'Wie ons niet vertrouwt, kan
ons beter geen geld geven'
/kmiuL
Domela Nieuwenhuis en de kerk
U
Verzoeningsconferentie
gaat naar Mozambique
Vandaag
Conferenties
Onze
adressen
Dahomey arresteert
r.k. leiders
Bisschoppen: Geen
doopbewijs geven
Beroepingsweri
J
Nieuwe boekt
TROUW/KWARTET DONDERDAG 20 MAART 1975
KERK/BINNENLAND
Pastor Richard Wurmbrand:
door Aldert Schipper
De Roemeense Lutherse predikant Richard Wurmbrand, die samen met zijn echtgenote Sabina deze
week voor een serie lezingen in ons land vertoeft wijst de beschuldiging, die vorig jaar in onze krant
tegen hem werd ingebracht, krachtig van de hand. De bewijsstukken acht hij vervalst door een com
munistisch regime, dat niet geaarzeld heeft ook nog eens van hem te vertellen dat hij alhoewel zelf
van joodse afkomst ooit nog joden zou hebben verraden. 'Ze gaan zelfs zo ver te zeggen, dat ik
een bordeel en negen nachtclubs bezit,' aldus Richard Wurmbrand. Hij is evenwel op grond van een
belofte aan God niet bereid te spreken over de tijd dat hij nog niet tot het christelijk geloof gekomen
was.
Hij trekt een vergelijking met de apostel Paulus en met Christus. 'Over het leven van Jezus, voordat
hij in de openbaarheid trad, is ook niets bekend," aldus de thans 66-jarige lutheraan. 'Het gaat niet
om mijn persoon, maar om mijn boodschap. Maar u mag rustig aannemen, dat ik zowel voor als na
mijn bekering gezondigd heb.'
Richard Wurmbrand is een indruk
wekkende verschijning met zijn
rijzige gestalte, zijn grijze haar en
donkere sprekende ogen. Hij draagt
het witte boord van de Amerikaan
se lutherse dominee. Hij spreekt
zacht, doch zonder een zweem van
twijfel. Vooral wanneer zijn vaste
onderwerpen ter sprake komen,
hoeft hij niet naar argumenten te
zoeken. 'Waarom communisten
christenen doden? Om dezelfde re
den waarom krokodillen mensen
eten', aldus de Roemeen. Volgens
eigen zeggen koesteren de commu
nisten een vurige haat tegen hem.
Dit leidde kort geleden nog tot de
totstandkoming van een tegen
hem gerichte film. Hij heeft tevens
het gevoel dat hij voor andere
communisten een voorwerp van
heimelijke verering is. Vanuit zijn
woonplaats Glendale in Californië
leidt hij een wereldwijde campagne
tot steun aan een groep christenen
in Oost-Europa, die doorgaans
wordt samengevat onder de werkti
tel 'Ondergrondse kerk'. Tijdens het
gesprek moet Richard Wurmbrand
wel toegeven dat er geen georgani
seerde ondergrondse kerk bestaat.
Hij noemt de namen van een groot
aantal organisaties die in het com
munistische Roemenië verboden
zijn. zoals de YMCA. de Jehova's
Getuigen, de kerk van de Nazare-
ner, de Griekse Katholieke Kerk.
het leger van de Heer (een soort
Leger des Heils). 'Waar dacht u dat
die mensen nu zijn? Er zijn acht
honderdduizend christenen ver
moord. Maar de Griekse katholieke
kerk, die nu is verboden, telde
reeds bijna anderhalf miljoen zie
len. Voor zover deze mensen de
dood niet hebben gevonden, vor
men zij de ondergrondse kerk.
Vroeger gebruikte ik wel eens het
woord catacomben-kerk. maar dat
woord verstaat men niet in Ameri
ka. Het woord ondergrondse kerk
past beter in het spraakgebruik'.
Niet volledig
Hoe deze ondergrondse kerk gehol
pen wordt kan Richard Wurmbrand
niet volledig onthullen. Wel vertelt
hij hoe zijn organisatie per ballon
of via flessepost bijbels naar de
landen van Oost-Europa brengt.
'We helpen ook wel families mate
rieel. Niet door geld te zenden.
Maar we kopen in het Westen
voorwerpen die ginds erg gewild
zijn, zoals nylon ondergoed en Po
laroid Camera's en die brengen we
Oost-Europa binnen om ze aan de
getroffenen te geven. Die kunnen
deze voorwerpen dan weer te gelde
maken'.
Wij zijn een geheime organisatie.
We werken in het verborgene. Wie
ons niet vertrouwt kan ons beter
geen geld geven. Maar gelukkig
hebben wij nog veel vertrouwen en
ontvangen wij zeer grote sommen
geld'.
In elk geval heeft pastor Wurm
brand niet zo'n hoge dunk van de
wereldraad van kerken, waarvoor
hij volgens sommigen vlak na de
oorlog in Roemenië gewerkt heeft,
ook al stond hij dan niet op de
loonlijst. 'Alleen de naam 'wereld
raad van kerken' is al misleidend;
Kijk eens naar West-Dultsland. De
Duitse evangelische kerk is lid van
de wereldraad. Maar 97 percent van
de kerkleden gaan nooit ter kerke.
Zij hebben tegen hun eigen geeste
lijken gekozen. Van de drie percent
die naar de kerk gaan, komt niet
meer dan een tiende deel naar de
vergaderingen, waar de leiders aan
gewezen worden. Deze leiders heb
ben besloten lid te zijn van de
wereldraad. Hebben zij het recht
om namens de kerk te spreken?
Kort na zijn komst naar het westen
bezocht Wurmbrand de toenmalige
secretaris-generaal van de wereld
raad, dr. Eugene Carson Blake.
'Dat was een tragische gebeurtenis',
zegt pastor Wurmbrand. 'Ik zei: u
bent een verrader. Hij kreeg tranen
in zijn ogen en stelde voor samen
te bidden'. Wurmbrand meent dat
de wereldraad het communisme be
vordert. Dit laatste beschouwt hij
als een 'satanische religie van
haat', waartegen de christen gehou
den is voortdurend en fel te strij
den.
Gevangenissen
Richard Wurmbrand heeft jaren
lang in Roemeense gevangenissen
gezucht. De reden welke hij daar
voor opgeeft is zijn weigering te
voldoen aan het officiële verbod od
evangelisatie in het na-oorlógse
Roemenië.
Voor een Amerikaanse senaatscom
missie getuigde hij in mei 1966,
kort na zijn vrijlating uit Roeme
nië. dat hij jaren opgesloten heeft
gezeten in een kerker, die tien me
ter onder de grond gelegen was. Hij
'wijst op zijn haar: 'Dit groeide niet
meer', zegt hij.
Heeft hij uit zijn periode in de
gevangenis een bepaalde visie op
het leed overgehouden, een theolo
gie van het lijden?
Ik heb geen eigen theologie. Ik
geloof in de openbaring van Jezus
Christus en ik vind dat niemand
daar iets aan hoeft toe te voegen.
Jezus beschouwt het lijden als iets
zeer waardevols. De grote heiligen,
zoals Franciscus van Assisi en
Gandhi hebben de armoede geko
zen. Ikzelf ben arm opgegroeid.
Mijn. vader stierf toen ik negen
jaar was. Ik heb honger geleden. Ik
heb geleerd dat lijden van waarde
is. Ik geloof dat de mensheid heel
wat armer zou zijn, indien er geen
lijden zou zijn.
Wat heeft u persoonlijk van het
lijden geleerd?
Ds. en mevrouw Wurmbrand
Ik heb er van geleerd dat de geest
onafhankelijk is van het lichaam.
Ik zat tien jaar onder de grond. Ik
zag in jaren geen zohlicht. Toch
kon ik volmaakt gelukkig zijn.
Soms gebruikte ik mijn kluisters
om er muziek mee te maken. Ik
leerde dat ziel en lichaam onafhan
kelijk van elkaar zijn. Het lichaam
kon gemarteld worden, maar de ziel
verheugde zich.
U wekt de indruk te menen dat het
kwaad in de wereld uitsluitend te
vinden is aan de andere zijde van
het IJzeren Gordijn, terwijl u het
westen van alle smetten vrij acht.
Satan werkt in Oost en West. De
communisten hebben niet het mo
nopolie van het kwaad, maar zij
vormen wel het grootste kwaad on
der de huidige mensheid. Ik ideali
seer het kapitalisme helemaal niet.
Maar ik ken geen economisch
systeem dat beter werkt dan het
kapitalisme. Het communisme is
een maatschappelijk systeem dat
door zondige mensen is geschapen.
Het grote verschil met het kapita
listische systeem is, dat je in Wash
ington kunt roepen 'Weg met
Rockefeller' zonder dat er iets met
je gebeurt.
UIT
VAN LEZERS
Drankgebruik (1)
Als men in Nederland een verkeers
overtreding begaat, wordt men be
boet alsof men een misdaad heeft
begaan. Geen verzachtende om
standigheden worden in aanmer
king genomen. Degene die een mis
daad begaat, wordt in de watten
gelegd en men speurt naarstig naar
verzachtende omstandigheden. In
dertijd werd minister Lubbers na
zijn 'onder invloed' rijden door va
der Den Uyl aan het handje mee
genomen naar Amerika. Zo werd de
aandacht een poosje afgeleid. Mis
schien kan vadertje Den Uyl nu
eens op ziekenbezoek bij Breznjew.
Hij zou excellentie Pronk mee kun
nen nemen.
Utrecht
mw M. Homans.
Drankgebruik (2)
Minister Pronk heeft gezegd: 'De
beslissing om te gaan rijden was
onverantwoord en onjuist. Het was
een ernstige fout. dat ik buitenge
woon betreur'. Deze schuldbekente
nis klinkt mooi, maar helaas ziet
de minister de kwestie nog niet in
het goede licht. De beslissing om te
gaan rijden was niet de grote fout:
de beslissing om te drinken was
onverantwoord en onjuist. Hij wist
toch, vóór hij aan het eerste glas
begon, dat hij later nog zou moeten
rijden? Hij wist toch even goed als
ieder volwassen mens. dat men na
het drinken niet meer in staat is
Korte, duidelijk geschreven, liefst
aan één kant getypte, brieven
kunnen worden gestuurd naar:
Secretaris Hoofdredactie Trouw/
Kwartet, Postbus 859, Amsterdam.
Bij publikatie wordt de naam van
de schrijver vermeld.
verantwoorde en Juiste beslissingen
te nemen?
Hoogeveen
H. de Vlas.
De wijze waarop de VVD hen tracht
te winnen, is: ze een vette kluif
voorhouden. Echter, het WD-beleid
zal veelal tot gevolg hebben, dat de
rijken, de handige jongens, een nog
veel vettere kluif binnenhalen,
maar degenen die de kluif is voor
gehouden krijgen er slechts een
bescheiden stukje van.
Rotterdam
Jgn Kroon
namens het PPR-bestuur
A. C. Rotterdam.
NAIROBI De conferentie inzake bevrijding, gerechtigheid en
verzoening, die vorige week niet doorging in Botswana is uitge
steld tot 16 september en wordt gehouden in Mozambique.
Postbestelling
Egoisme
HOOFDKANTOOR:
Nieuwe Zijds Voorburgwal
276-280, Amsterdam.
Tel. 020-220383.
Postbus 859.
ROTTERDAM:
Westblaak 9-11. Rotter
dam. Tel. 010-115588.
Postbus 948.
DEN HAAG:
Parkstraat 22, Den Haag.
Tel. 070-469445.
Postbus 101.
LEIDEN:
Steenstraat 37, Leiden.
Tel. 071-31441.
Postbus 76.
DORDRECHT:
Scheffersplein 1, Dor
drecht. Tel 078-33370.
Postbus 118.
GRONINGEN:
Nieuwe Ebbingestr. 25.
Groningen.
Tel. 050-125307.
Postbus 181.
ZWOLLE:
Melkmarkt 56, Zwolle.
Tel 05200-17030.
Postbus 3.
Op het WD-congres werd door de
'liberalen' gezinspeeld op het aspect
van de hebzucht, het egoïstisch ha
len wat er te halen valt. Vele tradi
tionele PvdA- en confessionele
stemmers zouden een dergelijk be
leid voorstaan. Dus, aldus Wiegel, is
het nu de tijd om deze mensen
duidelijk te maken dat zo'n beleid
alleen via de WD gevoerd wordt.
Dat klopt. Echter het zou fout zijn
als wij PPR-ers bij deze
constatering blijven staan. Het is
o.m. onze taak als partij, die men
taliteitsverandering hoog in haar
vaandel schrijft, om de mensen er
nadrukkelijk van bewust te maken,
dat het zich overgeven aan egoïsti
sche begeerten (nog meer, nog
meerethisch ontoelaatbaar en
zelfs onmogelijk is. Wij weten heel
goed. dat nog vele mensen een
minimum bestaan hebben: voor wie
materiële vooruitgang belangrijk is.
(ADVERTENTIE)
Deze week in
Hervormd Nederland o.a.:
De vragen zijn de
jeugd te groot
Russell tribunaal wil
onderdrukkers aan de
schandpaal.
Sanering topinkomens
een kwestie van
rechtvaardigheid.
Hoe nieuw is het
Oude Testament?
De kracht van Jezus'
lijden.
De kerken in het
nieuwe Portugal.
Chili: Bidden voor de
regeerders.
Ik abonneer
mij op/vraag
een
proefnummer
van
Hervormd
Nederland.
NAAM:
ADRES:
WOONPLAATS:
GIRONUMMER:
TE LEF. NR.:
Abonnementsprijs 25.50 per
half Jaar; 51,— per jaar.
Abonnementen kunnen elk
ogenblik ingaan.
Bon ingevuld in BLOKLET-
TERS in envelop (zonder
postzegel) verzenden aan:
Hervormd Nederland.
Antw.nummer 1776. Den Haag.
Maandagavond 17 maart 1975 tien
over zeven. Ik hoor de brievenbus
rammelen en merk dat de post
gebracht is. De vroeger zo dienst
vaardige en stipte Tante Pos begint
het nu toch wel erg bont te maken!
Je krijgt op maandag dus niet eens
meer de gelegenheid om dringende
post te beantwoorden vanwege de
late bestelling. De PTT begint er
langzamerhand een potje van te
maken, terwijl de tarieven stijgen.
Gewoon te gek, of beter: ongewoon
te gek. Ik dacht dat er zo'n enorme
werkloosheid heerste. Waarom stelt
de PTT niet méér bestellers aan?
En aanstonds met de vakantiehul
pen zijn we allemaal gesjochten. Of
is ook dit weer een machteloze
kreet? Zoals je tegenwoordig tegen
over zoveel zaken machteloos
staat!
Leeuwarden
J. J. van er Kam
DRS. G. MANENSCHIJN
AMSTERDAM De schrijver van
het gisteren gepubliceerde artikel
tje 'Twee dingen zijn nodig', waar
mee wij de discussie over 'Vasten,
maar in wiens belang?' afsloten,
was van drs. G. Manenschijn te
Amstelveen, wiens bijdrage in ons
blad van 8 maart aanleiding vorm
de tot de discussie.
De nieuwe datum is vastgesteld
door een studiegroep van de raad
van kerken van geheel Afrika,
waarin vertegenwoordigers zaten
uit Zambia, Malawi, Swaziland, Le
sotho. Zuid-Afrika, Zimbabwe
(Rhodesië), Botswana en Mozambi
que. De studiegroep heeft een voor
bereidingscomité aangesteld, waar
in o.m. de volgende personen zit
ting hebben: ds. Joel Chisange
(Zambia), voorzitter; mevrouw
Sally Motlana (Zuid-Afrika), vice-
voorzitter; ds. Maurice Ngakane
(Zuid-Afrika), ds. I. D. Mahlalela
(Mozambique) en kanunnik Bur
gess Carr, de secretaris generaal
van de raad van kerken van heel
Afrika. De keus is op Mozambique
gevallen in verband met de recente
politieke gebeurtenissen in dat
land, die niet te voorzien waren ten
tijde van de conferentie in Lusaka
in mei 1974, toen tot de conferentie
in Botswana werd besloten.
In een verklaring zegt de studie
groep: 'Het zal verschrikkelijk be
langrijk zijn de kerken van Mo
zambique te ontmoeten, die de er
varing van onze lijdende Heer ge
deeld hebben in hun strijd voor
bevrijding'.
De studiegroep heeft gedurende de
drie dagen dat hij in Nairobi bijeen
was het programma voor de confe
rentie nader omschreven: fa) te
zoeken naar de bijbelse en theolo
gische basis voor de betrokkenheid
van de kerk bij de strijd voor
bevrijding, gerechtigheid en verzoe
ning: (b) een onderzoek te doen
naar de wijze waarop de kerk in
zuidelijk Afrika het streven naar
bevrijding, gerechtigheid en verzoe
ning ondersteunt en (c) de rol van
de kerk vast te stellen in het pro
ces van consolidatie van de nieuw
verworven zelfstandigheid en een
heid van de nieuwe naties in zui
delijk Afrika.
COTONOU De militaire overheid
van de Westafrikaanse republiek
Dahomey heeft drie leidinggevende
rooms-katholieke geestelijken en
tal van vooraanstaande r.k. leken
gearresteerd. Een reden is tot nu
toe niet bekend gemaakt.
De drie zijn de vicaris-generaal van
het aartsbisdom mgr. Adianohou, de
directeur van het nationale insti
tuut voor de katechese T. Villaca
en het hoofd van een school in
Cotonou A. Querum. Van de drie
miljoen inwoners van Dahomey is
zeventien procent christen en zes
tien procent islamiet. De anderen
zijn aanhangers van traditionele
godsdiensten.
UTRECHT De Nederlandse bis
schoppenconferentie raadt de pas
tores aan geen doopbewijzen af te
geven aan personen die deze nodig
hebben voor een visum voor Arabi
sche landen. «De pastores doen er
volgens de bisschoppenconferentie
goed aan, deze personen te advise
ren zich in verbinding te stellen
met dr. P. H. Kooijmans, staatsse
cretaris van buitenlandse zaken.
door A. J. Kiel
Toen van de week een aantal jongeren onder aa nvoering van Henk Mochel voor de NCRV-tele-
visie aan het discussiëren was over kerk en gelo of, merkte een jongen op dat de kerk nou bepaald
niet haantje de voorste was geweest bij de strijd om een meer rechtvaardige maatschappij. In ant
woord hierop kwam de Amsterdamse studenten dominee dr. S. E. Hof met Domela Nieuwenhuis
voor de dag: die was nota bene dominee geweest, wel niet zo lang, maar
Nu valt het op zichzelf te prijzen
wanneer de éne lutheraan (dr.
Hof) het opneemt voor de andere
(Domela Nieuwenhuis), maar dr.
Hof verzuimde er bij te zeggen
dat juist vanwege het door die
jongen gesignaleerde feit Domela
Nieuwenhuis zijn ambt van predi
kant in de Haagse lutherse ge
meente neerlegde. Op 7 juli 1879
schreef Domela Nieuwenhuis aan
de kerkeraad een lange brief,
waarin hij de redenen van zijn
besluit uiteenzet, en daaruit citeer
ik het volgende:
'Het bestaan der Kerkgenoot
schappen staat hinderlijk in den
weg aan het humanisme, dat naar
mijn heilige overtuiging het hoog
ste is. Voor mij is niet het chris
ten-zijn, maar het menschzijn de
hoofdzaak. Voor een kerkgenoot
schap is het omgekeerde het ge
val. Daarom misschien bleef de
idé van kerk verre van Jezus, bij
wien het mensch-zijn ging boven
de perken van geloof en nationa
liteit, van stand en ras. Zoo is de
Kerk te eng, te bekrompen. Zoo
staat de Kerk hinderlijk in den
weg aan de humaniteit. Naarmate
deze nu door mij als het hoogste
wordt geacht, naar die mate
verliest de Kerk voor mij haar
waarde en moet ik den dag zege
nen. waarop de Kerk onder dank
zegging voor de bewezen diensten
ter aarde wordt besteld'.
Ik dacht dat deze paar regels vol
doende duidelijk maken dat je
kwalijk met Domela Nieuwenhuis
kunt aankomen wanneer je pro
beert de houding van de kerk
tegenover het sociale vraagstuk
een nieuw verfje te geven. Op
zondag 13 juli 1879 leest Domela
Nieuwenhuis zijn brief aan de
kerkeraad aan de gemeente voor.
In zijn preek of. wil men. toe
spraak heeft Domela het ook over
het ondergeschikt maken van het
mens-zijn aan het christen-zijn.
Als voorbeeld noemt hij de hou
ding van de diaconie:
.zij moeten den mensch afwij
zen. want hooger dan den mensch
is het Luthersch zijn. Ziet, mijn
vrienden! van dat alles gevoel ik
mij verre, zeer verre'.
Op diezelfde zondag stuurde Do
mela Nieuwenhuis een brief naar
zijn broer Adriaan om zijn besluit
uit de kerk te gaan mee te delen.
Daaruit haal ik déze zin:
'Toch doet het mij op zichzelf
leed, want voor niemand is nog
altijd aller deur zoo geopend als
voor den predikant en niemand
kan daardoor zoo zegenrijk arbei
den als de predikant'.
Det ijd Is voorbij dat 'aller deuf
graag open gaat als er een domi
nee aanbelt. De tijd is óók voorbij
dat de kerk meer omhoog dan om
zich heen keek. Maar als we nu
een beetje pochen op kerkelijk
ontwikkelingswerk en zo (en ook
dat gebeurde in die televisie-uit
zending) moeten we niet vergeten
dat we met onze aandacht voor de
verre naaste (ook) bezig zijn goed
te maken wat we vroeger tekort
Domela Nieuwenhuis als jong
predikant
schoten in aandacht aan de naas
te dichtbij. Er is nog iets dat tot
kerkelijke bescheidenheid maant:
nog maar net is de kerk bezig met
de noden der wereld of er staan
kerkmensen op die verkondigen
dat het allemaal veel te horizon
talistisch is.
Hoeveel onschuldige mensen zijn er
in Zuidoost-Azië niet het slachtof
fer geworden van kapitalistische
bommenwerpers?
Ik ben tegen elke oorlog. Maar ik
meen niet dat in Zuidoost-Azië de
kapitalisten de aanvallers waren.
Het bewijs is dat Amerika uit Zuid
oost-Azië teruggetrokkenis. De
agressoren waren de communisten.
De Amerikanen waren de verdedi
gers.
Vindt, u dan dat je elk wapen tegen
communisten mag gebruiken en
desnoods ook onschuldigen kunt
doden?
De keus van het wapen tegen een
misdadiger is niet aan ons. Een
politieagent zal nooit een geweer
richten op een zakkenroller, want
een zakkenroller heeft geen geweer.
Maar hij gebruikt wel een geweer
tegen een moordenaar, omdat de
moordenaar ook schiet. Als de com
munisten ons met boeken belagen,
dan zou ik hen met boeken weer
staan. Als zij met lezingen komen,
dan reageer ik ook met lezingen.
Als zij bommenwerpers hebben,, dan
kunnen wij niet anders dan ook
met bommen antwoorden.
ALS EEN KIND
Nadat Jezus op besliste wijze geta
zen heeft voor de moeders met ht
kinderen en tegen het verhinden
van hun komen, staan we nu vo
het grote woord. Even heeft Jea
al gezinspeeld op wat hij nu ttf
drukkelijk gaat zeggen: Voorwaj
ik zeg u, wie het Koninkrijk Gq
niet ontvangt als een kind, zal h
voorzeker niet binnengaan. Di
dingen. In de eerste plaats kan oi
niet ontgaan welke autoriteit hi
aan het woord is. De man vi
Nazareth doet een sleutel-uitsprai
Hij verklaart hoe het uitsluit»
mogelijk is het komende Rijk b:
nen te gaan. Dit is geen persoonö
ke mening, maar een plechtige i
kondiging. In de tweede plaa
wordt opnieuw het kind ten voo
beeld gesteld. Uiteraard niet omd
het kinderachtig is, of 'onschuld'
of van niets afweet. We moeten b
punt van overeenkomst zoeken
wat het kind tot kind maakt nam
lijk dat het ontvankelijk is, leerli
is, nog geen duidelijke voorstelH
gen meebrengt en zich ook nerge
op laat voorstaan. Dat zijn de di:
gen waar het omgaat. Geen duid
lijke Godsvoorstelling hebben
geen bezwaar om het rijk binnen
gaan. Veeleer worden mensen
gengehouden van het binnenga
door hun vooroordelen over God
mensen, hun opgeblazenheid en
zich laten voorstaan op hun m
ningen. Op ontvangen, luister*
leren, de kinderhand die gauw
vuld is, daarop komt het aan. Mi
kwaardig is dat Jezus op het b<
sende punt spreekt van 'niet bi
nengaan'. In dit woord dus f
buitensluiting. Het is net alsof
zus zeggen wil: ze vinden het R
niet de poort blijft hun verborg» a
wie niet wensen te worden als
kind. (Marcus 10).
0 Ethische spanningen binnen
de gereformeerde gezindte. Confe
rentie van het contactorgaan van
de gereformeerde gezindte in De
blije Werelt te Lunteren van don
derdagmiddag 10 april vijf uur tot
vrijdagmiddag 11 april vier uur. In
leider prof. dr. J. Douma. Forum
o.l.v. ds. J. H. Vellema met prof. dr.
C Graafland, ds J Meester, ds H
Rijksen, prof. dr. A. Troost en prof.
dr. W. H. Velema. Opgave tel.
03404-13388.
Godsdienstige opvoeding. Speciaal
bedoeld voor ouderlingen en predi
kanten. 'Hoe kunnen we als ambts
dragers de gezinnen bij de gods
dienstige opvoeding helpen?' Zater
dag 5 april van half elf tot half vijf
in het Zendingscentrum te Baam.
Opg. tel. 02154-7636.
Ontwikkeling of revolutie?
Maandagavond 24 maart acht uur
in de Bankraskerk, Max Havelaar-
laan 435, Amstelveen. Spreker dr.
B. Wielenga. verbonden aan het
Christian Institute for Study of Re
ligion and Society o.l.v. M. M. Tho
mas in India.
NED. HERV. KERK
Beroepen te Elkerzee-Scharendijl
J. A. G. Delhaas kand. te Pap^p
drecht.
Aangenomen naar Uithuizermeed
(toez.): J. de Roo te Raalte; ns n
Lemelerveld: J. W. Blankert kai jg
te Utrecht, die bedankte voor Ktf
derveen.
Bedankt voor Tange Alteveer:
Kempenaar te Werkendam;
het beroep der classis Rotterda i
Zuid, als pred. voor buitengi o
werkz. (geest. verz. Deltaziekenhi
te Pooriugaal): drs. G. E. Bakk
ziekenhuispred. te IJmuiden. pel
GEREF. KERKEN
Beroepen te Bunde (Did.): A. Kl^ni
maker kand. te Zwolle, die dit
roep heeft aangenomen: te Bi
heim (Did.): E. F. Alberts te La
die dit beroep heeft aangenomenp
Aangenomen naar Maassluis:
van Leeuwen te Den Haag-Oost
Préparatoir geëxamineerd en t<
laten tot proponeren in kerk»
drs. M. E. Brinkman, Vrijheidsla
66 II. Amsterdam. Drs. Brinkn
kan geen beroep in overweging
ast.
toq
:erk« t
GEREF. KERKEN (VRIJG.)
Beroepen te Hamilton (Can.)
Burlington-West (Can.) en te
muiden: Cl. Stam te Langeslag.
Bedankt voor Armadale (AustiCj^
H. J. Begemann te Assen.
Giovanni Carandente 1
Uitgave: J. H. Gottmer (cultuiL
gidsen) Haarlem. Prijs: 39.50. j/c
Rome heeft met Amsterdam bp
meen, dat het is gesticht d c
naamlozen, in dit geval herders
marskramers, die hutten bouw
aan een rivier. Legende, historie
mythologie mogen dan over de o !R<
sprong van Rome een verw an
beeld geven, vast staat dat de tl 5te
komstige hoofdstad van het ml nk
omvangrijke imperium uit de Oi en
heid een proletarische baken: urs
had. En daarbij: Roma betekent ige
feite: stad aan de rivier. ijf
Niet alleen over dit Rome uit n.
begintijd, maar vooral over het 1 Bte
me. zoals het zich eeuwenlang f n
cinerend presenteert, gaat het >lg<
de culturele gidsenreeks, die
Londen en Parijs toegang geeft a
dit brandpunt van kunst, culti n
en religie. Giovanni Carande: tie
hoofdinspecteur van de musea 'en
de Italiaanse hoofdstad zet in irg.
monumentale boek 'Rome' de d n
ren van deze schatkamer der s dei
terse beschaving wijd open. 1 si
meer dan 150 illustraties in kfde:
en zwart-wit gaat hij van het Ro w
van Romulus, van de koningen, 1 v
republiek, het keizerrijk, van obl
pausen, de renaissance en de ba oor
tot aan het onveranderd magn» of
sche Rome van vandaag de dag.
Dit cultureel-toeristisch handt
van 283 pagina's is enerzijds 1 d
studiewerk voor hen, die als vo
bereide pelgrims naar de stad i
de Tiber trekken, anderzijds kan
dagtoerist een ruime keuze mn!*—
uit inlichtingen over musea, kun II-1
exposities, kerken, monumen ul
en wat dies meer zij. Kaarten. P< Jjn
tegronden en een register. ge« v
aan alle artiesten en architec
die hebben bijgedragen aan de I qs1.
ter van deze stad, completeren et
qua vormgeving aantrekkelijke bfl
werk. dat een Nederlandse be« ajt
king kreeg van J. F. Brouwer, en
