5ritten stemmen juni over EG Koerden-beweging staat voor een ruk naar links Ford vraagt 722 miljoen voor militaire hulp Thieu wtugese minister t misnoegen over litieke partijen Eerderheid Labour tegen Wilson 'Irrilla-aanval Tiailand: -entien doden VS blijven streven naar meer handel met Rusland Franse president in Algerije Waarschijnlijk meer burgers in Chileens kabinet Amnesty klaagt regering van Zuid-Korea aan Barzani's leiderschap zwaar gehavend '/KWARTET VRIJDAG 11 APRIL 1975 BUITENLAND 7 x DEN (UPI, Reuter) Op donderdag 5 juni moeten de Britse kiezers zich reken over het Britse lidmaatschap van de Europese Gemeenschappen cwestie waarover de regerende Laliour-partij zelf hevig verdeeld is. gering van premier Harold bepaalde de datum voor de emming gisteren. De avond or had het Britse lagerhuis n grote meerderheid gekozen et EG-lidmaatschap. Dat be- e een aardige ruggesteun premier Wilson, maar hij tegelijkertijd vaststellen dat meerderheid van zijn eigen -fractie momenteel tegeno- b heeft. Van de socialistische entsleden stemden 144 tegen vóór het EG-lidmaatschap ngeland. Daarmee werd dui- ■jdat het verzet binnen Labour de EG is gegroeid. Op 26 omt het partijcongres bijeen over deze kwestie uit te h. Het lijkt zeker da* Wilson jn pro-EG-lijn ook daar een iag zal lijden en het zwaar te Uin zal krijgen. n al werd de premier door irtijgenoten hard aangevallen [OK (Reuter) In het J n van Thailand hebben gu- strijders woensdag bij een met raketten en automati- 'jrapens op een buitenpost 17 gssoldaten gedood en 23 ge- Volgens minister van defen- )j-amarn Adrireksan, die dit £n bekend maakte, was het ee eerste aanval met raketten de hevigste die de guer- ot nog toe uitvoerden. Ook ,ro duurden gevechten voort. DEN' HAAG De Brits-Nederland se kamer van koophandel wil een eigen referendum onder de in Ne derland woonachtige Britten hou den over de vraag, of Engeland al dan niet lid moet blijven van de EG. De Engelsen, die in het buiten land wonen, zijn niet stemgerech tigd. Maar. aldus de kamer, het vraagstuk is juist van bijzonder be lang voor de Britten, die in de andere EG-landen wonen. over het ontslag van Eric Heffer, staatssecretaris van industrie. De jonge radicaal Heffer waagde het deze week om, tegen het bevel van Wilson in, als tegenstander van de EG toch deel te nemen aan het parlementaire debat. De premier reageerde op deze rebellie door de staatssecretaris botweg te ontslaan. Uit de linkse hoek van de partij (de zogenaamde Tribune-groep) kwamen daarop gisteren heftige re acties. 'De voorzitter van deze groep, Sidney Bidwell, waarschuwde dat de premier zelf wel eens ont slagen kan worden. 'Als het specia le partijcongres later deze maand zijn voorwaarden voor de EG krachtig afwijst, dan kan hij zelf wel eens een kandidaat voor de zak worden', aldus Bidwell. Overigens gelooft niemand dat het direct zo'n vaart zal lopen, maar dat Wilson wel een ongemakkelijke tijd tegemoet gaat. Op het congres zal de ontslagen Heffer zonder twijfel met gejuich worden binnen gehald als martelaar van de anti- EG-stroming. Het wordt Wilson zeer kwalijk genomen, dat hij de zeven ministers uit zijn kabinet, die [BON (UP) De beweging van de strijdkrachten (MFA) frugal is ontevreden over de politieke partijen. 'We zijn ge- f door hun partijtwisten', aldus minister van voorlichting Correia Jesuino, in een gesprek met buitenlandse journa- ag of de MFA achteraf de van politieke partijen na wenteling van 25 april als ergissing beschouwt beant- Jesuino, die tevens een istaand MFA-lid is. bevesti- ister verdedigde de samen- 1 tussen MFA en de commu te partij,' maar zei dat de e enige echte vertegenwoor- an de volkswil is. 'De coni sche partij is gedisclpli- en werkt, ijverig, bekwaam >t'. zei hij. Omdat de andere n niet efficiënt werken moe- ra ige sprekers en bezoekers de straat op, en anderen verscholen zich in het gebouw, waar ze drie uur later werden ontzet door de militaire positie. Er zou een tiental gewonden zijn. De menigte trok later naar het PPD-kantoor, waar het meubilair en alle papieren op straat werden gesmeten. De militai ren slaagden er pas na enkle uren in de onlust onder controle te krij gen. De gebeurtenissen in Beja zijn de ernstigste gewelddadige inciden ten sinds het begin van de verkie zingscampagne. vorige week woens dag. tegen de EG zijn, deze week heeft belet zich uit te spreken in het parlement. Parlementslid Tom Tor- ney zei daarover gisteren: 'Ik heb Wilson altijd beschouwd als één van de slimste politici van deze generatie, en ik ben altijd zijn aan hanger en vriend geweest. Maar hij moet een verstandsverbijstering hebben gehad toen hij het belache lijk besluit nam dat de anti-EG- ministers moesten zwijgen in het parlement'. Een ander parlementslid. Bob Cryer, vond dat nu duidelijk was dat Wilson 'niet meer in de pas loopt met de meerderheid van de vakbonden en de arbeidersbewe ging'. Toch lijkt het referendum, waarbij de veertig miljoen kiezers 'ja' of 'nee' kunnen antwoorden op de vraag of Engeland in de EG moet blijven, goed voor Wilson te zullen aflopen. Bij de meest recente opinie-peiling was 57 procent van de ondervraagden voor de EG: 31 procent zei tegen te zullen stem men. De uitslag van de stemming zal 8 juni, dat is drie dagen later, waar schijnlijk pas definitief kunnen worden vastgesteld. MOSKOU (UPI, Reuter) De Amerikaanse minister van finan ciën William Simon zal deze zomer nieuwe voorstellen aan het Congres doen voor verbetering van de han delsbetrekkingen tussen de Vere nigde Staten en de Sowjet-Unie. Minister Simon zei dit tegen jour nalisten bij zijn aankomst in Mos kou. Hij woont daar een bijeen komst van Amerikaans-Russische commissie voor handel bij. Simon zei dat de Amerikaanse regering de handel met de Sowjet-Unie graag wil uitbreiden. 'Maar wij moeten er zeker van zijn dat onze wetten in overeenstemming zijn met de diepe overtuigingen die de Verenigde Staten bestaan. Aan de andere kant moeten wij ons niet mengen in de binnenlandse politieke zaken van andere landen', aldus Simon. De minister doelde daarmee op het mislukken van de onderhandelingen over het Ameri kaans-Russische handelsverdrag. Tussen beide regeringen bestond daarover overeenstemming, maar het Amerikaanse Congres wilde van het Kremlin garanties voor de emi gratie van joden. De Sowjet-Unie liet daarop begin dit jaar weten dat het afzag van het verdrag. De Russische minister voor buiten landse handel Patolichew herhaalde gisteren in het partijdagblad Praw- da, dat het Kremlin geen voorwaar den op binnenlands politiek terrein van de VS zal aanvaarden. SANTIAGO (Reuter. AFP. AP) Het plotselinge aftreden van het Chileense kabinet zal waarschijn lijk straffe economische maatrege len met zich meebrengen en mis schien ook het otetreden van meer burgers tot het militaire regiem, zo valt uit officiële verklaringen af te lezen. De 17 leden van het kabinet. 14 militairen en 3 buger-technocra- ten. dienden woensdagnacht mas saal hun ontslag in. om volgens de minister van voorlichting, generaal Pinochet de vrije hand te geven de economische crisis op te lossen. De generaal, die het aftreden een 'va derlandslievend gebaar' noemde, heeft zijn ministers verzocht aan te blijven tot er een nieuw kabinet is gevormd. Nadat Pinochete ijn sep tember 1973 de regering van Allen- de omver wierp kreeg Chili weer een vrije-markt. economie, met het gevolg dat de prijzen van bijna alle basisprodukten omhoog vlogen en de inflatie één van de hoogste per centages ter wereld bereikte: in 1974 370 procent en in de eerste drie maanden van dit jaar 60 pro cent. Met de woorden 'hier is de Franse president' is Valéry Giscard d'Estaing gisteren zijn officiële bezoek aan Algerije begonnen. Giscard is de eerste Franse presi dent die Algerije bezoekt sinds dit land dertien jaar ge leden onafhankelijk werd na een jarenlange bloedige oorlog tegen Frankrijk. Het zou niet juist zijn, zo zei Giscard bij zijn aan komst, te doen alsof wij de tijd hebben vergeten waar in de geschiedenissen van beide landen nauw met el kaar verbonden waren. Hij dacht daarbij vooral aan de 'kennis van en eerbied voor' Algerijnen die de Fransen aan die tijd hebben overgehouden. Het bezoek van Giscard komt in een periode, waarin de betrekkingen tussen beide landen duidelijke aan het verbeteren zijn. De Algerijnse president Boumedienne verklaarde laatst dat Frankrijk en Algerije, tegenover elkaar gelegen aan de Middellandse Zee. 'gedoemd zijn met elkaar samen te werken'. Beide regeringen hebben die werkelijkheid geaccepteerd. Enkele uren voordat president Giscard gisteren uit Frankrijk vertrok ontplofte er een bom in het Alge rijnse consulaat in Parijs. Een uiterst rechtse onder grondse politieke organisatie (de Karei Martel-club) heeft zich verantwoordelijk verklaard voor de aanslag. Zij wilde daarmee protesteren tegen de reis van de president naar de voormalige Franse kolonie. Op de foto: president Giscard (links) wandelt met zijn gastheer Boumedienne (rechts) door Algiers. WASHINGTON (Reuter, UPI, AP) President Gerald Ford van de Verenigde Staten heeft het Congres verzocht een bedrag van 722 miljoen dollar beschikbaar te stellen voor militaire hulp voor het bewind van president Ngoejen Van Thieu. Dit is meer dan tweemaal zoveel als de 300 miljoen die hij enkele weken geleden nog vroeg. De president zei vannacht in een rede tot de gezamenlijke zitting van de Senaat en het Huis van Afgevaar digden dat in een zeer nabije toe komst een NAVO-topvergadering zal worden gehouden over de internatio nale problemen. Naast de militaire hulp vroeg Ford om 250 miljoen dollar voor econo mische en humanitaire hulp aan Zuid-Vietnam. Voorts vroeg Ford het Congres zijn beperkingen van het gebruik van Amerikaanse strijdkrachten in Indo china opnieuw te bestuderen, zodat de president deze zonodig zou kun nen gebruiken om de Amerikanen uit Zuid-Vietnam te evacueren sa men met die Vietnamezen wier leven gevaar zou kunnen lopen door de militaire opmars van Noordvietna- mese eenheden en troepen van de Voorlopige Revolutionaire Regering (VRR) van Zuid-Vietnam. 'De nationale belangen van de VS en de stabiliteit in de wereld maken het nodig dat wij de Zuidvietname- zen zowel op het militaire als op het humanitaire vlak steun blijven ver lenen', aldus de president in zijn speciale toespraak over de 'toestand in de wereld' (state of the world). Volgens Ford had generaal Frede rick Weyand, chef van de Ameri kaanse legerstaf, die een bezoek aan Zuid-Vietnam heeft gebracht, het bedrag van 722 miljoen dringend aanbevolen. Ford maande het Con gres om vóór 19 april tot een besluit te komen over zijn beleidsvoorstel len inzake Indochina 'vanwege de urgente situatie'. De president ver wierp de gedachte, aan het Congres toestemming te vragen, troepen, tanks, vliegtuigen en artillerie in te zetten om een vredesovereenkomst in Vietnam af te dwingen. Hij deed een beroep op Hanoi, en vroeg het Congres zich daarbij aan te sluiten, onmiddellijk de militaire operaties te staken en de voorwaarden van de Parijse vredesakkoorden te eerbiedi gen. Cambodja Inmiddels hebben troepen van de Cambodjaanse Rode Khmer giste ren een bres geslagen in de lihies van de verdedigers van de hoofdstad Phnom Penh en zijn de luchthaven Potsjentong nu tot op twee kilome ter genaderd, zo is uit militaire bron vernomen. Het vliegveld ligt nu onder bereik van mortiervuur van de Rode Khmer. De Amerikaanse luchtbrug op de hoofdstad is gisteren gedu rende twee uur onderbroken ge weest nadat een reeks raketten en granten de luchthaven getroffen hadden. Drie Cambodjaanse arbei ders die bezig waren de vliegtuigen te lossen kwamen daarbij om het leven en zeven anderen werden ge wond. In de stad werd officieel meege deeld dat premier Long Boret van het bewond in Phnom Penh als zijn overtuiging heeft uitgesproken dat er gedurende de komende twee maanden officiële onderhandelin gen met de Rode Khmer tot stand kunnen komen. Een andere top functionaris vn het regiem, Sirik Matak, zei echter niet te geloven dat de Rode Khmer in zou stem men met vredesonderhandelingen, omdat zij aan het front de over hand hebben. Troepen van de regering-Thleu le verden gisteren nog hevige gevech ten met revolutionaire eenheden in en om de stad Xuan Loc, ongeveer 65 kilometer ten oosten van Saigon. Ook in de Mekongdelta ten zuiden van Saigon en om de stad Tay Ninh. ongeveer 90 km ten noord westen van de hoofdstad werd he vig gevochten. SOEL, LONDEN (Reuter. AP) Amnesty International, de organisatie die zich inzet voor politieke gevangenen overal ter wereld, heeft gisteren bij de Zuidkoreaanse regering geprotesteerd over de terecht stelling op woensdag van acht mensen die ervan beschuldigd werden de regering Park Tsjoen-Hee omver te willen werpen. Gisteren deelde een zegsman van Amnesty mee dat volgens de organisatie het proces te gen de acht niet eerlijk was geweest. Amnesty had de Zuidkoreaanse regering ervan op de hoogte gesteld, dat de bewijzen die tegen de acht mannen waren ingebracht, door betrouwbare bronnen twijfelachtig zijn genoemd en in Zuid-Korea en daarbuiten heftig zijn betwist. Volgens Amnesty is men bij de te rechtstelling overhaast te werk gegaan. Men kan volgens de Zuidko reaanse wet uitstel van exe cutie krijgen door clementie aan te vragen of in hoger beroep te gaan, maar de acht mannen hebben hiertoe geen enkele kans gehad. De orga nisatie protesteerde ook tegen de 'gewelddadige en wrede verwijdering uit de rechtszaal' van de echtgenotes van de acht. Ook werd een afgevaar digde van Amnesty, de Britse advocaat Brian Wrobel, mis handeld toen hij woensdag trachtte de rechtszaal binnen te gaan. tDe Zuidkoreaanse politie heeft gisteren opnieuw twaalf mensen aangehouden die ook al eerder waren opgepakt we gens samenzwering tegen het bewind in Seoel. Voorts wer den twee dominees aangehou den en een theologische se minarium gesloten om een einde te maken aan de acties tegen de regering Park. militairen wel op de com- en leunen bij het bestuur at land. Volgens minister Je- proberen dé burgerlijke par- van de verkiezingscampagne achtsstrijd tussen de partijen jen. terwijl ze uit het oog m waar het om gaat. 'Ze gemeenschappelijk moeten n voor collectief geluk voor al. Wij zijn niet erg gelukkig e partijen. Uiterst-links be de MFA. De andere partijen en in met de MFA maar be- ii elkaar en vergeten waar het if. lielingen Zuidportugese stad Beja heb- 00 mensen een vergadering Ie centrumlinkse PPD ver en later vernielingen aange- in het partijkantoor. Volgens PD-woordvoerder drongen een jongeren, gewapend met els. bijlen, kettingen en mes- Ie vergaderingen binnen en n stenen naar de ongeveer ezoekers. Later kwamen er meer indringers, volgens de an vooral uiterst-linkse jon- die vernielingen aanrichtten ireeuwden 'de fascisten zullen aat sterven'. Ze joegen som- ADVERTENTIE) r^':r'; 'i>v'V >i door Martin Pool Generaal Barzani leunde breed achterover en glimlachte. 'Ik ben optimistisch voor de toekomst.' zei hij. 'Onze pesj-merga's zijn niet verslagen, onze partij is niet ontbonden. Onze mensen werken door ons doel blijft hetzelfde: volledige autonomie voor heel Koerdistan binnen een democra tisch bestuurd Irak.' Ik was zijn eerste buitenlandse be zoeker. nadat hij uit het vrije Koerdengebied was vertrokken en met de gehele staf van zijn partij zijn intrek had genomen in een ibarakkenkamp bij Naqadeh, een •dorpje dat een uur rijden van Re- zaiyeh ligt, in West-Perzië. Barzani's staf sond twee weken ge leden voor een beslissing, die be paald niet eenstemmig is genomen. Alleen om de eenheid te bewaren heeft de minderheid, die wilde doorvechten, zich bij de meerder heid, die het gewapende verzet wil de opgeven, neergelegd. Is op mili taire overwegingen toch een fatale politieke fout gemaakt? Inderdaad, door het akkoord tussen de sjah en het Iraakse bewind In Algiers was het vrije Koerdengebied geheel om singeld, omdat de Turkse grens eveneens gesloten bleef. Een om zetting van de frontoorlog In een guerrilla zou grote problemen heb ben gegeven, want vrijwel overal heerste honger, ziekte en gebrek. Een guerrilla kan nu eenmaal alleen worden volgehouden als de plaatse lijke bevolking de partisanen kan voeden. Maar het besluit om het gewapend verzet geheel op te geven heeft de geloofwaardigheid van de Koerdische partijstaf zwaar aange tast. Veel Koerden voelen zich ver raden, niet alleen door de sjah maar ook door Barzani. Voor veel buitenlandse supporters is de geno men beslissing onbegrijpelijk. Had de strijd om politieke redenen, al was het maar voor de vorm, voor korte tijd niet moeten worden voortgezet? Het is zeer wel moge lijk dat groepen pesj-merga's nu op afgelegen plaatsen in het ondoor dringbare bergland op eigen gele genheid zullen doorvechten en als ze dat enigszins volhouden krijgt de Koerdische staf nog meer ongelijk. Barzani heeft deze ont wikkeling willen tegengaan door het strikte bevel uit te vaardigen dat aan de binnenrukkende Iraakse troepen geen enkele weerstand mag worden geboden. Onbetrouwbaar Heeft hij troeven achter de hand gehouden die hij alleen kent? Of was totale beëindiging van de oorlog alleen voorwaarde voor het verkrij gen van 'gastrecht' in Perzië? Dan heeft de partij nog eens te meer zwaar op de sjah geleund, die een onbetrouwbare bondgenoot is ge bleken. De status van de naar Perzië uitgeweken Koerden, inclusief die van de staf, is nog volstrekt onze ker en tot nu toe doet de sjah alles om de nieuwe Iraakse vrienden te behagen. Dat kan betekenen: ge dwongen repatriëring, in feite uitle vering. van de voor Bagdad interes sante personen die niet op het aan bod van amnestie zijn ingegaan. Na l mei, als dit aanbod afloopt, zullen de Koerden in Perzië die iets op hun politieke kerfstok hebben bijzonder op hun tellen moeten passen. Ais niet de geheime Iraakse agenten die hier in groten getale rondlopen hun werk doen, dan wil de Perzi sche SAVAK welLicht wel een handje helpen. Het aantal verzoe ken om politiek asiel bij de buiten landse ambassades in Teheran ook de Nederlandse neemt snel toe. Het is te hopen dat de Neder landse gastvrijheid zover zal gaan dat de gevluchte Koerden niet al leen een veilig dak boven het hoofd krijgen, maar ook de gelegenheid om verder te studeren want de- meesten hebben vorig jaar hun stu die afgebroken om de Koerdische revolutie te dienen. Intussen ls er voor humanitaire or ganisaties zoals het Internationale Rode Kruis, het Hoge Commissari aat voor de Vluchtelingen, het Brit se Save the Children Fund en Terre des Hommes Nederland niets meer te doen. Zowel Irak als Perzië heb ben alle aanbiedingen tot humani tairs steun aan de noodlijdende bevolking afgeslagen. De vluchte lingenkampen in Perzië mogen al leen worden bezocht als aan de Koerden zelf geen vragen worden gesteld. Onze Indruk van twee kampen in de omgeving van Rezai- yeh is: voldoende voeding, redelijke hygiëne, pover onderdak want de kampen zijn door de massale uit tocht van de laatste twee weken overvol. Er wordt een strikte per soonscontrole uitgeoefend en voor bewegingsvrijheid, in de toe komst. voor werk, voor Koerdisch onderwijs en ontwikkelingswerk ten einde de eigen identiteit te be houden bestaat geen enkele garan tie. De Koerdische staf heeft dan ook een dringend beroep op de Verenigde Naties gedaan, de kam penonder internationaal toezicht te stellen. Aan de andere kant is het vermoeden dat duizenden pesj- merga's in een kamp achter de hand worden gehouden als dreige ment tegen de buurman in Bagdad wel ongeveer juist. Het hoort bij het spel: Irak kan zo weer moei lijkheden krijgen als het de Perzi sche vriendschap niet op waarde weet te schatten. Vastgelopen Het aantal vluchtelingen in Perzië is, na de Jongste toestroming en, daartegenover de terugkeer van en kele tienduizenden naar de eigen bergen, niet nauwkeurig bekend. Men schat het totaal tussen de 160.000 en 200.000. Over de situatie in het voormalige vrije gebied ls helemaal niets met zekerheid te zeggen, omdat de berichten van Iraakse zijde volstrekt gekleurd zijn. Volgens de Koerdische staf zijn 50.000 gezinnen, een 200.000 mensen, uit het Badinan-district op het gerucht dat de Turkse grens zou opengaan voor 'transitoverkeer' naar Perzië naar het noorden getrok ken. Ze bivakkeren nu vrijwel zon der voeding in de sneeuw, hoog in het bergland en niemand kan of wil hen te hulp komen. De lucht brug die de Perzische regering de vorige week instelde reikte maar enkele tientallen kilometers ver de helikopters konden deze men sen niet meenemen. Alleen wan neer de Turkse regering alsnog zou besluiten aan de Perzische aan drang tot openstelling van de grens toe te geven ls redding nog moge lijk Koerdische vluchtelingen vlak voor hun toelating in Perzië. Zij krijgen hulp, maar andere families als deze verkeren in nood in de buurt van de Turkse grens, die hermetisch gesloten blijft. Wat is het spel van de machten achter deze menselijke tragedie? Hebben Syrië de Koeweit en de Sa- oedi-Arabië de hoop opgegeven het gehate Ba'th-bewlnd in Bagdad doormiddel van de Koerdische be weging te kunnen wippen? Het is niet ondenkbaar dat zij de Koerden zulleh willen blijven steunen. De Syriërs kunnen dat doen door via het grensgebied in het noorden smokkel van mensen en materiaal toe te staan. Dit is het moment dat een Koerdi sche zwaai naar links mogelijk is. Want de Koerdische revolutie is gestrand de staf zit machteloos in Perzië en afgezien van Koe weit en Saoedi-Arabië is er alléén steun van de linkerkant te ver wachten. De Koerdische partijen in Syrië en Perzië staan al heel duidelij aan die zijde, in Turkije zijn veel Koerden eveneens marxistisch-leni- nistisch georiënteerd. De meeste be vrijdingsbewegingen in de wereld hebben een sterke linkse compo nent. En tenslotte: de grote mo gendheid die het meest bij de trans actie in Algiers heeft verloren is de Sowjel-Unie. die door de Sjah netjes buiten de Perzische Golf is gezet en nu ongetwijfeld op tegen actie zint. De Koerdische vrijheid zal. zo zegt Barzani bij zijn afscheid, nu voor lopig met niet-milltaire, met poli tieke wapens moeten worden be vochten. De samenstelling van het Politieke Bureau en van de Centra le Commissie van de PDK is onge wijzigd gebleven, maar een politie ke herbezinning ls op komst. 'We zullen nieuwe bondgenoten zoeken de bevrijdingsbewegingen liggen op onze weg'. Meent Barzani wat hij zegt? Hij blijft een politicus die zijn woorden weegt, maar het is de vraag of zij voor zijn volk nog zullen tellen. Er is geen vrij Koerdistan meer. Het Koerdische volk ls verdeeld ge bleven. zoals het dc eeuwen door is geweest. 'Vraag het deze bron die het zal zeggen: in zijn ruisen zijn duizend zuchten te horen, duizend tranen, duizend opstanden maar ook duizend maal hoop', zegt een van zijn gedichten.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1975 | | pagina 7