eRR zet aanval in
en)p vliegveld Saigon
pedichten kunnen mensen in een
paar woorden nieuwe hoop geven
'abin wil eerst blijk
rabische vredeswil
China dringt aan op
Koreaanse hereniging
Gijzeling
Dertig jaar later
Europees
parlement
in conflict
met ministers
Zuid-Korea vreest invasie
Cyprusoverleg
in Wenen akkoord
over commissie
|£uidafrikaans schrijverscollectief: poëzie wapen in onze strijd
)UW/KWARTET DINSDAG 29 APRIL 1975
BUITENLAND
IGON (Reuter, AFP, AP) Noord Vietnamese eenheden en troepen van de Voorlopige Revolu-
van }aire Regering (VRR) van Zuid-Vietnam zijn gisteravond onder dekking van een artilleriebe-
preid °P de luchtmachtbasis Tan Son Nhut opgerukt en hebben een aanval ingezet op de
mol (telijke verdedigingsgordel van Saigon, zo werd door militaire functionarissen in de Zuidviet-
is op mese hoofdstad bekendgemaakt.
gens
der
delir
i vliegveld werd getroffen door
htallen raketten en één van de
,^gp ctionarissen verklaarde dat de
dat Is wellicht Sesloten zou moeten
Snrip? de aanval werd een transport-
s igtuig van de Amerikaanse lucht-
s cht vernietigd. Het vliegtuig
nd gereed om Amerikanen en
'Hdvietnamese vluchtelingen op te
■me ken- Het was de eerste keer dat
1 luchtmacht een toestel verloor
ds de evacuatie van Amerikanen
comj zuidvietnamezen uit Saigon een
geleden begon. De beman-
«gleden zouden niet gewond zijn
aakt en met een ander toestel
.egeni Q vertrokken.
c^ Saigon werd gisteravond op
geschrikt door een reeks hevige ont
ploffingen die een kwartier aan
hield. De stad leek het doelwit te
zijn van een nieuw raketbombarde
ment.
Eerder op de dag hadden vliegtui
gen van de Zuidvietnamese lucht
macht, kort nadat de nieuwe pre
sident Doeong van Minh in Saigon
geïnstalleerd werd, het presidenti
ele paleis bedreigd en bombarde
menten uitgevoerd op het vliegveld
Tan Son Nhut bij Saigon.
Volgens waarnemers zouden de
aanvallen een waarschuwing kun
nen zijn van de havikken onder de
militaire leiders aan het adres van
president Minh, die volgens hen
een te gematigde koers volgt ten
JL AVIV/CAÏRO/PARIJS (Reuter/UPI) De Israëlische pre-
nité ier Rabin is van mening dat Israël elk voorstel voor afstand van
t u zet gebied zo lang mogelijk voor zich moet houden. Hij heeft
iteke ch daarom krachtig verzet tegen ministers, die tijdens het ka-
Natii netsberaad van zondag een openbaar debat in Israël wensten
eren n te weten te komen wat Israël op een vredesconferentie in
bou eneve heeft aan te bieden.
600
aden bin vindt dat de Arabische lan-
huiseerst ondubbelzinnig duidelijk
den, ieten maken dat zij werkelijk in
ekeii vrede geïnteresseerd zijn.
edei rië heeft het mandaat voor de
wi 1-buffermacht op Golan met twee
landen verlengd. Het zou op 30
e a< ii aflopen. Eerder had Egypte het
indaat voor de VN-buffermacht
huis de Sinaï dat op 24 april zou
ii n beëindigd met twee maan-
n verlengd. Beide mandaten zul-
en n nu ongeveer tezelfdertijd aflo-
n.
rwijl de Israëlische minister van
Ti itenlandse zaken Allon Frankrijk
?r'8< zoekt (waar koning Hoessein van
a rdanië zojuist is vertrokken) is
V Z Palestijnse leider Arafat in Mos-
a-nd u en E®yPte ontvangt de Itali-
rPJ: nse minister van buitenlandse
115 ken Rumor. Een van de belang-
jkste gespreksonderwerpen bij
Israëlische bezoek aan Frank-
jk zou zijn geweest: de manier
aarop de Palestijnen bij een her-
ktte vredesconferentie in Genve
juden kunnen worden betrokken.
Hon was de eerste Israëlische mi-
ster van buitenlandse zaken die
n officieel bezoek aan Frankrijk
acht sinds de betrekkingen tus-
beide landen als gevolg van de
o^sdaagse oorlog in 1967 aanzienlijk
G koelden.
,'jegenover de Italiaanse minister
vj umor heeft Fahmi, de Egyptische
'j^finister van buitenlandse zaken
ïrzekerd, dat zijn land veel prijs
elt op een Europese vertegen-
irdiging bij de hervatte vredes-
iferentie in Gnève zodat deze
iet door een polarisatie tussen de
wee supermachten zal worden ge-
P lokkeerd. Tussen de Sowjet-leiders
en Arafat zal naar verwachting een
stevig woordje gewisseld worden
want Gromiko's recente uitlatingen
over Israëls soevereiniteit binnen
de grenzen van 1967 zijn nogal in
strijd met het officiële PI,O-stand
punt.
Het zindert van de diplomatieke
activiteit in het Midden-Oosten: de
sjah van Perzië bezoekt Saoedi-
Arabië, waar hij ook representanten
van de Golfstaten ontmoet, minis
ter Jamani van Saoedi-Arabië be
zoekt Irak, vermoedelijk om te be
middelen in het steeds heviger
wordende conflict over het water
van de Eufraat dat tussen Irak en
Syrië is opgelaaid.
Volgens berichten, die in Syrië of
ficieel verspreid worden, heeft het
Baath-regime in Bagdad 35 mensen
laten doodschieten en staan er nog
veel meer executies op het pro
gramma als reactie op een toene
mend openbaar verzet tegen het
regiem. 'De straten van Bagdad zijn
vol pamfletten die het regiem ver
oordelen'. zei de Syrische minister
van voorlichting De Egyptische
president Sadat gaat in de eerste
helft van mei op reis door Irak,
Koeweit, Syrië en Jordanië.
Zondag heeft het Israëlische kabi
net besloten om de eerste Israëli
sche kerncentrale te bouwen, die
tegen 1984 vijftien percent van de
stroombehoefte van het land moet
dekken. Het project ligt in de orde
van 600 tot 800 megawatt. Ram
Haviv, woordvoerder voor het kern
energieprogramma van de rege
ring, zei dat deze centrale 'de eer
ste van vele' zal worden. Sinds 1950
doet Israël al nucleair onderzoek in
de Dimona-laboratoria nabij Sodom
in de Negev-woestijn.
opzichte van dc voorlopige Revolu
tionaire Regering (VRR) van "£uid-
Vietnam.
De bewakers van het paleis schoten
met machinegeweren op het over-
scherende vliegtuig en in de stad
klonken explosies van ontploffende
bommen. De bevolking raakte in
paniek en zocht haastig een goed
heenkomen. Na een half uur was
het schieten vrijwel geheel afgelo
pen. Toen een militaire woordvoer
der vragen werden gesteld over het
vliegtuig en de schietpartijen ant
woordde hij slechts dat het geen
troepen van de VRR waren.
In Saigon is inmiddels een algeheel
uitgaansverbod afgekondigd. Over
de aanvallen op de luchtmachtbasis
Tan Son Nhut bij Saigon werd later
gemeld dat de bommen gegooid
werden door twee jachtbommen
werpers en een omgebouwd tran
sportvliegtuig. In militaire kringen
in de hoofdstad werd voorlopig aan
twee mogelijkheden gedacht:
Muitende piloten van de lucht
macht van het bewind in Saigon
zouden de bombardementen hebben
uitgevoerd en vervolgens naar een
vliegveld zijn gevlogen dat onder
controle staat van de VRR, óf pilo
ten van de revolutionaire troepen
zouden de aanvallen hebben uitge
voerd met gebruikmaking van
vliegtuigen die het Saigonleger na
de ordeloze terugtocht van de afge
lopen weken had achtergelaten.
Volgens militaire kringen werden
bij de aanval op het vliegveld min
stens zes geparkeerde toestellen
vernietigd en werden er verschil
lende zwaar beschadigd. Over mo
gelijke slachtoffers werd niets be
kendgemaakt. Na de aanval werd de
luchthaven onmiddellijk afgegren
deld waardoor alle Amerikaanse
evacuatievluchten. waarbij dagelijks
duizenden Vietnamezen het land
verlaten, tijdelijk tot stilstand kwa
men.
Luchtmachtbasis
Gisteren hebben' de revolutionaire
troepen ook een artilleriebombar
dement uitgevoerd op de stad Bien
Hoa, die 25 kilometer ten noordoos
ten van Saigon ligt. Duizenden
mensen zijn op de vlucht geslagen
naar Saigon. Voor het artillerie
bombardement op de stad was de
grote luchtmachtbasis van Bien
Hoa al bestookt. De basis is door de
Amerikanen gebouwd en is één van
de grootste van het land. De lucht
macht van de regering in Saigon
had zijn toestellen al enkele dagen
geleden van de basis teruggetrok
ken. Militaire kringen in Saigon
menen dat Bien Hoa het eerste
doel is van de VRR op weg naar
Saigon.
De Noordvietnamese en VRR-troe-
pen hebben een lus rondom Saigon
getrokken in een cirkel van onge
veer 30 kilometer. Ook de stad
Than Tuy Ha. waar een enorme
munitieopslagplaats voor het leger
van Saigon is gevestigd, en de ma
rine-basis Cat Lai. vanwaar militai
re voorraden worden aangevoerd
naar Saigon, liggen onder revoluti
onair vuur. Het verlies van deze
plaatsen zou de positie van het
leger van Saigon nog wanhopiger
maken dan die nu al is.
Dertig jaar geleden werd het concentratiekamp Dachau bevrijd door Amerikaanse troepen. Aan de
herdenking werd deelgenomen door oud-gevangenen die in kampkleding gestoken waren.
LUXEMBURG (ANP) —Het Euro
pese parlement heeft maandag 290
miljoen gulden gevoteerd voor hulp
aan de ontwikkelingslanden die het
zwaarst zijn getroffen door de olie
crisis. Daarmee nam het een beslis
sing die de ministerraad van de EG
aan zich had gehouden. De Europe
se Gemeenschap heeft in totaal 1.8
miljard gulden beschikbaar gesteld
voor de ontwikkelingslanden die
het zwaarst zijn getroffen door de
verhoging van. de olieprijzen. De
helft van dit bedrag is reeds over
gemaakt.
De ministers menen dat het hier
om een uitgave gaat waarover de
ministers moeten beslissen in een
zgn. 'verplichte' uitgave. De compe
tentiestrijd is nog de begroting
voor het 'Europese Fonds voor regi
onale ontwikkeling'. De minister
raad wil dit jaar voor dit fonds 540
miljoen gulden uittrekken die hij
als een 'verplichte' uitgave be
schouwd (d.w.z. voortvloeiend uit
het Verdrag van Rome), waarover
de ministers het laatste woord heb
ben.
PEKING, SEOEL (Reuter, AFP, AP) De Volksrepubliek China
en Noord-Korea hebben gisteren aangedrongen op de opheffing
van het zogenaamde 'opperbevel van de Verenigde Naties voor
Korea' en terugtrekking van alle Amerikaanse troepen uit Zuid-
Korea.
De parlementariërs willen niet
slechts dat dit jaar het dubbele
voor regionale ontwikkeling wordt
uitgegeven, zoas de staats- en re-
geringsleiders trouwens op de Pa- OOFSpei
rijse topconferentie overeenkwa
men maar beschouwen de uitga
ven voor het regionale ontwikke
lingsfonds. dat in het Verdrag van
Rome niet wordt genoemd, als 'on
verplicht'. waarover het laatste
woord bij de parlementariërs be
rust.
In een communiqué ter afsluiting
van het bezoek van de Noordkore-
aanse president Kim II Soeng aan
Peking herhaalt China zijn steun
voor de hereniging van Korea,
maar beklemtoont tevens dat het
proces vreedzaam moet verlopen.
'De Chinese ondertekenaars beves
tigen hun vastberaden steun aan
'het Koreaanse volk in hun recht-
vaardige strijd voor de onafhanke-
ilijke en vreedzame hereniging van
.het vaderland'.
Peking meent dat de Koreaanse
kwestie door Koreanen moet wor
den opgelost, zonder enige buiten
landse inmenging. Wel wordt in
het communiqué 'Noord-Korea de
enige wettige en soevereine staat
van de Koreaanse natie' geacht. De
Chinezen verwijten 'de kliek van
Park Tsjoeng Hee (de Zuidkoreaan-
se president) een politiek van ver
deeldheid te voeren en de onder
handelingen tussen Noord en Zuid
te saboteren'. Volgens waarnemers
hebben de Chinese leiders en presi
dent Kim zich ook onderhouden
over de ontwikkelingen in Indochi
na en de gevolgen daarvan voor
Korea.
Zuid-Korea heeft gewaarschuwd dat
gezien de ineenstorting van de
Amerikaanse positie in Indochina
het bezoek van president Kim aan
China het voorspel kan worden van
een nieuwe oorlog in Korea. Seoel
,is dan ook van mening dat het
recente negendaagse bezoek van
Kim aan Peking het gevaar van
een communistische invasie in
Zuid-Korea heeft vergroot. Minister
van cultuur en voorlichting Lee
Won Kyong, voornaamste woord
voerder van de regering-Park, ver
telde dat Zuid-Korea thans als
nooit te voren bloot staat aan een
communistische bedreiging en dat
dè regering de ontwikkelingen
nauwlettend in het oog zal houden.
Zegslieden van de oppositie in Seoel
verklaarden dat het gevaar van een
'communistische invasie' niet moet
worden overdreven, vanwege de
huidige ontspanning tussen de gro
te mogendheden.
Inmiddels heeft de Zuidkoreaanse
inlichtingendienst gisteren opnieuw
een journalist aangehouden in ver
band met een rapport aan het in
ternationale persinstituut in Zwit
serland. Het gaat om Tsjoeng
Tsjoe-Hoe. één van de vijf vice-
voorzitters van de Koreaanse jour-
nalistenbond. Momenteel bevinden
zich zes vooraanstaande journalis
ten in arrest. Zij worden ervan
beschuldigd dat zij- een nieuwe wet
hebben overtreden die ondermij
nende berichtgeving strafbaar stelt
met ten hoogste zeven jaar. In het
omstreden rapport aan het Zwitser
se persinstituut stelt de Koreaanse
journalistenbond dat de regering
Park de persvrijheid aantast. Daar
naast heeft de organisatie scherpe
kritiek op het dictatoriale bewind
van Park.
Vervolg van pagina 1
sulaire kantoren kunnen binnen
gaan. Het gebouw is z»s verdiepin
gen hoog. De Zuidafrikaanse politie
vermoedt dat de overvallers het ie-
bouw al in het weekend zijn bin
nengedrongen.
Bij het begin van de werktijd,
maandag om 13.00 uur, werden de
merendeels vrouwelijke personeels
leden gegijzeld. Daarbij zijn ge
wonden gevallen. Zonder enige aan
wijsbare reden openden de bezet
ters toen in het wilde weg het vuur
op passanten in de straat.
Japanners?
Volgens niet-bevestigde berichten
zijn er Japanners onder de bezet
ters en mogelijk ook Libanezen. In
Johannesburg woont een vrij grote
Libanese gemeenschap. Libanezen
(evenals Japanners) worden in
Zuid-Afrika als blanken beschouwd
en kunnen het land gemakkelijk
in- en uitreizen. Alle andere Arabi
sche nationaliteiten hebben specia
le visa nodig.
Een Joodse arts. die in het consu
laat werd toegelaten om gewonden
te verzorgen, vertelde de politie
over de walkie-talkie dat de bezet
ters twee kinderen hebben gegijzeld
die ze voor het raam houden wan
neer ze schoten afvuren op de
straat. De arts vroeg om morfine,
bloed en water. Zijn gesprek met
de politie werd afgebroken toen hij
vertelde dat de bezetters aan en
kele gijzelaars handgranaten vast
bonden.
Scherpschutters van de politie, die
van sommige hoger gelegen pun
ten een en ander binnen het con
sulaat konden waarnemen, ver
klaarden dat een niet-blanke vrouw
al enige tijd bewegingsloos op de
vloer van het consulaat lag.
Israëlische zegslieden identificeer
den de gijzelaars als: de consul
Slomo Hover, diens zoon, de 14-
jarige Yaron Hover: de handels
consul Michael Ram, een visa-se
cretaresse. mevr. Yehida Chelou-
che: een van haar zoons: de vice-
consul Shemi Zur; diens vrouw; de
veiligheidsofficier Giora Raviv: Gad
Dror. een funstionaris van de
luchtvaartmaatschappij El Al: een
tweede veiligheidsofficier. David
Protter: diens jongere broer en een
Afrikaanse chauffeur
WENEN Grieks-Cyprische en
Turks-Cyprische leiders zijn giste
ren in de Oostenrijkse hoofdstad
besprekingen begonnen en zijn
overeengekomen een commissie
van deskundigen te vormen, die tot
taak heeft te onderzoeken op welke
wijze de twee bevolkingsdelen van
Cyprus samen kunnen leven onder
een centrale regering.
Glafkos Clerides. de Grieks-Cypri
sche leider en Rauf Denktash, de
Turks-Cyprische leider, hebben gis
teren vergaderd met secretaris-ge
neraal Waldheim van de Verenigde
Naties. Vandaag komen zij weer
bijeen.
De commissie van deskundigen zal
bestaan uit drie vertegenwoordigers
van elke groep. Zij zal op Cyprus
vergaderen voor een maximum-pe
riode van drie a vier weken. Elke
partij mag juridische deskundigen
van buiten aantrekken. Deze clau
sule zal Griekse en Turkse deskun
digen in staat stellen hun opvattin
gen te uiten.
ïje
an]
cloor Jan Brokken
:ste
d 'Nee, onze gedichten hebben de grote massa nog niet bereikt. Maar ze zijn belangrijk. Ze geven de
ictivisten die tegen de apartheid strijden nieuwe moed. Vaak lezen wij op de vergaderingen van het
African National Congress (ANC, de Zuidafrikaanse bevrijdingsorganisatie) in Londen onze gedich
ten voor om een kameraad te herdenken die in de gevangenis doodgeknuppeld is of om een bepaal
de gebeurtenis, zoals het bloedbad van Sharpville, te memoreren. Op zo'n moment hebben onze ge
dichten de beste uitwerking: ze wekken bij de aanwezigen de woede tegen het fascisme in Zuid-Afrika
o%, ze maken mensen klaar voor de strijd.'
Met onze gedichten geven wij ook
n jde Zuidafrikanen die in balling-
ichap leven nieuwe hoop. Zij zien
soms niet meer zitten, denken
0 dat zij nooit meer naar hun land
kunnen terugkeren'.
ae 'u
zult zeggen: goed, maar waarom
noemen jullie je optreden dan
J*Poets to the People? U zult vragen:
^waar is dat volk? Welnu, dan zeg
den wij u dit: twee schrijvers, die
s deel uitmaken van ons collectief
'hebben onlangs een geheime reis
'°fdoor Zuid-Afrika gemaakt. Zij heb
ben hun gedichten aan de bevol-
'K king voorgelezen.
v Radio
nIEn binnenkort gaan wij in Londen
1 radioprogramma's maken die door
I een radiozender in Lusaka uitge-
51 zonden zullen worden. Naar deze
s zender luisteren veel Zuidafrikanen.
Dat zal geweldig zijn: dat mensen
in heel Zuid-Afrika naar onze ge-
dichten kunnen luisteren'.
Dichter en journalist A.N.C. Kuma-
lo begint steeds sneller te praten.
De vijf andere leden van het Zuid
afrikaanse schrijverscollectief
Mayibuye (Zarina Chiba, Barry
John Matshikiza, Melody
11 Mtezu en Billy Nannen) zijn in een
11 kring om mij heen komen zitten.
Zij zien er vermoeid uit, ze hebben
de avond tevoren voor ruim drie-
1 honderd mensen in het Amster-
1 damse theater De Engelenbak een
voorstelling gegeven. Na het optre
den hebben zij tot na middernacht
met het publiek gediscussieerd. De
aanwezigen waren diep onder de
indruk van hun gedichten; zij von
den dat alleen aan de voordracht
en de vormgeving nog het één en
ander schortte. Deze positieve kri
tiek heeft de Zuidafrikanen goed
gedaan, ze hebben met z'n zessen
tot de vroege ochtenduren over de
voorstellen die het publiek deed
nagepraat. Nu zijn ze moe, in een
interview hebben zij niet zoveel
trek meer, ze lopen de kamer door,
kijken door de ramen van het
grachtenpand naar de Amsterdamse
gevels. Als ik ze na een kwartiertje
zeg dat ik geen vragen aan ze wil
stellen maar met hen over de rol
die de poëzie in de vrijheidsstrijd
in Zuid-Afrika kan spelen wil
praten, komen ze in een grote
kring om mij heen zitten, en het
gesprek duurt enige uren.
'Geen van ons voelt de behoefte om
eens een T.S. Eliot te worden, of
weet ik wie. Wij schrijven geen
poëzie omdat wij van de taal hou
den of omdat wij onze liefdesavon
turen op papier willen zetten, nee.
wij schrijven omdat wij poëzie een
wapen vinden. Poëzie is één van de
wapens in onze strijd. Niet het
enige wapen, want wij doen nog
veel ander werk voor de ANC. Poë
zie is maar een deel van ons werk,
maar wel een belangrijk deel. Het
fijne van gedichten is dat je de
mensen met een paar woorden
weer hoop kunt geven, dat je met
een paar woorden de mensen boos
kunt maken, dat je ze met een
enkele zin tot de strijd kunt oproe
pen. Dat is de kracht van poëzie,
en daarom hebben Mao en Ho Tsji
Minh ook gedichten geschreven. Zij
begrepen wel dat je het volk met
lange toespraken niet kunt oproe
pen tot de strijd. Gedichten kan
het volk onthouden, gedichten
kan het volk zingen. Gedichten be
vatten maar een paar woorden, ze
kunnen op een affiche gezet wor
den en de affiches kunnen in de
fabriek opgehangen worden'.
Laat de gedichten, declameerde A.N.C.
Kumalo de avond daarvoor.
rood als bloed zijn
beleren als klokken.
Gedichten die aan de onderdrukker
klauwen
en zijn greep verbljzeien
Gedichten die doen ontwaken:
Leven, niet dood
Hoop. niet wanhoop
Gloren, niet schemering
Nieuw, niet oud
Strijd, niet onderdanigheid.
Dichter
laat de mensen weten
dat dromen werkelijkheid
kunnen worden.
Welke droom? 'De droom dat aan
het einde van een lange mars Zuid-
Afrika vrij zal zijn. Dat blank en
zwart samen in vrijheid en in een
democratie kunnen leven. Deze
lange mars is bijna ten einde. Na
dat de Portugese koloniën bevrijd
zijn weet het Zuidafrikaanse volk
dat het fascistische Vorster-regiem
zijn laatste dagen uitzit'.
De meeste van de twee vrouwen en
de vier mannen van het collectief
leven al vele jaren lang in Londen,
in ballingschap. Zij werken in deze
stad, de één als journalist, de ander
als maatschappelijk werkster, de
derde als wiskundig onderzoeker.
Zij zijn allen actief lid van de ANC.
Binnen deze beweging vonden zij
elkaar. Begin dit jaar begonnen zij
aan het schrijven van een politiek
dichtwerk, dat in zalen en op ver
gaderingen gedeclameerd kon wor
den. In Londen en Manchester ga
ven zij enige voorstellingen en
dankzij de bemiddeling van de im
mer actieve Anti Apartheidsbewe
ging Nederland kwamen zij vorige
week naar ons land. Het werd hun
eerste buitenlandse optreden. In
september komen zij naar Neder
land terug: zij zullen dan deelne
men aan een politieke manifestatie
in Amsterdam.
Hun script is een opvallende men
geling van sarcasme, hoop. v/an-
hoop. verdriet en humor. Tussen de
gedichten door vertellen zij de ge
schiedenis van Zuid Afrika en de
geschiedenis van de apartheidspoli
tiek. Zij geven met enkele voor
beelden de situatie weer waarin de
zwarte bevolking van Zuid Afrika
leeft. De één zegt: in Zuid-Afrika is
er één arts voor 45.000 zwarten. De
ander begint een kranteberlcht
voor te lezen: in Johannesburg is
onlangs een kliniek geopend waar
zieke vogeltjes worden behandeld.
De derde vertelt dat Zuid-Afrika
prachtige stranden bezit, maar dat
de zwarte bevolking tot de meeste
stranden geen toegang heeft. Billy
Nanan, een Zuidafrikaan van Indi
ase afkomst, voegt er dan droog
aan toe: 'Het is toch wel komisch
dat een Indiër in Zuid-Afrika niet
in de Indische Oceaan mag zwem
men'.
Het Zuidafrikaanse schrijverscollectief Mayibuye tijdens liun optreden in Amsterdam. Van links
naar rechts: A. N. C. Kumalo, Zarina Chiba, John Matshikiza, Billy Nannan, Melody Mteru en
Barry Feinberg.
door de week.
breken zwarten
thuis rusgen.
Zingend.
Zang
De zang vormt een belangrijk on
derdeel van hun optreden. 'De Afri
kanen hebben eeuwenlang hun ge
luk en ellende bezongen. Wij doen
dus niets nieuws'.
Het collectief wil deze culturele
traditie voortzetten. 'Wij zijn Afri
kanen. Wij gebruiken de Engelse
taal wel, maar dat is alleen omdat
wij overal begrepen willen worden.
Wij verschillen niet. al is de één
zwart, de ander blank en de derde
een Indiër. Apartheid is een leuze,
wij verschillen niet. Wij zijn allen
produkt van de Afrikaanse cultuur'.
Met afschuw verhalen zij over de
apartheid.
Voordat Immigrant arbeiders aan
land stromen
worden ze op de drempel van Kaap
stad ondervraagd:
Ben Je spierwit, uitsluitend wit
of droef gedeeltelijk wit?
Echt bruin, uitsluitend bruin
of onaf roodachtig bruin?
Zwart als roet. diep zwart
of bleek en verschoten zwart?
uitsluitend telntlozen worden ooit
uitgenodigd
uitsluitend vlekkelozen worden ooit
aangenomen.
Tegen deze apartheid kan alleen ge
vochten worden.
Voor de z-warte bevolking ls deze
houwelen hanteren
gloeiend hete stalen balken
vergroeide lichaamsdelen
pijnlijke krakende beenderen
Is een geweer op de schouder licht.
Zo luidt het begin van het prachti
ge gedicht Ten Targets Reel, een
gedicht dat afrekent met degenen
die geloven dat door gepraat ooit
nog eens een vrij Zuid-Afrika zal
ontstaan.
De leden van het Mayibuye-collec-
tief voelen er niets voor om afzon
derlijk hun gedichten te publiceren
(hoewel een Barry Feinberg, die
jarenlang secretaris van Bertrand
Russell was. zeer mooie gedichten
op zijn naam heeft staan). De uit
gevers in Engeland hebben volgens
hen toch geen oren naar politieke
poëzie. Wel willen zij graag het
script van hun optreden in zijn
geheel in druk laten verschijnen.
Het zou dan bijvoorbeeld dienst
kunnen doen al$ lesmateriaal op
scholen. In Nederland heeft het
collectief de eerste contacten met
een uitgever gelegd.
Boek?
Het script is alleszins de moeite
waard in boekvorm te verschijnen.
Niet omdat het literair gezien grote
waarde heeft, maar omdat het een
indrukwekkende reportage is van
een land waar de gevangenissen vol
zitten, waar de uitbuiting tot een
vernuftig systeem is uitgegroeid,
waar racisme in wetten is vervat
en een onbeschrijfelijke terreur
wordt uitgeoefend op mensen die
slechts de gelijkheid van alle ras
sen nastreven. Nadat hij de wanda
den van het Vorster-regiem had
opgenoemd schreeuwde Barry Fein
berg vorige week de Amsterdamse
zaal in: 'Wie, wie In Zuid-Afrika is
eigenlijk een terrorist?'
