Actie 'Kerk voor Israël'
niet toevallig op 4 mei
1
Vj
lliBlIMli
Kerk in de wereld
Sow jet-aanval op
liefdadigheid kerken
Vingeroefeningen
van Europese
kerkelijke jeugd
Vandaag
Onze
adressen
Conferenties*
Zwitserse kerken:
Gastarbeiders
zijn geen buffers
NAVO is nog onmisbaar, zegt Den Uyl
'Wildste
dromen
Nieuwe boeken
TROUW/KWARTET VRIJDAG 4 APRIL 1975
KERK-BINNENLAND 2
Van een onzer verslaggevers
UTRECHT Het is niet de bedoeling, dat de herdenking van de bevrijding op zondag 4 mei in. de
hervormde kerkdiensten dit jaar geheel in het teken zal staan van de actie 'Kerk voor Israël'. An
derzijds is deze dag ook niet toevallig gekozen voor deze actie.
Dit zei de hervormde synodeprqeses
ds. G. Spilt gisteren op een pers
conferentie. waarin toelichting
werd gegeven op de inzamelingsac
tie, die de hervormde kerk op en
rondom 4 mei houdt voor een hulp
project in Israël.
Voor de actie is de vierde mei
gekozen, omdat de synode daarmee
wil aangeven, dat de schuld van de
jodenvervolgingen de tweede wereld
oorlog (die ook de kerk aangaat),
om een antwoord vraagt op de
nood. waarin het joodse volk zich
thans bevindt. In de folder, die de
hervormde kerk in groten getale zal
laten verspreiden, wordt 4 mei een
dag van rouw, maar ook van schuld
genoemd. 'Ook nu nog leidt het
joodse volk in en buiten de staat
Israël, een bedreigd bestaan. Het
antisemitisme is nog in allerlei
vorm aanwezig.'
De folder vervolgt: 'Gedenken, in
de bijbelse zin van het woord, is
niet een verwijlen bij het verleden,
maar de actualiteit van dat verle
den beseffen, beter: beleven. Daar
om is 'dodenherdenking' anno 1975
ook: het protest van hen, die vie
len, vasthouden en opnieuw in de
wereld van vandaag uitspreken.
Tegen de tirannie van de macht,
tegen het geweld van de sterkste,
tegen het onrecht. Israël vraagt om
erkenning in ons midden. Het ver
langt naar vrede en veiligheid."'
De actie 'Kerk voor Israël beoogt
geld in te zamelen voor de bouw en
inrichting van een vaktechnische
school in Eshel Hanassi in de Ne-
gev-woestijn, bij Beersheba. De
ze school zal de ontwikkeling van
de streek, waar zich de laatste ja
ren vele immigranten, onder meer
uit de Sowjet-Unie hebben geves
tigd, ten goede komen.
Over de achtergrond van deze actie
zei ds. Spilt, dat de hervormde
synode in zijn novemberzitting een
brief op tafel kreeg van een aantal
kerkleden, die wilden dat de kerk
daadwerkelijk haar medeleven met
Israël zou bewijzen.
Daar zijn verschillende activiteiten
op gevolgd, aldus ds Spilt. Het mo-
deramen Van de hervormde kerk
drong bij de raad van kerken aan
op een verklaring over het Midden
Oosten, die er is gekomen. Het riep
de kerkleden op adhesie te betuigen
aan de brief van de tachtig. Deze
brief heeft tweehonderdduizend
handtekeningen uit de reformatori
sche kerken gekregen. Het modera-
men stelde voorts de zaak van de
doopbewijzen aan de orde.
Tenslotte, vroeg het moderamen, ln
het besef dat de verbondenheid met
Israël niet een zaak van- de mond
ólleen kan zijn, aan de collectieve
Israël-actie om een lijst van projec
ten. die financieel zouden kunnen
worden -gesteund. Daaruit werd de
school in Eshel Hanassi gekozen
met onder meer als motief, dat
deze school zich bevindt binnen de
grenzen van 1948.
Op de folder, die verspreid wordt,
staan ook nadrukkelijk de grenzen
van voor 1967 aangegeven met een
verdeeld Jeruzalem en met de aan
duiding, dat Samaria en Juda Jor
daans gebied zijn.
'De hervormde kerk vraagt u, met
uw gave voor de school in Eshel
Hanassi te kiezen voor het recht
van Israël. Dat sluit het recht van
de Palestijnen niet uit. Integendeel.
Ook zij hebben recht op erkenning,
recht op levensruimte, recht op
hulp', aldusde folder, die er dan op
wijst, dat de hervormde kerk ook
aan de Palestijnse vluchtelingen
hulp verleent. 'Maar nu, 4 mei 1975,
gaat het om Israël.'
Het evenwicht in de publieke opi
nie leek ons wat verstoord, aldus
ds. Spilt, die nog opmerkte, dat hij
deze eenmalige steunactie wil zien
als een vertaling van het belijden
van de hervormde kerk, zoals dat
tot uitdrukking kwam in het stuk
Ds. G, Spilt
'Israël, volk. land en staat' van 1970.
Hopelijk zal deze actie aanleiding
zijn, dit stuk nog eens te bestude
ren, aldus ds. Spilt.
Voor de school is een miljoen no
dig. Wat er meer binnenkomt, zal
voor soortgelijke doeleinden in Is
raël worden gebruikt.
UIT
VAN LEZERS
Korte, duidelijk geschreven, liefst
aan één kant getypte, brieven
kunnen worden gestuurd naar:
Secretaris Hoofdredactie Trouw/
Kwartet, Postbus 859, Amsterdam.
Bij publikatie wordt de naam van
de schrijver vermeld.
Kerk en Vrede
'Kerk en Vrede' heeft het 'machts
vertoon' van de Amsterdamse poli
tie veroordeeld. Het geweld van de
bevolking rechtvaardigde dit politie
optreden volgens Kerk en Vrede
niet.
Het lijkt gewenst deze pacifistische
dames en heren te herinneren aan
de volgende woorden van Prof. Dr.
A. A. van Ruler (Op gezag van een
apostel blz. 170/171).
'De overheid draagt van Godswege
het zwaard. En dat niet tevergeefs.
Dat betekent enerzijds: niet zonder
grond, niet zonder reden. Het is
gegrond in het wrekende en vergel
dende willen en handelen van God.
Het betekent anderzijds: niet voor
de leus. niet zo maar. maar om het
zwaard ook metterdad te hanteren.
Daarom heeft de wapenstok in de
hand van de politieagent volgens de
onderwijzing van de apostel altijd
van tevoren zedelijk en gods
dienstig een prae op de straat
steen in de hand van de demon
strant. Het kan zijn. dat men in
opstand moet komen. Dan gespt
men het zwaard los van de zijde
van de overheid. Men neemt het
zelf ter hand en gaat ermee te
keer. Men neemt dan het risico, dat
men door het kwaad vergaat en het
hele leven in chaos ten onder laat
gaan. Maar voorshands is het recht
niet aan de zijde van de rebel,
maar aan die van de politieagent'.
Amsterdam
Mr. A. Zeegers
Vrijstelling (4)
Een voorstel om de vrijstelling van
militare dienst voor a.s. predikan
ten ai te schaffen lanceerde ik in
1969 aan de werkcommissie voor de
algemene kerkvergadering, omdat
ik het van veel belang achtte dat
theologische studenten als ieder
ander jongmens in de realiteit van
het leven zouden worden geplaatst.
Voor zover mij bekend werd hierop
niet gereageerd. Dit geldt ook ten
aanzien van mijn advies om a.s.
theologen te testen. Dit terwille
van de kandidaat-predikanten zelf,
als wel terwille van de gemeenten.
Meer dan ooit wordt in deze tijd
enorm veel gevraagd voor het ui-
termate moeilijke maar ook belang
rijke ambt van predikant. Ik meen
dat we de bekwaamheid daartoe
niet alleen maar aan de Heilige
Geest kunnen overlaten, maar dat
bevoegde instanties voor 100 pet
hun eigen hersenen moeten gebrui
ken.
Rotterdam
J. M. Tichelman
Minder salaris (2)
Met instemming las ik over het
initiatief van de K. Vegter en een
collega om tot een juister en ver
antwoord uitgavebeleid der predi-
kantstractementen te komen. Het
is inderdaad zo dat gemeenten met
oudere predikanten, die een aantal
dienstjaren hebben, zeer hoge las
ten worden opgelegd. In een andere
classis was er verleden jaar ook een
initiatief over deze kwestie, maar
dit werd ook radicaal de grond
in geboord.
Boskoop
A. Veizel
Lepra (slot)
Naar aanleiding van de brief van L.
van der Drift over lepra het vol
gende. Ik heb zojuist twee keer de
videotape Van het programma over
Agua de Dios gezien. Hoewel ik niet
weg ben van dit programma moet
het me toch van het hart dat er
geen valse voorlichting is gege
ven. Er is nooit in dit programma
gezegd dat lepra ongeneeslijk is.
Het NLF bergt geen patiënten op,
maar ze laat de patiënten die opge
borgen zijn in het verleden, niet
zitten. Negentig procent van de ac
tiviteiten gesteund door NLF in
Thailand gaat naar domiciliate pa
tiënten. Elke cent die door NLF is
opgehaald voor Thailand wordt ge
bruikt in Thailand. De boeken zijn
open voor inspectie. De lastercam
pagne van de NLS tegen het NLF is
mensonwaardig. Mensen worden
geofferd aan een persoonlijke vete
tussen twee stichtingen. Schande!
Bangkok
Adri Schrama
Verontrusten
MOSKOU De sowjetrussische uitgeverij voor politieke literatuur
heeft een brochure, getiteld 'Staat en godsdienst' het licht doen
zien, waarin gesteld wordt, dat liefdadigheid de mens vernedert
en hem afhankelijk maakt van de kerk.
HOOFDKANTOOR:
Nieuwe Zijds Voorburgwal
276-280, Amsterdam.
Tel. 020-220383.
Postbus 859.
ROTTERDAM:
Westblaak 9-11, Rotter
dam. Tel. 010-115588.
Postbus 948.
DEN HAAG:
Parkstraat 22, Den Haag.
Tel. 070-469445.
Postbus 101.
LEIDEN:
Steenstraat 37, Leiden.
Tel. 071-31441.
Postbus 76.
DORDRECHT:
Scheffersplein 1, Dor
drecht. Tel. 078-33370.
Postbus 118.
GRONINGEN:
Nieuwe Ebbingestr. 25.
Groningen.
Tel. 050-125307.
Postbus 181.
ZWOLLE:
Melkmarkt 56. Zwolle.
Tel. 05200-17030.
Postbus 3.
Daarmee wordt officieel ingehaakt
op een discussie, die pntstaan is
naar aanleiding van uitlatingen
van aartsbisschop Pitirim, die de
uitgeverij van het patriarchaat van
Moskou leidt. Pitirim had reeds
eerder gezegd, dat de liefdadig
heidsfunctie van de kerken in Rus
land 'overbodig en zinloos' was.
In een open brief oefende de van
zijn ambt ontheven priester Jaku-
nin scherpe kritiek op de uitlatin
gen van Pitirim. Hij zei daarin ook,
dat patriarch Pimen bij zijn troon
bestijging miljoenen roebels gege
ven heeft aan het Sowjetrussische
vredesfonds, terwijl vele kleine ge
meenten armoede lijden en kerke
lijke functionarissen, die niet meer
werken, schamele pensioenen krij
gen. In de nu verschenen brochure
wordt gezegd, dat het recht op ar
beid ieder mens de mogelijkheid
0 Kennismaking met Nes Ammim.
Instuif voor ieder, die belangstel
ling heeft, zaterdag 12 april van
half elf tot vier uur in de Bergkerk,
Koningin Wilhelminalaan, Amers
foort. met medewerking van burge
meester Ayraham Genez, Cees van
Egmond en drs. S. Schoon uit Nes
Ammim, ds, S. Gerssen en Dick
Lam. Israëlische muziek en zang,
discussie en informatie voor men
sen, die in Nes Ammim willen wer
ken. Opg. tel. 030-716773.
9 Religie en muziek. Oriëntatie
weekend op Derf Alerdinck te Laag
Zuthem (tel. 05290-541) 26 en 27
april. Inleiding over 'meer mens
met muziek' (prof. dr. A. J. M.
Asselbergs). religieuze muziek be
luisteren, pop en religie (drs. J. G.
Donkers), liedzang.
Jongeren cn diakonaat. Week
end in het Toerustingscentrum te
Baarn (tel. 02154-7636) van vrijdag
avond 18 april half acht tot zater
dagmiddag 19 april half een, m.m.v.
ds. H. Hogenhuis en J. van Luit.
'Hoe leren wé jongeren in de kerk
serieus nemen in hun bijdrage aan
het gemeente-zijn?'
geeft, zijn bestaan veilig te stellen
zonder dat hij een beroep hoeft te
doen op liefdadigheid. De brochure
stelt, dat de liefdadigheid in de
kapitalistische wereld als een mid
del van 'sociale demagogie' gehan
teerd wordt om de klassentegen
stellingen te verdoezelen en de be-
hoeftigen de illusie te geven van de
eenheid van alle gelovigen en de
gelijkheid van allen voor God.
ZURICH De Zwitserse raad van
kerken heeft stelling genomen te
gen een rondschrijven van het
Zwitserse bureau voor industrie,
nijverheid en arbeid, waarin gesteld
werd dat inzake de werkgelegen
heid Zwitsers absoluut voorrang
moeten hebben boven buitenlandse
werknemers.
Volgens de kerken moeten in prin
cipe alle werknemers gelijk worden
behandeld, ongeacht hun land van
herkomst, en dient de bescherming
voorop te staan van diegenen, die
van een eventueel ontslag het
grootste nadeel ondervinden, of zij
nu Zwitsers of buitenlanders zijn.
door Ton van der Hammen
DRIEBERGEN Gisteren zijn, na een week samen bezig te
zijn geweest, ruim honderdvijftig jonge kerkleden uit achttien
Europese landen, weer uiteen gegaan. Ze hadden samen de
eerste (experimentele) conferentie achter de rug van de
Europese oecumenische jeugdraad, die als een soort regionale
afdeling van het jeugdparlement in Genève (wereldraad van
kerken) kan worden beschouwd.
De bedoeling was eens een begin
te maken elkaar wat beter te
leren kennen met al die uiteen
lopend achtergronden van ïan-
den, kerken, met als gemeen
schappelijke binding: geloven-
nu.
Natuurlijk bleek het erg moeilijk
om met zo'n groot, heterogeen
gezelschap als totaliteit tot een
zinnig gesprek te komen. Wie
alleen maar landen noemt als
Rusland, Ierland, Portugal, Fin
land, DDR en vervolgens denkt
aan de veeheid van verschillen-
schappen die een werelddeel als
Europa oplevert, zal daar onmid
dellijk in kunnen komen, ook al
was van die veelheid maar een
bloemlezing vertegenwoordigd
Wie dan verder weet, dat de
hoofdthema's waren: geloof en
politiek, geloof en nieuwe sa
menleving (en), geloof en nieuwe
levensstijl (zulke brede thema's
dat je er met paard en wagen in
om kon sjezen, dus iederen kon
gaan praten over wat hem in
viel, zoals een van de conferen
tiegangers het uitdrukte) kan
zich voorstellen dat hier hoog
stens sprake kon zijn van een
soort vingeroefeningen om te
leren hoe je in dit soort situaties
met elkaar zou moeten han
delen.
eens niet gezegd behoefte wor
den: de kerk spreekt achteraf.
Met deze uitspraak werd het
veelbetekende cadeautje bij een
'herkenningsspel' in het begin,
dat voor Portugal een pistooltje
was (het moet nu maar es uit
zijn met dat gedonderjaag in
jullie land) als een grote 'mis
kleun' door de conferentie afge
wezen.
NAVO
Jonge pope
Tr zijn ook erg idealistische, om
niet te zeggen weinig realisti
sche, aanbevelingen uit de bus
gekomen. Dat was bijvoorbeeld
toen op een gegeven ogenblik de
demilitarisering van heel Europa
aan de orde werd gesteld. Met
geen enkele stem tegen werd
uitgesproken dat zowel het War-
schau-pact als de NAVO opgehe
ven moeten worden.
De conferentieleiding is erg be
nieuwd wat de Europese oecu
menische jeugdraad met deze
motie gaat doen. In elk geval
blijkt uit deze en andere uit
spraken dat jongeren uit Euro
pese kerken de politiek bepaald
niet kerkelijk buitensluiten en
dat zij in deze grote jeugdraad
proberen bruggen te slaan tus
sen Oost en West en tussen Eu
ropa en de derde wereld.
Maar toch, vertegenwoordigers
van Öe orthodoxe kerk ej was
onder meer een jonge Russische
pope bij, die zich .met jeugd- en
jongerenwerk bezighoudt)
hebben in de paasnacht" en in de
morgenwijding op tweede paas
dag de deelnemers doen onder
gaan hoe intens in deze kerk het
paasgebeuren beleefd en hoe dat
in hun kerkelijke samenkomsten
gerealiseerd wordt. Stof tot na
denken genoeg: vormgeving en
inhoud van de eredienst kunnen
en grote betrokkenheid doen
ontstaan bij de kerkgangers.
Belangrijk waren ook de contac
ten die door het werken in klei
ne groepen ontstonden, ook al
bleken de taalbarrières ondanks
de aanwezigheid van tolken toch
wel een erge handicap. Er zijn
heel wat afspraken gemaakt om
die contacten te bestendigen en
uit te bouwen.
Merkwaardig was, dat de aan
dacht telkens uitging naar Por
tugal, wat ook uitkwam in de
gemeenschappelijke vergadering,
waar samen werd uitgesproken
dat dit land in zijn pogingen
zich tot een vrije staat te ont
wikkelen, de steun verdient van
heel Europa. Daar zat iets achter
van: hier kunnen we als kerken
óf als kerkelijke jongeren nu
inspringen, omdat het proces
van vernieuwing in dit land nog
volop gaande is. Het is ver
schrikkelijk belangrijk daaraan
een ieder van zijn eigen plaats
mee te werken, zodat eindelijk
Initiatief
Nog een notitie tenslotte over
een Nederlands initiatief. Dat
betreft een bezinning op de filo
sofie, die uitgangspunt en ach
tergrond bij opvoeding, bij vor
ming moet zijn. De huidige, ker
kelijk georiënteerde opvoedings
theorie wordt namelijk in de
praktijk door velen als nogal
mager ervaren, al was het alleen
maar omdat je er eigenlijk geen
praktijk op kunt enten en er
polarisatie mee in de hand
wordt gewerkt. Er is vanuit de
praktijk grote behoefte aan het
ontwikkelen van een opvoe
dingstheorie, waarin individuele
ontplooiing en sociale gerechtig
heid als vanzelf in eikaars ver
lengde komen te liggen. Met de
vrije ontplooiing zit het in deze
tijd wel "aardig goed, maar de
solidarities met elkaar (ver
draagzaamheid) is vaak ver te
zoeken. Ook hier dus een niet zo
simpele bijdrage aan het 'be-
leidsmateriaal' van de Europese
oecumenische jeugdraad.
Algemeen werd geen behoefte
gevoeld aan een jaarlijkse con
ferentie van dit kaliber. Hoog
stens eens in de vijf jaar omdat
het contact op zichzelf als nuttig
is ervaren. Europese jongeren-
conferenties in kleiner verband,
die zich bezighouden met prakti
sche, toegespitste onderwerpen,
zouden daarnaast een grotere
frequentie kunnen hebben, zo
was een veelgehoorde mening.
BROKSTUKKEN
Voordat je kunt zeggen dat je Ie
mand werkelijk kent, ook al be-
vindt- hij of zij zich bijna dagelijks1
in je omgeving, is er heel wat
nodig. Misschien leren we elkaar j
nooit geheel kennen. Bij brokstuk- J
ken geven we elkaar de gelegenheid
om enig inzicht in ons eigen den-
ken over ons leven te bekomen.
Altijd weer hebben we de neiging j
om vrijwel onmiddellijk het gordijn i
weer dicht te trekken. Ik denk dat j
ook de groepstherapie daaraan niet|
veel kan veranderen. Wij komen
minder van elkaar aan de weet dan
wij denken te pretenderen. Ik ken
hem door en door, is grootspraak.
Ik herinner me een film van jaren
geleden waarin twee jonge mensen
die elkaar liefhebben naast elkaar
in de trein zitten. Plotseling zegt
de jongen: 'Jij zit hier nu wel
naast mij, maar wat weet ik eigen
lijk van je? Ik kan van alles met
je, ik kan je in mijn handen
nemen en nog veel meer, maar ik
kan je niet bereiken, er blijft een
afstand tussen ons die niet te over-
roepen is'. In de film Le Mépris
van Jean-Luc Goddard speelt niet
voor niets een meisje mee dat
voortdurend in het contact tussen
de Amerikaanse filmproducer en de
Franse scenarioschrijver alles moet
vertalen. Bij het hinderlijke af hoor
je telkens de stem van het meisjej
op de achtergrond. En misschien
ook al weer niet voor niets doet de
door zijn jonge vrouw (Brigitte
Bardot) verachte schrijver een po
ging om zich aan deze tolk vast te
houden. Wij bereiken elkaar nooit!
geheel. Geen wonder dat er een
zaamheid is en dat overal telkens
weer geroepen wordt om gemeen
schap. We dreigen door de verzake
lijking van het leven niet alleen
van ons zelf te vervreemden maar
ook van elkaar. In eerbiedigheid
blij zijn met elk gegund contact. Is!
dat het?
De heer A. J. Klei komt in de krant
van zaterdag ook nog even te spre
ken over verontrusten. Volgens
niet-verontrusten gaat het daarbij
alleen over een oudere geloofsbele
ving, niet over geloofsinhouden. Is
dat waar? Niet-verontrusten propa
geren toch ook andere geloofsin
houden: dr. Wiersinga over verzoe
ning, over het lijden, anderen over
de schepping, de opstanding, het
gezag van de H. Schrift, de waarde
van de belijdenisgeschriften en
komen daar openlijk voot uit. De
redacteur vervolgt: 'Maar zelf zul
len ze zeggen dat ze niet hoeven
verlangen naar oude zekerheden
omdat ze die levensgroot bij zich
dragen'. Ook dat is niet geheel
waar. Ze willen dat die oude zeker-
heden door de kerk gepredikt wor- f)V0FUrOI 1611
den en voelen zich verantwoorde-
lijk voor de verkondiging in hun
kerk.
Rotterdam
drs. W. Zeldenrust
Van onze parlementsredactie
GOUDA 'Men kan niet tegelij
kertijd in de NAVO werken aan
het ontspanningsproces tussen
Oost en West en tegelijk met een
bedankbriefje wapperen of allerlei
voorwaarden voor ons NAVO-lid-
maatschap stellen. De NAVO is de
zekering die in de huidige Oost-
Westverhouding niet mag worden
verwijderd om een levensgevaarlij
ke kortsluiting te vermijden.
Dit zei premier Den Uyl gistera
vond op een partijvergadering in
Gouda, vooruitlopend op het defen
siecongres van de PvdA dat volgen
de week in Amsterdam wordt ge
houden. De NAVO. aldus de pre
mier, is de enige weg om geleidelijk
de blokken van Oost en West te
slechten. Het ontspanningsproces
gaat misschien traag, de opstelling
van het westen is misschien voor
kritiek vatbaar, maar het is de eni
ge weg die uitkomst kan bieden.
We moeten kiezen tussen deze
moeilijke weg of gaan avontureren.'
De premier zei met plezier naar het
NAVO-congres van de PvdA uit te
zien. 'Ik verwacht er een duidelijke
aanmoediging voor ons met het werk
door te gaan. Steun voor de PvdA
onder de bevolking groeit tenslot
te.' Drs. Den Uyl zei verder: 'Ik
aanvaard dat dit kabinet aan het
eind van zijn periode vooral zal
worden beoordeeld op het punt van
de bestrijding van de werkloosheid.
Ik ben er wel eens radeloos over,
ervaar het als een nederlaag dat
het niet mogelijk is alle mensen
aan het werk te houden. De werk
loosheid of het aantal werklozen is
nog niet wezenlijk gedaald, maar ik
verwacht de tweede helft van dit
jaar wel een positieve invloed van
de maatregelen die het kabinet
heeft genomen.
door Aldert Schipper
Geen kinderen
Naar aanleiding van het artikel 'Als
Je geen kinderen wilt' (Tr/Kw 29
maart) wilde ik alleen maar op
merken dat als deze mensen een-
maal op leeftijd en afhankelijk in schop van Damaraland, Richard
een Inrichting (verzorgmgs- of^be- Wood, die net als Auala vanuit
De bisschop van de evangelisch
lutherse Ovambokavango-kerk
in Namibië, D. Leonard Auala
meent dat de verkiezingen in
Namibië, in januari van dit jaar
door dwang van buiten en door
arglistige misleiding gemanipu
leerd zijn. De anglicaanse bis-
jaardentehuis enz terecht mogen
komen, ónze kinderen goed genoeg
zijn ze op te vangen en te verzor
gen.
Den Hang Roest
het buitenland opgeroepen heeft
tot de boycot van de verkiezin
gen, vindt dat door de uitslag
van de stemming 'niets is opge-
lost'.
RECTIFICATIE. In de woensdag ge- volgens de Johannesburg Star
publiceerde brief 'Emigratie' van J. vormde de deelneming van 55 pro-
H. de Jong uit Haarlem is een cent van bevolking aan de ver
woordje weggevallen. De Inzender kiezingen een getal dat de 'wildste
bedoelde te zeggen dat ook hier, m dr0nien van <*e Zuidafrikaanse au-
ons land, adsptrant-ambtenaren toriteiten verre overtrof'. Het per
geen communist mogen (geweest) centage was ook voor de bevrij-
zijn. dingsbeweging van Namibië, de
Swapo. een tegenvaller. De uitslag
contrasteert dan ook geweldig met
de deelneming aan de verkiezingen
in augustus 1973, toen sleóhts 2,7
percent van de bevolking van Na
mibië aan de verkiezingen deelnam.
Dit werd toen alom uitgelegd als
een afwijzing door de Namibiërs
van de Zuidafrikaanse bezetting
van hun land.
-Het lage percentage van 1973 kwam
tot stand doordat de Swapo-leiders
in staat waren het land rond te
reizen en de Namibiërs er van te
overtuigen dat zij de verkiezingen
beter konden boycotten. Het succes
kwam de Swapoleiders duur te
staan. Binnen een paar dagen wer
den honderden Swapo-mensen ge
arresteerd en zonder proces vastge
zet in de meest walgelijke omstan
digheden: Ln gevangenissen, die
meer op ovens dan op gebouwen
leken en in vrachtwagens van de
politie. Velen werden gefolterd.
Niemand van de toen gearresteer
den heeft ooit een serieus proces
gekregen. Wel werden de vrijgela
tenen. overgegeven aan een soort
stromannen-tribunaal. waar zij
zonder te worden gehoord werden
veroordeeld tot stokslagen.
VLUCHT
Na de inzettende dekolonisatie vaii
Angola vluchtten veel mensen van
de Swapo naar de vroegere Portu
gese kolonie, of zij voegden zich bij
het hoofdkwartier van de Swapo in
ballingschap Ln Lusaka. In totaal
hebben volgens schattingen meer
clan vierduizend van de best opge
leide jongere Namibiërs op deze
wijze hun land verlaten. Het gevolg
voor Namibië was dat de organisa
toren van het verzet tegen de Zuid
afrikaanse bezetting weg waren, toen
Z.uid-Afrika ln oktober 1974 bekend
maakte dat er in 1975 opnieuw
verkiezingen zouden komen.
De Swapo slaagde er niet in om dit
jaar eenzelfde campagne te voeren
als in 1973. Er waren te weinig
mensen voor persoonlijke beïnvloe
ding. Swapo-vergaderingen waren
verboden onder de geldende nood
toestand. Er was voorts veel vrees
dat Zuid-Afrika opnieuw bitter
wraak zou nemen, als ook deze
verkiezingen voor dat land op een
mislukking zouden uitlopen. Dan
was er nog een verschil met 1973.
Toen werden de verkiezingen ge
houden Ln twee districten, nu in
alle zeven; een gebied te groot voor
de Swapo om ieder te bereiken.
VERBETERD
Daar stond tegenover dat de Zuid
afrikaanse autoriteiten hun cam
pagne-techniek aanzienlijk hadden
'verbeterd'. Volgens kerkelijke lei
ders in Namibië hadden de Zuid
afrikanen de bejaarden in Namibië
gewaarschuwd dat zij hun recht op
aow zouden kwijt raken als zij niet
gingen stemmen. Werkelozen werd
dat zij geen werk zouden
krijgen als ze niet deelnamen aan
de verkiezingen. Enkele illegale
Swapo-vergaderingen werden door
de politie opgebroken. Het geweld
tegen de Swapo-oppositie was zo
groot dat verscheidene verkiezings
kandidaten hun kandidatuur enkele
dagen voor-de stemming introkken.
Bisschop Wood van Damaraland
noemt nog een reden voor de ver
rassend grote verkiezingsopkomst:
de verkiezingen duurden vier da
gen. Toen duidelijk werd bij de
bevolking dat zij ditmaal een suc
ces dreigden te worden, zijn op het
laatste moment nog talrijke stem
men uitgebracht op oppositiekandi
daten.
De bisschop wijst er op dat de
Swapo haar bescheiden verkiezings
campagne heeft geconcentreerd op
de steden en op de contract-arbei
ders op het platteland. Onder deze
categorie, die het meest te lijden
heeft onder de gevolgen van de
apartheid, was de boycot van de
verkiezingen nog vrij volledig. De
bisschop leidt hieruit af dat, indien
de Swapo normaal een vrije cam
pagne had kunnen voeren, deze een
succes voor de bevrijdingsbeweging
zou zijn geworden. En hij pleit voor
het onmiddelijk toestaan van vrij
heid van het woord en van verga
dering, zodat het volk van Namibië
ongehinderd zijn eigen toekomst
kan bepalen.
NED. HERVORMDE KERK
Beroepen te Eexta: D. Brandhorst
te Ootmarsum.
Afscheid op 6 april van Den Haag
als predikante voor biiz. werkz,
t.b.v. de Duinoordkloosterkerkge-1
meente mevrouw dra M. de Groof
wegens eervolle ontheffing uit hei
ambt van predikante om zich frei
lance geheel aan de literatuur t*
wijden; van Middelstum-Door-
werth-Westerwijkwert met Huizin-
ge: E. Steginga beroepen te Sur-
huisterveen -Boelenslaan (vacatur
res: J. Oliemans en H. E. K. Vegter),
Intrede te Utrecht: G. Jonkers uit
Vriezenveen; te Gouda: P. H. Quai-
tel uit Rotterdam-Delfshaven; tl
Eibergen: drs W. L. B. Schippers
uit Kolderveen: te Nieuwpoort
kand. M. B. Plette uit Ermelo; op
12 april: te Moerkapelle: kand. G
J. de Jong uit Dordrecht.
GEREF. KERKEN
Beroepen te Zuid-Beijerland-Klaas-
waal: drs J. Th. Landman kand. U
Zuid-Beijerland die dit beroep
heeft aangenomen.
Beroepbaar en prep. geëx. door de
classis Barendrecht: drs. J. Th
Landman, Dorpsstraat 121, Zuid-
Beijerland.
Afscheid van Neede, waar hij sind!
oktober '61 hulpdiensten heeft ver
richt: O. Bouwman em.pred. te Nij-
verdal; van Oosterend: J. D. Kruit
hof wegens emeritaat. Het emeri
taat gaat op 1 mei a.s. in; van
IJsselmuiden-Grafhorst: P. J. van
Gulik ber. te Breda.
Intrede te Vlaardingen: B. Baak ui|
Doesburg; te Kruiningen voor d<
kerken te Kruiningen, Krabbendij
ke en Rilland Bath: drs L. L. Pleij
sant kand. te Amstelveen: te Neede
kand. J. Bonnes uit Amstelveen.
GEREF. KERKEN VRIJG.
Beroepen te Gramsbergen: F. J{
Bijzet, kand. te Damwoude: te Em
men: J. Slotman te Dalfsen.
CHR. GEREF. KERKEN
Beroepen te Emmeloord: E. E. Slof-
stra te Broek op Langedijk.
GEREF. GEMEENTEN
Beroepen te Almelo: J. Karens ti
Opheusden.
Regionalisatie en sanering in dt
gezondheidszorg.
Dr. J. C. J. Burkens, schrijft ovif
Structuurnota gezondheidszorg!
prof. dr. J. P. Kuiper over Integra'
tie van intramurale en etramuralj
gezondheidszorg; prof. dr. A. Quert
do over Enige aantekeningen bij dl
structuurnota gezondheidszorg e:
prof. dr. H. H. W. Hogerzeil en d:
C. W. A. v. d. Dool over Plaats el
mogelijkheden van preventief ge
zondheidsonderzoek. Uitg. De Tijd'
stroom, Lochem, 160 blz. 22,-. Ver
slagen van voordrachten en discusr
sies op de studiedagen 1974. I
Bouwstenen voor de regionalisati
van de gezondheidszorg, verslflj
van het symposium regionalisatie
van de gezondheidszorg in Neder
land. Uitg. De Tijdstroom, Lochen
104 blz ƒ19,-.
Beleggersalmanak 1975, door M. A
Metternlch. 6e jaar Beursinforma!
tie, financieel-economische b<
schouwingen, bedrijven die in di
belangstelling staan. Uitg. Telej
boek, Amsterdam. 238 blz 15,-.
De Stichting IVIO, Lelystad zow
de AO-boekjes 1955: Leven in di
prehistorie, door G. v. d. Heldi
1556: Het, oerwoud verdwijnt... 4
niet? door S. Dijkhuizen en 155|!
Veroudering: is er iets tegen tl
doen? door dr. D. L. Knook. P*f
deel 20 blz - 1.40. f
Doorbroken isolement, door 5
Wright. Een dove auteur beschrijj
hoe hij zijn handicap beleefd ei
overwint. Amsterdam. 216 blz f
14.90 wordt. Uitg. De Driekhoek.
