Wilson: EG voor Sngeland en Europa 't beste Toenadering tussen Sadat en PLO-leider Sithole billijkt Zambia's optreden tegen zijn kader VS riskeren in Parijs botsing met olielanden President Ford in mei naar NAVO-top )ebat over Brits lidmaatschap Eerste reis naar Europa ^Gijzeling in ^Amerikaanse Igevangenis Thailand poogt l te bemiddelen in Cambodja Twee Koerden in Teheran terechtgesteld Waldheim wijst kritiek op zijn Vietnam-beleid af Politieke gevangenen vrij in Saoedi-Arabië Vier doden bij schietpartijen in W.-Duitsland J ^^OUW/KWARTET DINSDAG 8 APRIL 1975 BUITENLAND 7 iONDEN (UPI, Reuter) De Britse premier Harold Wilsqn heeft p het parlement met kracht bepleit, dat Engeland binnen de luropese Gemeenschap (EG) moet blijven. laar mijn oordeel is binnen de EG ijven het beste voor Engeland, ior Europa, voor de Gemenebest voor de rest van de wereld', zei premier aan het begin van het iedaagse debat over de EG, waar- het Lagerhuis gisteren begon, a-wacht wordt dat aan het einde in dit debat de regering de datum ior het referendum over het Brit lidmaatschap van de EG bekend il maken. 'Wat ons ook van Euro- mag scheiden, wij zouden alles aarin wij geloven verloochenen, Is wij voor één ogenblik niet zou- inzien, dat onze overlevings- insen, ons levenspeil, en onze >ekomst afhangen van hoe wij als atie antwoorden op deze uitdaging ior de besluitkracht en de vinding- jkheid van het Britse volk', zei Pilson. De Britten moeten bij refe- endum zeggen of Engeland wel of iet in de EG moet blijven. Enge- ind werd lid onder de conservatie- e regering van Edward Heath. Een root deel van Wilsons Labour-par - verzette zich daartegen. Wilson leeft nu andere voorwaarden voor ïngeland bedongen bij de EG-part- lers. Jaarmee heeft hij de oppositie bin- en zijn eigen pairtij nog niet weg enomen. Ondermeer zeven leden an zijn regering zijn nog tegen en tei allien de Britten oproepen bij het opeferendum nee te zeggen tegen de 96$G. Daartoe hebben zij de vrijheid [ekregen van de partij, maar Wil- on verzekerde het parlement giste- lij en. dat verder de ministers wel blijven aan het rege- ingsbeleid. flSWilson kan bij het referendum re- enen op de steun van de belang- ijkste Conservatieven. Hun iordvoerder voor Europese zaken. William Whitelaw. gaf de premier gisteren in het Lagerhuis be- ïoorlijk van langs voor zijn EG- beleid. Wilsons gedraai heeft de r» reputatie van Engeland in Europa 11 veel schade gedaan en het referen dum kan blijvende schade en moei lijkheden veroorzaken in de ver houdingen tussen het volk en het parlement, aldus de conservatief Whitelaw. J®jDe volksstemming noemde hij een [evaarlijke gok, waaraan hij toch il meedoen om te voorkomen dat tgeland de EG zal verlaten. Whi- aw noemde het Britse EG-lid- atschap van vitaal belang en '~nèp op krachtig campagne te voe- President Sadat van Egypte omarmt PLO-leider Jasser Arafat. CAIRO (UPI, Reuter)De Palestijnse leider Jasser Arafat heeft gisteren met de Egyptische pre sident Anwar Sadat en andere politici in Cairo vergaderd. Palestijnse en Egyptische bronnen zei den na afloop van de besprekingen dat de verhouding tussen de Palestijnse organisatie PLO en Egypte nu weer beter waren. Energie-conferentie begonnen PARIJS De Verenigde Staten hebben gisteren op de eerste dag van de energieconferentie in Parijs bij monde van onder minister van buitenlandse zaken Charles Robinson laten we ten dat zij de besprekingen over energie niet willen uitbrei den tot andere grondstoffen. De olie-uitvoerende landen en de ontwikkelingslanden willen juist dat een overeenkomst in zake olie wel wordt gekoppeld aan akkoorden over grondstof fen. Volgens Robinson is het energievraagstuk al moeilijk ge noeg om te bespreken. Hij waarschuwde de olieproduce rende landen ervoor dat het overleg van deze week weinig of geen kans van slagen heeft als zij vasthouden aan hun eis ook andere grondstoffen bij de be sprekingen te betrekken. De Verenigde Staten, zo zei Robin son zien in dat er ook met betrekking tot andere grondstof fen initiatieven moeten worden genomen doch onderhandelingen daarover zouden elders moeten worden gevoerd, bij voorkeur binnen het kader van de Vere nigde Naties. 'Ik ben van me ning dat het thans op te stellen werkschema moet worden ge richt op energie en aanverwante zaken', zei Robinson. 'Een en ander mag niet verwateren tot een discussie over onderwerpen die. hoe belangrijk zij op zich ook zijn. niet zoveel uitstaande hebben met het energievraag stuk'. Niet hoffelijk Zaire kwam op tegen de Vere nigde Staten met de opmerking dat het dwaas is de belangrijk heid van andere grondstoffen tot een minimum terug te bren gen. Bovendien is het volgens Zaire bepaald niet hoffelijk grondstoffenprodijcenten uit te nodigen voor een conferentie in wereldverband zondert e spreken over enkele grondstoffen. 'Wij zijn van mening dat het veel realistischer is om behalve de olieproblematlek ook vraagstuk ken met betrekking tot enkele andere grondstoffen te bespre ken'. Algerije (een van de vier olie producerende landen die op het inleidende overleg in Parijs zijn vertegenwoordigd) wil eveneens dat het onderwerp 'grondstoffen' op de agenda van de komende zomer te houden internationale conferentie wordt geplaatst. De Algerijnse delegatie had bijvoor beeld kritiek op de officiële om schrijving van de inleidende be sprekingen die luidt 'bijeen komst ter voorbereiding van de internationale conferentie over energie en verwante economi sche problemen'. Deze aandui ding zou exact de meningsver schillen tussen olieproducerende en -verbruikende landen aange ven zodat volgens Algerije over die officiële omschrijving zou moeteni wordep gediscussieerd. Hiromiöhi Miyazaki, een hoge ambtenaar van het Japanse mi nisterie van buitenlandse zaken, vertolkte de mening van zijn land met de opmerking dat niets kan worden gewonnen door con frontatie of verdeeldheid. Als een dergelijke houding blijft be staan. ontnemen wij ons iedere kans op overleven, aldus Miyaza- BRUSSEL (UPI, Reuter, AP) De Amerikaanse president Ge rald Ford, wil eind mei in Brussel een conferentie van de rege ringsleiders van de veertien NAVO-landen bijwonen. Dit vertelde een woordvoerder van het NAVO-hoofdkwartier in Brussel gisteren. di SjNASHVILLE (APP) Drie gedeti- m neerden met messen en knuppels hebben gisteren in de gevangenis van Tennessee in Nashville vier gij- zeiaars gemaakt. Een vijfde ont- vluchtte en waarschuwde de gevan- &1 nisleiding. 'id De drie hebben zich met hun gijze laars gebarricadeerd in een kantoor. Zij hebben een lijst met eisen inge- diend, maar een woordvoerder van de directeur van de gevangenis wil- den iet zeggen wat daarop staat. De gijzelaars zijn volgens hem nog on gedeerd. 0 BANGKOK. PHNOM PENH (Reuter. UPI. AP) De regering in Thai land heeft rechtstreeks contact op genomen met de Rode Khmer om tot vredesonderhandelingen te ko men tussen het bewind in Phnom .Penh en de revolutionaire Rode Khmer die de stad omsingeld heeft, zo heeft de Taise minister van bui tenlandse zaken, Chartchai Choon- havan gisteren meegedeeld. De mi nister zei dat het bewind in Phnom Penh. onder plaatsvervangend pre sident Saukham Khoy akkoord is gegaan met Bangkok als plaats voor de onderhandelingen en dat nu het woord aan de Rode Khmer is. Deze zal waarschijnlijk niet in gaan op de mogelijkheid van on derhandelingen. omdat het bewind in Phnom Penh voor haar nog steeds niet acceptabel is. De pre mier van het bewind in Phnom Penh, Long Boret is zondag in Bangkok aangekomen voor overleg met de regering van Thailand. In de hoofdstad hebben" de leiders vol gens betrouwbare bronnen ook gis teren overleg gepleegd over een formule die zou kunnen lelden tot onvoorwaardelijke overgave aan de Rode Khmer. Militaire kringen in de stad zeiden gisteren dat troepen van de Rode Khmer de noordwestelijke verdedi gingslinies van de hoofdstad heb ben doorbroken en nu op slechts zes kilometer afstand van het vliegveld Potsjentong van Phnom Penh staan. Ten zuidwesten van de hoofdstad zouden revolutionaire troepen de provinciehoofdstad Kompong Speu. één van de weinige enclaves die het bewind In Phnom Penh nog bezit, zijn binnengetrok- 1 ken. De stad was al enkele weken I van Phnom Penh afgesneden en werd steeds feller aangevallen. Vol gens wa' *rs zullen door de val van de n paar duizend man vrijkom de verdediging van het vliec Potsjentong. ren om daar stemmen voor te win nen. Wilson heeft de steun van de Conservatieven in het parlement nodig gezien de rebellie in zijn eigen Labour-partij. TEHERAN (AP) In Iran zijn gis teren twee Iraakse Koerden, die in maart een Boeing van de Iraakse luchtvaartmaatschappij kaapten, ge- executeerd. Naar wordt verondersteld is het de eerste maal in de geschie denis dat vliegtuigkapers terecht zijn gesteld. Een derde kaper kwam tijdens een schietpartij in de Boeing om het le ven. Verder werden een Iraakse vei ligheidsagent en een inzittende ge dood. WENEN (UPI. AP) De secreta ris-generaal der Verenigde Naties. Kurt Waldheim, heeft gezegd dat westerse kritiek op zijn beleid hem niet zal kunnen dwingen zijn post te verlaten. 'Een kapitein verlaat zijn schip niet als het in gevaar is', zo verklaarde Waldheim gisteren in Wenen op een persconferentie. De secretaris-generaal toonde zich geprikkeld over kritiek op de rol van de volkerenorganisatie in Viet nam en hij beschuldigde de meeste westerse nieuwsmedia ervan be richten over humanitaire hulp de voor de VN achter te houden. DAR ES SALAAM (Reuter) De uit Rhodesische gevangen schap ontslagen ds. Ndabaningi Sithole, leider van de ZANU een van de bevrijdingsbewegin gen voor Rhodesië heeft in een interview met het Tanzani- aanse regeringsblad Daily News, zijn instemming uitgesproken met de arrestaties die Zambia onder zijn kader heeft verricht. Naar aanleiding van de moord op de ZANU-leider Chitepo had de Zambiaanse regering eind vorige maand bijna de gehele leiding van de ZANU op haar grondgebied laten arresteren en laten doorschemeren, dat de moord op Chitepo het gevolg was van een interne machtsstrijd in de ZANU. Dit ingrijpen door Zambia was veroordeeld door ver scheidene leiders van de ZANU el ders, maar Sithole had omdat hij al die tijd in de gevanenis zat geen commentaar kunnen geven. Sitho- les vriendelijke woorden over Zam bia's ingrijpen wekken de indruk, dat althans voor het uiterlijk, de goede verhoudingen tussen de ZA NU en de Zambiaanse regering zijn hersteld. ZANU-funtionarissen had den namelijk ook kritiek uitgeoe fend op Zambia's rol in de onder handelingen met het Rhodesische bewind van Ian Smith. Zowel de ZANU als haar -rivaal de ZAPU (Zimbabwe African Peoples Union), geleid door Joshua Nkomo, worden geacht vorig jaar december te zijn opgegaan in de Afrikaanse Natio nale Raad (ANC) onder leiding van bisschop Abel Moezorewa. Beide fi guren waren aanwezig bij het in terview dat Sithole met 'Daily News' had. Sithole zei daarin: 'De moord op Herbert Chitepo was een grote schok voor mij en voor ons allen in Rhodesië. Wij hopen en bidden dat zij die hem vermoord hebben, gegrepen zullen worden en hun gepaste straf zullen krijgen. De Zambiaanse regering had' geen an dere keus dan de noodzakelijke maatregelen te nemen om de om standigheden waaronder Chitepo om het leven kwam te onderzoeken. De Zambiaanse regering heeft hier in correct gehandeld'. Geen van de drie leiders wilde zijn vermoeden uitspreken over de daders en hun motieven, maar bisschop Moezore wa kondigde aan dat hij op de inmiddels begonnen conferentie van ministers van de Organisatie voor Afrikaanse Eenheid (OAE) in Dar es Salaam een verklaring over deze hele zaak zal afleggen 'waar onder al uw vragen beantwoord worden'. In een hoofdartikel be toogde Daily News. dat 'de vijanden van Afrika opnieuw bezig zijn ver deeldheid op ons continent te zaai en. Zij hebben valse propaganda gemaakt, die suggereerde dat de huidige ministersvergadering alleen maar bijeengeroepen is als een re- Deze beide partijen kwamen nogal scherp tegenover elkaar te staan door verschil van mening over de taktiek van de Amerikaanse minis ter Kissinger in het Midden-Oos ten. De tegenstelling kwam duide lijk aan het licht in februari. De PLO noemde Kissingers poging om een nieuw akkoord tussen Israël en Egypte tot stand te bcengen toen een 'misdadige samenzwering'. Daarmee werd tevens Egyptes me dewerking aan Kissingers tactiek veroordeeld. President Sadat rea geerde met een uitval naar de PLO. Hij weigerde een Palestijnse dele gatie te ontvangen. De mislukking van Kissingers po ging in maart heeft de situatie aanzienlijk veranderd. Egypte pleit actie op Vorsters zogenaamde ont spanningspoli tiek. Dit is onzin'. Goed voorteken Het is bekend dat verscheidene Afri kaanse landen, waaronder Leso tho, Algerije en Oeganda, zware kritiek geleverd hebben op regerin gen die op de toenaderingspogingen van Vorster zijn ingegaan en dat zij daarmee ook op deze vergade ring van de OAE zullen terugko men. De twaalfjarige organisatie zou het volgens ingewijden wel eens zwaar kunnen krijgen onder de tegenstellingen, al wordt het feit, dat ZANU-leider Sithole Zam bia nu rugdekking geeft tegen ve lerlei kritiek, als een go»d voorte ken beschouwd. Zambia, dat al ja renlang in confrontatie met Zuid- Af rika leeft, acht zich zelf in een betere positie om te beoordelen welk antwoord het aan Vorst .r moet geven dan bijvoorbeeld een nu weer voor een snelle hervatting van de vredesconferentie in Gene ve. waar een algehele vredesrege ling voor het Midden-Oosten moet worden gevonden. Vooruitlopend daarop zoekt het weer nauwere po litieke samenwerking met Syrië en de PLO Grieven Bij de besprekingen tussen Arafat en Sadat van gisteren zijn weder zijdse grieven uit de weg geruimd, zo zeiden Egyptische en Palestijnse bronnen. Sadat had zijn ongenoe gen geuit over uitlatingen van be paalde Palestijnse radicalen. Arafat had hem verzekerd dat zij niet de Noordafrikaans land als Algerije. Het heeft niet langer behoefte aan een steriele en voornamelijk theo retische gevechtshouding.En het wil de kwesties Rhodesië en Nami bië liever afzonderlijk hanteren en niet eerst ingewikkelder maken door deze in één pakket te brengen met de apartheidspolitiek in Zuid- Afrika. Dat pragmatisme zal zeker de bedekte steun krijgen van een stuk of twintig Afrikaanse landen die er een of andere vorm van handelsbetrekkingen met Zuid-Af- rika op na houden. Waarnemers met ervaring bij de Organisatie voor Afrikaanse Eenheid geloven dat de landen die een hardere con frontatie wensen er wel in zullen slagen om een forse verklaring aangenomen te krijgen over de houding van deze 42-landen tellen de organisatie jegens Zuid-Afrika. maar dat dit op de onderhandelin gen betreffende. Rhodesië nauwe lijks invloed hoeft te hebben op voorwaarde dat deze zelf uitzicht officiële lijn van de PLO verwoor den. Beide Arabische leiders heben het ook gehad over de Geneefse confe rentie, maar wat zij daarover heb ben besloten is niet bekend. Sadat wil dat de PLO op een of andere manier deelneemt aan deze confe rentie. De Palestij nen hebben hier over nog geen definitief standpunt ingenomen. Sadat wil de PLO in Genève laten vertegenwoordigen door een delegatié van de Arai- sche Liga. Daarmee kan een impas se over het probleem van de Pales tijnse vertegenwoordiging worden voorkomen, zo legde hij deze week nog uit in een interview met het Amerikaanse weekblad Time. blijven bieden op een zwarte meer derheidsregering in Zambia. Misrekening? Men acht het niet uitgesloten dat Zuid-Afrika zo bij Rhodesië heeft aangedrongen op het loslaten van dominee Sithole om deze in staat te stellen de conferentie bij te wo nen omdat daarmee de kwestie van de arrestatie van de ZANU-leiders tot een veel grotere rel zou kunnen uitgroeien dan de agenda toeliet en dat er maar weinig tijd zou over blijven voor frontvorming teggn Zuid-Afrika. Iedereen verwachtte eigenlijk dat ook Sithole ook woe dend op Zambia zou zijn nadat dit een groot deel van zijn mannen daar had opgepakt. Daarom is de verrassende instemming van Sitho- blijven voor frontvorming tegen zijn eigen organisatie misschien niet alleen voor de critici van Zambia, maar ook voor Zuid-Afrika een streep door de rekening. Er is nog geen definitieve beslis sing gevallen over zo'n topconfe rentie van het westerse militaire bondgenootschap. Engeland en Wesl-Duitsland voelen er veel voor. De Britse minister van buitenland se zaken. James Callaghan heeft zelf een voorstel hiertoe gedaan aan de Amerikaanse regering. Volgens de Britse minister moet de topconferentie in de eerste plaats dienen voor een gezamenlijk stand punt van de NAVO voor de grote Europese veiligheidsconferentie, waaraan 35 landen deelnemen. De Sowjet-Unie wil deze conferentie, die al enige tijd gaande is. deze zomer afsluiten met een bijeen komst van regeringsleiders. Daar zou dan een verdrag over de veilig heid en de samenwerking binnen Europa moeten worden opgesteld. EENHEID Verder zou de NAVO-top in Brussel nog eens de eenheid binnen het Westerse blok moeten benadrukken. President Ford zou daar nog eens willen verzekeren, dat de Verenigde Staten al hun militaire verplichtin gen tegenover de bondgenoten zul len nakomen. Daaraan bestaat bij de bondgenoten een groeiende be hoefte door het falen van de Ame rikaanse politiek in Indochina. Als de VS hun 'gebrande vingers' van Indochina terugtrekken raakt dat ook de Westeuropese landen, zo schreef het Britse weekblad The Economist. De vroegere Westduitse bondskan selier Willy Brandt waarschuwde vorige week na zijn bezoek aan Washington, voor 'gevoelens van onzekerheid' bij de Amerikanen. Bij een recent opinie-onderzoek in de VS bleek dat maar 39 procent van de ondervraagden vond dat de Amerikanen zouden moeten optre den tegen een aanval van de Sow- jet-Unle tegen West-Europa. Deze uitslag heeft veel aandacht gekre gen in de VS en de NAVO-kringen in Brussel. In West-Europa zijn niet alle lan den geestdriftig over het idee van een topconferentie in mei. Met na- met Italië en Frankrijk hebben re serves. De conservatieve Amerikaanse poli ticus Ronald Reagan heeft de wes terse bondgenoten opgeroepen de bewapening op te voeren. Hij zei dat de westerse landen moeten pro beren de 'groeiende macht van de Sowjet-Unie in Europa' voor te blijven. Waarom voeren de Russen hun nu cleaire macht op, zo vroeg Reagan zich af. Is het om hun vermogen voor een eerste, overrompelende aanval te vergroten? Reagan, een vooraanstand lid van de Republi keinse partij met de ambitie nog eens een rol te spelen bij de presi dentsverkiezingen. noemde de be wapening van de Sowjet-Unie ver ontrustend. De NAVO-landen heb ben volgens hem de mogelijkheid om met een grote technische ken nis toch een sterkere strijdmacht te ontwikkelen. Griekenland Griekenland en de Verenigde Sta ten begonnen gisteren onderhande lingen over de toekomst van de Amerikaanse militaire bases op Grieks grondgebied. Er gaan ge ruchten dat hiermee de kans op terugkeer van de Griekse strijd krachten inh et militaire apparaat van de NAVO wordt vergroot. Grie kenland nam zijn strijdkrachten vorig jaar terug uit de NAVO na de invasie van Turkije op het eiland Cyprus. De Amerikaanse bases wer den hierdoor niet getroffen, maar maken wel deel uit van het defen sie-apparaat Van de NAVO. De Griekse premier Karamanlis heeft gezegd dat alleen de militaire steunpunten die nuttig zijn voor de Griekse defensie mogen blijven opereren. Bronnen dichtbij de rege ring geloven dat Karamanlis wel weer volledig terug wil in de NAVO als de westerse bondgenoten be hulpzaam willen zijn bij het herstel van de betrekkingen van Grieken land met Turkije. Deze beide lan den leven in onmin over de kwestie Cyprus en de verdeling van de bo demschatten in de Egeïsche Zee. RIAD Koning Chaled van Saoe di-Arabië heeft zondag de vrijlating bevolen van alle politieke gevange nen en alle politieke ballingen be genadigd. Het persbureau van Saoedi-Arabië dat dit meldt, zegt dat de koning de politieke ballingen verzocht heeft naar Saoedi-Arabië terug te keren 'om het land te dienen en bij te dragen aan zijn welvaart'. Het is niet bekend hoeveel mensen van het amnestiebesluit zullen profite ren. HAMBURG (DPA) Dilsseldorf en Neurenberg hebben een bloedige maandag beleefd: bij overvallen en schietpartijen zijn vier mensen ge dood en zeven levensgevaarlijk ge wond. In Hamburg schoot een 28- jarige Hongaar de eigenaar, diens vrouw en een verkoopster neer bij een overval op een juwellerszaak. De echtgenote overleed even later aan ernstige hoofdwonden. De Hongaar sloeg daarna op de vlucht en schoot nog eens vijf mensen neer. voordat hij na een schietpar tij met de politie ln een kelder kon worden overmeesterd. Hij werd daarbij in hoofd en arm geraakt en is stervende. In Neurenberg schoot een 33-jarige man na een inbraak in een radio winkel een politieman dood en ver wondde diens collega levensgevaar lijk. Bij het gevecht dat daarna bij zijn arrestatie ontstond schoot hij, zichzelf dood. In Dilsseldorf kwam het tot een schietpartij die een half uur duurde tussen 17 politiemannen en twee 20-jarige mannen die we gens roof werden gezocht. Eén der rovers werd hierbij gedood. Verrassend gebaar van ZANU-leider Dominee Sithole. (met opgeheven vuist) gefotografeerd bij zijn aankomst op het vliegveld van Dar es Salaam. Achter hem Nkomo, leider van de ZAPU (Zimbabwe African Peoples Union) die jarenlang zijn rivaal was, maar nu geacht wordt met hem samen te werken in de overkoepelende African Na tional Council van bisschop Moezorewa, de, voorste van het gezelschap die met de rug naar de ca mera toestaat.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1975 | | pagina 7