uitsland is alleen
:egen lood in benzine
Ontslag uit dienst geëist
wegens belastingfraude
Donsslapers!
Vervangingsmiddel tabak
lijkt minder ongezond
autobiografie
Roemeens merk Aro ook in Nederland
Autogordel ook
verplicht in
Duitsland
en Zwitserland
Siva Llama: nieuw Engels
merk met Chrysler-motor
Kans op schikking
arts en fonds
over pensioenpremie
Grote boete voor
militaire tandarts
Nieuwe brug laat
jachthaven en
groen ongemoeid
Duizend Mitsubishi's:
een ongekende start
Zware straf voor beroepsmilitairen
Ziekenfonds klaagt
arts aan wegens te
hoge declaraties
Arhemse vestiging
Van Gelder gaat
naar Apeldoorn
'Nieuw rookmateriaal' puur weinig aantrekkelijk
{chap
en
téqhniek
JOUW/KWARTET DONDERDAG 3 APRIL 1975
BINNENLAND PS9-RH11
|oor Sicco de Jong
Iet ziet er naar uit, dat de Duitse bondsregering het besluit om begin volgend jaar het loodgehalte
n de benzine sterk te beperken, zal handhaven. Dit hoewel de Duitse voorschriften dan veel verder
uilen gaan dan de normen elders in de EG. In Amerika zijn soortgelijke wetten zelfs door het hoog-
;erechtshof geschrapt.
)e discussie over loodarme of lood-
rije motorbrandstof duurt al jaren,
laar heeft zich in de praktijk nog
ïergens ter wereld toegespitst,
[inder-loodhoudende benzine
rordt door vele automotoren, ook
tuidige motoren, niet verdragen,
aat men anderzijds het lood in de
enzine, dan komt dat ook weer in
e uitlaatgassen terecht. In Ameri-
a wordt bovendien loodvrije ben-
ine gewenst om het vervuilen van
averbranders, die de uitlaatgassen
einigen, tegen te gaan.
)e Duitse bondsrepubliek voerde op
januari 1972 als norm voor een
naximum loodgehalte in superben-
ine 0,4 gram per liter in. Die norm
3 door de EEG-Commissie te Brus-
el nu voor de gehele Euromarkt
oorgeste ld. De Nederlandse rege-
ing zal dan ook per 1 januari 1976
tenzine met hooguit 0,4 gram lood
liter voorschrijven. Maar op
iiezelfde datum moeten de olle-
naatschappijen In Duitsland aan
en maximum van 0,15 gram per
iter voldoen: ook voor superbenzi-
De EEG-Commissie wil dit
oodgehalte van 0,15 pas per 1 ja-
ïuari 1978 voorschrijven en dan
illeen voor normaalbenzine.
Iet doel van de beperkende voor-
chriften is in eerste instantie het
oodgehalte in de uitlaatgassen te
rug te brengen. Maar dat kan ook
dp een andere manier. Het Britse
Transport and Road Research La-
joratory heeft -samen met drie on
dernemingen Texaco Oil, Tube
Investments en Associated Octel
'loodvanger' ontwikkeld. Dit
apparaat vangt de helft van alle
lood in het uitlaatsysteem op gedu
rende zo'n veertigduizend kilometer
en zou iets meer dan honderd gul
den per auto gaan kosten. Het
roordeel is. dat de motorprestaties
de auto hierdoor niet worden
getast.
'liecrisis
Wat vooral sinds de oliecrisis aan
spreekt, is dat het maken van min
der loodhoudende benzine méér olie
kost. Bovendien stijgt het verbruik
van automotoren met een lagere
compressieverhouding, die nodig
zijn voor de minder loodhoudende
benzine. Deze compressieverhou
ding geeft de ruimte aan van de
zuigerverplaatsing in de cilinder,
dus eigenlijk van het benutte deel
van de motorinhoud. Hoe efficiën
ter die motor benut wordt, hoe
zuiniger het verbruik kan zijn. Om
die reden is in de jaren twintig de
loodhoudende benzine verschenen.
Komt nu begin volgend jaar de
loodarme 0,15 gram/liter- benzine
in Duitsland op de markt, dan
wordt die iets van drie a vier cent
per liter duurder. Dit omdat er
meer olie in verwerkt wordt en
voor extra investeringen in de olie
raffinaderijen. Het probleem is
echter wel, dat oak loodhoudende
benzine verkocht zal moeten wor
den, omdat minstens een kwart van
de auto's op de Duitse wegen niet
geschikt zal zijn om de loodarme
benzine te tanken. Die loodarme
benzine benadert op z'n minst wel
de klopvastheid van de huidige
normaalbenzine. maar blijft toch
ruim beneden die van de superben-
zine, welke thans verkocht wordt.
Superbenzine heeft een octaangetal
dat de klopvastheid weergeeft
van rond 98 a 99, en normaalbenzi
ne van 90 a 93.
Er is dan ook wel tegen de Duitse
anti-lood-wet geprotesteerd, maar
voornamelijk door de oliemaat
schappijen, die zich voor extra in
vesteringen geplaatst zagen, en
door de ADAC. de Duitse zusteror
ganisatie van de ANWB. De ADAC
kwam daarbij op voor de Duitse
automobilisten, die in oudere auto's
rijden, welke niet voor de nieuwe
benzine geschikt zijn, en voor toe
risten in dezelfde omstandigheden.
Het probleem na 1 januari 1976 Is
namelijk, dat de huidige superben
zine goedkoper zou zijn dan de
loodarme benzine, die een lager oc
taangetal heeft. Niemand zou dus
vrijwillig loodarme" benzine tanken.
Tenzij het tanken van de goedko
pere superbenzine onmogelijk ge
maakt zou worden. En dat risico
dreigt.
Amerika
Nu had men in Amerika daar wat
op gevonden. De vulpijpen van de
benzinetanks bij nieuwe auto's wer
den verkleind en zo ook de metalen
insteek en slang van de pompen
met loodarme benzine. Een nieuwe
auto kon daardoor niet aan een
oude pomp tanken. Maar inmiddels
is dit overbodig. Want de fabrikan
ten van lood-toevoegingen in Ame
rika hebben een proces gewonnen
van het Bureau voor Milieuhygiëne
te Washington. Het Hooggerechts
hof zegt dat deze autoriteiten ge
faald hebben te bewijzen, dat lood
in uitlaatgassen schadelijk is voor
de gezondheid. Inderdaad is het
tegendeel het onschadelijk zijn
al veelvuldig beargumenteerd.
Maar alle bewijs is natuurlijk moei
lijk. Niettemin is de Amerikaanse
anti-lood-wet voorlopig van de
baan.
In Amerika hadden juist de autofa
brikanten steeds gesteld dat de
oliemaatschappijen maar voor lood
vrije benzine moesten zorgen om
de naverbranders niet te vervuilen.
Inmiddels blijken die naverbran
ders nu toch vervuilingsproblemen
op te leveren en dat zal met meer
loodhoudende benzine nog wel een
extra probleem opleveren. Al heeft
de Amerikaanse auto-industrie de
motoren van de laatste jaargangen
aan loodarme benzine aangepast.
Dit geldt trouwens, dankzij Ameri
ka, ook voor de meeste Duitse au
to's, zoals alle Volkswagens. Maar
de Franse automotoren zijn met
hun vanouds zuinige verbruik juist
op superbenzine ingesteld. Flat
brengt bijvoorbeeld wel de nieuwe
131 en 133, plus een 40 pk-versie
van de 127 uit, die geschikt zijn
voor normaalbenzine. Maar de in
Nederland verkochte 47 pk-127 en
de 128 moeten daarentegen beslist
op super rijden.
De problemen liggen voor het opra
pen. Toch is het feit,, flat de Duitse
auto-industrie niet. geprotesteerd
heeft tegen de anti-lood-wet, wel
verklaarbaar. Volkswagen heeft er
als grootste nauwelijks problemen
mee. En wie de grootste problemen
krijgen, dat zijn de importmerken.
Waarmee de wet, straks door Duits
land alleen uit te vaardigen, een
vreemde bijsmaak zal hebben. Dit
geschiedt buiten de EEG om, vormt
een concurrentievervalsing en zal
nog wel wat stof doen opwaaien.
Een andere zaak is, dat de Duitse
auto-industrie er geen bezwaren te
gen heeft, dat de Duitse automobi
listen problemen met hun auto's
zouden krijgen. Des te eerder zullen
ze immers besluiten een nieuwe te
kopen. Maar dat is wel meer produ-
centgeriCht dan consumentgepicht
gedacht.
Met ingang van 1 januari 1976
zullen ook de Duitse en Zwitserse
Een volkomen nieuwe Engelse auto, de Siva Llama met vele on
derdelen van Chrysler, in een b|j de naam passende omgeving.
In Engeland is een nieuw automerk verschenen. Hier heeft Siva Motor Car
Company, een nieuwe onderneming te Aylesbury in Buckinghamshire, het
open model Llama uitgebracht. De Siva Llama beschikt over een 900 cc-
motor met 37 DIN-pk vermogen van Chrysler.
De Siva Llama, werd in drie
jaar tijd ontwikkeld, waarbij on
dermeer twee uitvoerige testritten
op en neer naar Turkije zijn verre
den. De onderbouw van de wagen
is een stalen chassis. Alle mechani-
United Kingdom. De carrosserie
wordt gemaakt van kunststof.
De bedoeling van de nieuwe Siva-
fabriek is op de Citroën Mêhari en
wet voorschrijven, dat het verplicht scT1?e,dejenT^i.-'n feIfverd door Chrysler
is op de voorste zitplaatsen van zr' T^"
personenauto's gordels te dragen.
Daarmee wordt een belangrijke
uniformering in de Europese wetge
ving bereikt. Al deze wetten gelden
alleen voor auto's, waarin gordels
aangebracht moeten zijn.
Thans is het dragen van autogor
dels in Europa alleen nog verplicht
in Frankrijk, Tsjechoslowakije en
Nieuw-Zeeland. Op 1 juni volgt de
verplichting in de Benelux. Ook in
Engeland wordt sterk overwogen
met ingang van 1 januari 1976 de
gordeldraagplicht voor te schrijven.
De beste resultaten er mee zijn
bereikt in Australië en Nieuw-Zee
land, waar ook na een paar jaar
draagplicht het dodental in het
verkeer nog steeds terugloopt.
Zwitserland heeft bovendien voor
geschreven, dat met ingang van
volgend jaar tevens in alle bestel
auto's en kleine busjes gordels
moeten worden geïnstalleerd. In
Nederland is gebleken, dat ook voor
deze voertuigen de kans op dodelij
ke ongevallen door een dergelijke
maatregel zou worden beperkt.
Maar een voorschrift daartoe is er
nog niet. In zowel Duitsland als
Zwitserland worden eveneens taxi's
van de draagplicht uitgezonderd.
In Zwitserland is nog opmerkelijk,
dat gordels voorgeschreven zullen
worden voor montage in auto's, 'die
doelmatig zijn en zonder hinder
gedragen kunnen worden'. In
Duitsland zijn de verzekerings
maatschappijen financieel extra te
gemoetkomend tegenover ver
keersslachtoffers, die gordels gedra
gen hebben, indien zij verpleegd
moeten worden in een ziekenhuis.
Montage van autogordels is in
Zwitserland verplicht sinds 1971: in
Duitsland eerst sinds 1974.
Renault Rodéo gelijkende auto te
gen een concurrerende prijs uit te
brengen. De eenvoudige vorm
vraagt in de produktie weinig man
uren. De 900 cc-motor uit het
Chrysler-model Hillman Imp, kan
een gemiddeld benzineverbruik van
1 op 16 bereiken en is goed voor
een topsnelheid van 130 kilometer
per uur. De verkoop blijft aanvan
kelijk tot Engeland beperkt.
Van een verslaggever
UTRECHT De Haagse arts F.
Bouricius, op wiens huis het be
roepspensioenfonds artsen beslag
wil leggen omdat hij weigert zijn
pensioenpremie te betalen, houdt
voorlopig een dak boven het hoofd.
Door een misverstand bij het op
stellen van het dwangbevel wordt
de zaak opgehouden. Bovendien be
staat er een kans op een schikking
nu de raadsman van de arts, mr. J.
H. van Wijk. van de president van
de Haagse rechtbank vier weken de
tijd heeft gekregen om het pensi
oenfonds een voorstel te doen voor
een regeling die rekening houdt
met de bijzondere belangen van de
arts.
De heer Bouricius heeft steeds
verklaard, dat hij de premie (20.000
gulden per jaar) niet kan betalen
en dat de artsen te weinig inspraak
hebben gehad bij de totstandko
ming van de (verplichte) pensioen
regeling. Hij schat de vordering
van het pensioenfonds (niet be
taalde premies plus rente) op onge
veer 50.000 gulden. Als zijn huis
wordt verkocht loopt ook het voort
bestaan van zijn huisartsenpraktijk
gevaar.
ARNHEM De krijgsraad in Arn
hem heeft gisteren de inmiddels
afgezwaaide militaire tandarts J. V.
uit Amsterdam veroordeeld tot een
boete van 5000, omdat hij zonder
daartoe het recht te hebben geld
vroeg aan militairen die hij behan
delde.
Verder werd hij ervan beschuldigd
een hoeveelheid materialen te heb
ben verduisterd en een voorge
schreven melding van tandheelkun
dige behandelingen opzettelijk niet
te hebben verricht. Deze foute han
delingen zou hij In 1973 in Nun-
speet hebben gepleegd.
De president van de krijgsraad
merkte op dat V. nooit als militaire
tandarts was beëdigd. 'Ik ben te
laat gekomen op die plechtigheid
maar men heeft mij nooit meer
benaderd voor iets dergelijks', zei
V. die thans in een groepspraktijk
in Amsterdam werkt.
Auditeur-militair mr. E. H. Visser
vond het niet aan gaan dat de
verdachte particulieren in dienst
tijd heeft behandeld.
ROTTERDAM De aanleg van
de nieuwe Spijkenisserbrug zal zo
danig geschieden dat de jachthaven
aan de noordzijde van de nieuwe
brugoprit en de bosjes en sportpar
ken aan de zuidzijde niet worden
aangetast. Dit is het resultaat van
besprekingen tussen het ministerie
van verkeer en waterstaat de ge
meentes Rotterdam en Spijkenisse
en de deelgemeenteraad van Hoog
vliet.
Over de situering van de op- en
afritten en de definitieve Indeling
van de brug is nog overleg gaande.
Zoals bekend wordt de in zeer
slechte staat verkerende Spijkenis
serbrug In de komende jaren ver
vangen. Hierbij wordt gebruik ge
maakt van oude delen van de
Moerdijkbrug. De nieuwe Spijkenis
serbrug zal ook volgens verkeer en
waterstaat voornamelijk het karak
ter van een tussensteedse verbin
ding tussen Hoogvliet en Spijkenis
se moeten hebben.
De bouw van de nieuwe oeverver
binding maakt aanpassing van de
wegen in Hoogvliet. Poortugaal en
Spijkenisse noodzakelijk.
Importeur Hart Nibbrig en Greeve
B.V. te Sassenheim verkoopt dezer
dagen zijn duizendste Mitsubishi in
Nederland. Het ls een ongekend
snel begin. 'Het verbaast ons zelf',
aldus directeur A. G. Karl van
HNG: 'Beide modellen, de Lancer
en de Galant, zijn zeer goed aange
slagen'.
Op 8 januari werd de eerste Mit
subishi in Nederland afgeleverd.
Indien duizend auto's per drie
maanden in de verkoop gehand
haafd zou kunnen blijven, nadert
het Japanse merk reeds in het jaar
van introduktie het marktaandeel
van één procent op de totale Ne
derlandse autoverkoop. Dit is nog
niet eerder voorgekomen, zelfs niet
bij de andere Japanse automerken
in Nederland.
Van een verslaggever
DEN HAAG De advocaat-fiscaal bij het Hoog Militair Gerechtshof heeft gisteren ontslag uit de
militaire dienst en drie maanden gevangenisstraf geëist tegen twee beroepsmilitairen. De mobiele
krijgsraad buitenland van de luchtmacht had hen schuldig bevonden aan valsheid in geschrifte en
veroordeeld tot negen maanden waarvan vijf voorwaardelijk met een proeftijd van twee jaar.
Advocaat-fiscaal mr. F. J. G. baron
van Voorst tot Voorst zei dat hij de
gevangenisstraf wilde beperken,
maar alleen als het hof hem volgt
in de bijkomende straf: het ontslag
uit de militaire dienst. Hij zei deze
zware straf te willen opleggen aan
beide mannen met een lange staat
van dienst, omdat zij zich in feite
niet slechts aan valsheid in ge
schrifte hadden schuldig gemaakt,
maar zich hadden laten omkopen.
De 41-jarige luitenant L. H. J. uit
De Bilt en de 46-jarige sergeant
majoor W. B. uit Wijk bij Duurste
de werden beschduldigd van het
ALMELO Het Rayon Almelo van
het regionaal ziekenhuis Twente
heeft bij de arrondissementsrecht
bank in Almelo een civiele proce
dure aangespannen tegen de apo-
theekhoudende huisarts J. M. T. uit
Westerhaar-Vrlezenveense wijk
(gemeente Vriezenveen) wegens
te hoge declaraties. Volgens de
aanklacht van het ziekenfonds
heeft de arts tot en met 1973 onge
veer 250.000 gulden teveel gedecla
reerd.
De huisarts zou gedurende een aan
tal jaren niet de geneesmiddelen
aan zijn patiënten hebben gegeven,
die hij aan het ziekenfonds opgaf.
Het fonds heeft een aantal keren
geprobeerd het geschil ln den min
ne te schikken.
vervalsen van Duitse belastingfor
mulieren, waarmee men teruggave
van BTW kan krijgen. Zij hadden
dat gedaan in de jaren 1969 tot en
met 1973 te Hesepe. waar een Ne
derlands onderdeel geleide wapenen
is gelegerd en zij een belastingvrije
winkel dreven. Gedurende die tijd
zouden zij de Duitse belastingen
voor ongeveer een miljoen mark te
kort hebben gedaan.
Zij bekenden bij hun fraudes
een Duitse fotohandelaar in de
kaart te hebben gespeeld door for
mulieren waarop men teruggave
van BTW kan verkrijgen, te teke
nen hetzij voor geleverde goede
ren. hetzij voor goederen die niet
in de belastingvrije winkel werden
verkocht, maar die de Duitser aan
anderen verkocht. De Duitser stak
hierbij de extra winst in zijn zak
en Liet zijn Nederlandse 'medewer
kers' meeprofiteren. De luitenant
zou vijftigduizend gulden hebben
ontvangen, de sergeant-majoor zes
tigduizend gulden.
Beide beklaagden gaven toe de for
mulieren te hebben gestempeld en
getekend. Het zouden er in de loop
van de jaren enkele honderden zijn
geweest. Er waren twaalf Duitse
leveranciers bij betrokken. De
Duitser Walter B. hadden zij ook
getekende blanco formulieren ver
strekt, zodat hij zijn gang kon
gaan. Er waren de beklaagden twee
ALs verdediger trad op de niet-
Jurist majoor E. A. A. Butselaar uit
vervalsingen ten laste gelegd.
Amsterdam, naar zijn zeggen omdat
hij uit ervaring op de hoogte is van
de gang van zaken bij het Neder
landse onderdeel ln Duitsland. Hij
had kritiek op de wijze waarop het
onderzoek was gedaan en vertelde
uitgebreid hoe ondoorzichtig het
gebruik van de formulieren tot te
ruggave van belasting is.
Uitspraak 16 april.
ARNHEM Van Gelder Papier wil
het bedrijf ln Arnhem geleidelijk
overplaatsen naar Apeldoorn. H^t
Arnhemse bedrijf, waar technische
en industriële papieren worden ge
maakt, is onderdeel van de verpak
kingsdivisie van Van Gelder. De
directie van deze divisie acht ver
dere uitbreiding van deze sector
noodzakelijk, maar in Arnhem is
geen terrein meer beschikbaar, al
dus Van Gelder.
In Apeldoorn zijn nog ruime moge
lijkheden. In die plaats zijn al an
dere activiteiten van de verpak
kingsdivisie gevestigd. Het huidige
tijdstip van overplaatsing is geko
zen omdat de marktstuatie op dit
moment slecht is. Er moesen al
enkele produkiestops worden inge
voerd. Voor de ruim honderd perso
neelsleden van de Arnhemse vesti
ging heeft de overplaatsing volgens
een communique geen Ingrijpende
gevolgen, wat de bonden echter te
gen spreken. Vrijwel het hele per
soneel kan in Apeldoorn tewerk
worden gesteld.
ADVERTENTIE
Maak uw nachten fleuriger met de kleurige overtrekken van
ook voor de échte donsdekens
Het ziet er uit als een sigaret, maar er is geen draad tabak aan te pas gekomen. Het komt uit een
wit merkloos doosje, waar alleen een nummer op staat. Dat het ook nooit als sigaret verkocht zal
worden, blijkt wanneer je er een opsteekt: een wat zoete rook met een scherpe ondertoon van smeu
lend papier.
Importeur H. Englebert N.V. te
Voorschoten heeft het Roemeense
automerk Aro in Nederland geïn
troduceerd. De Aro is een terrein
wagen met vierwielaandrijving en
een 2,5 liter motor van 80 DL\-pk
vermogen.
Het is voor het eerst, dat een Roe
meense auto in Nederland ver
schijnt. De autoproduktie in Roe
menië concentreert zich voorname
lijk op de Dacia 1300, een in licen
tie vervaardigde Renault 12, maar
de Aro 240 is een eigen ontwerp.
Deze wagen is voora! in sterke ma
te geëxporteerd naar het Midden
Oosten, waar aandrijving op vier
wielen een belangrijk voordeel is.
Dit jaar is ook de uitvoer naar
West-Europa begonnen.
De Oosteuropese auto's, die thans
in Nederland verkrijgbaar zijn, ko
men uit Joegoslavië. Polen, Tsje-
cho-Slowakije, de Sowjet-Unie en
nu dus Roemenië. Importeur Engle
bert heeft tevens de personenwa
gens van het Tsjechische merk
Skoda en het Poolse merk Polski
Fiat in zijn programma. Polski Fiat
is aan het begin van dit jaar over
genomen van Leonard Lang b.v. te
Amsterdam. Het model Polski Fiat
125 P heeft een aantal verbeterin
gen ondergaan - in motorvermogen
en uitvoering - waardoor de prijzen
nu 7 k 10 procent hoger uitkomen.
De Aro 240: de eerste Roemeense auto in Nederland.
De goedkoopste 125 P met 1300 cc-
motor van 65 DIN-pk kost thans
9.512, gulden de duurste - de 1500
cc 75 pk 75 pk-stationcar komt op
10.747 gulden inclusief BTW.
De Aro kost ƒ13.670 inclusief BTW.
Het is een forse terreinauto met
laadbak, die een topsnelheid van
110 kilometer per uur en een klim-
vermogen tot 35 graden behaalt.
Dat is, na jaren ontwikkelingswerk,
het produkt waarmee Imperial To
bacco Ltd binnen afzienbare tijd de
gezondheid van zijn klanten enigs
zins hoopt te beschermen. Geen
geringe zaak, want Imperial maakt
bijna tweederde van de ln Enge
land verkochte sigaretten.
Het 'nieuwe rookmateriaal' (New
Smoking Material, aangeduid als
NSM) zou voor tien tot twintig
procent de tabak in sommige soor
ten sigaretten vervangen. De capaci
teit van de NSM-fabriek die in
Schotland in aanbouw ls 13.500
ton per jaar, dat is tien procent
van het totale Britse tabaksver
bruik doet vermoeden dat het
om de meeste soorten sigaretten zal
gaan.
Maar er staat nog niets vast. Eerst
moet aannemelijk zijn dat NSM in
derdaad minder ongezond is dan
tabak. Het onderzoek naar die
vraag verschaft werk aan een hon
derd medewerkers van een onaf
hankelijk particulier laboratrtum,
het Huntingdon Research Centre,
dat zijn meeste werk overigens doet
ln opdracht van de farmaceutische
industrie, ten behoeve van de toe
latingsprocedure die in vele landen
voor nieuwe geneesmiddelen geldt.
Het was in Huntingdon dat die
onwaarschijnlijke 'sigaret' van hon
derd procent NSM onderschept kon
worden. Daar worden er door
speciale machines duizenden ge
rookt. Zo'n machine vangt bijvoor
beeld de teerbestanddelen uit de
rook op, dat dat blijkt dan maar
eenderde te zijn van de hoeveelheid
zwartbruine prut die eenzelfde hoe
veelheid 'echte' sigaretten produ
ceert.
Kanker
Dat is nog maar het allersimpelste
gegeven. De NSM-teer lijkt boven
dien minder kankerverwekkend te
zijn dat die uit tabak. Daar begin
nen trouwens de eerste technische
moeilijkheden. Of Iets ln de longen
van mensen kankerverwekkend is
kun je uiteraard alleen ln een mo
del-situatie bekijken, met proefdie
ren. Het klassieke model voor het
bestuderen van kankerverwekkende
eigenschappen van een stof door
direct contact is, die stof geregeld
en langdurig op het vel van een
muls te smeren en te kijken wan
neer er gezwellen ontstaan.
Niet óf er gezwellen ontstaan, want
die komen er in het algemeen wan
neer je wat dan ook maar lang
genoeg geregeld op het vel van een
muls smeert. Dat geeft dan meteen
doordrs. RokFoppema
de beperkingen aan van zo'n mo
del-test. Maar ln ieder geval is
volgens de mulzevel-test NSM-teer
duidelijk minder kankerverwekkend
dan tabaksteer, en dat geeft toch
een aanwijzing dat het zich ook in
de longen van menselijke rokers
onschuldiger zou gedragen.
Het ontwikkelen van diermodellen,
zegt de staf van Huntingdon in het
algemeen, levert nog steeds moei
lijkheden op. Dankzij de opgebouw
de kennis en ervaring en de be
hoefte aan dit soort werk in de
geneesmiddelensector vooral ge
groeid sinds de tragische softenon-
affaire kan men zich aardig
onafhankelijk opstellen. 'Wij zijn
de schakel tussen de Industrie en
de regeringsinstanties in verschil
lende landen', luidt de filosofie.
'Wij bekijken welke gegevens die
vereisen. We verschaffen die gege
vens. sturen de rekening naar de
industrie en wachten af of de toe
lating van het produkt al dan niet
afkomt'.
Die vereiste gegevens staan voor
het geval van het 'nieuwe rookma
teriaal' voor Engeland nog niet
vast. De staatscommlssle-Hunter
beraadt er zich nog over. Maar het
resultaat zal wel aardig ln de buurt
komen van het programma dat In
tussen in Huntingdon wordt afge
werkt.
Irritatie
Dat slaat lang niet alleen op de
hoeveelheid teer en de kankerver
wekkende eigenschappen daarvan.
Ook de irriterende werking van de
rook op slijmvliezen in de luchtwe
gen (van ratten) wordt op een
aantal manieren bekeken. Onder
andere ls zo met een elektronenmi
croscoop vastgelsteld dat de slijm-
afscheidende cellen zich rustiger
houden. Dat werd later op meer
indirecte manieren met menselijke
vrijwilligers bevestigd, die ook aan
toonbaar minder hoestten.
Dat soort dingen lijkt minder dra
matisch. Maar directeur prof. A. N.
Worden van Huntingdon verzekert,
los van de uit te brengen weten
schappelijke rapporten, dat 'gewo
ne' aandoeningen van luchtwegen
en longen als gevolg van roken,
zijns inziens wel zo belangrijk zijn
als de veelbesproken kanker.
Intussen gaat het voorlopig maar
om een betrekkelijk geringe verbe
tering voor de praktijk. Niet meer
dan twintig procent van de tabak
ln sigaretten Immers, zou door NSM
vervangen worden. Weliswaar ziet
dr. H. R. Bentley, directeur onder
zoek en ontwikkeling van Imperial
Tobacco, dat als een eerste stap'.
Maar als Ik in een zo samengestel
de proefslgaret op de achtergrond
nog net aan smeulend papier her
innerd word, kan ik me voorstellen
dat hij voorlopig niet verder gaat.
(Die waarneming overigens, bewijst
niets. Ten eerste was ik bevooroor
deeld doordat ik eerst honderd pro
cent NSM had geprobeerd te roken.
Ten tweede heb ik toch al Iets
tegen Engelse sigaretten. Consu
menten-test met speciale toe
stemming van de commissie-Hunter
lopen best, zegt Impieral).
Effect
Dan is er nog een vraag. De hoe
veelheid teer en andere kwalijke
zaken wordt door het bijmengen
van NSM dan wel verminderd,
maar de hoeveelheid nicotine wordt
nog wat sterker teruggebracht. En.
zoals we ruim een maand geleden
ln deze rubriek zagen, er zijn aan
wijzingen dat een stugge roker
naar een bepaalde hoeveelheid ni
cotine toewerkt, ook al zouden
daarvoor meer sigaretten nodig
zijn. Wat wordt dan het netto ef
fect van de vervanging?
Dat blijkt ln de filosofie te zijn
opgenomen. De verhouding teer/ni
cotine ls binnen bepaalde grenzen
door het produktieproces te beïn
vloeden. aldus Bentley. 'We hebben
de hoeveelheid teer voor de gemid
delde roker de laatste tien Jaar al
veertig procent teruggebracht bij
een gelijkblijvend nicotinegehalte.
De bedoeling is, de hoeveelheid teer
verder te reduceren bij 'n gelijkblij
vende aanvaardbaarheid van het
produkt voor de consument. We
zouden best een filter kunnen toe
passen dat honderd procent van de
teer tegenhoudt. Maar daar moet je
zo zwaar aan trekken dat niemand
er aan zou willen'.
De omzet van de Britse tabaksin
dustrie wordt zorgvuldig bewaakt.
De gezondheid van de consument,
binnen zekere grenzen, ook.
