Uit de school geklapt... aantrekkelijke expositie Ramend. Tussen leien, griffels en sponzedozen FAMILIEBERICHTEN Moeilijke stoelgang? TROUW/KWARTET VRIJDAG 25 APRIL 1975 PS12/R 1 cru ':t;: t r h'oi ijüf LEir. :k n door G. Kruis ARNHEM Het poppenhuis in de 'uitblaasruimte' van het Arnhems Gemeentemuseum is, zoals op een groot bord wordt aangekondigd 'voor jullie. Misschien vind je het grote mensen museum niet zo leuk, nou dan blijf je maar hierMaar ook dat 'grote mensen museum' staat nu voor een deel in het teken van het kind: er is een bijzonder aantrekkelijk ingerichte tentoonstelling te zien over de geschiedenis van het onderwijs, 'Uit de school geklapt', tot 2 juni. Dat ls naar aanleiding van het 100- Jarig bestaan van de Vereniging voor Openbaar Onderwijs te Arn hem. Dat plaatselijke facet krijgt overigens alleen maar wat extra aandacht in de laatste zaal. waar een enorme collectie oude schoolfo to's verraste herkennlngskreten uitlokte bij vooral oudere Arnhemse bezoekers. De totale opzet van de tentoonstel ling is veel breder. In zekere zin is het Jammer, dat er geen catalogus ls uitgegeven. Ze zullen er daar in Arnhem waarschijnlijk van zijn uitgegaan, dat er over dat onderwerp al genoeg gepubliceerd is. Daarom ls volstaan met overal (net-èchte) leien neer te hangen, die in keu rig schoolschrift de belangrijkste feiten vermelden. Plagen Zoals de uitspraak die een zekere IJsbrand van Hamelsfeld op 16 ju li 1791 deed. Volgens hem groeide er in ons land een bevolking op. 'vol strekt niet te onderscheiden dan door menselijke gedaante en het gebruik der spraak'. Deze bevol kingsgroep werd op haar korte le vensweg vergezeld door zeven pla gen: 'Analphabetlsme, onwetend heid, armoede, drankzucht, ontucht, rachitis en tering'. En tien jaar later, ln 1801, constateerde de Agent van Nationale Opvoeding. J. H. v. d. Palm tijdens de eerste bijeenkomst van schoolopzieners dat. waar hij zijn ogen ook wendde, hij niets dan zwarigheid had ont dekt. 'De leerwijze der scholen is slaafsch en werktuigelijk. De leer boeken der scholen nutteloos voor het oogmerk en vervelend voor de jeugd', 't Begin van een kentering, want dat Jaar kwam ook de school wetgeving tot stand. Verder nog vele belangrijke data wat die wetgeving betreft, na ver loop van tijd steeds meer vakken, en het verandering van hoofdelijk in klassikaal onderwijs. En de schoolstrijd waaraan de wet-De Visser in 1920 althans uiterlijk een eind maakte. Het openbaar en bij zonder onderwijs was nu gelijkbe rechtigd en financieel gelijkgesteld. De strijd om het kind duurde overi gens nog Jarenlang voort. Een belangrijk stuk geschiedenis, hier geïllustreerd door velerlei do cumenten o.a. een brief van Abraham Kuyper, 'n telegram van minister Goeman Borgesius en een kostelijke collectie prenten en leermiddelen. Oude prenten, waarop de onderwij zer als hij toevallig eens niet doen de ls met de plak. in ieder geval berispt of uiterst donker kijkt. 'De schoolvos', aldus de tekst onder een prent naar Jan Steen, 'geeft een plak om een geringe fout. Zijn slag is dubbelt raak als 't kind de hand ophoudt. Hij doe die in de hand en aan de knokkels klemmen, 't Is een pedante gek wiens plak zijn drift moet temmen'. Of 'Regelen voor de jeugd ter Kost- Schoole', waaronder deze 'vermyd 't luidruchtig zyn, wees zedig van ge baar. Zwyg als een wijzer spreekt of een van meerder Jaren. Ten ware men u vraagt uw meening te openbaaren'. En een trots gebracht overzicht van de Bewaarschool van de Vereeniging ter Verbreiding der Waarheid aan de Rozengracht te Amsterdam in 1883, een plaat van een enorm lokaal met vele rijen rechte bankjes met honderden be vroren afgebeelde kleuters, 't Leermateriaal was navenant. Langzamerhand kwamen er toch ook wel boekjes, die geschreven werden door mensen, die zo drukte Godfried Bomans het eens uit in ieder geval de intentie hadden op hun hurken te gaan zitten, ook al bleven ze zo echt als een kaars overeind staan. Het 'leer boek der natuurlijke historie' werd dan b.v. 'Wandelingen in de na tuur' en de samensteller noemde zich dan niet meer 'hoofd ener school te X' maar 'Oom Diederik'. Veel schoolplaten - natuurlijk -ook. de hele oude van M. A. Koekoek, de y 323^11 piylïtol TCI'J'ïtllSis VODl'.OC-fik&JI- - j-;" u.d. 'Mijn leren is spelen', een kreet die heel wat minder schijnheilig overkomt als je bedenkt, dat het pas in 1874 verboden werd kin deren beneden de twaalf jaar in dienst te hebben. Menig bedrijf in de 19e eeuw had meer kinderen in dienst dan volwassenen. Die kinderen werkten dan zo'n 14 tot 20 uur, ook 's nachts, het dag loon voor jongens was 35 en voor meisjes 25 cent meest bekende en weer helemaal populaire, van Jetses en Isings, maar ook Hart Nibbrig maakte ze, en zelfs Jan Sluyters. Niet alleen die van 'In sloot en plas', 'Knaagdieren' of 'In de Sibe rische vlakte', maar ook de heel kneuterige als 'Kamer en huisraad', 'De keuken', 'De bakker', 'De smid' of 'De timmerman'. En die uiter mate vervelende, alle fantasie do dende tekenvoorbeelden met 'moor- sche' randen, achthoekige stervor men en houtmotieven. Dat alles in een soort monster lokaal leuk versierd met oude bankjes, waar je niet op mag gaan zitten, want ze worden ook al zeld zaam, griffel- en sponzedozen, lei en, borden, houten schooltassen, etui's met ganzeveren, maar ook, het allernieuwste, het materiaal van nu. Niet alleen voor onderwijzers! Beatrix en Claus bij concert 5 mei AMSTERDAM Van de vele geno digden voor de uitvoering van het oratorium 'Judas Maccabeus' van Handel op maandag 5 mei in de Amsterdamse Westerkerk, hebben onder meer prinses Beatrix en prins Claus de wens te kennen gegeven het concert bij te wonen. Ook burgemeester Samkalden en minister Vredeling hopen erbij aanwezig te zijn. De Nederlandse Handelverenlglng die deze uitvoering (o.l.v. Jack P. Loorij) organiseert, zet daarmee een traditie voort die op 5 mei 1946 begon. Toen 1 Jaar na de bevrij ding werd Judas Maccabeus voor het eerst uitgevoerd. Dat gebeurde daama Jaarlijks en later om de vijf Jaar. Het koor van de HSndelvere- niging, dat in vier kleinere eenhe den is ingedeeld, werkt aan deze uitvoering in zijn geheel (met on geveer 110 stemmen) mee. De vo cale solisten zijn Nelly van der Spek, Aafje Heynis, Alexander Young, Anton van Trommelen en Henk Smit. Het orkestrale deel wordt verzorgd door het Radio Ka merorkest. De uitvoering begint om 19.30 uur. Hoogste muziekprijs voor Messiaen MUNCHEN De 67-jarige Franse componist-pianist Olivier Messiaen heeft dinsdagavond ln Milnchen de hem toegekende Von Slemensprijs voor compositie en vertolking in ontvangst genomen. Er is een be drag van 100.000 Zwitserse francs aan verbonden, en daarmee is het financieel vermoedelijk de hoogste muziekprijs ter wereld. Hij werd in 1974 voor het eerst toegekend en wel aan de Engelse componist Ben jamin Britten. De jury werd dit jaar gevormd door leden van de raad van bestuur van Siemens en door vier muziekcritici uit New York. Brussel. Wenen en Ztlrich. RAAP VOOR DE KUNST —Bin nenkort is de benoeming te ver wachten van de heer R. S. Sakko tot algemeen secretaris van de Raad voor de Kunst. Sedert 1970 is hij werkzaam bij de Raad voor de Kunst als secretaris .van afdelingen en commissies. Sinds 1 november 1974 is hij ook waarnemend alge meen secretaris van de Raad voor de Kunst. Willem Breuker wil geen muziekprijs AMSTERDAM Willem Bret zal de hem toegekende muziekp van de gemeente Amsterdam, Matthijs Vermeulenprljs, welgei De prijs, waaraan een bedrag 6000 gulden ls verbonden, zou vrijdag 2 mei worden uitgereikt, had, zo vertelt hij in een interv ln het weekblad De Linie, de uit king willen aangrijpen om zijn tiek op het huidige muziekbeleid uiten. Maar bij nader inzien v hij de prijs toch te 'typisch burj lijk' en had hij bezwaar tegen feit dat de voormalig artistiek der van het Concertgebouwork dr. M. Flothuis, een toespraak de uitreiking zou houden. HIJ vl hem iemand 'die stelselmatig i actuele muziekvernleuwing na oorlog heeft tegengewerkt'. V<' jaar werd de Matthijs Vermeul, prijs uitgereikt aan de compoi. Peter Schat. Veel geld voor wer van Kees van Dongi AMSTERDAM Op de velling Paul Brandt in Amsterdam h j een collectie van meer dan honc tekeningen en aquarellen van E van Dongen dinsdagavond 111.000 gulden opgebracht, hoogste prijs was voor een aqu r 'Clown in het circus Medrano' 1904 die 8.500 gulden opbrai Zelfs voor een door Van Don gesigneerde foto 'Jean, Guus Kees met de poes' werd nog gulden gegeven. De stukken wae afkomstig uit de nagelaten c'olle van de heer J. Heijberg, omstre 1900 een van de leermeesters Van Dongen aan de Rotterdai academie. Nieuwe speelfilm Nicolai v.d. Heyde 1» AMSTERDAM Nikolai van Heyde is begonnen met de van een nieuwe Nederlandse spf film met de titel 'Sherlock Jorp' een film ever de avonturen van stuntel en zijn hond tegen gangsterbende die een heel kost* re diamant rooft. De hoofdrol1^ worden gespeeld door Plet BamliVi gen, de Noorse Julie Ege, de Ite aan Al Mancini, de Belgen Ward1* Ravet en Max Schur, Alexanl( Pola en een hond, die het verhn tot een goed einde moet brenga' Men hoopt de film omstreeks kei0 mis in roulatie te kunnen breng Elke WERKDAG behalve zaterdags bestaat er 's avonds tot acht uur gelegenheid tot het telefonisch opgeven van familieberichten, die nog de volgende ochtend moeten worden geplaatst. Dit kan uitsluitend onder no. 020-220383. Ook op ZONDAGAVOND ls dit mogelijk, maar dan van ZES tot ACHT uur. Na dit tijdstip isgeen opgave van advertenties meer mogelijk. Het leven is geen vreed' alhier geen wapenstilstand vragen het leven is de kruisbanier tot in Gods handen dragen. Heden nam God tot Zich onze geliefde Vader, Schoonvader en Huisgenoot Andries Zwaan weduwnaar van C. J. Hoek emeritus-predikant van de Geref. Kerk te Breukelen op de leeftijd van 70 jaar. Parijs: J. S. Deschamps-Zwaan M. P. R. Deschamps Hoogwoud: G, van Maanen Hoogwoud, 23 april 1975. Molenstraat 8. De teraardebestelling zal plaatshebben te Breukelen op zaterdag 26 april a.s. des nam. om 15.00 uur op de Nwe. Alg. begraafplaats, aan het Zandpad, voorafgegaan door een rouw dienst in de Geref. kerk te 14.00 uur. Na de ter aardebestelling gelegenheid tot condoleren in de aula. Heden nam de Here tot Zich onze geliefde Broer, Zwager en Oom Andries Zwaan weduwnaar van Cornelia Jacoba Hoek Hij werd 70 jaar. Enkhulzen: J. S. Zwaan G. J. Zwaan M. E. Zwaan-v. d. Veen H. J. Zwaan Mechelen (België)S. Zwaan C. J. Zwaan-Zwaan Neven en nichten Hoogwoud, 23 april 1975. Molenstraat 8. Andries Zwaan Amsterdam: N. M. Scheps-Hoek N. Scheps Hoogwoud, 23 april 1975 Wij berichten u dat op 23 april is overleden Ds. A. Zwaan emeritus predikant van de Geref. kerk te Breukelen. Dankbaar gedenken wij de grote trouw waar mee Ds. Zwaan van 1946 tot 1969 onze ge meente gediend heeft. De gemeente en de kerkeraad van de Gereformeerde kerk van Breukelen. In zijn Heer en Heiland is heden van ons heengegaan onze onvergetelijke Zwager Heerke de Boer echtgenoot van H. G. den Hengst wonende te Schipluiden. Namens de familie den Hengst A. Timmerman-den Hengst Delft. 23 april 1975. Paulus Buysstraat 155. Vrij onverwacht heeft God tot Zich genomen onze lieve Moeder en Oma Wilhelmina Rensina Zwana Geertruida Hoiting-Koppe sedert 24 juli 1971 weduwe van Reintje.Hoiting op de leeftijd van 73 jaar. „Haar leven was Christus haar sterven gewin." Groningen, 24 april 1975. Zaagmuldersweg 582. Corr.-adres: Galenuslaan 4. vA. J. Slagter-Hoiting A. Slagter SJoerd, Reinoud en Wim Jan Thuis geen bezoek De overledene is opgebaard in een der rouw kamers van het „Gebouw Esdoornlaan 187". Bezoek 's avonds van 7.00 tot 8.00 uur. De rouwdienst wordt gehouden a.s. maandag om 13.00 uur ln de aula van de begraafplaats „Selwerderhof", waarna te plm. 13.30 uur de begrafenis zal plaatshebben. Vertrek van Zaagmuldersweg 582 om 12.30 uur. Na de plechtigheid gelegenheid tot condoleren in de koffiekamer van de begraafplaats. Heden nam de Here tot Zich, onze lieve zorg zame Moeder. Oma en Overgrootmoeder Martha Elisabeth van Werkhoven-Kwaadgras in de ouderdom van 82 jaar. Haar leven was Christus en het sterven gewin. Uit aller naam: J. van Werkhoven Rijswijk Z.H., 23 april 1975. Idenburglaan 76. Moeder is opgebaard in het rouwcentrum Honor Postremus, Emmastraat 11 te Rijswijk Z.H. Bezoek vrijdag van 24 uur. De begrafenis zal plaatsvinden 26 april om 12 uur op de Algemene Begraafplaats aan de Sir Winston Churchlll-laan te Rijswijk, na afloop van een rouwdienst welke om 11 uur zal aan vangen in de Gereformeerde Kerk, Laan Hof- rust 21 te Rijswijk. Zij die deze dienst wensen bij te wonen wor den verzocht om circa 10.30 uur in Gebouw Irene, naast de kerk gelegen, aanwezig te zijn. Na de begrafenis gelegenheid tot condoleren in de aula van de begraafplaats. Psalm 23 Het behaagde de Heere tot Zich te nemen, na een geduldig gedragen lijden, mijn geliefde onvergetelijke Vrouw, onze lieve zorgzame Moeder, Behuwd-, Groot- en Overgrootmoeder Wilhelmina Helena Reinders-Bout in de ouderdom van ruim 81 jaar. Openb. 21 5A Namens wederzijdse familie: B. Reinders Rotterdam, 23 april 1975. Bej. Centrum „De Koningshof", Immanuel Kantstraat 90. Geen bloemen. De overledene ligt opgebaard in de rouwkamer van „De Koningshof". Bezoek aldaar zaterdagavond van 7.308 uur. De bijzetting in het familiegraf zal plaatsvin den maandag 28 april a.s. op de Ned. Herv. Begraafplaats „Oud-Kralingen", Kralingse- weg 334. Vertrek vanaf „De Koningshof" om 14 uur. Aankomst kapel circa 14.30 uur. De begraafplaats is bereikbaar vanaf het stationsplein met bus West-Nederland om het half uur. Heden 23 april nam God tot Zich onze lieve Zwager Pieter van der Vloed emeritus-predikant der Nederlands hervormde kerk. in de ouderdom van 75 jaar. Bloemendaal: W. Heinsius Heerde: J. A. W. von Meyenfeldt-Delhaas Rotterdam: A. W. Schreuder-Delhaas Haarlem: J. v. d. Wiel P. R. E. v. d. Wiel-Delhaas Nichten en neven. Enige kennisgeving. Heden stierf zacht en kalm in de Hope des Eeuwigen Levens onze lieve Moeder en Oma Antje Pijlman in de ouderdom van 77 jaar: sedert 26 december 1944 weduwe van Andries Meijer. Jezus zeide tot haar: „Ik ben de opstanding en het leven; wie in Mij gelooft, zal leven, ook al is hij gestorven." Joh. 11 25. Hoogezand, 23 april 1975. Van der Duyn van Maasdamweg 54. Emmen: B. H. Meijer K. J. Meijer-Vos Ineke - Peter André Delfzijl: G. Klasens-Meijer B. Klasens Anneke Dlneke Gerard Correspondentieadres B. H. Meijer, Laan v. d. Bork 268, Emmen. Gelegenheid tot condoleren vrijdagavond van 19.00 - 20.00 uur in de aula van de „Stille Hof". De begrafenis zal plaatshebben zaterdag 26 april 1975 v.m. 10.15 uur op de „Stille Hof" te Hoogezand. Door God is thuisgehaald onze lieve Moeder, Oma, Zuster en Schoonzuster Maria Catharina IJzerman geb. van Drimmelen weduwe van de heer H. IJzerman Zij mocht de leeftijd van 85 jaar bereiken. Dordrecht: P. Riet-IJzerman M. Riet Berkel en Rodenrijs: T. H. IJzerman H. J. IJzerman-v. Doorn Rijswijk (Z.-H.)J. IJzerman C. IJzerman-v. Doorn Dordrecht: A. A. Boerman-IJzerman H. Boerman en kleinkinderen Papendrecht: S. J. van Drimmelen N. C. van Drimmelen Papendrecht, 24 april 1975. Badhuisstraat 2. Corresp.-adres: M. Riet. Orionstraat 6, Dor drecht. Onze moeder en oma is opgebaard in de rouw kamer bij de algemene begraafplaats aan de Adm. de Ruyterweg, alwaar gelegenheid is tot condoleren, zaterdagmiddag van 3.003.45 u. en na de begrafenis. De begrafenis is bepaald op a.s. maandag na de rouwdienst, welke op 10.30 uur in de aula zal aanvangen. Diegenen die hierbij aanwezig willen zijn, wor den verzocht om 10.15 uur aldaar te komen. „Ik heb de goede strijd gestreden, ik heb mijn loop ten einde gebracht, ik heb het geloof behouden." 2 Tim. 4 7 De Here heeft tot Zich genomen in Zijn heer lijkheid onze geliefde Vader, Grootvader en Overgrootvader Pieter Johannes van den Berg oud-hoofd der Chr. school te Haamstede (Zld.) sinds 19 maart 1971 weduwnaar van J. H. Maas op 81-jarige leeftijd „Ja, amen, ja, op Golgotha stierf Hij voor ome zonden." Assen, 22 april 1975 „Arendshorst". Corresp.adres: Helperzoom 69, Groningen. Groningen: Jw. van den Berg J. M. C. van den Berg-Fleurke Ommen: E. H. van Dijk-van'den Berg J. van Dijk Vlagtwedde: H. J. Bolijn-van den Berg C. Bolijn Klein- en achterkleinkinderen Een samenkomst zal worden gehouden op zaterdag 26 april a.s. te Assen in één der zalen van de Maranathakerk, Groen van Prlnsterer- laan 75 te 11.00 uur, waarna de begrafenis zal plaatsvinden op de begraafplaats „De Bos kamp" te Assen. Na afloop van de begrafenis gelegenheid tot condoleren in de zaal bij de Maranathakerk. In het Rusthuis „De Looborch" te Zeist over leed heden op de leeftijd van ruim 92 jaren onze Tante, Oud-tante en Oud-oud-tante Pieternella Bussche-Kamphorst sinds januari 1953 weduwe van Anton Bussche Uit aller naam: E. Sluyk Zeist, 23 april 1975. Rusthuis „De Looborch", Woudenbergseweg 42. Corr.-adres: Poolseweg 79, Breda. Geen bloemen, geen toespraken Tante is opgebaard in de rouwkamer van het Rusthuis „De Looborch". De begrafenis zal plaatshebben te Zeist op de Algemene Begraaf plaats, maandag 28 april a.s. om 14.00 uur. Hieraan voorafgaande zal om 13.00 uur een rouwdienst gehouden worden in de conversatie- zaal van „De Looborch". Gelegenheid tot con doleren na afloop van de plechtigheid in de aula van de begraafplaats. il •s- f Laxerende kruidenthee. Even Hèl doseerlepel Ramend oplossen in een kopje koud, lauw of heet water. Klaar. Bij apotheker en drogist. 'k Zal eeuwig zingen van Gods goedertierenheén. Psalm 89 1. In de Heere ontslapen, voor ons nog onver wacht, mijn innig geliefde Man, onze lieve zorgzame Vader, Grootvader, Broer, Zwager en Oom Isaac Stek op de leeftijd van bijna 61 jaar. Mede namens verdere familie: N. Stek-de Niet Scheveningen, 24 april 1975. Westduinweg 134b. Condoléancebezoek 's avonds van 79 uur. Geen bloemen De bijzetting in het familiegraf zal plaatsheb ben D.V. maandag 28 april te 2.30 uur op de Algemene Begraafplaats aan de Kerkhoflaan. Vertrek vanaf het woonhuis te 2 uur. Voor uw medeleven tijdens de ziekte en uw deelne ming na het overlijden van mijn geliefde Man, onze dierbare Broer, Zwager en Oom Evert Cornelis betuigen wij u onze welgemeende dank. Uit aller naam: G. H. Comelis-Borger. Amsterdam, april 1975. Met droefheid geven wij U kennis, dat rustig in de Heer 13 ontslapen, onze lie ve Moeder en Oma Antje van Os-Cremer op de leeftijd van 86 Jaar. Namens de familie: P. M. van Os Amsterdam. 22 april 1975, Lutmastraat 226 huls. Correspondentie-adres Familie F. M. van Os. James Cookstraat 54II. Thuis geen bezoek. Gelegenheid tot afscheid nemen bij de Coöperatie PC te Amsterdam, P.C. Hooftstraat 183, zaterdag en zondag van 13.00-15.00 uur. De teraardebestelling zal plaatshebben maandag 28 april aa. tegen 10.00 uur op de begraafplaats ..Zorg- vlled" aan de Amsteldljk. „SCHRIFT EN GETUIGENIS" afd. Utrecht ZONDAG 27 APRIL 1975 Oosterkerk, Maliebaai 5 uur Ds. G. Meijering Scherpenzeel. In plaats van kaarten. Heden heeft God thuisgehaald Zijn moege-, streden Kind, onze lieve Man, Vader, Opa, Broer, Zwager en Oom Jacohus Marinus Sturm echtgenoot van J. C. Meijers op de leeftijd van 70 Jaar. „Mijn Verlosser leeft''. Mede namens wederzijdse) familie: Serooskerke: J. C. Sturm-Meijers M. F. Sturm M. Sturm-Francke Zaanslag: A. Sturm N. C. B. Sturm-Vrlend en kleinkinderen Serooskerke-W.. 23 april 1975. Oostkapelseweg 23. De teraardebestelling zal plaatshebben zater- j dag 26 april 1975 om 12.00 uur op de Algemene j Begraafplaats te Serooskerke-W. Vooraf wordt voor familie en belangstellenden j een rouwdienst gehouden in de Geref. kerk, Ds. van Wouwestraat, die geleid wordt door Ds. A. O. Pnppe, aanvang 11 uur. Na de teraardebestelling ls er gelegenheid de familie te condoleren in het gebouw achter de kerk.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1975 | | pagina 8