iet één kinderblad neemt 't kind serieus
>trand en duinen wijken voor de zee
do ploot
POP OP
Lou Reed
(alweer)
'live'
|ele duizenden exemplaren rollen elke week van de drukpersen
igerustheid over 'gevolgen van het Deltaplan'
r/KWARTET ZATERDAG 5 APRIL 1975
BINNENLAND 13
orAukje Holtrop
STERDAM Kinderen komen er in de Nederlandse kranten bekaaid
Terwijl schakers, dammers, plante nverzorgers en ingezonden brieven-
ijvers in elk zichzelf respecterend dag- of weekblad regelmatig een
>n hoekje krijgen waarin ze hun hobbies kunnen uitleven of erover ge-
irmeerd worden, is er geen enkele krant die kinderen zo serieus neemt
ze een plekje inruimt voor hun interesses.'
er zijn (gelukkig?)
kindertijdschriften
markt. Een kind
naast zijn huiswerk
wel eens wat anders
lezen, kan rutm
ots terecht. Per week
n zo'n miljoen exem-
van kindertijd-
ften in de brieven-
waarachter veel
dan een miljoen
?ren ail klaar zitten
hun eigen krantje
te pakken, open te
oren en te vèrslin-
maandblad Gezin en
inleving heeft een
aal nummer gewijd
kinder- en jeugdtijd-
ften en de balans
_jnaakt van wat er
^■pijks op de kinder-
hriftenmarkt ver-
hat. Het is een tame-
treurig verhaal ge
ien.
wat gegevens. De
itijdschriften-
k wordt in ons land
helemaal beheerst
Oberon B.V. een on-
eel van het VNU-
ern. Oberon geeft
Donald Duck
.000 exemplaren),
Sjors, Tina (er is.
weekblad en een
ndblad, (samen
00 exemplaren), Bo-
(67.000), Kijk
00)daarnaast ver-
nen dan nog Kuifje
00) en Robbedoes
00). Deze negen bla
maken met elkaar
;weg het grootste
uit van alles wat er
kinderen op tijd-
ftengebied gemaakt-
wordt. Daarnaast bestaan
er nog tientallen andere
jeugdbladen, clubbladen,
kranten die je krijgt als
je lid bent van een of
andere organisatie, pop
bladen, sporttijdschriften
en hobbykranten. Die
bladen richten zich tot
maar een bepaald geïnte
resseerd deel van de
jeugd. En tenslotte zijn
er nog een paar bladen
Ok-ki (120.000 exempla
ren), Jippo (140.000) en
Taptoe (100.000) die in
formatie voor de jeugd
bieden ep dan ook wel op
scholen gebruikt worden.
Deze bladen worden uit
gegeven door Malmberg,
een andere uitgever uit
het VNU-concern.
Ongeveer negentig pro
cent van de kinderbladen
gaat rechtstreeks naar
abonnees, de rest wordt
via kiosken, boekhandels
of colportage op de scho
len aan de man gebracht.
Een ongelooflijke hoe
vee lheid kinderlectuur
komt er dus wekelijks
van de drukpersen. De
vraag is of het ook goede
lectuur is. Gezin en Sa
menleving beantwoordt
die vraag ontkennend. De
meeste kinderbladen zijn
voor het overgrote deel
gevuld met strips van
buitenlandsè makelij,
zouteloze, fantasieloze
onzin met allerlei super
sonische, elektronische
en andere sciencefiction
achtige elementen. De
verhalen gaan vaak terug
op historische gebeurte
nissen, of eigenlijk zijn
het pseudo-historische
verhalen met ridders, pi
raten, barbaren en ande
re krachtige figuren uit
het verleden. Geweld en
gegriezel komen er vaak
aan te pas in deze strip
verhalen.
Ook wel informatie
Nu worden niet alle bla
den helemaal gevuld met
strips. Er staat soms ook
wel wat informatie in,
bijvoorbeeld over tech
niek, over vreemde lan
den, dieren, maar het
blad dat alleen met dit
soort verhalen gevuld is
(Kijk) ziet er slecht uit
en heeft een niet erg
grote oplage.
Een hoofdstuk apart vor
men de Tina-bladen, be
doeld voor meisjes en ge
vuld met verhalen waar
van wordt aangenomen
dat meisjes er gek op
zijn: romantische strips,
sport, make up, kleren en
dergeüjke. Strips die uit
het meisjesleven, gegre
pen zijn, zoals Oberon
stelit. Welk meisjesleven,
een 'echt* leven of een
soort droom die meisjes
van veertien Jaar hebben
van het leven?
Zoals te verwachten valt,
brengen de grote strip
tijdschriften de lezers en
lezeressen niet op revolu
tionaire gedachten. De
onderwerpen die aan de
orde komen, hebben zel
den iets met de gewone
dagelijkse werkelijkheid
te maken en als er infor
maties verstrekt worden
gaan die over flauwe kul-
slecht dat ze hun kinde
ren verbieden die tijd
schriften te lezen. En dat
is ook wel begrijpelijk.
Strips zijn niet bijvoor
baat slecht en er worden
ook best aardige stripver
halen^ geschreven. Daarbij
komt dat sommige kinde
ren via de strips op 'ech
te' boeken terechtkomen
en dat is ook nooit weg.
Maar je mag je wel af
vragen waarom er geen
één blad Is dat, desnoods
néést strips, goede infor
matie geeft voor kinde
ren, het nieuws uit de
kranten 'vertaalt', be
roepskeuzevoorlichting
geeft, politiek en maat
schappelijke processen
dichter 1>ij de kinderen
brengt, over cultuur
schrijft in een vorm dde
de kinderen erbij be
trekt: kortom doet alsof
kinderen gewone mensen
zijn die redelijk aange
sproken kumnen worden.
Wie de jeugd heeft, heeft
de toekomst en wie de
jeugd nu domhoudt met
rare stripverhalen en In
formatie over make up,
moet straks niet zeuren
als ze, grootgeworden. al
leen maar belangstelling
hebben voor Amerikaanse
series op de televisie en
voor winkelen.
zaken. De maatschappij,
zoals die is, is goed. Poli
tiek en maatschappelijke
bewustwording wordt
buiten de strips en de
kolommen van de tijd
schriften gehouden.
In het kader past ook de
vaste en voorspelbare
rolverdeling. Meisjes in
deze tijdschriften zijn
lief, soms wel moedig,
maar toch onderdanig.
Jongens zijn stoer, on
dernemend, eerlijk, moe-
siig en beschermend tege-
over vrouwen. De boe
ven en schurken zijn ook
duidelijk: puur slecht.
Behalve het feit dat de
inhoud van de bladen zo
dom is, vraagt Gezin en
Samenleving zich ook af
of de agressiviteit en het
vele geweld in de strips
niet slecht voor kinderen
zijn. Het blad stelt dat
dat waarschijnlijk niet
het geval is. Het ouder
lijk milieu is veel belang
rijker dan de onwerke
lijke stripboekjes waar
aan de kinderen zelf ook
wel niet zullen geloven.
Kortom: niets dan narig
heid over kinderlectuur.
Gezin en Samenleving
vindt het verbazend da
er oven kinderboeken
vaak geschreven wordt,
dat er een kinderboeken
week is waar de goede
boeken bekroond worden,
maar dat het kindertijd
schrift zich aan beoorde
ling onttrekt. Alsof het
minder belangrijk Is wat
een kind in krantevorm
in handen gespeeld
krijgt, dan wat hij als
boek leest. Ouders zijn
meestal niet dol op de
favoriete bladen van hun
kinderen, maar vinden
die nou ook weer niet zo
Voor vol
Gezin en Samenleving
merkt spijtig op dat er
ooit in Nederland een
tijdschrift is geweest dat
kinderen voor vol aanzag,
Kris Kras. een blad waar
in "het hele leven ln mi
ni-vorm' werd weerspie
geld. In Kris Kras schre
ven bekende schrijvers
als An Rutgers van der
Loeff, Annie Schmidt,
Leonie Kooiker, Miep
Diekman en toen het om
financiële redenen in 1966
ter ziele ging, boden
treurende ouders een pe
titie aan bij CRM om
subsidie. Die subsidie
Waar blijft
opvolger van
'Kris Kras'?
werd toegezegd, maar de
uitgever van Kris Kras
durfde de uitgave van dit
kinderblad toch niet
meer aan.
En daarmee is het laatste
goede kinderblad uit ons
land verdwenen. Een op
volger van Kris Kras is
er nooit gekomen. Zou
dde subsidie van CRM
nog steeds gelden? Waar
om probeert niemand het
om een kinderblad uit te
brengen waarin het hele
leven in mini-vorm staat
afgedrukt? Zoals de laat
ste jaren ook het besef
gegroeid is dat goede
kinderboeken erg belang-
lijk zijn voor kinderen,
zo zijn misschien nu ook
meer ouders en onder
wijsmensen ervan door
drongen dat een goed
kinderblad onmisbaar is
naast de oncreatieve
rommel die er elke week
verschijnt
En als een heel kinder
blad teveel is in één keer,
zou er dan niet geëxperi
menteerd kunnen worden
in dagbladen en/of week-*
bladen met een kinderru
briek. waarin kinderen
serieus genomen worden?
Goed opgezet, zou zo'n
rubriek voor veel meer en
oudere lezers ook zijn nut
kunnen hebben.
Gezin en Samenleving is
te bestellen door 3.50
op pg. 387100 over te ma
ken naar G en S in Den
Haag. onder vermelding
van 'kindertijdschriften'.
)r Huib Goudriaan
h'ERDAM Met groeiende verontrusting zien bewoners van de Neder-
kust de laatste jaren de zee terre in winnen. Van Cadzand tot Rottumer-
wijken strand en duin. Ettelijke me ters, soms wel twintig meter in een keer,
gen weg bij de najaarsstormen van 1973 en 1974. De door de Duitsers in de
ïen gebouwde bunkers op de Waddeneilanden en op Voorne worden nu om-
ild door water. De punt van Voorne verliest tien meter per jaar; de kop van
ree-Overflakkee en het strand van Scheveningen worden deels kunstmatig
tand gehouden met de aanvoer van honderdduizenden kubieke meters zand
elders.
nadere bestudering door SOS. opgesteld
door een lid van de Vereniging voor Mi
lieudefensie. 'Nederland heeft sinds de
tachtigjarigeoorlog een daling van de
bodem gekend, maar tot voor kort herstel
den de duinen zich vrij regelmatig. Het
begint er nu op te lijken dat ze steeds
ernstiger worden aangetast en we worden
in die mening gestaafd doordat het Delta
plan voorziet in een Investering van'twee
honderdmiljoen gulden ter versterking van
de koppen van de eilanden', aldus ir.
Meijer. 'Het is duidelijk dat de afsluiting
van de zeegaten een ongunstige invloed
heeft op de duinen, maar hoe groot die
Invloed is, kan nog moeilijk worden aan
getoond'.
oor rijkswaterstaat verwachte aanslib-
bij de Deltadammen (optimistisch
egeven in de kleurenatlas van Zuid-
Nederland) heeft zich niet voltrok-
Zijn er aanwijsbare oorzaken? Ir. J.
gema, hoofd van de afdeling kuston-
jek van de directie waterhuishouding
iaterbeweging van rijkswaterstaat, er-
dat de in de Delta verwachte duin-
ing is tegengevallen: 'Het gaat lang-
dan we dachten',
rertelt dat rijkswaterstaat de afkalving
onze kust al jaren bestudeert, maar
sinds vorig jaar een speciale propect-
de afslag in het Deltagebied per
bekijkt. Hij stelt voor deze proble-
binnenkort in een uitvoerig ge-
voor onze krant uit de doeken te
iding voor ons telefoontje met lr.
is een stencil van de werkgroep
(waarin alle tegen de afsluiting van
sterschelde opponerende groepen sa-
erken) dat ervan uitgaat dat de af-
ernstige vormen heeft aangeno-
door de uitvoering van het Deltaplan,
juist hierdoo'r onze natuurlijke verde-
tegen de zee is verzwakt, inplaats
ersterkt. is een idee waarvan je wel
moet wennen', zegt ir. H. Meijer te
•beek, .lid van de studiegroep Ooster-
le van het SOS.
het in principe eens met de grond
ig van het stencil, dat de stromen In
Dordzee door de afsluitingen dichter
de kust komen dan vroeger, toen de
•ende krachten' uit de zeearmen nog
litgeschakeld waren. Het stuk is, ter
Uitstekend
Een blik op de kust leert dat de koppen
van de eilanden in de Delta kilometers
uitsteken buiten de vloeiend gebogen kust
lijn van Calais naar Den Helder. Deze
situatie was aldus het stencil moge
lijk dankzij de getijdenwerking van de
zeearmen. Uitgangspunt van het stencil
(dat uitvoerig door het SOS wordt bespro
ken) is dat de open zeearmen een natuur
lijk afweermechanisme vormen tegen de
getijstroom in de Noordzee, die permanent
beurtelings zes uur uit het zuiden en zes
uur uit het noorden langs de kust schuurt.
Deze door maan en draaling van de aarde
in stand gehouden getijstroom werd (en
wordt nog door Waterweg en Ooster- en
Westerschelde) 'in de flank aangevallen'
en uit de kust geduwd door de eb, die
richting oost-west gaat.
Het zou mogelijk kunnen zijn dat dezelfde
afweer optreedt bij de zeegaten tussen de
Waddeneilanden en dat op ditzelfde me
chanisme de kusten van België en Neder
land steunen. Bekijken we dit eeuwenoude
afweermechanisme bij Hoek van Holland
(bij Vlissingen, Den Helder of Delfzijl zijn
de tijden iets anders) dan zien we dat drie
uur voor hoog water een stroom uit het
zuiden langs de kust trekt. Tot drie uur na
hoog water blijft deze stroom uit het
zuiden .komen, waarna de stroom omdraait
en uit het noorden komt, terwijl het water
blijft dalen. Opnieuw na drie uur begint
de vloed, terwijl de stroom nog steeds uit
het noorden komt. Dan draait de stroom-
riching na drie uur weer om en begint
het spel van voren af aar
De afkalving van het Scheveningse strand na een storm ln janu
ari 1974: de stukken paal en steen, die bloot kwamen, zijn ver
moedelijk afkomstig van de vooroorlogse Scheveningse pier. Het
strand zal voorlopig worden verhoogd met 500.000 kubieke meter
zand. Het hoogheemraadschap van Delfland ziet geen redenen
om de afslag te wijten aan de verdwenen getijdenbeweging in
de zeegaten.
'24 uur gevaar'
Krkomst van dit stuk fundament
a afslag van het Scheveningse strand
[orschljn kwam voor het Kurhaus, is
ïend.
Het uit de kust houden van de stromen
door eb gebeurt twee keer per etmaal zes
uur. Op het ogenblik van hoog water en
twee uur gedurende opkomend water (dus
tweemaal twee uur per etmaal) duwen de
zeearmen de stromen niet terug en is het
gevaar van kustafslag aanwezig. Worden
alle zeearmen afgesloten, dan is het gevaar
van kustafslag niet slechts vier uur per
etmaal aanwezig, maar 24 uur per etmaal.
In het stencil lezen we bovendien dat ook
de vloedbeweging in een zeearm een te
genkracht vormt. 'Opkomend water komt
in golven aanrollen, waarbij het water op
de top vooruit en in het golfdal achteruit
gaat. Dit rollende water blijft dus in feite
op de plaats. Het water stijgt doordat in
de zeearm het zeewater langs de bodem
binnendringt De rollende beweging vormt
een tegenkracht, die tot ver in zee merk
baar is'.
Brielse Maas
.Dit afweermechanisme van onze zeearmen
werd in het Deltagebied voor het eerst
aangetast in 1950, toen de Brielse Maas
werd afgesloten. Het is frappant dat in de
daarop volgende jaren de afslag op Voorne
oegon. Mag de vraag wortien gesteld of
hier een verband is? Het stencil beant
woordt dit als volgt: 'Afgezien van het feit
dat de zeegaten bij storm opbergplaatsen
waren de zogenaamde passieve kom-
werklng verdient de afweerfunctie van
de zeearmen met name bij eb. meer aan
dacht. Het wegvallen van deze actieve
kumwerking (ook bij vloed) van de zeega
ten. lijkt sterk onderschat. Weliswaar
heeft rijkswaterstaat dat facet nu in stu-
Actiegroep:
afweer tegen
zee verzwakt
die, maar de maximale aandacht gaat nu
uit naar de studie over de doorlaatcaissons
ln de Oosterschelde. Een open Ooster-
schelde is voor het behoud van de kust
principieel gunstiger dan een afsluiting
met doorlaatcaissons.
Volgens het SOS ls niet exact te zeggen
wat de gevolgen van de afsluitingen zijn
voor de zeestromen en de daaruit ontstane
druk op de kust. Des te meer redenen om
het gedrag van die stromen vast te leggen.
Opvallend is dat de 'Stroomatlas Neder
land'. die de zeestromen beschrijft nog
berust op in 1951 beschikbare gegevens. De
Hydrografische Dienst van de Koninklijke
Marine heeft deze atlas in 1951 uitgegeven
en in 1963 -en 1973 heruitgegeven. In de
uitgave van 1963 en 1973 werden de nieu
we gegevens van de zeestromingen in het
Deltagebied en rond Hoek van Holland
echter met opzet weggelaten, omdat er
door de ln uitvoering zijnde werkzaamhe
den geen zinnig woord over viel te zeggen.
De Hydrografische Dienst werkt samen
met de Deltadienst aan een heruitgave,
waarvoor thans metingen worden verricht.
Het is deze onzekerheid over het gedrag
van de zeestropilngen, na de afsluiting van
Grevelingen, Haringvliet en Brielse Maas.
die de vraag wettigt of de gevolgenwel
binnen een generatie zijn te meten. Moe
ten we ons niet opnieuw afvragen of die
fraaie, gesloten kustlijn van de Delta
na de ramp van '53 triomfantelijk aange
kondigd en uitgevoerd de menselijke
maat te boven is gegaan?
Ook elders?
Uit de denkbeelden van het SOS, die de
moeite van het bestuderen waard zijn,
komt bovendien de klemmende vraag naar
voren of (zeker indien Oosterschelde en
Waddenzee nog zouden worden afgesloten)
de zee niet op andere plaatsen kan toe
slaan. Bijvoorbeeld in onze duinenrij, die
volgens deze denkbeelden zo natuurlijk
kon groeien, dank zij de luwte van de
ge'ijdewerking in de zeearmen.
door Willem-Jan Marfin
Temidden van de over het
algemeen tamelijk kleurloze
hoeveelheid popmuziek van deze
week manifesteert zich de elpee
Lou Reed Ltye (RCA APL 1-
0959) met ruim gemak als het
enige produkt van werkelijke
klasse. Desondanks valt er over
deze plaat betrekkelijk weinig te
zeggen, althans anders dan het
herhalen van die opmerkingen,
die konden worden geplaatst
naar aanleiding van het
verschijnen, vorig jaar, van de
elpee Rock 'N' Roll Animal. Lou
Reed Live is namelijk een
registratie van hetzelfde
optreden als dat; waarvan de
'Animal-tracks' een selektie
vormden (1973, Howard Stein's
Academy of Music te New York).
En dat betekent dus wederom de
activiteiten van de onvolprezen
giraartandem Dick Wagner
Steve-Hunter en meer In het
algemeen een door Reed
inmiddels alweer verlaten
vormgeving, die met de term
'heavy metal music' afdoende is
gekarakteriseerd.
Kan derhalve voor wat betreft
de globale beoordeling van LR
Live naar de recensie van Rock
'N' Roll Animal worden
verwezen: terwille van de
volledigheid moet toch nog een
aantal opmerkingen worden
gemaakt. Ten aanzien van het
materiaal als zodanig betreft dat
dan ten eerste de constatering
dat de selectie hier omvat de
nummers Walk On The Wild
Side, I'm Waiting For The Man,
Vicious, Satellite Of Love, Oh
Jim en Sad Song. Daarbij kan
voorts worden aangetekend, dat,
hoewel het om exact hetzelfde
concert gaat, de op R R
Animal konstant dreigende
'over-exposure' van het
gitaristenteam op LR Live niet
of althans ln mindere mate
aanwezig is. Het is moeilijk te
achterhalen, waar dat precies
aan ligt. Misschien zijn het de
nummers, misschien ook is het
overige instrumentarium in de
'producing' iets meer naar voren
gehaald, ik weet het niet. maar
in elk geval maakt LR Live als
totaal een iets evenwichtiger
indruk.
Een laatste opmerking raakt de
'release'-politiek van de firma
RCA. Hoewel met Lou Reed Live
een uitstekend stukje muziek
aan de platenverzameling kan
worden toegevoegd en de plaat
op zich dan ook geenszins als
overbodig kan worden
gekwalificeerd, gaat het
natuurlijk niet aan hetzelfde
concert twee keer voor goed geld
aan het publiek te slijten. En
zeker niet, waar Rock 'N' Roll
Animal destijds werd
gepresenteerd als dé
podiumregistratie van het werk
van Lou Reed. Schande.
In de rest van de stapel treffen
we vervolgens de Moody Blues-
fraktie Justin Hayward en John
Lodge, die ten behoeve van hun
co-produktie Blue Jays
(Threshold Stereo 6376 600) ln
de begeleiding voor de
verandering eens gebruik
maakten van enig Brits studio-
talent (o.m. Graham Deakln,
Jim Cockey en de gebroeders
Tim en Tom Tompkins). Het
resultaat is echter onveranderd
al even weinig genietbaar als
kan worden gezegd van het
gemiddelde Moody Blues-
materiaal" (waarvoor de heren
Hayward en Lodge overigens ln
meerderheid verantwoordelijk
zijn, vandaar dus.holle
frasen en filosofietjes van het
type Open Deur strijden om het
hardst -om de eerste plaats,
waarbij allerhande
pompeus-klassiekerige muziek
kennelijk de zaken een
bloedserieus aanschijn moet
verlenen. Meer dan lachwekkend
ls het echter niet.
Acceptabeler is het geluld van
de nogal regelmatig van
personeel wisselende Butts Band.
geesteskind van de ex-Doors
John Densmore en Robbie
Krieger. al is het op zijn minst
opvallend hoe dit; gezelschap,
getuige de elpee Hear Now!
(Blue Thumb BTSD-6018). zich
van de ene dag op de andere op
de momenteel zeer in zwang
zijnde 'funk' heeft geworpen.
Het kassa-effect in vol ornaat?
Wie zal het zeggen, de Butts Band
behandelt het genre ln elk geval
adequaat, zij het niet bijzonder
treffend. Een zeven-min, als het
ware.
Rond dat cijfer ook (met een
marge naar beneden, niét naar
boven) beweegt zich de
kategorie Restanten, waarin we
de liefhebbers bij deze op de
hoogte brengen van het
verschijnen van elpees van
Elton John (From My Song
Book). Saffron (Salisbury
Plain). Tom Paxtpn (Something
In My Life). Roberta Flack
(Feel Lige Makln' Love) en The
Turtles (Happy Together Again
The Turtles' Greatest Hits).
Doe uw voordeel.
