giog geen nieuwe
Saigon
herkiezingen zullen onze koers niet veranderen'
hanoek zinspeelt
moeilijkheden in
oofdstad Cambodja
Gijzeling
President Portugal
pleit sterk voor
meerpartij -stelsel
DAF gebouwd uit veiligheid
Portugese kiezer heeft
keuze uit 12 partijen
eilinder strijd rondom Zuidvietnamese hoofdstad
T
OLIE, TIN en
INDO-CHINA
Gematigde toespraak Gomes
motor voorin,variomatic achterin;
de ideale gewichtsverdeling vooreen
kleefvastewegligging
?ie Portugese officieren in ons land: strijdkrachten solide basis
N (ff/KWARTET VRIJDAG 25 APRIL 1975 BUITENLAWD T
waü
ien ai
ïpeei«ON (UPI, Reuter, AP) Terwijl de strijd buiten de Zuidvietnamese hoofdstad wat leek te lu-
jen erJzochten de politici binnen Saigon koortsachtig naar een nieuwe premier, die aanvaardbaar
ïrheui zijn voor de Voorlopige Revolutionaire Regering (de VRR) en Noord-Vietnam.
100
e zoramorgen trad 111 Saigon de elf te willen onderhandelen met leden
...J. yan de zogenaamcje 'kliek van
Thieu'.
oude regering van premier
a»n Ba Can af. De pogingen
Dezoei resident Tram Van Hoeong om
llege.
stadoo:
het,
el mogelijk een nieuwe rege-
'iider te vinden liepen vast in
irdenspel tussen de aanhan-
an de twee belangrijkste kan
eel n. Dat zijn generaal Doeong
01b Minh ('grote Minh') en de
Ier n svoorzitter Tran Van Lam.
en dj ngers van Minh. die wordt
u it bi Kiwd als de leider van de
oltuh iamde derde macht in Zuid
telt. m (noch communistisch,
gri uitgesproken pro-Amerikaans)
en gisteren een persconfe-
Daar drongen zij aan op het
an d
aai m van de sinds maandag zit-
zal president Hoeong ten gunste
de aillnh. Daarmee zou Saigon een
de i hebben, die niet behoort tot
oepering rondom de maandag
gulheden oud-president Thleu. De
wi Noord-Vietnam zeggen niet
Minh geen premier
Volgens het Franse persbureau AFP
heeft Hoeong generaal Minh al wel
aangezocht voor het premierschap.
Minh zou daarop afwijzend hebben
gerageerd, omdat zijn benoeming
tot premier niet voldoende zou zijn
om de VRR tot onderhandelingen
te bewegen. Daarvoor zou Hoeong
moeten opstappen en Minh tot pre
sident moeten benoemen.
De 52-jarige voorzitter van de Se
naat Tran Van Lam verklaarde gis
teren dat hij het presidentschap
wil. Hij zou volgens de grondwet
Hoeong automatisch opvolgen. Lam
verklaarde namens een groep van
twintig politici dat zij niemand an
ders dan de senaatsvoorzitter zullen
accepteren als president.
iKOK (UPI, Reuter, AP) De toestand in de Cambodjaanse
stad Phnom Penh is nog steeds niet normaal, omdat de nieu-
gering nog steeds 'vijandige en pro-Amerikaanse elementen'
opsporen. Dit zei prins Norodom Sihanoek, in naam staats-
van Cambodja, in een gesprek van het Franse dagblad Le
(ADVERTENTIE)
ze week in
RVORMD NEDERLAND o.a:
Ook vooroorlogse zending
had aandacht voor politiek.
Een dame offeren voor een
paard en dan nog een prijs
krijgen ook.
Dialoog met marxisten een
beetje op dood spoor.
Zuidmolukse jongeren: Tel
kens weer merk je dat je in
2 werelden leeft.
Westerse aanpak in arme
landen vergroot de ellende
van de massa.
Leidse universiteit bolwerk
van tolerantie.
Ik abonneer
mij op/vraag
een
proefnummer
van
Hervormd
Nederland.
de OONPLAATS:
RONUMMER:
DU 1LEF.NR.:
lonnementsprijs 25,50 per
Jo^lf jaar: 51,— per jaar.
iee lonnementen kunnen elk
enblik ingaan.
>n ingevuld in BLOKLET-
3RS In envelop (zonder
^istzegel) verzenden aan:
irvormd Nederland,
deiitw.nummer 1776, Den Haag.
d
Sihanoek vertelde, dat er nog orga
nisaties waren, 'die moeten worden
ontmanteld'. 'Wij moeten weten
wie wie is, aangeven welke mensen
in de gaten moeten worden gehou
den.' aldus de prins, die in Peking
zit en van wie het lang niet zeker
is of hij wel ooit als regeringsleider
terug zal gaan naar Phnom Penh.
De leiders in Phnom Penh, van wie
Khieu Samphan als de machtigste
geldt, zijn zeer schaars met hun
informatie. De samenstelling van
de Cambodjaanse regering is nog
niet be.tend. Radio Phnom Penh
besteedde gisteren veel aandacht
aan de driedaagse plechtigheid ter
viering van de overwinning van de
Rode Khmers die vorige week de
Cambodjaanse strijd beslechtten
door Phnom Penh in te nemen. De
zeventiende april, de datum waarop
Phnom Penh viel, is inmiddels uit
geroepen tot nationale feestdag.
Volgens de Cambodjaanse radiobe
richten, die in Bangkok worden
ontvangen, wordt er nu op het
platteland nergens meer gevochten.
Over de evacuatie van de bevolking
van Phnom Penh, die volgens be
trouwbare bronnen eind vorige
week werd uitgevoerd, heeft de ra
dio tot gisteren niets medegedeeld.
Volgens Franse radiostations zijn
deleegstaande huizen van gevluchte
Cambodjanen geplunderd door de
strijders van de Rode Khmer. Ook
zouden deze soldaten, die lange tijd
een uiterst sober en hard bestaan
heben geleid als guerrilleros, de
luxe-artikelen uit de winkels heb
ben gehaald. Cambodjaanse krin
gen in Bangkok beweren, dat er in
Phnom Penh politieke processen
worden gevoerd, maar daarover is
geen zekerheid te krijgen.
MADRID (DPA) In de Spaanse
stad Valladolid heeft de politie een
kordon gelegd om twee hallen van
de autofabriek Fasa-Renault, waar
zich 2000 stakers bevinden. Om een
al acht dagen durende staking te
breken heeft de directie het hele
bedrijf gesloten. Daardoor zijn
13.500 werknemers uitgesloten. De
inzet van de staking is het onge
daan maken van 37 ontslagen.
Ondertussen gebeurde er op het
slagveld rondom Saigon betrekke
lijk weinig. De troepen van de VRR
en Noord-Vietnam ondernamen
geen nieuwe initiatieven. Waarne
mers in Saigon houden het er op
dat zij even de politieke ontwikke
lingen afwachten voordat zij verder
gaan met hun opmars naar de
Zuidvietnamese hoofdstad.
President Ford
De Amerikaanse president Ford ge
looft nog steeds dat het zin heeft
militaire hulp naar Saigon te stu
ren, omdat daarmee de toestand in
Zuid-Vietnam 'gestabiliseerd zou
kunnen worden.' Dit zei gisteren
Fords woordvoerder Ron Nessen.
Deze verklaring leek bedoeld als
een afzwakking van Fords redevoe
ring van woensdagavond, waarin
hij zei dat de Vietnamese oorlog
voor de VS afgelopen was.
In Washington wordt gezocht naar
een compromis over de extra hulp
voor Saigon. Het plan van presi
dent Ford om voor 722 miljoen
dollar aan militaire steun te zenden
speelt daarbij geen rol meer. Het
Huis van Afgevaardigden en de Se
naat zijn alleen maar bereid geld
beschikbaar te stellen voor sociale
hulp en de evacuatie van Zuidviet-
namezen. Het Huis heeft daarvoor
327 miljoen dollar uitgetrokken, de
Senaat niet meer dan 250 miljoen.
De onderhandelingen hierover zijn
gisteren begonnen. Als daar een
akkoord uitkomt, moet daarover
weer zowel in de Senaat als het
Huis worden gestemd.
Vervolg van pagina 1
Aan de hand van opsporingsfoto's
die zich op de ambassade bevonden,
is vastgesteld dat twee van de over
vallers de anarchisten Angela Lu
ther en Andres Vogel zijn. Zij wor
den ervan verdacht ook betrokken
te zijn geweest bij de ontvoering
van Peter Lorenz, voorzitter van de
Westberlijnse christen-democraten
Onder de gijzelaars is de Westduit-
se ambassadeur in Stockholm. Die
trich Stöcker.
Morgen worden in Portugal voor de eerste keer na 50 jaar dicta
tuur verkiezingen gehouden. In deze ten is een stemlokaal.
LISSABON (Reuter, UPI) President Francisco da Gomes heeft
gisteren aan de vooravond van de algemene verkiezinegn in Por
tugal, gepleit voor een uit meerdere partijen bestaande socialis
tische democratie.
Verkiezingen
Evenals de gijzeling van de West
berlijnse CDU-fractlelelder Peter
Lorenz twee maanden geleden komt
de gijzeling van kort voor belan
grijke verkiezingen in west Duitse
deelstaten. Op 4 mei worden ver
kiezingen gehouden in Noordrijn-
Westfalen en Saarland.
Het is duidelijk dat de oppositie in
Westduitsland als gevolg van het
gijzelingsdrama in Stockholm op
nieuw krachtig zal aandringen op
scherpere maatregelen ter garande
ring van de veiligheid en handha
ving van 'recht en orde'.
De regeringspartijen in Westduits
land worden door de oppositie er
van beschuldigd een lankmoedige
houding in te nemen tegenover
linkse radikalen, een aantijging die
zij afwijzen.
In een toespraak voor radio en
televisie zich tot de ongeveer zes
miljoen kiezers richtend zei de pre
sident dat verkiezingen de beste
manier zijn om de wil van het volk
vast te stellen. Da Costa Gomes
week hierbij duidelijk af van de
opvatting van zijn meer radicale
militaire collega's- die het houden
van verkiezingen zo kort na de
machtswisseling openlijk hebben
afgekeurd.
De president drong er bij de kiezers
op aan hun keus te doen uit 'de
authentieke partijen die niet de
socialistische weg versperren en
die ons het meervoudige partijen
stelsel beloven dat zo essentieel is
voor het beleven van de vrijheid'.
Waarnemers zien dit advies als een
verholen wenk aan de kiezers hun
stem uit te brengen op de sociaal
democraten, die een radicale her
vorming van de rechtse autoritaire
gemeenschap hebben beloofd zon
der een linkse dictatuur te willen
instellen. De voorspellingen zijn
dat geen van de partijen meer dan
dertig procent van de stemmen zal
behalen, maar de mening over
heerst dat de drie belangrijkste
partijen rechts van de communis
ten. de socialisten, de PPD en de
CDS. de meeste stemmen zullen
krijgen.
Zekerheden
(ADVERTENTIE)
Hoewel het kiesstelsel nadelen
heeft, aldus Gomes in zijn toe
spraak, heeft het ook zijn kracht
en zekerheden. Beslissingen van de
kiezers zijn naar zijn mening de
beste uitdrukking van de volkswil.
En als er een meerpartijensysteem
bestaat hebben de kiezers de meeste
kans verbeteringen en correcties
aan te brengen.
De militairen in Portugal hebben
gisteren opnieuw gezegd dat ie
mand die geen keuze kan maken
het beste blanco kan stemmen.
Daarbij zouden vooral de commu
nisten garen spinnen. Gomes deed
in zijn rede een dergelijke oproep
niet.
De Portugezen zullen vandaag een
grondwetgevende vergadering kie
zen met 247 afgevaardigden. Overi
gens hebben de militairen de
hoofdlijnen van de nieuwe grond
wet al opgesteld. Deze zijn door de
politieke partijen, in Portugal aan
vaard.
Gomes riep in zijn toespraak de
Portugezen ook op zich te onthou
den an geweld op de verkiezings
dag. Een hoge militaire woordvoer
der heeft gisteren meegdedeeld dat
troepen klaar staan om bij ongere
geldheden in te grijpen. Overigens
verwachtte hij geen grote inciden
ten hoewel sommige linkse groepen
hebben opgeroepen een ordelijk
verloop van de verkiezingen onmo
gelijk te maken. De militaire
woordvoerder zei dat troepen ge
concentreerd zullen worden in de
dichtbevolkte wijken van Lissabon,
Colmbra en Oporto.
Op 25 april naar de stembus
Aan de verkiezingen voor een grondwetgevende vergadering
in Portugal zullen twaalf partijen meedoen. Het Portugese
Hooggerechtshof, waar de verzoeken om legalisatie met de
kandidatenlijst ingeleverd moesten worden, had bij het slui
ten van de termijn, begin maart, 15 partijen toegelaten, maar
drie partijen zijn later door Beweging der Strijdkrachten uit
gesloten van de verkiezingen.
De Portugese kiezer heeft nu op
25 april de keus uit de volgenae
partijen:
Links
PCP, de op Moskou georiënteer
de communistische partij van
Portugal, onder leiding van Al-
varo Canhal.
PSP. de socialistische partij van
Mario Soares. die verwant is met
de Westerse sociaaldemocrati
sche partijen.
MDP (Portugese Democratische
Beweging), die aanvankelijk de
opvolger was van de gebundelde
oppositie van communisten, so
cialisten. linkse christendemo
craten en liberalen uit het tijd
perk van Caetano. Na het uittre
den van de socialisten bestaat
de MDP hoofdzakelijk uit linkse
katholieken, die met de commu
nisten sympathiseren.
FSP, de marxistische groepering
onder leiding van Manuel Serra,
die zich in december afsplitste
van de socialisten van Soares.
MES, de beweging van socialis
tisch links, die in Nederland
door de PSP wordt gesteund tn
ook enige aanhang zou hebben
binnen de MFA.
Centrum-links
PDP, de Democratische volks
partij een bundeling van mid
dengroepen, links-liberalen en
zakenlieden wier leider Sa Cay-
nelro ziek is. Zijn rol wordt
vooral vervuld door Francisco
Pinto Balsemao.
PPM. de monarchistische partij,
die al ten tijde van Caetano was
toegestaan en na de omwente
ling een gematigd links pro
gramma presenteerde.
Centrum-rechts
CDS. het sociaal en democra
tisch centrum van dr. Freitas do
Amaral, aangesloten bij de Eu
ropese Unie van christendemo
craten. Deze partij had een lijst-
verbinding met de PDC (Chris
ten Democratische Partij) van
majoor Sanches Osorlo. Na de
mislukte coup van 11 maart
waarbij Sanches Osorio naar
Spanje vluchtte, werd de FDC
uitgesloten van de verkiezingen.
De opengevallen plaatsen op de
kandidatenlijst zijn ingenomen
door CDS-kandldaten.
Uiterst links
UDP. Democratische Volksunie
PUP. De partij voor Volkseen
heid
Fec-mil, het communistische
verkiezingsfront.
LCI, de trotskistisch georiënteer
de internationale communisti
sche liga.
Francisco Pinto Balsemao
Verboden partijen
De MFA besloot op 18 maart tot
uitsluiting van de AOC, de alli
antie van boeren en arbeiders,
en van de MRPP, de maoïstisch
georienteerde beweging voor de
reorganisatie van het proletari
aat. De MRPP, die vooral actief
was met straatdemonstraties en
enige aanhang zou hebben ver
worven op de universiteiten ne
geerde de beperkende maatrege
len, en werd vervolgens geheel
verboden.
Andere uiterst linkse splinter
groepen hebben zich niet aange
meld als politieke partijen om
dat ze geen belang hechten aan
verkiezingen. Tot hen behoort de
LUAR (Liga voor Eenheid en
Revolutionaire Actie) van Palma
Ignacio. die onder Salazar en
Caetano bekendheid kreeg door
reeksen bomaanslagen op mili
taire installaties. De LUAR koos
voor voortzetting van haar semi-
ondergronds bestaan.
Partijen met een uitgesproken
rechts program ontbreken op de
stembiljetten. Enkele maanden
na de omwentelingg werden wel
een aantal rechtse partijen op
gericht. die zich overigens haas:
allemaal tooiden met het gang
bare etiket 'sociaal-democra
tisch'. Ze zijn inmiddels weer
van het politieke toneel verdwe
nen, of opgegaan in CDS, PDC
en PPD. De extreem-rechtse
'Nationalistische Alliantie' waar
voor de oud-leden van het be
ruchte Portugese Legioen, steun
pilaar van het Salazar-regime,
waren uitgenodigd, werd in sep
tember al verboden. In de huidi
ge regeringscoalitie hebben ver
tegenwoordigers zitting van PCP,
PSP. PPD en sinds de laatste
regeringswisseling van maart,
ook van de MDP.
Alvaro Cunhal
Mario Soares
ITERDAM De Beweging van de Strijdkrachten in Portugal doet er alles aan om vandaag de
lezingen rustig en vrij te doen verlopen omdat zij weet dat het al die jaren de liefste wens van
folk is om zich in verkiezingen te kunnen uiten. Maar de uitslag ervan zal het revolutionaire
es niet kunnen beïnvloeden.
r H. Biersteker
deze boodschap kwamen gis
borgen drie officieren van de
Diging van de Strijdkrachten op
>hol aan. Het zijn de luite-
Ff-ter-zee Herlander Zambujo,
Nobre Soares en Manuel Ma-
i, onderofficieren van respec-
lijk de luchtmacht en de land-
0 it. Zij zullen op uitnodiging
ii het Nederlands Portugal Comi-
de solidariteit met de Portu-
revolutie in ons land wil be
geren, vanavond om acht uur
bijeenkomst In de Amstelkerk
ïmsterdam toespreken. Zondag
naandagmiddag voeren zij het
d respectievelijk in het Tehuis
rescentrum in Groningen en
Ie Doelen in Rotterdam. Het
openbare bijeenkomsten waar-
i. ij ook in Nederland verblljven-
v Portugezen hopen te kunnen
a eikomen.
de officieren van de Beweging
de Strijdkrachten heeft de
ise journalist Jean Daniel reeds
gezegd: zij zijn niet als politici die
zulke dingen wat omzwachtelen,
maar ze zeggen rechtstreeks wat zij
denken. Dus: geen enkele invloed
van de verkiezingen van vandaag
op de poiltieke koers van het land.
Formeel kan dat trouwens ook niet,
want het zijn verkiezingen voor
een grondwetgevende vergadering.
Maar de socialisten bijvoorbeeld
hebben de hoop nog niet opgegeven
dat een indrukwekkend stembusre
sultaat In hun voordeel wel degelijk
tot een andere oriëntatie van de
Revolutionaire Raad kan leiden.
Op de vraag waarom de belangstel
ling van de par miljoen Portuge
zen in het buitenland voor de van
daag te houden verkiezingen zo is
tegengevallen, antwoordt José Soa
res dat dit hem niet alleen zit in de
onbekendheid van velen met de
dagelijkse zorgen in Portugal, maar
dat het vooral in de hand gewerkt
is door elementen van het oude
regime die in een enorme campagne
tegen de Portugese revolutie de ln-
zouden hebben gewekt, dat daar
het klimaat van eenburgeroorlog
heerst. Hij maakt zich daar boos
over: ledereen heeft in Portugal
kunnen waarnemen dat de Bewe
ging van de Strijdkrachten (MFA)
alles heeft gedaan om de partijen
te beschermen tegen extremistisch
geweld.
Verdeeldheid
Opmerkelijk is dat de officieren nu
veel gemakkelijker dan in 't begin
toegeven dat er vanouds verschil
lende stromingen in de MFA zijn
geweest. De beweging begon op de
breedst mogelijke noemer, namelijk
ontevredenheid met de schrale sol
dij. Toen werd de eerste zorg: de
afwerping van het fascistisch Juk
en daarbij traden al verschillen
aan het licht. Maar na de machtso
vername vorig jaar werd de Bewe
ging pas goed de sociale ongelijk
Van links naar rechts: José Nobre Soares (24 jaar), Herlander
Zambujo (25 jaar) en Manuel Madeiro (29 jaar) ttfdens een pers
conferentie op Schiphol.
heid in het land gewaar en ten
aanzien daarvan kwam er een
scheiding der geesten.
Voor de drie hier aan het woord
zijnde officieren staat het vast, dat
de militairen In de vergadering van
de MFA die de revolutie niet mee
konden maken, veelal óók betrok
ken waren bij de mislukte staats
greep van 11 maart en dat men
hen terecht heeft vervangen. Er is
volgens Zambujo nu een solide ba
sis in de MFA voor de voortzetting
van de revolutie. In de program
ma's voor de 'culturele dynamisatie'
hebben de strijdkrachten pas goed
kennisgemaakt met de sociale te
genstellingen en de gevaren voor
verkiezingsmanipulatie van onwe
tende Portugezen 30 percent is
anafalbeet. Daarom heeft de MFA
gestaan op de getekende overeen
komst van 14 april met de aan de
verkiezing deelnemende partijen
dat zij ten minste drie jaar de
teugels in handen houdt.
Kan zo'n programma van bewust
making van de plattelandsbevol
king niet beter aan burgers toever
trouwd worden dan aan militairen?
Antwoord: het gebeurt toch óók
door burgers? Door de belofte bin
nen een jaar verkiezingen te zullen
uitschrijven hebben de militairen
vorig jaar immers politieke partijen
de sporen gegeven om zich overal
in het land tot het volk te richten.
Maar de MFA heeft zich met zijn
'dynamiserings'-programma vooral
tot diegenen gericht die altijd arm
en dom zijn gehouden. Die moeten
in de allereerste plaats weten waar
zij aan toe zijn. De militairen
rnken geen partijpolitieke propa
ganda maar proberen die mensen
wel bewust te maken dat zij hun
lot in eigen hand moeten nemen
en een rol kunnen spelen in de
revolutie.
Hoe kunnen ze eigenlijk zoveel ver
trouwen hebben dat op zekere dag
niet een sterke man in hun midden
alle macht in handen neemt en een
nieuwe dictatuur oplegt?
Antwoord: als één van ons dat zou
willen, zouden we het hem nu al
moeilijk genoeg maken, want hoe
meer het volk bewust gemaakt
wordt, des te weerbaarder zal het
zijn tegen machtsgrepen. Uw situa
tie in andere Westeuropese landen
ls volstrekt anders: het fascisme is
als een Blitzkrieg in vier, vijf jaar
over u heen gegaan, bij ons duurde
het veertig Jaar. En het berustte op
de macht van de monopolies en het
grootgrondbezit. Daarom zeggen wij
nu: geen politieke democratie zon
der economische democratie. De
MFA blijft nodig om erop toe te
zien. dat het Portugeze volk zelf
zij n eigen economische toekomst
gaat opbouwen en zijn politieke
leven. Naarmate die sterker en
weerbaarder worden kan de rol van
de Beweging van de Strijdkrachten
geleidelijk kleiner worden.
