iarolitici maakte
and rijp voor
coup-Spinola'
Amerikaan wil met H-bom
elektriciteit opwekken
Nieuwe strategie tegen Israël
Cambodja neutraal
Eenheid Europa
in zes jaar geen
stap dichterbij
Amnesty: gevangenen
in Iran doodgemarteld phn0mpenh
Rapport Portugese milit
(J(jlak voor verkiezingen
Wa
tap
Sadat en Assad praten in Riaad
Staatsgreep
in Honduras
na bananen-
schandaal
Hector Campora uit
Peronistische partij
Adembenemende ideeën over kernenergie
)EN
"4
UW/KWARTET WOENSDAG 23 APRIL 1975
BUITENLAND
inze
r P.
d narl1
lemen
d vai
SSABON (AP, Repter, UPI) De Beweging der strijdkrachten
en va Portugal heeft gisteren een rapport gepubliceerd over de mis-
fcte rechtse staatsgreep van 11 maart. In het rapport worden de
eci matigde partijen niet rechtstreeks van betrokkenheid bij de
onder aatsgreep beschuldigd, zoals door sommigen was verwacht. Wel
ordt gezégd dat waarschuwingen van bepaalde 'verantwoorde-
ke politici' de publieke opinie hadden rijp gemaakt voor de po
ng tot de staatsgreep. Volgens waarnemers worden hiermee de
cialistische leider Mario Soares, en de leider van de centrum-
Ve ikse volksdemocratische partij (PPD) Francisco Carneiro be-
upeld. Het rapport zou van invloed kunnen zijn op de verkiezingen
- vrijdag in Portugal worden gehouden.
ers
baan
i. De
tot w
;roott rd gepubliceerd, had de "staats-
het
ige
ilgens 't rapport dat gisteren
elhekeep gepaard moeten gaan met
sn groot aantal politieke moorden.
dissident Da Costa Gomes, eerste-
k nister Vasco Goncalves. de socia-
De tische ministers Mario Soares en
zal lgado Zenha en alle communis-
lissie hadden moeten worden ver-
pord.
complot zou door rechts zijn
djgezet om een zogenaamd 'bloed
de d met Pasen' te voorkomen,
in chts verwachtte dat de LU AR (de
eenheid voor revolutionaire
nheid en actie) een bloedbad zou
st di nrichten. Daarbij zouden vijfhon-
rd rechtse militairen en duizend
Den rgerlijke tegenstanders van de
eter lidige militaire regering om het
ag i; 'en moeten worden gebracht. Ge
draal Spinola was via de Franse
lichtingendienst van de plannen
ka'ntf1 onder rechts een bloedbad aan
ren richten op de hoogte, aldus het
W Mpport. Daarop besloot hij tot de
'aïislukte staatsgreep om de macht
iviger in handen te krijgen.
liegtuigen
'ee ouderwetse propellervliegtui-
n deden een aanval op een ka-
rne bij de luchthaven van Lissa-
Twee andere toestellen vlogen,
lus het rapport, laag over Lissa-
n om de bevolking te intimide-
Na de 'luchtaanval' op de ka-
me omsingelden parachutisten
gebouw maar openden het vuur
et. Volgens het rapport rekende
linola op steun van tank- en
mmandoeenheden maar deze
ramen niet opdagen. Het rapport
it'de vraag onbeantwoord waarom
chtmachteenheden die de rege-
ïg trouw waren gebleven niet op
propellervliegtuigen werden af-
stuurd. Twintig minuten voor de
,nval op de kazerne was de lucht-
acht in opperste staat van pa-
atheid gebracht. -Een gevolg van
mislukte staatsgreep was dat
iks officieren de macht verder
zich trokken. De Revolutionaire
ad ging over tot naasting van
mken en verzekeringsmaatschap-
jen en opstelling van een ont-
ÏENERAAL SPINOLA
I®2 erpgrondwet die de militairen een
'elangrijke irtvloed op het politieke
ebeuren geeft, ook na de verkie-
ngen van overmorgen.
ngj)ampagne
listeren was de laatste dag van de
erkiezingscampagne die in het
uiden en midden van het land vrij
SI jstig is verlopen. In het noorden
ainden ongeregeldheden plaats,
een verkiezingsbijeenkomst
an het gematigde sociaal-bemo-
ratische centrum (CDS) kwam het
ïaandagavond laat opnieuw tot
an echtpartijen met uiterst-linkse be-
2. Dgers. Het CDS hield een verkie-
ingsbijeenkomst op straat in Bra-
a. Werknemers van het plaatselij -
e theater hadden hun de toegang
1 eweigerd. Volgens het personeel
iet om politieke redenen maar
mdat zij bang waren dat bij rellen
h chade zou worden aangericht. Bi.
e straatgevechten in Braga vielen
65 even gewonden. Een man werd
S eer ernstig gewond door een mes-
zi teek in zijn hoofd. Militairen her
telden later de orde. De CDS'ers
ladden zich toen al grotendeels in
iet .partijkantoor teruggetrokken,
het weekeinde kwam het tijdens
Miepijpleiding Tibet
)edreiging voor India
JEW DELHI (Reuter) Honderden
irbeiders zijn in het onder Chinees
u :ezag staande Tibet bezig met het
eggen van de eerste oliepijpleiding
n dat land. Deze büis loopt langs de
- ingeveer 1000 km lange weg van de
loofdstad Lhasa naar Golmo in de
Jhinese grensprovincie Tsing Hai.
n New Delhi beschouwt men deze
eiding als van grote strategische
ietekenis, doordat de brandstofbe-
1 'oorrading van de Chinese troepen
angs de grens van Tibet met India
- aanzienlijk door zal worden verge
makkelijkt. Op het ogenblik wordt
Ie brandstof tegen hoge kosten met
tankwagens over de weg aangevoerd.
een CDS-verkiezingsbijeenkomst
ook al tot incidenten. Ook toen
wilden linkse betogers de vergade
ring verhinderden. Er vielen meer
dan twintig gewonden.
Gevreesd wordt dat het geweld in
Noord-Portugal verder zal toene
men en dat daardoor veel kiezers
vrijdag thuis zullen blijven, hoewel
in Portugal een stemplicht bestaat.
De districten in Noord-Portugal
staan als behoudend bekend.
Communisten
De communistische partij heeft er
gisteren bij de militairen op aange
drongen maatregelen te nemen te
gen het 'behoudend geweld' tegen
de Portugese communisten. Volgens
het partij orgaan Avante worden de
communisten in veel kiesdistricten
in het land het slachtoffer van een
'hysterische anti-communistische
campagne'. Maatregelen van de re
gering zouden de communisten in.
de kaart kunnen spelen. Volgens de
laatste opinie-onderzoeken zullen
de resultaten van de verkiezingen
voor de communisten tegenvallen.
Een gering aantal stemmen zou de
communistische partijleider Alvaro
Cunhal in ernstige verlegenheid
kunnen brengen.
Het artikel jn Avante kwam voor
sommige waarnemers als een ver
rassing omdat juist links van het
gebruik van geweld tijdens de ver
kiezingscampagne is beschuldigd.
President Assad van Syrië (rechts) en president Sadat van Egypte (midden) lopen met hun
gastheer koning Khaled van Soedi Arabië door d e regen die in de woestynstad Riaad met bakken
uit de hemel viel.
BEIROET (AP, Reuter. UPI) De
leiders van Egypte en Syrië hebben
gisteren een nieuwe Arabische stra
tegie opgesteld tegen Israël, aldus
zegslieden. Sadat en Assad spraken
elkaar negentig minuten in de Sa-
oedi-Arabische hoofdstad Riad in
het bijzijn van de nieuwe koning
Khaled. Khaled verklaarde na af
loop dat de Arabische solidariteit
hersteld is. De betrekkingen tussen
Egypte en Syrië waren bekoeld na
dat Egypte de Amerikaanse minis
ter van buitenlandse zaken had
aanvaard als bemiddelaar om een
troepenscheidingsakkoord met Is
raël te bereiken. De mini-top in de
woestijnstad Riad eindigt vandaag.
Eufraat
De raad van de Arabische Liga
heeft besloten een commissie van
experts van negen landen in het
leven te roepen om te bemiddelen
tussen Irak en Syrië. Irak beschul
digt Syrië ervan dat het de Eufraat
blokkeert. Deze rivier vormt de
grens tussen de twee landen. Het
waterpeil werd daardoor laag en
dorpen kwamen zonder irrigatiewa
ter te zitten. Drie miljoen mensen
zouden in hun bestaan worden be
dreigd. Zowel Turkije waar de
Eufraat ontspringt als Syrië heb
ben stuwdammen en reservoirs aan
gelegd waardoor Irak aan het eind
van de rivier in een onvoordelige;
positie is gekomen. Irak wil dat
Syrië een bepaalde hoeveelheid wa
ter garandeert maar dit land be
strijdt de Iraakse cijfers en behoef
ten. De bemiddelingscommissie be
gint zaterdag in Cairo haar werk
zaamheden.
Vervolg Van pagina 1
TEGUCIGALPA (AP. Reuter. UPI)
De strijdkrachten van de midden-
Amerikaanse s^aat Honduras
hebben gisteren Oswaldo Lopez
Arellano afgezet. Zij hebben de
oud-minister van binnenlandse za
ken en justitie Juan Alberto Melgar
Castro als zijn opvolger aangewe
zen. De machtswisseling verliep
zonder "bloedvergieten.
Op 4 december 1972 was generaal
Lopez Arellano op een zelfde wijze
aan de macht gekomen. In maart
van het daaraan voorafgegane jaar
was dr. Ramon Ernesto Cruz van de
nationale partij tot staatshoofd ge
kozen. terwijl Lopez Arellano zich
niet herkiesbaar mocht stellen. An
derhalf jaar later maakte de gene
raal zich via een staatsgreep toch
meester van de macht.
Sindsdien was het congres werke
loos en werd er bij decreet gere
geerd. De afzetting van Lopez Arel
lano door kolonel Melgar Castro
gebeurde enkele uren voordat een
officiële commissie van onderzoek
naar Washington zou vertrekken
om na te gaan wat er waar is van
berichten dat het grote Amerikaan
se bananenconcern United Brands
in totaal 1.25 miljoen dollar aan
steekpenningen zou hebben gege
ven aan Hondurese functionarissen,
in ruil, voor lage belastingen. Het
nu afgezette staatshoofd is herhaal
delijk genoemd als een van de be
gunstigden, maar hij heeft dit
steeds met klem ontkend.
De nieuwe president Melgar Castro,
was enkele weken geleden stafchef
van de strijdkrachten geworden, in
de plaats van Lopez Arriano. Deze
wisseling scheen al een inleiding te
zijn op de vervanging van Lopez
Arellh.no.
BUENOS AIRES (AP) De voor
malige Argentijnse president Hec
tor Campora ls uit de Peronistische
partij gezet. Campora is door de
opperste Peronistische raad be
schuldigd van 'verraad en ontrouw
aan de Peronistische beweging'.
De 66-jarige Campora was in 1973
49 dagen president na in die func
tie te zijn gekozen als voorloper
van Juan Peron, die niet aan de
verkiezingen van 1973 mocht deel
nemen.
Na zijn trouw aan Peron te hebben
betoond door afstand te doen van
zijn presidentschap om Peron in
staat te stellen nieuwe verkiezingen
te winnen, werd Campora tot am
bassadeur in Mexico benoemd.
Vlak voor de dood van Peron, 1 juli
vorig jaar, nam Campora ontslag,
keerde voor korte tijd naar Argen
tinië terug en vluchtte toen naar
Mexico, waar hij nu een praktijk
als tandarts heeft.
Toen hij president was liet Campo
ra linkse politieke gevangepen van
het voormalige regime vrij, knoopte
betrekkingen met communistische
landen aan en benoemde linkse
politici tot ministers van binnen
landse zaken en buitenlandse be
trekkingen. Op 't ogenblik schuift
Argentinië weer naar rechts.
nieuwe president Hoeong is op zoek
naar een geschikte kandidaat voor
het premierschap. Saigon heeft een
premier nodig die onderhandelin
gen kan voeren met de VRR en
Noord-Vietnam. Naar verluidt heeft
Hoeong zijn hoop gevestigd op
Tren Man Don. de 58-jarige minis
ter van defensie. Hij wordt be
schouwd als één van de meest link
se leden van de huidige regering.
Dom zou als premier met de VRR
moeten gaan praten over een wa
penstilstand om een bloedige strijd
om Saigon te voorkomen. De Ame
rikaanse ambassadeur in Saigon
Graham Martin zou Don ook ge-
schikt voor die taak vinder De
verklaringen van de VRR en
in Parijs maken het echter
achtig of deze minister een v
stilstand zou kunnen befeiken
President Ford van de Verenigde
Staten gelooft dat Saigon binnen
kort zal vallen. Althans die indruk
kregen de Republikeinse leiders uit
het Cóngres, die hem gisteren be
zochten. Ford en >zijn ministers
Kissinger en Schlesinger verzeker
den de Republikeinen dat het aan
tal Amerikanen in Saigon zo snel
mogelijk tot' het absolute minimum
wordt teruggebracht. Door de snelle
evacuatie van de afgelopen dagen
zullen er vandaag niet meer dan
duizend Amerikanen over zijn in
ill gratie-papieren ai
Maandagnacht zei president Ford
in een vraaggesprek voor de televi
sie dat de VS geen druk hebben
uitgeoefend op Thieu om hem tot
aftreden te bewegen. 'Hij heeft de
uiteindelijke beslissing zelf geno
men. Wij hebben nooit iemand ver
zocht hem te vragen heen te gaan',
aldus Ford..,,,
De president vertelde in het vraag
gesprek dat een groep Amerikaanse
mariniers van Hawai is vertrokken
naar de Stille Oceaan. Zij worden
daar in gereedheid gehouden om te
kunnen worden ingezet bij een
grootscheepse evacuatie van Zuid-
vietnamezerr, die met de VS hebben
samengewerkt. De VS beschikken
nu over ruim 4000 mariniers in de
wateren bij Indochina. Het Ameri
kaanse ministerie van justitie heeft
voor 50.000 Vietnamezen de immi
gratie-papieren al klaar.
LONDEN (DPA) Amnesty International heeft aangedrongen op een
onafhankelijk medisch onderzoek naar de doodsoorzaak van zeven politieke
gevangenen, die volgens de officiële versie bij een vluchtpoging zijn dood
geschoten. Amnesty trekt deze lezing van de autoriteiten in twijfel.
De zeven mannen werden in 1969 tot straffen tussen acht en vijftien janr
gevangenis veroordeeld omdat ze deel zouden hebben genomen aan onder
mijnende activiteiten van een communistische groepering. Amnesty zegt
over betrouwbare berichten te beschikken dat de gevangenen zijn gefolterd.
De organisatie meent reden te hebben om aan te nemen dat de zeven al
enige tijd geleden doodgemarteld zijn.
De nieuwe regering van Cambodja
heeft het sinds de verovering van
Phnom Penh vorige week donder
dag bewaarde stilzwijgen verbro
ken. In een radio-boodschap vertel
de de Cambodjaanse regering dat
zij een neutrale buitenlandse poli
tiek zal voeren en tot de niet-
gebonden landen gerekend wil wor-
dén.
Vernietigend oordeel van deskundigen
BRUSSEL, PARIJS (Reuter, ANP) Het proces van Europese
eenwording is sinds de topconferentie in Den Haag van 1969
niets opgeschoten. De economische en monetaire unie, waar
over toen in Den Haag principe-besluiten werden genomen
zijn sindsdien geen stap dichterbij gekomen.
Dit vernietigende oordeel over
de Europese Gemeenschap (de
EG) is neergelegd in het rapport
van de zogenaamde commissie-
Mar jolin. Dit gezelschap van
deskundigen onder leiding van
de Fransman Marjolin (oud-vi-
ce-voorzitter van de Europese
Commissie) kreeg begin vorig
jaar opdracht van de EG om een
rapport op te stellen over de
monetaire unie.
Marjolin en de zijnen schrijven
nu: 'Wie vandaag over Europa
spreekt heeft het in wezen over
niet meer dan een geografische
eenheid ergens tussen de Vere
nigde Staten en de Sowjet-Unle.
Het bestaat uit staten die onder
ling druk handel voeren, maar
die verder vrijwel uitsluitend,
zowel op nationaal als internati
onaal vlak. hun eigen belangen
volgen.
Wil ontbreekt
Volgens de qommissie-Marjolin
zijn er voor een monetaire unie
(een zeer nauwe samenwerking
voor het geldwezen) nodig: één
stelsel van centrale banken, een
forse Europese begroting en een
sterke Europese regering. Voor
dit alles ontbreekt de politieke
wil. Het is daarom vrij nutteloos
om de discussie over de econo
mische en monetaire eenwording
van Europa voort te zetten; al
dus het rapport.
Marjolin, die gistermiddag zijn
rapport aan de pers presenteer
de. herinnerde er aan. dat de
mortetaire unie in 1980 gereed
zou moeten zijn. Dat zijn de
staatshoofden en regeringslei
ders in 1969 in Den Haag over
eengekomen.
Maar als wij de Europese een
wording niet werkelijk willen
moeten wij dieillusie ook niet
hoog houden, aldus Marjolin.
Zijn commissie wijst de inflatie,
de tekorten op de betalingsba
lansen erl de werkloosheid aan
als de ernstigste problemen van
dit moment. Zij beveelt de op
richting aan van een Europees
fonds voor de ondersteuning van
werklozen. Met een dergelijk
fonds zou de Europse solidariteit
ook beter zichtbaar kunnen wor
den gemaakt voor de gewone
burgers. Iedere Europse werkloze
zou gedurende een zekere tijd
recht hebben op een uitkering
van twee Europese rekeneenhe-
den (ongeveer zes gulden) per
dag.
De nationale regeringen zouden
dat bedrag dan moeten aanvul
len. Het fonds zou gevoed moe
ten worden uit bijdragen van
werkgevers en werknemers, al
dus dè commissie-Marjolin.
Grondwet
De Westduitse president Walter
Scheel heeft gisteren in Parijs
gepleit, voor een Europese grond
wet, die de basis zou moeten
zijn voor een gemeenschappelij
ke buitenlandse, economische en
defensie-politiek. Scheel opperde
dit denkbeeld bij een ontvangst
in het stadhuis van Parijs. De
president van de bondsrepubliek
Jean Moimet, de 'vader van
Europa'
was de afgelopen dagen in
Frankrijk voor een offioieel be
zoek. Hij zei dat de Europeanen
hun eigen verantwoordelijkhe
den moeten dragen. Anders zul
len de grote mogendheden de
VS en de Sowjet-Unie) over hun
hoofden heen de beslissingen
nemen. Als de Europese landen
hun grote problemen niet samen
oplossen, zullen die spoedig een
zaak 'van leven of dood' worden,
zo waarschuwde Scheel.
Monnet stopt
Jean Monnet, één van de groot
ste pleiters voor een verenigd
Europa, zal zich per 9 mei aan
staande terug trekken uit het
actiecomité voor de Verenigde
Staten van Europa. Deze club,
die beter bekend staat als het
comité-Monnet, zal daarna met
een worden opgeheven.
De 87-jarige Monnet schrijft bij
de aankondiging van zijn af
scheid: 'Ik wil nu de tijd hebben
om te kunnen mediteren en ik
ben bezig een boek waarin hope
lijk duidelijk wordt gemaakt wat
wij hebben bereikt'.
Monnet is jarenlang de drijven
de kracht geweest van de bewe
ging voor Europese inlegralie.
Van hem was het plan voor de
vorming van de Europese Ge
meenschap voor Kolen en Staal
(EGKS) de eerste stap op de
weg naar een Europse economi
sche gemeenschap. Monnet werd
de eerste leider van de EGKS.
Nadat de pogingen om tot een
Europese defensie-unie te komen
waren mislukt trad hij in 1955
terug. Daarna probeerde hij met
zijn actiecomité de Europse een
wording te stimuleren.
Monnet merkt in zijn brief van
gisteren op dat het idee van een
verenigd Europa bezig is een re
aliteit te worden. Hij noemt dat
de 'belangrijkste ontwikkeling
van onze eeuw'.
Met sommige mensen die de energiecrisis voor ons willen oplossen, moet je toch wel vreselijk uit
kijken. Zo gaat op het ogenblik in Amerika een zekere dr. Harold M. Agnew rond met het idee om
ondergronds middelzware waterstofbommen te laten ontploffen. Daar wil hij stoom mee verhitten,
en met die stoom wil hij elektriciteitscentrales aan de gang houden.
al zou hij aannemelijk kunnen ma
ken dat zijn idee verantwoord is,
dan zou het nog steeds emotioneel
onverteerbaar zijn.
Lasers
Of dat op een veilige manier moge
lijk is, weet dr. Agnew ook nog
niet. Dat wil hij juist graag uitzoe
ken, en het is daarom dat hij op
het ogenblik wervend rondgaat. Als
de Amerikaanse overheid hem veer
tigmiljoen dollar geeft, verwacht
hij over drie jaar de antwoorden te SlOOfTl
kunnen leveren.
duid als 'het temmen van dè water
stofbom'. Dwars door de moeizame
werkzaamheden heen roept Harold
Agnew in feite: jongens doe niet. zo
moeilijk, we temmen hem gewoon
niét.
Het idee is om meer dan een r«!den
adembenemend. Om' te beginnen is
Harold Agnew geen loslopende fan
tast. Hij is wetenschappelijk direc
teur van het Nationaal laboratori
um in Los Alamos, en dat wordt
men niet zomaar. Als zo n man een
onderzoekvoorstel pVesenteert voor
een nieuwe toepassing van kerne
nergie. moet dat serieus genomen
worden.
Adembenemend is de gedurfde ge
dachtegang achter het idee. Al vele
jaren zijn wetenschapsmensen be
zig met onderzoek dat erop gericht
is, energie uit kernfusie (het ver
smelten van atoomkernen) bruik
baar te maken.. Zij bouwen steeds
grotere en ingewikkelder machines
waarin steeds dichter de omstan
digheden benaderd worden die dat
proces op gang brengen. In de tijd
dat je daar nog romantisch over
kor. schrijven, werd dat wel aange-
In een onderaardse zoutkoepel
vorm je met beproefde methoden
een holte van een paar h'onderd
meter in doorsnee. Een deel van
het water waarmee die ruimte is
uitgeloogd, laat je er in staan. Het
geheel wordt met kernexplosies op
gewarmd tot er stoom van vijfhon
derd graden is gevormd. De druk is
dan zo'n tweehonderd atmosfeer.
En die stoom gebruik je om de
turbines van een elektriciteitscen
trale aan te drijven. Ongeveer twee
waterstofbommen per dag zouden
het gigantische stoomreservoir op
temperatuur moeten houden. Om
dat de explosies in een grote holle
ruimte plaatsvinden, zouden zij
nauwelijks merkbare aardschokken
Veroorzaken.
Maar adembenemend is het idee
vooral omdat het bij ernstige over
weging de toch al moeizame discus
sie over de veiligheid en aanvaard
baarheid van kernenergie volstrekt
op zijn kop zou zetten. De mensen
die willen duidelijk maken dat een
kernreactor veilig genoeg werkt,
doen dat door uit te leggen hoeveel
zorgvuldig gecontroleerde afschei
dingen er zitten tussen hun radio
actieve splijtstof en de buitenwe
reld. Zij hebben daarmee een deel
van het publiek niet overtuigd. In
die situatie kan een man die voor
stelt, zijn radioactieve zaakjes in
een gat in de grond af te handelen,
alleen maar door beide partijen be
vreemd worden aangestaard.
En de mensen die willen duidelijk
maken dat zij in principe een ver
antwoorde oplossing hebben voor
het opbergen van radioactief afval,
doen dat door uit te leggen dat
holten in dikke zoutlagen onder
gronds, voldoende stabiel zijn om
daar iets in op te bergen. Zij heb
ben een deel van het publiek niet
overtuigd. In die situatie valt het
idee om in zo'n holte (maar dan
wat groter) 's morgens en 's avonds
een kernbom te laten ontploffen,
niet helemaal gelukkig.
Om de dingen niet nog moeilijker
te maken dan ze al zijn, valt het te
hopen dat Harold Agnew zijn veer
tig miljoen niet krijgt. Want zelfs
Nu we het toch over kernfusie heb
ben, de bouwers van de steeds gro
tere en ingewikkelder machines lij
ken toch op de meest directe weg
naar praktische energie-opwekking
te zitten, hoewel dat zeker nog' wel
een jaar of twintig gaat duren. Een Ni6UWS
jaar of wat geleden was er. ook in
deze rubriek, sprake van dat een
andere techniek misschien sneller
resultaten beloofde.
is men nog lang niet, en het is ook
de vraag of men zo ver ooit zal
komen.
De grote belangstelling voor de
techniek blijkt van militaire zijde
te komen. Het exploderende bolle
tje heeft. oofc als is men nog lang
niet aan netto energiewinst toe.
alle eigenschappen van een heel
erg klein Tyaterstofbommetje. En
allerlei effecten die nu alleen met
een ondergrondse kernproef kun
nen worden gemèten, zijn op die
manier goedkoper in een la
boratoriumsituatie te bekijken.
Vandaar.
Met de onvoorstelbaar felle licht
bundels uit lasers zou men een
bolletje zwaar waterstof zo snel
verhitten en samenpersen dat het
fusieproces daardoor op gang
kwam. Hoewel lasers van het ver
eiste vermogen nog niet ontwikkeld
waren, zag dat er in beginsel een
voudiger uit dan de grote machines
waarin de waterstof met elektrische
en magnetische effecten bij elkaar
gehouden en verhit wordt.
Maar uit een overzicht van de
stand van onderzoek in Science
(vol. 188, pag. 30-34) blijkt dat
energiewinning niet het eerste doel
is. Dat wordt pas interessant wan
neer het exploderende bolletje wa
terstof aanzienlijk meer energie op
levert dan er, in de vorm van een
lichtflits, in gestopt wordt. Zo ver
Eind 1972 schreven twee medewer
kers van de Europese Commissie
een studie over 'de huidige situatie
en de toekomstperspectieven' van
kernenergie. Begin 1973 hielden zij
dat verhaal op een internationaal
colloquium over kernenergie en mi
lieu in Luik. Omdat daar maar be
trekkelijk weinig mensen mee ge
baat waren, zou een uitgebreide sa
menvatting van het verhaal vervol
gens worden gepubliceerd in Euro
spectra, het wetenschappelijke
kwartaalschrift van de Europese
Commissie.
Dat gebeurde in het 'nummer van
september 1974. M^ar helaas leed
de produktie van dat nummer wat
vertraging. Het kwam vorige week
woensdag. Het apparaat in Brussel
verdlexjt voor deze snelle berichtge
ving onze hartelijke gelukwensen.
De discussie is intussen wel drie
jaar verder.
