardige verschillen, waarmee de ge
decoreerde vrouwen worden aangeduid.
In de lijst treft men aan: jonkvrouwe,
zuster, mej., mw., mevr., de wed. en
in een bijzonder geval de geboorte-
naam en zo waar éénmaal de meisjes
naam. Bij een enkele vrouwelijke ge
decoreerde is elke aanduiding wegge
laten, maar dan zijn er gelukkig nog
de beroepen die duidelijk maken dat
het om een vrouw gaat. Als immers
achter de naam als beroep vermeld
staat: 'dienstmeid' kan men het ge
slacht raden. En wie zal zich er over
verbazen dat deze twee gedecoreerde
dienstmeiden slechts de bronzen ere
medaille is toegedacht?
En tenslotte: dat er rangen en standen
zijn, blijkt ook overduidelijk uit de
opsomming bij de strijdkrachten. De
vice-admiraal is tot ridder in de orde
van de Nederlandse Leeuw benoemd
cn een mevrouw die in de marine
kazerne werkt (beroep: aardappelschil-
ster) wordt verrast met de ere-medail-
le in brons. Wij moeten blijkbaar ook
in dit opzicht een rijk geschakeerd
volk blijven.
Reisleider leest
de 'wonderbare
spijziging' voor
zeker tweeëneenhalf uur rijden
naar Haifa en ditmaal mogen we
de boot niet missen - klinkt ineens
een kreet: 'Kijk, Petrus haalt ons
in!' En inderdaad passeert onver
wachts de bus vol enthousiast
zwaaiende Petrus-mensen. Die
avond zit Petrus eerder aan tafel
dan Marcus.
Klein-Azië in zicht. Een kilometer
of vijftien van de havenstad Kusa-
dasie zullen we Efeze bezichtigen,
dat in dat deel van Turkije ligt
waar volgens de mythologie eertijds
de vrouwen die zich Amazonen
noemden, oppermachtig geweest
zijn. Rijdend door dit gebied ver
telt de Turkse gids waar hij de
avond tevoren op de radio gehoord
heeft: een poging tot ontvoering
van koningin Juliana is verijdeld.
Omdat hij er verder niets aan kan
toevoegen wordt er al gauw een
kwalijke aprilgrap gedacht.
Pas als er later weer wat Neder
landse kranten aan boord komen,
wordt de 'grap' ernst.
Uit woede dat de Turken van ieder
een die in Efeze wil fotograferen of
filmen, vier tot zes gulden extra
willen hebben, besluit de meer
derheid spontaan de toestellen
maar in de bus te laten. Achteraf
heeft iedereen spijt, want nergens
hebben we een opgraving gezien
waar nog zoveel uit het grijze ver
leden bewaard gebleven is: hele
straten met zuilen aan weerskan
ten. de reusachtige tempel van Ar
temis of Diana, de kleinere tem
pels, een compleet Eros-centrum,
een kort na Paulus' tijd herbouwd
theater, de Marmerstraat met pla
veisel van marmer en basalt, een
binnenplaats met de resten van
een woonhuis met marmeren zon
neschermen en schilderingen op de
buitenmuren, baden en warmwa
tersystemen, kortom een complete
stad. De poorten die naar deze stad
leidden, staan nog overeind.
In dit belangrijke handelscentrum
bracht Paulus zijn boodschap. Hij
moet over de brede zuilenstraat, die
indertijd regelrecht naar de haven
leidde, naar het gymnasium gelo
pen. zijn. Door dezelfde straat is de
zilversmid Demetrius met zijn gil-
debroeders komen aanstormen on
der het uitroepen van 'groot is de
Diana der Efeziërs!' Onze gids is
erg breedsprakig en wil over elke
steen wel iets vertellen. Titus is de
eerste die ons inhaalt en zo zullen
ook de andere groepen ons passe
ren, want onze gids is zelf zo onder
de indruk dat hij niet van ophou
den wil weten.
Dit is het derde van vier artikelen
over de 'Paulusreis'. Het laatste volgt
in de krant van zaterdag 3 mei.
(ADVERTENTIE)
Als u langer dar een week met vakantie gaat en Trouw
ook op uw vakautieadres wilt ontvangen, dan verzoeken wy u
onderstaande bon duidelijk en volledig ingevuld aan ons
op te sturen (telefonisch kunnen wij helaas geen
vakantieadressen aannemen).
Wy moeten u er wel op attent maken, dat de aflevering
van dagbladen in zuidelijke landen (Italië, Spanje,
Joegoslavië enz.) over het algemeen zeer veel te wensen over laat.
Wy kunnen hiervoor dan ook geen verantwoordelijkheid
aanvaarden.
Schrijf op de envelop:
Trouw V.A., Antwoordnummer 2792, Amsterdam.
Er hoeft geen postzegel op.
Zend de bon uiterlijk 3 weken voor het ingaan van uw
vakantie in!
huisnr.
Naam abonnee
Voorletters
Adres
Woonplaats
Wy zijn op ons vakantie-adres op (datum)
vertrekken van ons vakantie-adres op(datum)
Ons vakantie-adres is: camping, pension, hotel
adres... huisnr.
plaats
postdistriot land
Voor toezending zyn de portokosten:
naar het buitenland f3,- per week en
voor luchtpostverzending in Europa f 4,20 per week.
ALLES OVER NATUURFOTOGRAFIE
door Helmut Bechtel
Hoe u de mooiste foto's maakt van
e zoogdieren, vogels en
s en andere insekten. bomen,
i planten. Technische en
•stfitflacheeenwija'ngenenvele handige tips.
176 bfediGdM, met fraaie foto's f 19,50
Verkrijgbaar in da boekhandel
UITGAVE FOTON - WAGENINGEN
