W aterleidingbedrij ven willen door parken niet worden gedwarsboomd Veel ironie in Het huis met de pantserkluis 'Vrije tijd en niet het werk het belangrijkste' FILMPREMIÈRES VAM DEZE WEEK 'Leren-naast-werken' nog lang niet ideaal Redelijk beeld van leven in N.-Vietnam 'Voornse duinlandschap kan oorspronkelijk karakter terugkrijgen' Vaste Kamercommissie in overleg betrekken Max L. had contact met Oosteuropese inlichtingendienst Havenbaggerzand gebruiken Voedingsbonden in conflict met Albert Heijn PPR protesteert tegen wapenzending aan Zuid-Vietnam Chinese landschappen Algemeen Verbond Bouwbedrijf doet voorstellen voor participatie-onderwijs: Voor 'vrije' sector liberalisme bepleit Gorterprijs voor Elisabeth Eybers Miljoen steun voor letterkundigen ROUW/KWARTET VRIJDAG 4 APRIL 1975 BINNENLAND-KUNST Van onze Haagse redactie DEN HAAG De Vereniging van exploitanten v an waterleidingbedrijven in Nederland (Vewin) vindt dat het realiseren van een aantal nationale parken niet mag leiden tot een vermindering van het aantal waterwingebieden. In zijn nota noemt staatssecretaris Meijer (CRM) de waterwinning amelijk strijdig met de status van nationaal park. ADVERTENTIE nederland doet met plezier zijn boodschap satino poepgoed toiletpapier De Vewin heeft daarom de voorzit ter van de Tweede Kamer, de heer Vondeling, gevraagd ook de vaste Kamercommissie voor volksgezond heid in het overleg over de nota te betrekken. Een gevolg van de idee ën van de staatssecretaris zou vol gens de Vewin kunnen zijn, dat een belangrijk stuk waterwinning ver loren zou gaan. En dat zou dan weer de volksgezondheid en het mi lieubelang kunnen schaden, het geen nooit de bedoeling van het overheidsbeleid kan zijn. Juist bijgedragen De grondwaterwinning heeft er volgens de Vewin juist in een aan tal gevallen toe bijgedragen, dat grote natuurgebieden gespaard zijn gebleven. 'Met name geldt dit voor de gebieden waar kunstmatige aan vulling van het grondwaterpeil plaatsvindt met voorgezuiverd op pervlaktewater', aldus de Vewin in zijn brief aan de heer Vondeling. Voorbeelden hiervan zijn de duin gebieden bij Den Haag en Haarlem. Van onze parlementsredactie DEN HAAG Max L., oud-hoofd redacteur van de Vrije Pers, heeft lange tijd contacten gehad met een inlichtingendienst van een Oosteu ropees land. Dit antwoordt minister Van Agt (justitie) op vragen van 'het Tweede Kamerlid Waltmans (PPR) IMix L. wordt ervan verdacht de verijdelde aanslag op een metrosta tion in de Amsterdamse Bijlmer meer te hebben beraamd. Hij wilde ide aanslag plegen om actiegroepen die de afbouw van de metro wilden jtegenhouden, in discrediet te bren gen. De Binnenlandse Veiligheids dienst is bij het onderzoek inge schakeld. Minister Van Agt wil niet vertellen welke inlichtingendienst van welk land het is geweest, waarmee Max L. contacten heeft gehad. Op de vraag van het PPR-Kamerlid of de jminister de Kamer zo spoedig mo gelijk wil inlichten, antwoordt de 'heer Van Agt, dat in verband met het onderzoek geen mededelingen kunnen worden gedaan. Voor zover het de staatsveiligheid betreft is begin maart de vaste kamercom- jmissle voor de inlichtingen- en vei ligheidsdiensten geïnformeerd door de minister. Deze commissie heeft een geheimhoudingsplicht. Van een onzer verslaggevers ROTTERDAM Met betrekkelijk eenvoudige middelen zou het mogelijk kunnen zijn het Voornse duinlandschap, dat door de aanleg van de Maasvlakte gn de afsluiting van het Brielse Gat definitief werd afgesloten van de zee en daardoor heel sterk in kwaliteit daalde, zijn karakter terug te geven. Zelfs zou het van grotere betekenis kunnen worden dan vroeger: er kunnen 'sluf-* ters' komen, zoals men die kent op het eiland Texel. Slufters zijn daar binnenmeertjes in de duinen, die in open verbinding staan met de zee en die een heel karakteristieke flora en fauna hebben. UTRECHT De voedingsbonden van NVV en NKV zijn met de directie van Albert Heijn in con flict geraakt over de voorgenomen sluiting van de centrale slagerij van Albert Heijn aan de Amster damse Spijkerkade. Hierdoor zou den 38 werknemers hun huidige werkplaats verliezen. In een giste ren .uitgegeven verklaring zeggen de voedingsbonden de argumenten van Albert Heijn onvoldoende steekhoudend te vinden. De voedingsbonden zeggen verder dat de besprekingen met Albert Heijn zijn afgelopen en dat de bonden zich met hun leden zullen beraden over de verder te nemen stappen. Albert Heijn bracht het voorstel tot de sluiting van de slagerij op 14 maart in de openbaarheid. Daarbij werd, aldus de verklaring van de bonden, als belangrijkste argument aangevoerd dat al jarenlang niet of nauwelijks aan de wettelijk vastge stelde temperatuur kon worden vol daan. Met name in de zomermaan den zouden telkens moeilijkheden zijn ontstaan met het handhaven van de temperatuur van acht gra den Celsius. Uit e en gesprek van de voedings bonden met de vleeskeuringsdienst is, aldus de bonden, vast komen te staan dat van die kant nimmer overtreding van de wettelijke bepa lingen kon worden geconstateerd. Volgens de voedingsbonden van NW en NKV is dan ook sprake van een schijnargument en weigeren zij nu uitdrukkelijk hun medewerking te verlenen aan de sluiting van de slagerij. DEN HAG De fractieleider van de PPR, Bas de Gaay Fortman, wil dat de Nederlandse regering bij de VS protesteert tegen de recente wapenzendingen aan de regering Thieu in Zuid-Vietnam. Hij dringt hierop aan in vragen aan minister Van der Steel. Volgens de PPR- leider is een vreedzame oplossing in Zuid-Vietnam niet te bereiken zolang president Thieu met Ameri kaanse steun aanblijft. ADVERTENTIE Charles Grodin en Candice Bergen in Het huis met de pantserkluis. door W. Wielek-Berg Dit meent een door Rijnmond In gestelde technische werkgroep 'Oostvoomsemeer-Slufter', welke over dit 'slufterplan' na een diep gaande studie en veel arbeid vijf jaar voorbereiding en anderhalf jaar werk een rapport heeft sa mengesteld. Dat rapport is nu aangeboden aan de bestuurlijke werkgroep, die zich met de Voomse duinen bezig houdt. Het is de bedoeling dat het rapport, waarin nog niets is gezegd over de financiële consequenties, eind aprLl in de openbaarheid komt als het in de Rijnmondraad aan de orde kan worden gesteld. Dr. M. J. Adrian! van het biologisch station Weversduin en lid van deze technische werkgroep: 'Er is zo langzamerhand een overschot aan zand gekomen door het uitbaggeren van de havens op de Maasvlakte en veranderen en dat daarbij iets kan ontstaan dat Is te vergelijken met de slufters op Texel. Onze verwach ting is zowel biologisch als land schappelijk zeer hoog. E* komen jonge duinvalleien en ook voor de vogelstand is een dergelijke land schapvorming van grote beteke nis.' Over de. financiële consequenties is nog niets te zeggen. Het zand in het depot is eigendom van de ge meente Rotterdam, die het ver koopt aan verschillende gegadig den. Het wordt gebruikt in de bouwnijverheid en in de wegen bouw. Nagegaan moet worden hoe veel zand er voor de duloaanzet nodig is en wat de prijs is, die er voor dit zand aan Rotterdam moet worden betaald. Een film over een miljoenenroof, gebaseerd op een bestseller, dat is voorwaar niets nieuws. Maar het mag wel in de krant als de film erin slaagt het boek te verbeteren en dat is met '11 Harrowhouse' of tewel 'Het huis met de pantserkluis' het geval. De roman (van Gerald A. Browne) heeft namelijk een wreed, James Bond-achtig einde, dat in het geheel niet bij de opgewekte inhoud past. In de film is de afloop gelukkig goed. 8|3-11|5 haags gemeentemuseum 'Het huis met de pantserkluis' is een huis in Londen, waar 20 mil joen karaat in diamanten ligt op gestapeld. Uiterst secuur beveiligd, dat spreekt. Een jonge diamant handelaar, die door de baas van Harrow House min Is weggezet, wordt door zijn geliefde, een super rijke weduwe, en een halfdolle mil jonair als het ware gedwongen om daar de hand op te leggen. Hij doet het bibberend doch efficiënt, gehol pen door een doodzieke employé en een stel geverfde kakkerlakken. Het komt slechts zelden voor, dat Ironie in een thriller consequent wordt volgehouden. In '11 Harrow House' lukt het op een haar na, en dat Is een niet geringe prestatie. De ene malle situatie volgt op de an dere (de climax ls wel de achter volging van een auto door ruiters te paard), voortdurend worden cli- ché's zowel dankbaar gebruikt als op de hak genomen. Een mooie plot, een goede dialoog, een uitne mende rolbezetting met Charles Grodin als de bange rover, Candice Bergen als de avontuurlijke wedu we, Trevor Howard als de doorge draaide miljonair, John Gieldgud als de barre baas en James Mason als de zieke employé, die voor zijn dood de zoete wraak mag proeven, dat alles vlot en vaardig geregis seerd door Aram Avakian. Wat kan men eigenlijk nog meer wensen? Amsterdam - Cineac Reguliers- breestraat, 14 jr. van ae navens op ae Maasviaxte en p, ai*ij t door de andere grote baggerwerken SOClOlOOg SDeelt met UtODiei ArbeiCl S0CiaIlSer6Il ten behoeve van de zeer diep ste- x L kende tankers. Dat zand ligt opge slagen in een depot buiten de Maasvlakte. Wij zien een mogelijk heid om, uitgaande van de zuidelij ke punt van de Maasvlakte, een kunstmatig duin aan te leggen met zand uit dit depot. Dat duin zal zichzelf dan kunnen uitbreiden; aan de natuur moet worden overge laten hoe de situatie zich zal ont wikkelen. Te verwachten is, dat er voor dat gedeelte van de Voornse kust dat nog vrij is, de zeestromen Van onze onderwijsredactie DEN HAAG Het Algemeen Verbond Bouwbedrijf is bezorgd over de ontwikkeling van het participatie-onderwijs (onderwijs waarbij naast het leren plaats wordt ingeruimd voor werken) en over de uitbreiding van de leerplicht. In een rapport 'Onderweg naar het Participatie-Onderwijs', samengesteld door een werk groep, waarbij alle geledingen van het uitvoerend bouwbedrijf betrokken zijn, wordt geconcludeerd dat de afstand die moet wor den afgelegd om het gestelde doel te bereiken nog zo groot is dat van een 'aankomst voorlopig Wel geen sprake zal zijn. Van een verslaggever UTRECHT In het menselijk leven zou men de vrije tijd als het belangrijkste moeten beschou wen. Daarvoor is een fundamentele mentaliteitswijziging nodig, waarin de arbeidsethos vervangen wordt door een vrije-tijds-ethos. Dit is een van de gedachten die twee medewerkers van het sociolo gisch instituut in Utrecht neergelegd hebben in een studie over vrije-tijdsbesteding en bedrijfsleven. De twee medewerkers, drs. T. J. Kamphorst en drs. J. C. M. Withagen, hebben hun studie verricht op verzoek van de werkgroep 'Bedrijf en Recreatie' van de Nederlandse Sportfederatie. door Ber Huising Voor deze Introduction tot the Enemy (kennismaking met de vij and) waren Jane Fonda en een paar medewerkers in Noord-Viet- nam en naar het zuiden, tot aan de frontlijn. Bij het volk dus waarvan Amerika officieel de vijand is, en waar Amerikanen als Jane als vrienden worden ontvangen. De onderzoekers beseffen dat de "1 1 J gevolgen van wait zij willen ingrij- I O "1*1 éy "1 pT "I /*fl OOI pend zouden zijn: men zou moeten XlXv/V XVlC'CvCVX streven naar een minimalisering - van arbeid. Er zou ook een 'vrije- tijdsloon' moeten komen, een belo ning voor het niet leveren van een arbeidsprestatie. Voor het bedrijfs leven geldt dat groei van de over de ontwikkeling van het participatie-onderwijs (onderwijs onderneming niet meer relevant is: iji -tv het gaat alleen nog maar om het handhaven van de welvaart, de winsten gaan naar verbetering van de vrijetijdsbesteding. Drs. Kamphorst zegt in een toelich ting in gedachten met een utopie te spelen, voor de verwezenlijking waarvan een generatie nodig zou zijn. In die visie zou arbeid, het voorzien in de primaire levensbe hoeften, geheel 'gesocialiseerd' moeten worden. De overheid zou bepalen en regelen hoeveel er ge produceerd moet worden om in het levensonderhoud te voorzien. Het voordeel is dat de overheid betere mechanismen heeft om dat doen. 'Op dit moment geldt voor velen de inrichting van de arbeid als een geweldige spanning: de werkgever kampt met afzetproblemen door overproduktie, de werknemer kan elk moment worden ontslagen. Voor beiden zou het acceptabeler zijn als de klus zo efficiënt mogelijk wordt geregeld', aldus de heer Kamphorst. Als de overheid een dergelijke be moeienis ook met de vrijetijdsbe steding zou hebben, dan zouden we een staat als Oost Duitsland krij gen of een staat zoals George Or well in zijn boek '1984' heeft be schreven, vreest drs. Kamphorst. Daarom acht hij het liberalisme een bij uitstek geschikte vorm voor de vrije-tijdssector. 'Wiegel wordt dan de grote man van de vrije tijd. Door op dit terrein de liberalisti sche historie van ons land te hono reren stel je een stuk individualis me veilig. In zo'n samenleving staan niet de ministeries van eco- Participatie-onderwijs mag niet worden gezien als een soort inhaal- onderwijs voor werkende jongeren, omdat het niet yoldoende compen satie kan bieden voor wat deze jongeren in het voorafgaande on derwijs gemist hebben, vindt het AVBB. Deze nieuwe onderwijsvorm mag niet een schooltype worden voor een restgroep die in het be staande afroomsysteem genoegen moet nemen met het onderste uit de kan. Er zullen bijvoorbeeld reële doorstromingsmogelijkheden moe ten komen van het participatie- onderwijs naar andere typen van voortgezet onderwijs. Het AVBB vindt dat dit onderwijs pas mag worden ingevoerd als uit experi menten gebleken is dat de inhoud en de vorm van de belde onderdelen (de maatschappij- en de school- component) voor de leerlingen en de ondernemingen acceptabel zijn. Het participatie-onderwijs moet net als andere vormen van dagonder wijs helemaal door de overheid be kostigd worden, terwijl de verant woordelijkheid voor de inhoud en de vorm van dit onderwijs ook door de ondernemingen gedragen moet worden. In het rapport doet het AVBB voor stellen de beroepenoriëntatie, sta ges, de beroepskeuze en de beroeps opleiding voor werkende jongeren binnen het bouwbedrijf goed te re gelen. Ook wordt er op een menta liteitsombuiging bij de onderne mingen aangedrongen omdat de positie van de werkende Jongere zal veranderen. In plaats van werkne- mer(producent) wordt hij leerling (consument). In het rapport komt verder nog ter sprake de noodzaak voor het bouw bedrijf om een goed inzicht te krij gen in de omvang en de Juiste samenstelling van de toekomstige behoefte aan vaklieden met de daarbij horende functie-eisen. Al leen daarom al is het noodzakelijk dat de regering in meerjaren-plan nen haar bouwprogramma's naar soorten werk vastlegt, aldus het AVBB. Tenslotte stelt het rapport dat het totale image van het uit voerend bouwbedrijf drastisch moet worden verbeterd. De negatieve za ken die in de publieke opinie ten onréchte aan het uitvoerend bouw bedrijf worden toegeschreven moe ten tot de juiste verhoudingen wor den teruggebracht, terwijl de nega tieve zaken die terecht aan het uitvoerend bouwbedrijf worden toe geschreven zoveel mogelijk wegge werkt moeten worden. nomische en sociale zaken centraal, maar het ministerie van CRM', zegt drs. Kamphorst. Niet versnipperen In hun rapport komen de heren Kamphorst en Withagen tot de conclusie dat de verkorting van de arbeidstijd vooral gezocht moet worden in een uitbreiding van lan gere vrijetijdsperioden zoals vakan ties en weekends en minder in een versnipperde verkorting van de werkdagen. Gebleken is namelijk dat versnipperde vrije tijd sterker wordt ervaren als 'min of meer verloren tijd.' Het belangrijkste kenmerk van vrije tijd vinden zij dat het individu kan kiezen wat hij wil doen. Een langere periode van vrije tijd wordt dan ook meer ge waardeerd omdat er meer mogelijk heden zijn iets te ondernemen. Volgens de onderzoekers zijn er te kenen dat de centrale plaats van de arbeid in het leven steeds meer door de vrije tijd wordt overgeno men. Zij herinneren eraan dat men sneller van baan wisselt, dat er meer arbeidsverzuim is. dat men voor halve dagen gaat werken, dat er glijdende werktijden worden in gevoerd en dat men minder bereid is tot overwerk en onregelmatige diensten. Toch wordt werkloosheid in onze samenleving nog steeds als negatief ervaren: mensen die vrij willig afzien van geregeld werk worden als profiteurs gezien, scho len en vormingsinstituten leiden alleen op voor arbeid en beroep, zelfs bij de vakbeweging bestaat eigenlijk geen visie op vrije tijd als levenssector. De beide sociologen hebben ook gekeken naar de motieven van be drijven om een vrije-tijdsbeleid te voeren. Dat blijken meestal econo mische voordelen te zijn: het mo reel van de werknemer hoog hou den zodat betere prestaties geleverd worden, het ziekteverzuim tegen gaan, en dergelijke. Kamphorst en Withagen vinden dat men zich bij het geven van sugges- sties voor een vrijetijdsbeleid be wust moet zijn van de primaire doelstellingen van de bedrijven: het maken van winst. Ze zien voor het bedrijfsleven dan ook niet zo'n grote taak weggelegd voor een vrije tijdsbeleid, temeer daar de werk nemers de bedrijfsbemoeienis met zijn vrije tijd weinig op prijs stelt. De personeelsverenigingen lijden aan bloedarmoede en wat er verder aan activiteiten georganiseerd wordt is nauwelijks de moeite waard. Mogelijkheden Zij noemen voor bedrijven ver schillende mogelijkheden: het be leid zou gericht kunnen zijn op herstel van het oude 'arbeidsethos' (Zin van het leven ligt alleen in het werk) maar dat zou volgens hen weinig kans van slagen heb ben. Het bedrijf zou ook vrijetijds- waarden in de arbeid kunnen in bouwen: vergroting van keuzemo gelijkheden, het scheppen van voorwaarden voor grotere betrok kenheid, eigen initiatief, meer ver antwoordelijkheid en speels bezig zijn tussen het werk door. Arbeid en vrije tijd groeien dan naar el kaar toe. Een derde mogelijkheid zou zijn: de zaken op hun beloop laten. Daar mee zouden bedrijfsleven en arbeid echter aan status inboeten, arbeid zou als 'restcategorie' ervaren wor den. Tenslotte schetsen zij als be leidslijn de in de aanhef genoemde opvatting dat de vrije tijd het be langrijkste is. Zij was in Hanoi. Het leven lijkt er weer gewoon, de kinderen zijn weer terug. ZIJ ging naar gebieden die nog verwoest zijn, oaar omgewoelde landschappen en platgebombar deerde plaatsen. Zij sprak met de mensen, die daar, voor de zoveelste maal, moedig aan het opruimen, herstellen en opbouwen zijn. En die mensen zijn ontroerend en indruk wekkend. In hun vriendelijke vastberadenheid. De vrouwen die het land weer bewerken en als bouwvakkers sjouwen, of fietsen en pannen maken uit schroot van Amerikaanse bommenwerpers, die zij soms zelf neerschoten. Als zij vertellen van het leven on der de grond en de familieleden die zij jaren niet zagen. Er is een oude man die glimlachend zegt dat hij zich wel dertig jaren oorlog en geen vrede meer kan herinneren. En een andere die gelukkig zal AMSTERDAM Het Amsterdams Fonds voor de Kunst heeft de Her man Gorterprijs 1974 (6.000 gul den) toegekend aan Elisabeth Ey bers voor haar bij Querido versche nen bundel poëzie "Kruis of munt'. Elisabeth Eybers is een Zuidafri- kaanse die al geruime tijd in ons land woont en publiceert. Naar het oordeel van de adviescom missie (H. Michaelis, A. Morriën en K. L. Poll) is Elisabeth Eybers er in geslaagd 'een bewonderenswaardige literaire vorm te vinden voor de ervaringswereld van iemand, die als emigrant en immigrant leeft tussen het verlaten kinderland van vroe ger en het vreemde, altijd onver trouwd blijvende land, waarin zij zelf niet is opgegroeid en haar om geving wel'. De bij de prijs behorende oorkonde zal aan Elisabeth Eybers op 2 mei tijdens een feestelijke bijeenkomst in het Stedelijk Museum te Amster dam worden uitgereikt. Dan worden tevens de oorkonden overhandigd aan Anton Koolhaas (Multatuli- prijs), Willem Breuker (Matthijs Vermeulenprijs) en toneelgroep Proloog (Albert van Dalsumprijs sterven als Vietnam weer verenigd zal zijn. Zij hebben geduld en ver trouwen in de toekomst van hun land. Want zij zetten hun strijd voort. Niet alleen om de oorlog maar ook om hun vrede te winnen. Niet verhard Zij leggen dat eenvoudig en rustig uit. Ze zijn gehard, maar blijkbaar niet verhard, in hun jarenlange verzet. Ze zijn zwaar aan het werk; de kinderen spelen, grappig en aandoenlijk: een man heeft op een mijn getrapt, hij sterft zwaarge wond in het ziekenhuis; de zoveel ste. En verderop in het zuiden vie len ze nog bij duizenden. Jane Fonda wist met de hulp van een tolk met die mensen te praten, met die gewone werkers, met een actrice, een schrijver, met de plaatselijke leiders, zij kwam gemakkelijk tot de kern van hun leven en hun problemen. De came ra heeft de reis redelijk verbeeld. De dokumentaire wekt begrip en medeleven. Amsterdam-Zienema Oktopus, 4 en 5 april om 20.30 en 22.30 uur, daar na in het Vrije Circuit). DEN HAAG Het bestuur van de stichting Fonds voor de letteren heeft 194 schrijvers en vertalers ln principe stipendia, toelagen en werkbeurzen toegezegd. Daarvoor is in totaal 1.113.500 gulden beschik baar. De toezeggingen betreffen tien stipendia van maximaal 15.500 gulden, 43 toelagen van maximaal 6000 gulden en 141 werkbeurzen tussen 2000 en 12.000 gulden. Er zal bij de deflntieve toekenning reke ning gehouden worden met het be lastbare Inkomen van de be trokkenen. Op de lijst met namen van de inaanmerking komende literatoren komen vrijwel alle bekende Neder landse auteurs voor, zoals Bernlef, Kossmann, Schierbeek, Blijstra. Evenhuis, Rodenko, Vaandrager, Aafjes, Belcampo, Dendermonde. Heeresma, Cremer, Tadema, Sporry, zaal en Zuiderent.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1975 | | pagina 9