VRR blijft hopen op val van Thieu Portugese militairen willen blijvende rol Benarde middenpartijen hopen op de verkiezingen Greep op hoofdstad Cambodja verstevigd Koerden trekken in twee richtingen grens over Brandt: VS zijn in pijnlijk proces van zelfonderzoek Aanval op Saigon twijfelachtig Na verlenging van amnestie in Irak ook omgekeerde stroom Al 111 moorden in Argentinië Gisteren gesprek met politieke partijen Portugal, op zichzelf teruggeworpen (4) Rechtzaak tegen oud-minister Connally begonnen Omstreden bezoek Sjelepin aan Londen beëindigd AKI ET DUN L Ar: PARIJS, SAIGON (AP, UPI, Reuter) De aanval van de Voorlopige Revolutionaire Regering op de Zuidvietnamese hoofdstad Saigon kan worden voorkomen als president Ngoejen Van Thieu af treedt. Dit liet de ambassadeur van de revolutionaire regering (de VRR) doorschemeren op een persconfe rentie in Parijs. Ambassadeur Dinh Ba Thl drong daar opnieuw aan op de vorming van een nieuwe rege ring in Saigon, waarmee de VRR izou kunnen onderhandelen. Thi zei dat in zo'n nieuwe regering in Sai gon rekening moet worden gehou den met de zogenaamde 'derde macht'. Daarmee wordt de politieke stroming in Zuld-Vietnam bedoeld, die geen aansluiting wil bij de door communisten beheerste VRR, maar ook gekant is tegen het pro-Ameri kaanse regiem van Thieu. Onder Thieu heeft deze 'derde macht' nooit een kans gekregen. Velen uit deze groepering zijn gevangen ge zet. Als de Verenigde Staten doorgaan met Thieu te steunen dan hebben 'de bevolking en de revolutionaire strijdkrachten geen andere keus dan doorgaan met de strijd', zo waarschuwde de ambassadeur van de VRR. Thi vermeed duidelijk te zeggen of de VRR-troepen (ge steund door eenheden van Noord- Vietnam) hun offensief recht streeks op Saigon zullen richten. Militaire kringen in Saigon houden het er op dat de VRR-troepen zeker niet op korte termijn in staat zul len zijn Saigon werkelijk te bedrei gen. Na hun zeer snelle opmars langs de kust zouden zij moeilijk heden krijgen met de bevoorrading. Te vlug' Gisteren leek het offensief van de Noordvietnamese en VRR-troepen nog niet te stuiten. Eenheden van de strijdkrachten van Thieu verlie ten hier en daar stellingen zonder dat zij werkelijk bedreigd werden. De opmars van de VRR-strijd- krachten verloopt zo snel dat zij het nauwelijks kunnen bijbenen, zo is de indruk van journalisten in het frontgebied. De VRR heeft nu driekwart van het Zuidvietname se grondgebied in handen. Vliegtuigen kwijt Het Amerikaanse dagblad Washing ton Post meldde gisteren dat Thieus luchtmacht de afgelopen weken zeker tweehonderd vliegtui gen en helikopters heeft verloren. De toestellen zijn vliegklaar in handen van de VRR-eenheden ge vallen. Verder hebben de troepen van Thieu bij hun chaotische vlucht uit de kuststeden enorme Opstandelingen ivinne 11 terrein PHNOM PENH (UPI, Reuter) De troepen van de door Amerika gesteunde Cambodjaanse regering hebben binnen 24 uur zeven posten rondom de hoofdstad Phnom Penh verloren aan de op standelingen. hoeveelheden munitie moeten ach terlaten. Vooral bij het vliegveld van Da Nang was een reusachtige opslagplaats van militaire voorra den. Volgens de Washington Post heb ben Amerikaanse militairen er zich over verbaasd dat de afgelopen we ken de enorme Zuidvietnamese luchtmacht nauwelijks is ingezet tegen de oprukkende Noordvietna- mezen en VRR-troepen. President Thieu zou bang geweest zijn vóór een greep naar de macht vanuit de leiding van de luchtmacht. Daarom zou hij geen enkele commandant hebben durven belasten met de lei ding bij grootscheepse acties. Wantrouwen In Saigon, de enige grote stad die Thieu en de zijnen nog over heb ben, heerst grote verwarring. De roep om een nieuwe leider is vrij wel algemeen, maar Thieu heeft, nog niet over aftreden gerept. Dat deed. wel zijn premier Tran Thieu Kieni, maar anderen uit de rege ring en de legerleiding hebben hem overgehaald nog even aan te blij ven.. Daarna hield de premier een rede voor de radio, waarin hij de bevolking opriep de strijd voort te zetten. De Senaat sprak woensdag heel duidelijk zijn wantrouwen uit tegen Thieu. Met 41 tegen nul stemmen (en negentien onthoudingen) nam de Senaat een motie aan, waarin een n'ieuw leiderschap' wordt ge- eist. Thieu vergaderde gisteren her haaldelijk met de legerleiding en andere hoge functionarissen. De Amerikaanse generaal Weyand was er verschillende malen bij aanwezig. -> BEIROET (REUTER/UPI) Dui zenden Koerden vluchten, vaak in zware sneeuwstormen (zie foto) nog steeds naar Iran. Naar schat tingen zijn er 120.000 de grens overgetrokken, waar 5000 zouden zijn omgekomen. Er is nu echter ook een omgekeerde stroom op gang gekomen van Koerden die van Iran weer naar Irak trekken, Bagdag heeft de amnestie voor ge vluchte Koerden verlengd in de hoop dat dit hen aanmoedigt terug te keren. Inmiddels zijn Iraakse troepen woensdag binnen gedrongen in Ka- lala, het voormalige hoofdkwartier van de leider van de opstandige Koerden Moestafa Barzani. Hijzelf vluchtte dinsdag naar Iran. Steeds meer Koerden zijn gedwon gen zich aan dc Irakese militairen over te geven. Zeker nu de Turkse grens voor hen gesloten blijft. Turkse troepen patrouilleren langs de grens om te voorkomen dat vluchtende Koerden Turkije binnen trekken. In Ankara hebben studen tenbewegingen de regering ge vraagd het besluit t.e herzien. De dertien jaar oude strijd voor onafhankelijkheid van de Koerden werd hopeloos toen Iran en Irak hun geschillen bijlegden. Iran trok daarop haar steun aan de in Iran opererende Koerden in. Vluchtelingen De zwaarste slag voor de regerings troepen was echter de val van de stad Neak Loe-ong aan de Mekong- rivier vijftig kilometer ten zuiden van Phnom Penh. Hei was de laat ste buitenpost aan de rivier die zij nog in handen hadden. De stad (vroeger een grote marine-basis) was al wekenlang volledig omsin geld en had strategisch niet zoveel waarde meer omdat de opstandelin gen de aanvoer naar Phnom Penh over de rivier al enkele maanden geleden onmogelijk hadden ge maakt. De definitieve val van Neak Loe-ong betekent wel dat ongeveer 6000 man van het leger van de opstandelingen hun handen vrij hebben voor de aanval op Phnom Penh. Militaire kringen in de hoofdstad zeiden dat binnen 24 uur na de val van Neak Loe-ong al zeven posten rondom de hoofdstad waren inge nomen door de 'Rode Khmers'. Op één punt zijn ze het centrum van de stad tot op vier kilometer gena derd. Gisternacht was in de stad het hevige strijdgevoel in de omgeving duidelijk te horen. Overdag vielen er weer granaten in de stad en op de luchthaven Potsjentong. De Amerikaanse luchtbrug werd voort gezet, hoewel er minder vluchten werden uitgevoerd dan anders. Er waren gisteravond niet meer dan 35 vluchten geteld, terwijl er normaal meer dan vijftig per dag zijn. De Amerikaanse ambassade kondig de aan dat er weer een aantal stafleden zal worden geëvacueerd. Het grootste deel van het ambassa de-personeel en zijn familie is al uit de omsingelde hoofdstad' ver trokken. Ambassadeur John Gun- ther Dean besprak gisteren met functionarissen van het Rode Kruis andere hulporganisaties hun evacuatie-plannen. Sihanoek De leider van de andere Cambod jaanse regering, prins Norodom Si hanoek, heeft gezegd dat geen on derhandelingen zullen worden geo pend met de leiders in Phnom Penh nu president Lon Nol is ver dwenen. In zijn verklaring maakte Sihanoek duidelijk, dat de huidige bewindvoerders in Phnom Penh volstrekt onaanvaardbaar zijn als gesprekspartners. Senaatsvoorzitter Saoe Kamkoi, die de zaken waar neemt nu Lon Nol weg is, werd door prins Sihanoek 'de grote oor logsmisdadiger en beul van de Cambodjaanse patriotten' genoemd. De grote vluchtelingenstroom uit het Centrale Hoogland heeft inmid dels Saigon genaderd. Daar worden de vluchtenden op de grote wege.i tegen gehouden door militairen. Al leen zij die kunnen aantonen dat zij familie in de hoofdstad hebben worden doorgelaten. Dat betekent dat de meesten moedeloos voor de militaire wachtposten blijven zit ten.. Onder de vluchtelingen bevin den zich vele duizenden militairen, die worden gearresteerd. Hoeveel militairen de afgelopen weken op de vlucht zijn geslagen of door VRR-troepen krijgsgevangen zijn gemaakt is niet bekend maar het moeten er vele tienduizenden zijn. BUENOS AIRES (Reuter, UPI) Sinds begin dit jaar zijn in Argen tinië zeker 111 politieke moorden gepleegd. Leden van leger en poli tie, van linkse guerrillagroepen en van extreem rechtse groeperingen werden het slachtoffer. Gisteren nog werden bij aanslagen in Bue nos Aires drie mensen om het le ven gebracht. De eerste aanslag, op een hoofd commissaris van politie, werd in de wijk Palermo gepleegd. De hoofd commissaris raakte gewond, een agent en een officier van het leger kwamen om het leven. Het doelwit van de tweede aanslag was de se cretaris-generaal van de bond van havenarbeiders, RIcardo de Luca. Hij zelf bleef ongedeerd maar zijn chauffeur werd doodgeschoten. LISSABON (Reuter, UPI) De Portugese militaire leiders hebben de politieke partijen een pro gramma voorgelegd dat de rol van de Beweging der strijdkrachten in de Portugese politiek voor de komende drie tot vijl jaar moet verzekeren. Betrouwbare zegslieden hebben dit gisteravond in Lis sabon laten weten. De leiders van de Beweging der strijdkrachten hebben gisteren een vergadering gehad met de voorzit ters van de politieke partijen die ook werd bijgewoond door eerste minister Vasco Concalves. Hoe hun voorstellen er precies uitzien is niet bekend. Ze zouden moeten worden opgenomen in de nieuwe grondwet die wordt opgesteld door een as semblee van 247 afgevaardigden die 25. april worden gekozen, Aangeno men wordt dat de militairen een vaste greep zullen krijgen op een toekomstige burgerregering. Campagne door H. Biersteker In zijn boek 'Gekneveld Portugal', geschreven in ballingschap in Parijs, roemde Mario Soares twee parlementsleden onder Caetano vanwege hun moedige oppositie, Sa Carneiro en Pinto Balsemao. Beiden geven nu leiding aan Portugals benarde links-midden partij, de PPD (Democratische Volks partij). Ook in de nieuwe regeringscoalitie heeft deze partij zich kunnen handhaven, al worden de aanvallen van de communisten erop steeds feller. WASHINGTON (UPI, Reuter) Een jury bestaande uit negen zwarten en drie blanken* moet uit maken of de Amerikaanse oud-mi nister John Connally wel of niet schuldig is aan omkoperij. Connally s verdediging en de justi tie werden het gisteren eens over de samenstelling van de jury. Con- jnally wordt ervan beschuldigd In [totaal tienduizend dollar te hebben aangenomen van de melk-industrie. jAls tegenprestatie wendde hij zijn [invloed bij president Richard Nlxon aan om verhoging van de melkprij zen te bewerkstelligen. Volgens de openbare aanklager heeft Connally tweemaal vijfduizend dollar gekre gen van iemand die optrad namens de melkindustrie. 'Denk je dat Je wat van het geld voor mij kunt krijgen?' had Connally gevraagd aan de man die verhoging van de melkprijs bepleitte. Kort daarna kreeg de minister van financiën uit Nixons regering vijfduizend dollar. Connally was als lid van de Demo cratische partij driemaal gouver neur van Texas. Later stapte hij over naar de Republikeinen, waar hij onder Nixon snel een machts positie veroverde. De nu 58-jarige politicus werd vlak voordat hij bij de schandalen betrokken raakte nog genoemd als de opvolger van Spiro Agnew als vice-president. Balsemao is ook hoofdredacteur van Lissabons beste weekblad Ex- presso, dat al een keer zwaar be boet ls wegens een schadelijk ge achte publicatie over de Beweging van de Strijdkrachten MFA. Het blad had namelijk heersende me ningsverschillen binnen die bewe ging In de openbaarheid gebracht. De hoofdredacteur is een rustige, innemende figuur die geen spijt heeft van zijn parlementaire oppo sitie tegen Caetano. 'Je wordt er nu ook op aangekeken dat je alleen al in dat parlement zat, maar ik ge loof dat we daar een goed werk hebben gedaan', zegt hij. Ik legde hem de vraag voor of de komende verkiezingen er eigenlijk nog iets toe zullen doen. Behoed zaam formuleert hij: 'Ik verwacht zeker dat als onze partij en de socialisten een behoorlijke aanhang krijgen de stroming in de MFA. die van het begin af heeft gestreefd naar een democratisch en pluralis tisch Portugal, versterkt zal wor den. Dat hebben we hard nodig want door de reeks crises sinds de revolutie tot en met de coup van 11 maart toe is vooral de positie van de communistische partij en daarnaast ook die van de radicaal- linkse officieren versterkt. Ik zeg: daarnAAst, want ik wil die twee niet onder dezelfde noemer bren gen zoals in het buitenland vaak gebeurt.' Intimidatie Balsemao verwacht een grote bijval voor de PPD, maar hij is wel be zorgd voor straat-intimidatie op de verkiezingsdag. Het gaat vooral om onvermurwbare toezichthouders bij de stemlokalen die een etmaal lang deze druk kunnen weerstaan. Hij gelooft overigens dat de MFA deze verkiezingen voor een grondwetge vende vergadering ernstig wil en tegen verstoringen zal willen wa ken. Hij bevestigt dat het economisch programma van de vorige coalitie regering inmiddels ls achterhaald Francisco Pinto Balsemao. hoofd redacteur van het weekblad Expres- so en leider van de PPD. de Demo cratische Volkspartij. door de maatregelen die door de revolutionaire raad zijn genomen. Wat de banken betreft had de raad volgens hem weinig keus: langer wachten met de nationalisatie zou op een langdurige staking en bezet ting door het banksyndicaat zijn uitgelopen en dat zou tot een vol komen chaos hebben geleid. 'Zijn al die goed In het pak zitten de bankemployees het dan eens met zulke revolutionaire eisen?' Balsemao: 'Er is natuurlijk ook vrees.hij aarzelt even, 'Ik bedoel de vrees in dit land om niet links genoeg gevonden te worden. Dan heet je namelijk al gauw een fascist en zo wil niemand graag genoemd worden.' Monsterverbond De partij die er destijds in Oporto op los timmerde bij het congres van het CDS het Democratisch en Sociaal Centrum toen dr. Kruisinga daar een ongeriefelijke nacht, beleefde is Inmiddels ver boden. Het is de MRPP ,de maoïs- tisch-gezlnde Beweging voor de Reorganisatie van het Proletariaat. Dat was niet zozeer vanwege haar furie tegen de christen-democraten maar omdat zij geweldig tekeer gaat tegen de MFA, die volgens haar een monsterverbond heeft ge sloten met de communistische par tij. De MRPP gebruikt hu voor de communisten het in Peking be dachte scheldwoord 'sociaal-fascis ten'. Het CDS, eens de prooi van deze maoïsten, heeft het volgens vele waarnemers aan haar relatie met de Westeuropese christendemocra ten te danken, dat zij niet van de verkiezingen is uitgesloten. Het is echter wel lelijk onthand, want het had een lijstverbinding met een ander gezelschap dat zich ook christen-democratisch noemde: de PDC. de Christen-Democratische partij. En die is wel uitgesloten. Haar leider, Sanchez Osorio, die nog minister van voorlichting ge weest is na de revolutie, ls na de mislukte coup naar Spanje ge vlucht. Het Centraal Bureau van de Europese Unie van Christen-Demo craten heeft pas nog verklaaVd, dat de PDC ten onrechte de naam christen-democratisch draagt en nimmer door haar als lid erkend is. Uitgesloten of niet. echt of onecht, de christen-democraten zullen het zwaar krijgen bij de verkiezingen. CDS en PDC zijn in Lissabon haas tig neergekladde schuttingwoorden, waar vervolgens anderen een =- teken met een hakenkruis achter hebben geverfd. Toen ik tegen een jongeman in de lift van een ge bouw aan de Rua Rosa Araujo zei dat ik er op de vijfde etage uit moest keek hij me aan alsof ik een bordeel ging bezoeken. Op die etage had de PDC haar secretariaat. Om dat ik er vóór het afgesproken tijd stip was werd op mijn bellen niet opengedaan. Een andere wachtende was een zakenman, die zich be klaagde dat hij vorig jaar op Ma deira Juist een hotel half had afge bouwd toen de revolutie kwam. 'Ik heb de bouw moeten staken, een enorme strop, dat begrijpt u.'. Zwaar bewaakt Achter ons opende zich een deur op een kier en een dikke man bekeek ons van top tot teen. Ik moest mij legitimeren terwijl achter mij de deur met een dikke ketting werd vergrendeld. De secretaris, geflan keerd door vier andere leden van het bureau, vroeg opnieuw mijn legitimatie. 'Wij kunnen niet voor zichtig genoeg zijn', zei hij, 'vorige week is ons partijbureau verwoest.' Ik vroeg hem of zijn partij confes sioneel te noemen was. Dat was geenszins het geval. Het lidmaat schap stond voor iedereen open, ook voor agnosten. Hijzelf bijvoor beeld was een vrijmetselaar. Maar de partij heette zo omdat zij zich baseerde op de sociale leer van de Kerk. De beschuldiging van fascis me, gedaan in de media, griefde hem zeer. 'Ook onder onze leden zijn er heel wat die door de PIDE werden gemarteld. Ik zelf was de laatste jaren buiten mijn vader land.' 'En ik had twee paspoorten', vulde een van zijn adjuncten aan. En als nu toch de PDC eens zou worden uitgesloten? 'De communis tische partij is bij ons gegroeid in de verdrukking. Dat zal bij ons dan ook gebeuren'. Hij keek feestelijk om zich heen en zijn medebe stuursleden knikten ernstig. Op de avond van de dag dat ik er op bezoek was, werd de PDC uitgeslo ten. De andere christen-democrati sche partij, de CDS, zit nu met vele gaten in de gemeenschappelijke lijst, die zij niet kan aanvullen. De socialisten hebben in een onge kend felle verklaring de uitsluiting van de twee extreem-linkse partij en (de maoïsten en het Verbond van Boeren en Arbeiders) veroor deeld. 'De vrijheid van de andere partijen is even belangrijk als die van onszelf', aldus hun verklaring. 'Zulke maatregelen, genomen in de huidige omstandigheden zijn niet het meest geëigend om de rust en de burgerzin bij de komende ver kiezingen te bevorderen.' Eerdere artikelen in deze reeks ver schenen op 25, 27 en 29 maart. De campagne voor de eerste vrije verkiezingen sinds 49 Jaar is thans begonnen ln Portugal. In de hoofd stad Lissabon trokken jongelui er op uit om de muren vol te plakken met biljetten. De liberale democra tische volkspartij organiseerde een lledjesfestlval, terwijl ln de zuide lijke havenstad Faro de socialisti sche partij een massabijeenkomst hield waar vier Zweedse muzikan ten optraden. Partij-voorzitter Ma rio Soares zei tijdens de samen komst dat als zijn partij wordt verslagen de Beweging der strijd krachten zal worden overheerst door de communisten. In Portugal komt dan een socialisme Cubaanse- of Russische stijl, aldus Soares. 'Verdedig de vrijheid, stem om te winnen', zo luidt de leuze van de communisten tijdens de verkiezin gen.- Uit recente opiniepeilingen blijkt dat hun kansen om als eerste uit de stembusstrijd te komen, voor de communisten, zijn toegenomen. Leden van de Portugese democrati sche beweging (MDP), die juist in de regering is gekomen en sterk tegen de communisten aanleunt, reden na 't begin van de campagne in oude trams door Lissabon en riepen leuzen. Het begin van de campagne betekent ook dat de nieuws-media gelijke aandacht moeten geven aan alle partijen en dat geen opinie-onderzoeken over de verkiezingen mogen worden ge publiceerd. Het landelijk verkiezingscomité heeft opgeroepen groepen en indi viduele personen gewaarschuwd te gen pogingen de campagne in ge weld te doen ontaarden. Eerder be paalde de militaire revolutionaire raad dat iedereen die probeert poli tieke bijeenkomsten te verstoren veroordeeld kan worden tot acht jaar. Een van de drie eerste ministers in Angola, John Plnnick Eduardo. heeft gisteren gezegd dat de FLNA niet betrokken ls bij de zogenaam de massamoord op politieke tegen standers, enkele dagen geleden. Ze ker vijftig leden van de rivaliserende beweging MPLA zouden toen om het leven zijn gebracht. De FLNA- vertegenwoordlger zei dat het MPLA de beschuldiging in de we reld heeft gebracht om zijn bewe ging in dlscrediet te brengen. Vol gens hem heeft de MPLA lijken van leden die bij schotenwisselingen om het leven kwamen bij elkaar gelegd om zo de indruk te wekken van een massamoord. Eduardo zei dat het FLNA niemand had vermoord maar alleen politieke tegenstanders ge vangen genomen. Deze zouden zich in goede welstand bevinden. 'Waarom zou het FLNA nu zijn broeders vermoorden na de over winning ln een oorlog (tegen de Portugezen) van veertien jaar'. ADVERTENTIE LONDEN (Reuter. UPI) Alexan der Sjelepin, het voormalige hoofd van de Russische geheime politie, heeft zijn omstreden bezoek aan Engeland bekort. Gistermorgen vloog hij met een speciaal toestel naar Schotland, ver weg van luidruchtige demonstran ten en hun, wat hij noemde. 'anti- Russische rumoer'. Gisteravond keerde Sjelepin terug naar Moskou. De protesten kwamen naar zijn mening voort uit een streven 'tegen ontspanning in het algemeen en togen een beëindiging van de kou de oorlog'. De demonstranten waren vooral Russische joden en Oosteuropese emigranten die Sjelepin uitkreten voor 'moordenaar'. 'Zij hebben ver geten dat het Russische volk twin tig miljoen mensen heeft verloren gedurende de tweede wereldoorlog om landgenoten te redden, inclu sief miljoenen joden', aldus de voormalige chef van de geheime politie. Hij is thans leider van de Russische vakbeweging. De secretaris-generaal van het Engelse vakverbond TUC ontkende kranteberichten dat het bezoek van Sjelepin is bekort vanwege de pro testen. 'Wij hebben hem verteld dat ze deel uitmaken van de Britse leefwijze', aldus Len Murray. Het parlementslid Grenville Janner (Labour) heeft insinuaties van Sje lepin dat mensen waren ingehuurd om tegen hem te demonstreren 'volslagen onzin' genoemd. Wat is onze rol in de wereld? BONN (UPI) Oud-kanselier Willy Brandt van West-Duitsland heeft na een bezoek aan dc VS verklaard dat men in Europa het gevoel van onzeker heid dat up het ogenblik ln de VS heerst, niet moet onderschatten en 'de grote bondgenoot moet steunen'. De VS, aldus Brandt, bevindt zich in een 'pijnlijk proces van zelfonderzoek' wat betreft zijn rol in de .wereld. In Europa moet men dat niet als zwakte zien en de Amerikanen niet in de steek laten of wantrouwend vrden. Er moeten geen vergelijkingen worden gemaakt over de rol van de VS in Zuidoost-Azië en die in Europa.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Nieuwe Leidsche Courant | 1975 | | pagina 7